Þjóðviljinn - 04.03.1962, Page 9

Framh. af 7. síðu.
heildarveiðinni það ár.
— Hver var hlutur okkar-
sjálfra í þeim afla?
— Þorskafli Islendinga þetta
ár var 284 þús. tonn. íslend-
ingar hafa uPP og ofan veitt
um helming þess þorsks sem
veiddur er á íslandsmiðum.
— Hvernig skiptist heildar-
aflinn á. íslandsmiðum milli
fisktegunda?
— Árið 1959 var skiptingin
þannig: , Þorskur 47,9%, síld
25,1%, kárfi 8,7%, ýsa 6,7%,
ufsi 5,1%, steinbítur 2%.
Ef við tökum veiði fslend-
inga sjálfra það ár er skipting-
in þessi; Þorskur 50,4%, síld
31,4%. karfi 7,3%, ýsa 4,6%,
ufsi,.2,6% og steinbítur 1,7%.
— Hvað hefur heildaraflj af
þorski komizt hæst á íslands-
, npð.um.?» {s
.—' Hefidárafli þorsks af ís-
landsmiðum.hefur komizt hæst
í 550 þús tonn yfir árið.
— Er þá ekki komið að of-
veiði í stofninum?
— Það eru ekki til eins
Ijósar tölur um ofveiði í þorski
á fslandiSiuiðum og öðrum fisk-
tegundum: Fræðimenn eru sam-
mála um að ýsu-, lúðu og skar-
kolastofnarnir hafi verið of-
veiddir á fslandsmiðum.
— En hvað um áhrif land-
helgisstækkunarinnar?
'— Aðaláhrif útfærslu land-
helginnar á þorskstofninn
liggja í friðun uppeldisstöðva
og þá sérstaklega fyrir Norður-
og Austurlandi, en þar eru
miklu meiri uppeldisstöðvar
fyrir þorsk en við Suð-Vestur-
land.
Það má segja að með 12
mílna lándhejgi höfum við eig-
inlega ' í. hendi okkar megin-
hlutapn af uppeldisstöðvum
þorsks vjð fsland. Þag eiru þó
einstaka svæði sem liggja ut-
an 12 milnanna og þá sérstak-
lega útí af Norð-Austurlandi.
Þar enj svæði sem íslendingar
sækja ekki jnikið á en Bretar
stunda þar talsverðar þorsk-
veiðar, og má segja að það sé
aðal sári ibletturinn á stofnin-
;------------------------------$
Fyrirlestur í
Háskéknum í dag
í dag, sunnudag, 4. marz, flyt-
ur prófessór Ólafur Björnsson
fyrirlestur í hátíðasal Háskólans.
Fyrirlestu.rinn nefnist „Skilyrði
efnahagslegra framfara" og er
þriðji fyrirlesturinn í flokki af-
mælisfyrirlestra Háskólans.
Rætt verður um þau skilyrði,
6em fullnægt þarf að vera, til
þess að efnahagslegar framfarir
geti átt sér stað. Reynt verður
að skilgreina hugtakið efnahags-
legar framfarir og rættt. hvaða
mælikvarða megi nota á það,
hvort um efnahagslegar framfarir
6é að ræða.
■■ ..... ':S;,>
um. Hugsanlegur möguíeiki . á
nokkurr.i frfðun .þessa físks er
að auka möskvastærð togáranna
á íálaudsmjðum- Aukning
möskvastærðarinnar gæti orð-
ið þessum fiski til hagsbóta.
Að því er snertir áhrif frið-
unarinnar á þorskstofninn fara
þau smám saman að koma í
Ijós. Árangurinn af útfærslu
landhelginnar köm mjög fljótt
í ljós að því ér snertir ýsu og
skarkola.
— I leikmannsaugum virðist
fiskileit vera nokkuð áþekk því
þegar bóndi labbar um engj-
arnar í- leit að slægjublettum.
Friðun uppeldisatoðva, svo sjálf-
sögð sem hún er, virðist líka
áþekk því að girða engjarnar.
Hvaða möguleikar eru á fiski-
rækt í hafinu?
— Á þessu stigi málsins er
ræktun hclztu nytjafiskastofn-
anna, t.d. þorsks, mjög miklum
erfiðlcikum bundin. Það hefur
verið mikið rætt um að klekja
út þorskr, og menn halda yfir-
leitt að það sé mjög auðvelt,
en það er síður en svo. Þar er
við að stríða stórkostlega tækni-
lega erfiðleika.
Það magn sem við gætum
klakið út er aðeins örlítið brot
af því sem á sér stað í nátt-
úrunni sjálfri, og auk þess
myndu þau egg sem við settum
klakin í sjóinn alls ekki hafa
neitt betri skilyrði til þroska
en þau egg sem klakin eru
í náttúrunni sjálfri. Fjölmargir
tæknilegir örðugleikar koma til
greina, sem ekki er hægt að
fara út í hér. Það er algerlega
af og frá að þetta sé hægt að
gera uni borð í venjulegu fiski-
skipi. Ef eggin sem við klekjum
út á þennan hátt ættu að hafa
nokkuð betri lífsskilyrði en egg
sem klekjast út í náttúrunni,
þyrfti að ála þau upp í sjóbúr-
um í landi þangað' til lirfurnar
eru komnar af kviðpokastiginu,
eins og gért er í rannsóknar-
stöðinni í Flödevigen í Suður-
N< regi. Þar hefur þetta verið
gert undmfarna áratugi, en
þrátt fvrir mjög hentug skil-
yrði frá náttúrunnar hendi,
skerjagarð o.fl. þá hefur ekki
verið hægt að sýna fram á að
fiskistofninn hafi aukizt á þessu
svæði.
Annað hefur komið til tals
að undanförnu, í sambandi við
að auka afköst fiskistofna, en
það er .að friða ákveðin hrygn-
ingarsvæði, en það er einnig
vafasamt að slíkt geti borið
neinn hagnýtan árangur. Það
mun óhætt að fullyrði að um
helmingur þess þorsks sem
kemur til hrygningar í heita
sjóinn fái að hrygna í friði
(veiðist ekki). Hér er um stór-
kostlega háar tölur að ræða.
Segjum að vertíðaraflinn sé 150
þús. tonn, mun þá láta nærri að
það séu 30 millj. þorskar. Þá
má reikna með a.m.k. annað
eins magn geti lokið hrygning-
unni. Það verður því að tak-
:jsfn
marka mjög veiðina á hrygn-
ingarstöðvunum ef sú takmörk-
un á að geta borið nokkurn
hagnýtan árangur. Auk þess
kemur til að það eru fjölmarg-
ir þættir sem varða mjög miklu
fyrir árangur af klakinu, aðrir
en magn fiska í sjónum, þættir
sem mannlegur kraftur getur
ekkert ráðið við.
Möguleikar á fiskirækt eru
mestir hvað vatnafisk snertir.
Skynsamleg friðun uppcldis-
stöðva er mjög veigamikið at-
riði — einskonar fiskirækt —
svo fiskurinn geti vaxið í friði
unz hann gefur af sér hámarks
veiði og er það markmið sem
við keppum að. Okkur ber skil-
yrðislaust að nýta fiskstofnana
eins og hægt .er, hvorki of
rhikið né of lítið. Einn veiga-
mesti þátturinn í rannsóknun-
um er að geta fundið „hinn
gullna meðalveg“ í þessum efn-
um.
Við þökkum Jóni Jónssyni.
Hann hefur frætt okkur um
margt um þorskinn og vakið at-
hygli á mjög alvarlegu umhugs-
unarefni. Enn eigum við þó eft-
ir að fræðast smávegis um
rannsóknarstarfið, og lítum þá
inn til mannsins við smásjána.
J.B.
Aðalfuiidiirtf*,?i^
/• i
-
Sambands íslenzkra
samvinnuf élaga
verður haldinn aö Bifröst í Borgarfiröi dagana
7. og 8. júní n.k. og hefst fimmludaginn 7. júní
kl. 9 árdegis.
Dagskrá samkvæmt samþykktum Sambandsins.
STJÓRNIN.
Aðalfundur
FÉLAGS MAXREIÐSLUMANNA,
verður haldinn miðvikudaginn 7. marz, klukkan 9 e.h. í
Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu (efstu hæð).
Fundarefni: 1. Lagabreytingar. 2. Venjulcg aðalfundar-
störf. 3. Önnur mál.
STJÓRN FÉLAGS MATREIÐSLUMANNA.
Soluborn!
Merki æskulýðsdags kirkjunnar eru afhent frá klukkan 9.30 sunnudagsmorgun
á þessum stöðum:
Neskirkju — Lindargötu 50 —r Hlíðaskóla — Sjómannaskóla — Laugamesskóla —
Safnaðarheimili Langholtssafnaðar — Háagerðisskóla (kjallara).
Komið 09 seljið — Há sölulaun Æskulýðsstarf þjóðkirkjunnar
Kaupfélags Reykjavikur og nágrennis,
er g'ildir frá 3. marz 1962 til jafnlengdar næsta ár, liggur frammi
í skrifstofu félagsins, Skólavörðustíg 12, félagsmönnum til athugun-
ar dagana 5. til 13. marz.
Kærufrestur er ákveðinn til kl 17, þriöjudaginn 13. marz.
K« ■ ■ + m
I 0 r s t) 0 r n 1 n

Munið 0RA bollur d bolludaginn
Fdst I hverri bðð.
;
1
1
1
K
i-
Sunnudagur 4. marz 1962 — ÞJÓÐVILJINN —