Þjóðviljinn - 09.03.1962, Blaðsíða 4

[ Varðberg heitir ungur lélags-
skapur, sem kynnir sig sem fé-
lag ungra manna. Sérgrein sína
telur hann vestrœna samvinnu
og hlu.tverk sitt að kynna þá
samvinnu meðal íslendinga.
Tilgangi sínum ætlar félagið
að ná með fu.ndahöldum fyrst
og fremst, og hefur það þegar
haidið fimm fundi að minnsta
kosti. Það mun vera sameigin-
legt einkenni allra þessara
funda. að þeir hefjast með
framsöguerindum þriggja for-
ustumanna samtakanna frá höf-
uðstöðvum þeirra, sem er sjálf
hcfuðborg landsíns. Að loknum
þessum framsöguerindum hefj-
ast síðan frjálsar umræður og
ræðutími þá fljótlega tak-
markaður niður í tíu og síð-
;an fimm mínútur eftir ástæðum.
Það hafa birzt tvær greinar-
góðar frásagnir af fundi Varð-
bergsmanna í Hafnarfirði, þar
sem lýst er skýrt og skilmerki-
lega menningarreisn þeirri, sem
fundarboðendur gæddu fundinn.
Fundir þessir eru líka svo
merkilegt menningarfyrirbæri
og varpa svo skýru ljósi yfir
vissa ' þætti menningarástands
þessara ára, að það er vissulega
ómaksins vert að gera sér sem
fyllsta grein fyrir eðli þeirra.
Það vildi svo til| að ég var
staddur á einum slíkum fundi
á Selíossi. Af þeim fundi er að
vísu ekki margt að segja fram
yfir það. sem lýsingar á Hafnar-
fjarðarfundinum bera með sér,
og verður hér lítið dvalið við
einstök atriði hans. En ég vildi
gjarnan koma á framfæri
nokkrum frómum hugleiðingum,
sem kviknuðu u.ndir ræðum
Varðbergsmanna þar og þeirra
fylgifiska og ég hygg að gætu
verið einhverjum hjálp til að
gera sér enn skýrari grein fyr-
ir eðli þeirrar menningarþróun-
ar, sem opinberast einna l.iós—
legast í starfi og starfsháttum
þeirra Varðbergsmanna.
I
í gamla daga tók kirkjan upp
á því, þegar henni þótti söfn-
uðurinn bágrækur til hinna
himnesku föðurhúsa, að verja
miklum, og stundum mestöllum,
hluta ræðu. sinnar. til að útlista
fyrir mönnum skelfingar helvít-
is, og skyldu þær vera sá hund-
ur. sem hrekti sálirnar inn í
himnaríkissæluna, hvort sem
mönnum líkaði það betur eða
verr. Á 19, öld tóku prestarn-
ir að leggja bennan sið niður
sökum hæpins árangurs, og
munu margir hafa tekið undir
orð Skúla prófasts Gísiasonar
á Breiðabálstað', sem bljóðuðu
eitthvað á þessa leið: Enginn
skyldi ætla, að nokkur sála
hrökklist inn í himnaríki af ótt-
anum við helvíti.
En fyrir albjóðleg áhrif hafa
fslenzkir auðvaldssinnar nú á
seinni árum tekið upp þennan
afdankaða kenningarmáta mið-
aldakirk.junnar, og upprennandi
spámenn þeirra. sem kenna sig
við varðberg. hafa tekið alveg
sérstöku ástfóstri við hann. En
þar er skeprmst frá að segja,
enda. albjóð kunnugt iað þegar
við byJtingu.na í Rússlandi fyr-
ir nærri 45 árum tóku auðvalds-
sinnar um allan heim að inn-
r
Forustusveit Vaírðbergs á fremsta bekk á fundi félagsins í Hafnarfirði. Þar meinuðu fundarboðendur fundarmönnum að skera úr um
hvort funduninn gerði álykíun um fundarefnið.
rétta eitt meiri háttar helvíti
í einum frjósömustu landshlut-
um þessarar jarðar. Við lifum á
öld hraðfara þróunar, og helvíti
þetta hefur tekið ákaflegum
breytingum frá upphafi sinnar
tilvistar. f upphafi var það
vettvangur hverskonar morða
Gunnar Benediiktsson
Fyrst urðu þar allir hungur-
morða. Svo d.rápu. kommúnistar
alla fína menn og presta, stór-
bændur og atvinnurekendur. Þá
drápu kommúnistar hvér annan,
og hélt svo áfram um sinn. í
afskekktustu he'labúum samtíð-
arinnar lifir hún enn trúin á
þetta heJ.víti, þótt við dvínandi
hei.lsu sé. En víðast er þessi
helvítisboðun orðin öll önnur
en hún var. Hungurmorð heyr-
ast vart lengur nefnd á nafn,
og annars konar morð hafa
einnig liðið undir lok hin síðari
ár, nema þá sem draumsjón,
þegar einhverjir höfðingjar
myrkraheimsins hafa horfið af
sviði daglegra umsyifa nokkra
daga af völdum kvefs eða ann-
arra farkvilla. Þá eru einnig
ýmsar vitaðar staðreyndir um
hinn fordæmda hjara heims-
byggðarinnar, sem síður en svo
bendir til hörmungaástands,
þótt frægustu sælustaðir jarð-
lífsins séu teknir til saman-
burðar. Þar hefur ekki þekkzt
atvinnuleysi frá fyrstu árunum.
Þar er skipulag á ellilaunum
og tryggingum hvers konar eitt
hið fullkomnasta, sem þekkist
um víða veröld. Þar eiga ungir
efnismenn greiðari aðgang til
mennta en annars staðar á
byggðu bóli, og gæti það með
míklum sennileik skýrt þá stað-
reynd, að á þessum slóðum hafa
menn hin síðari ár komizt fram
úr öðrum bvggjendum jarðar-
innar í þýðingarmiklum vís-
indagreinum.
II
En helvíti skal það vera, og
helvíti það skal boðað sem ógn
yfir öllu mannkyni. Og svo eru
menn sendir út af örkinni til að
halda trúboðssamkomur, þar
sem ekkert.er boðað nema bessi
eini kvalastaður, höfði.ngi hans
og árar, sem ganga l.iósum log-
um mitt á meðal vor mannanna
sem úlfar í sauðagærum eða nyt-
samir saklevsingjar. Varðberg-
menn eru vígðir til fararinnar,
og vakningasamkomur eru
þoðaðar víðs vegar um land.
Fátt getur keimlíkara en
Varðberesfundi og vakninga-
samkomur strangtrúaðra sértrú-
arflokka. sem hafa nístandi
syndavitund og gapandi d.iúp
tortími.ngari.nnar að hyrningar-
steinum trúar sinnar. Ræða
beirra er bu.rr og sneydd ölium
nýiu.m bucmyndum, hvergi
fram 'drecinn nýr flötur nokk-
urs máíefnis. öll ræðan er boð-
skanur um hið ægilega helviti
í anda hinnar einu sönnu skoð-
unp.’ijj svo sem hún stendur
skrifuð í Morgunblaðinu og öðr-
um óskeikulum ritum kapi-
tal.skrar siðvæðingar. Þar vott-
ar ekki fvrir faenaðarboðskann-
n.m u.m hið vestræna guðsríki,
bar sem hinar endurfæddu sálir
lifa í eilffri sameiningu við
brezka landhelgisbjófaj vestur-
bvzka nazista og portúgalska
blökkumannamorðingia og aðra
virðulega fulltrúa bess heims,
sem kenndur er við hið sanna
frolsl Fundarefnið er auglýst
Vestræn ssmvinna, en það er
ekki. minnzt á reynslu okkar
ísiendinea af þeirra samvinnu.
Það er látið liggja í þagnargildi,
hyem stuðning vestræn sam-
vinna hefur veitt okkur í land-
helgismálinu. Það er ekkert
minnzt á þingó og ekki á amer-
ríska kynblöndun mannfólksins,
sem hvort tveggja hefur flotið
í ríkum mæli hingað til lands
í kjölfar bandalags okkar við
vestræn herveldi. Það er ekkert
minnzt á allt gjafaféð frá
Bandarík.iunum bæði fyrr og
síðar, og í umræðum um vest-
ræna samvinnu hefði vel mátt
geta bess, að án hennar væri
sennilega ekki hægt að gefa út
Albýðublaðið. Það er heldur
ekki tilfært sem rök fyrir vest-
rænni samvinnu. að fyrir henn-
ar hjálo stendur okkur nú til
boða s.jónvarp á íslandi, þar
sem ísl.endingar þurfa ekki að
hafa neinar áhvggjur af útveg-
un siónvarpsefnis, heldur kem-
ur hað allt fullmallað á andans
borð vor. svo sem bað er lost-
rænast tilrei.it handa hermanna-
skara í óku.nnu landi. Inntak
ræðunnar er aðeins hið eina
í.lla, ógn bess og skelfingar að
lenda á valdi bess, ábendingar
á útsendara bess os varnaðar-
orð gegn fagurgala þeirra.
Svo sem vera ber, streyma
allir sanntrúaðir héraðsbúar á
samkomurnai*. Þar hlýða þeir
með andákt á prédikun orðsins,
og þegar prédikarinn kveður
fastast. að orði um hina for-
dæmdu. svo sem að beim skuli
varpaö í mvrkrin fyrir utan,
þá reka hinir trúuðu upp óp
mikil og lemia saman lófunum.
Það er beirra hallelúia. Að
lokinni höfuðnrédikun dagsins
rísa hinir trúuðu á fætur hver
af öðrum cg vit.na um trú sína
með miklum fögnuði yfir sinni
endurlau.sn o.e svellandi reiði í
garð binna glctuðu. Þá snúast
beir einnig ti.l varnar gegn sér-
hver.ium óguðlegumi sem tekur
til máls. og færa fram ný.iar
sannanir fvrir hinni einu. sönnu
trú. Á Selfossi flutti einn höf-
u.ðklerkurinn bá kenningu, að
erkióvinurí.nn hefði. gengizt fyr-
j.r meiri hóttar aftckum í Tékkó-
slóvakíu árið 1948. Þetta léið-
rétti einn hinna óendu.rfæddu
fundarmanna og vitnaði til
bibltu hi.nna trúuðu, s.iálft
Morgunblaðið, en þar hafðr ekki
staðið eitt einasta orð um af-
tökur í Tékkóslóvakíu á þeirri
tíð. Þá reis upp einn sómakenn-
ari, sem nýlega hafði sótt um
skólastjórn á staðnum og hér-
aðsbúar höfðu mælt með, þótt
ekki þóknaðist æðri völdum á
æðri stöðum að taka tillit til
þeirra óska. Nú vildi þessi á-
gæti kennari sýna það, að hann
væri sanntrúuð sál, og fullyrtij
að víst hefðu aftökur átt sér
stað, og spurði, hvort enginn
myndi nú Masaryk. Að vísu
hafði enginn fyrr heyrt Masarylc
nefndan í sambandi við aftök-
ur. En hverju máli skiptir það,
þegar er durfædd sál vottar
sanna trú sína í heyranda
hljóði?
Þá reis annar á fætur til að
opinbera sitt sanna hjartalag.
Sá hélt bví mjög á loft, að hann
væri danskmenntaðri en al-
mennt gerist. Því að það var
einmitt í kóngsins Kaupmanna-
höfn og á danskri tungu, sem
honum hafði ljóslegast opin-
berazt hin takmarkalausa
þ.iónkun kommúnista um allan
heim við siálfa myrkramaktina
í Moskvu. Og sú opinberun fólst
í bví, að begar uppreistin í
Ungverialandi var brotin á bak
aftur sællar minningar. þá stóðu
þvert yfir síðu kommúnista-
blaðsins í Kau.pmannahöfn þessi
félesu. orð: ,.Meddelelse fra
Moskva“. ..Þetta er á dönsku,
eins og þið hevrið“. sagði vitn-
ið. „og eins og bið vitið, bá
bvðír betta: „Þráðu.rinn frá
Moskvu“ eða „línan frá
Moskvu““. Og áhevrendur sátu
eins og dæmdir. bví að bessa
merkingu orðsins hafði enginn
hevrt fvrr. En því dýrlegri var
vitnisburöi ;rinn, bvi að hann
var staðfesting þess, að svo
mikið eeta menn lagt á sig
fvrí.r þma einu sönnu tní, að
menn skmrast ekki við að gera
si.“ að fífium á almannafæri.
Hvar skal s+aðar numið við
frásannír af játningum hinna
sanntrúuðu á bessiim fundi?
‘Enn knm í skriftastólinn einn
vinsæU læknir. sem neitaði sér
að vísn. um að segja nokkra
átnkanlega vitlevsu) en hitt
duJdist ekki, að bann mátt.i vart
vatni. halda og var reiðubúinn
á hverri stundu að úthella tár-
Framhald á 11. síðu.
—t ÞJÖÐVILJINN — Föstudagur 9. marz 1962