Þjóðviljinn - 20.01.1962, Blaðsíða 4

:
1
'
1
1
;
1
i
Hallœrisvika Úð VaP PSaSI iláll
Þetta var hálfaerð hallæris- M — M M ■ M MMW M M
Þetta var hálfgerð hallæris-
vika og því líkast sem eitt-
hvert slen hafi verið í stofn-
VIKAN 7. TIL 13. JANÍÍAR
uninni eftir annríki jólanna.
Ungur klerkur að austan
prédikaði við messu sunnu-
dagsins. Hann lagði út af
guðspjalii dagsins, sögunni
um það er Kristur blessaði
bömin, sem lærisveinarnir
vildu reka burt. Rakti hann
fyrst þýðingu blessunarinnar,
eins og hún kom fram í trú
og siðum fornra þjóða aust-
ur þar. tók síðan að ræða
hreinleika sálarinnar og komst
þá inn á talsvert þungan sál-
fræðilegan hugsanagang, sem
ég botnaði ekki almennilega
í, sökum þess að mig mun
hafa brostið þá almennu und-
irstöðuþekkingu í sáivísind-
um er ég hygg að hafi verið
nauðsynieg til þess að menn
haettu að hafa hennar not.
En er útlistunum þessum lauk
fór hann að biðja og sagði
svo amen.
Ekki vontaus
Um kvöldið flutti Sigurður
Bjarnason alþingismaður er-
indi um Sameinuðu þjóðirnar.
í öndverðu var hann við
sama heygarðshornið og þeir
biskupinn og séra Jakob
höfðu verið um áramótin. því
hann ympraði eins og þeir á
yfirvofandi eyðingu heims-
byggðarinnar. En síðan tók
hann að ræða um hlutverk
hinna sameinuðu þjóða og
virtist þegar allt kom til alls
ekki vera aiveg vonlaus u.m
að mannskepnan fengi borg-
ið sér frá áðurnefndum ör-
lögum fyrír þeirra tilstilli.
Erindi þetta var alit frem-
ur dapurlegt, yfirieitt hófsam-
legt en dálítið hlutdrægt á
köflum en þó ekki meir en
vænta mátti.
Síðan kom spumingaþáttur
skólanemenda, ósköp sviplít-
ijl að vanda.
Prédikun
Vilh}álms
Á mánudagskvöldið talaði
Vilhjálmur S. Vilhjálmsson
um daginn og veginn.
Ég hef víst látið þess getið
slundum ■ áður, að menn féllu
helzt til oft í þá freistni að
prédika þegar þeir ættu að
rabba um dag og veg. Ræða
Vilhjálms var ein samfelld
prédikún frá upphafi til enda.
En líklega fyrirgefst Vilhjálmi
meira en öðrum vegna þess að
prédikun hans var betri bæði
að efni og byggingu, en pré-
dikanir annarra áhugaprédik-
ara.
Hann lagði út af sögunni
um manninn, sem fór austur
yfir fjall og til æskustöðv-
anna á gamlárskvöld, til þess
að leita að sjálfum sér. Og
þegar hann kom aftur upp
úr áramótunum, fannst hon-
um sem hann myndi að
minnsta kosti hafa fundið
eitthvað af sínum gamla
manni austur þar.
Niðurstaða Vilhjálms var
svo sú að menn væru yfir-
leitt rótslitnir og hefðu týnt
meira og minna af sjálfum
sér í ys og amstri hútíma-
..œienningarinnar með öllum
hennar hraða og þetta sem
menn hefðu týnt þyrftu þeir
að reyna að finna, annað
hvort með því að komast burt
um sinn frá ysnum og hrað-
anum út í kyrrláta náttúruna,
eða ef þess væri ekki kostur
að reyna að útiloka hraðann
endrum og eins og eiga kyrr-
látar stundir með sjálfum
sér.
Þetta er nú allt saman gott
og blessað, en þó með þeim
fyrirvara að við megum ekki
taka það allt of bókstaflega,
að við séum búnir að týna
meira eða minna af sjálfum
okkur. Slík lffsspeki gæti bein-
línis leitt út í hreina vitleysu.,
og gæti þá farið fyrir okkur
eins og manninum sem leitaði
að hattinum sínum, unz hon-
um var bent á að hann væri
með hattinn á höfðinu.
Komsf loks
oð efninu
Þá flutti Selma Jónsdóttir
erindi um skreytingu enskra
handrita til forna, vafalaust
fróðlegt erindi, þó maður fái
ekki almennilega áttað sig á,
hver not hægt sé að hafa af
slíkri fræðslu.
Á þriðjudagskvöldið var
flutt leikritið Sólskinsdagur,
áður útvarpað í sumar leið.
Þetta er nauða ómerkilegt og
mætti segja efni þess með
hinni alkunnu vísu:
Man ég okkar fyrri íund,
forn þó ástin réni,
nú er eins og hundur hund
hitti á tófugreni.
Eiríkur Sigurbergsson flutti .
þriðja erindi sitt um ný ríki'
í Suðurálfu, og komst hann
nú loks að efninu og sagði
frá Fílabeinsströndinni. Og nú
eftir að hann raunverulega
var kominn af stað, reyndist
frásögn hans lipur og lífræn
með hæfilegum hraða, er
hann brá upp myndum af
landi og þjóð.
Miðvikudagur skilaði sinni
kvöldvöku. Eyrbyggjulestur í
öndverðu: þá flutti Berg-
sveinn síðari hluta sinn af
lýsingu Höskuldseyjar og
fléttaði sagnir inni í þá lýs-
ingu. á skemmtilegan og
smekklegan hátt. Það er með
ey þessa, sem m'arga aðra
staði. á landi hér, að ekki
einungis hver bær á sína
sögu heldur einnig hver blett-
ur.
Þá flutti Þorsteinn frá
Hamri. erindi um Hákonar-
mál Eyvindar skáldaspillis og
las kvæðið eftir að hafa rak-
ið sögu Hákonar Aðalsteins-
fóstra, hins bezta kóngs er
frændur okkar Norðmenn hafa
átt að öðrum kóngum þeirra
ólöstuðum.
Erindakvöld
Fimmtudagskvöldin eru kvöld
hinna mörgu erinda, þrjú er-
indi, gjörið þið svo vel, og
hefur margur boðið upp á
minna.
Fyrst flutti Sturla Friðriks-
son fimmta erindi sitt um
erfiðir og talaði að þessu sinni
meðal annars um það hvern-
ig kynferði ákvarðast og kom
það upp úr kafinu að það eru
karldýrin sem eiga ákvörðun-
arréttinn um hvort afkvæmið
verður karlkyns eða kven-
kyns.
Væri ekki athugandi fyrir
kvenréttindahreyfinguna, að
hefja baráttu fyrir því, að
fá þessu úrelta náttúrulögmáli
breytt og heimta jafnréttisað-
stöðu á þessu sviði sem öðr-
um gagnvart karlkyninu?
Næstur talaði Lúðvík Krist-
jánsson um Þorlák O. Johns-
son og sjómannaklúbb hans.
Lúðvík er löngu þjóðkunnur
fyrir rannsóknir sínar á hag
og menningarsögu þjóðarinnar
á síðari hluta 19. aldar, og er-
indi hans um þessi efni hafa
orðið vinsæl og vakið athygli.
Var þetta erindi ekki síður
athyglisvert en hin fyrri.
Honu.m tekst alltaf að vekja
athygli hlustandans og fá
hann til að lifa sig inn í þá
atburði sem hann er að lýsa.
Örnólfur Thorlacius flutti
hið þriðja erindi, og fjallaði
það um fjarskynjanir, eða
nánar tiltekið skýrði höfund-
ur frá vísindalegum athugun-
um sem gerðar höfðu verið
á þessum fyrirbærum er ekki
verða skýrð eftir þeim lög-
málum náttúruvísindanna,
sem kunn eru. Var höfundur
helzt þeirrar skoðunar að hér
væru að verki einhver þau
lögmál sem enn væru ókunn
en yrðu sennilega uppgötvuð
í náinni framtíð.
Draugasaga
Á miðviku- og fimmtudags-
kvöld eftir síðari fréttir var
lesin saga eftir Rósu B.
Blöndal, er nefnist Stjörnu-
steinar.
Saga þessi byrjaði sem róm-
antísk ástarsaga, en endar sem
d.raugasaga. Ungur og fátæk-
ur sveinn fær óstöðvandi ást
á leiksystur sinni, en þegar
hún er svo að föðurráði gefin
sýslumanninum fyllist hann
óumræðilegri ástarsorg og
hverfur til Ameríku, eftir að
hafa þó heitið vinkonu. sinni
að koma í brúðkaup hennar.
En svo kemur hann í brúð-
kaupið uppbúinn, en er þá
orðinn að draug, tælir brúð-
ina með sér úr veizlunni út
á illa lagt vatn og rennir sér
með hana niður um vök. Þetta
var vel af sér vikið, og hafa
líklega ekki aðrir draugar
gert betur á voru landi, og
líklega þó víðar væri leitað
að minnsta koosti gerði Don
Raminó, sem höfundur virð-
ist hafa haft í huga, þó ekki
annað en að dansa við brúð-
ina.
Hver öSrum
leiSinlegri
Á föstudagskvöldið var
þeim Björgvin og Tómasi gef-
ið frí. en í þess stað minnzt
fimmtíu ára afmælis Alliance
Francaise og hugði ég að þau
skipti myndu verða hlu.stend-
um hagstæð. Þó efast ég um
að svo hafi reynzt, því segja
má að karlarnir sem komu
fram í þessum franska þætti,
hafi verið hver öðrum leiðin-
legri og síður en svo orðið
ti.1 að vekja áhuga eða aðdá-
u.n manna á þessu ágæta landi
Frakklandi og þeirri þjóð er
það byggir.
Þetta kvþld var og lesin
útvarossagan. sem byrjaði upp
úr áramótunum og heitir
Seiður Satúrnusar. eftir Priest-
lev, þýdd og lesin af Guð-
jóni Guðjónssyni. Engu skal
um það spáð hversu. saga
þessi muni ráðast, en í byrj-
un virðist hún vera nokkuð
langdregin og vafalaust verð-
ur hún spennandi. -Lesturinn
er ekki upp á það bezta. en
þó nokkurn veginn Viðunandi,
og ekki ósennilegt að lesarinn
eigi eftir að taka sér fram.
Fengi nýr
Ibsen inni?
Á laugardagskvöld var svo
endurtekið leikrit Ibsens, Þjóð
níðingurinn, er var flutt í
hið fyrra skiptið milli hátíð-
anna.
Nú er Ibsen dauður fyrir
löngu, en Þjóðníðingurinn
•með sina þjóðfélagsádeilu,
markvissa og miskunnarlausa,
þykir fróðum mönnum senni-
lega eitt af því bezta í heims-
bókmenntunum, sinnar teg-
undar, svo að ég noti enn
orðalag útvarpsins.
En ef einhver Ibsen risi
upp einn góðan veðurdag og
skrifaði annan Þjóðníðing,
gripinn beint út úr okkar
samtíð, á sama hátt og Þjóð-
níðingur Ibsens var gripinn
úr hans samtíð, en að því
skapi stærri í sniðum sem öll
þjóðlífsvandamál hafa vaxið
síðan á dögum Ibsens, myndi
þá ekki mörgum bregða í
brún? Eða hvort myndi slíkt
verk hafa orðið jólaleikrit út-
varpsins okkar, undir stjórn
Vilhjálms Þ.?

,
effár SKÚLA GUÐJÓNSSON fró Ljótunnarstöðum
Gengislœkkunarmeim
Húsnœðisleysi
Eramhald af 1. síðu.
að vera á listanum! Einnig vek-
ur það athygli að nú er ekki
talið ráðlegt að bjóða upp á
neinn af þeim stuðningsmönnum
ríjíisstjórnarinnar sem Dags-
brúnarmenn þekkja og helzt
hafa haft sig í frammi undan-
farin ár. í staðinn er gripinn
nýr maður — og kosturinn við
hann einmitt talinn sá að Dags-
brúnarmenn þekki hann ekki.
Þetta nýja formannsefni
ríkisstjórnarinnar heitir Björn
Jónsson og er. frá Mannskaða-
hóli í Skagafirði. Björn er
maður hátt á sextugsaldri og
mun hafa verið í Dagsbrún
í fáein ár. Aidrei hefur hann
haft nein afskipti af málefn-
um félagsins og ekki mætt á
félagsfundi svo vitað sé. Ekki
er heidur kunnugt að hann
hafi nokkurn tíma starfað að
verkalýðsmálum nokkursstað-
ar á Iandinu og ekki haft önn-
ur afskipti af félagsmálum en
þau að hafa jafnan tiltæk
hross á járnum þcgar hann
þurfti að smala fyrir íhaidið
í Skagafirði.
I sæti varaformanns er Jóhann
Sigurðsson, verkfallsbrjóturinn
frægi úr Glerverksmiðjunni. Mun
hann hafa sótt mjög fast að
komast í formannssætið en íhald-
ið ekki talið þorandi að bjóða
upp á hann. Þannig er álit í-
haldsins sjálfs á þessum áhuga-
sama liðsmanni sínum — hvað
mættu þá aðrir segja?
Gengislækkunarlisti
lEn þótt skipan listans veki
athygli, er hitt þó furðulegra að
slíkur listi sku.li boðinn fram.
Það hefði sannarlega verið á-
stæða til þess að ætla að aðeins
fáir Dagsbrúnarmenn fengjust til
að þjóna undir ríkisstjórnina að
þessu sinni - eftir reynslu síðasta
árs. Þá voru allir Dagsbrúnar- j
menn einhuga um kröfur sínar
sem lágmarkskröfur, og þær nutu
raunar stuðnings alls almennings.
Engu að síður reyndu atvinnu-
rekendur og ríkisstjórn að níðast
sérstaklega á Dagsbrúnarmönn-
'um, reynt var að neita peim um
réttindi sem samið var greiðlega
um við aðra. Þegar Dagsbrún
hafði náð samningum eftir harða
baráttu var samið við fjölmarga
aðra baráttulaust um mun meiri
kauphækkanir. Síðan lækkaði
ríkisstjórnin gengið og miðaði
gerigislækkunina við það að öll
kauphækkunin skyldi tekin af
Dagsbrúnarmönnum á nokkrum
mánuðum.
Þeir menn sem bjóða fram rík-
isstjórnarlista í Dagsbrún eftir
þessa reynslu eru að leggja
gengislækkunina og aðra fram-
komu stjórnarvaldanna undir at-
kvæði félagsmanna. Þeir eiga
skilið að fá makleg málagjöld.
Framhald af 12. síðu.
svo að úthlutun og afhending
Ióða til íbúðabygginga í ár geti
að mestu farið fram í marzmán-
uði n.k. og sumartíminn nýtist ó-
skertur til framkvæmda“.
Borgarstjórh viðurkenndi að
„þróunin í íbúðabyggingum und-
anfarin ár er óhagstæð“, en vildi
kenna vinstri stjórninni (!) um
það að á valdaárum núverandi
stjórnar hafa nýjar fullgerðar
íbúðir verið mörgum hundruðum
færri en í tíð vinstri stjórnar-
innar!!
Þá var hann einnig svo ógæt-
inn að rifja upp gaml.a tíma, þá
tíma þegar ríkisstjórn Sjálfstæð-
isflokksins setti hér á bann við
byggingum íbúða, samkvæmt
bandarískum fyrirmælum, í Upp-
hafi síðasta áratugs. Það tók
sósíalista og almenning nokkurra
ára baráttu að fá það bann af-
numið, en þá var húsnæðjsskort-
vofir yfir
urinn orðinn svo þjakandi að
mikill fjöldi manna réðist í í-
búðabyggingar. Þennan smánar-
blett í sögunni vildi Geir svo
túlka sem fjörkipp „undir for-
ustu Sjálfstæðismanna“! Sýnir
það bezf óverjandi málstað að
Geir Ilallgrímsson skuli neyddur
til að grípa til slíks rökstuðnings.
Þorvaldur Garðar Kristjánsson
flutti enn einu sinni sömu Heim-
dallarpiltslexíuna um vonzku
vinstri stjórnarinnar og kommún-
ista, (má mikið vera ef hann
flytur hana ekki líka upp úr
svefninum heima hjá sér), eru
jafnvel flokksmenn hans farnir
að geispa undir þessari gömlu
þulu.
Að loknum umræðum var til-
lögu Guðmundar vísað til borg-
arráðs með 11 atkvæðum íhalds-
ins og Magnúsar 11. gegn 4 at-
kvæðum Alþýðubandalagsmanna
o.g Framsóknar.
— ÞJÓÐVILJINN — Laugardagur 20. janúar 1962