Þjóðviljinn - 27.05.1962, Blaðsíða 7

Bók eftir sænskan rithöfund um uppruna
og þróun kalda stríðsins
• Sænski rithöfundurinn Erik Blomberg hefur
safnað saman í bók greinum sínum um u'tan-
ríkismál. Bókin nefnist Hver teflir friðnum í
voða?, og eins og nafnið bendir til leitasf höf-
undurinn við að leiða þau öfl fram í dagsljósið
sem leitt hafa ógn kjarnorkuóttans yfir mann-
kynið. Clarté-forlagið 1 Svíþjóð gefur bókina út.
Tilgangi sínum með bók-
inni lýsir ■ Blomberg þannig;
— Eðlilegt er aö stjórn-
” málastefna hafi áhrif á rit-
-höfund þégár hánn f jallar um
hin aðkalíándi' vandamál um
stríð og frið. En. 'þar sem varð-
veizla friöarins er nú einnig
orðiji förSenda , þess að þjóð-
félagslcgum og ,stjórnmálaleg-
> um framtíðarmarkmiðum
verið náð, þá hefur það mál
■■ einkum mótað afstöðu mína.
Tilgangur minn hefur verið
málefnaleg greinargerð, ekki
þólitísk játning.
Til márks um djúpsæi og
‘framsýni' þessarar greinar-
gerðar er það að unnt hefur
'Verið að prenta í bókinni
' greinar sem: skrifaðar voru
íyrir mörgum árum án
nokkurra breytinga og að
það sem síðan hefur gerzt
er í eðlilegu samræmi við
heildina.
I knöppu formi sínu rúm-
ar bókin í raun og veru ljósa
og greinagóða lýsingu á því
hvemig stríðshætta nútím-
ans hefur skapazt. Blómberg
bendir hógværlega en þó á
áhrifaríkan hátt á þær rang-
færslur sem tekizt hefur að
nokkru að hamra inn í fólk
með einhaífum áróðri, til
dæmis fjallar hann um þá
fullyrðingu að deilur okkar
tíma séu hugmyndafræðilegt
einvígi milli lýðræðis og ein-
ræðis.
Sagan um víga-
hug kommúnista
Blomberg beitir sér gegn
hinni ,,vestrænu“ kenningu
að haldá kalda stríðiö ■ él'gi-
rætur að rekja til árásarhugs
kommúnismans. Hann er á
sömu skoðun og Charles
Wilson, fyrrverandi land-
varnaráðherra Bandaríkjanna,
— að aðgerðir Sovétríkjanna
séu til varnar. Það voru ekki
Sovétríkin sem notuðu kjam-
orkuspréngjuna og ekki held-
ur Sovétríkin sem byrjuðu að
hóta í kvafti hennar.
Fullyrt ihefur verið, að
Stefna Atlanzhafsbandalagsins,
' sem að langmestu leyti er
kostað af Bandaríkjamönnum,
sé einungis til varnar. En,
spyr Blomberg, getur bygging
herstöðva í öðrum heimshlut-
um mörg hundruðum mílum
frá ströndum Bandaríkjanna
verið í varnarskyni gerð? Ber
þetta ekki fremur vott um
fullkominn árásai-hug, ekki
sízt þar sem þessar herstöðv-
ar eru búnar nýtízkulegum
vopnum sem fremur eru ætl-
uð til sóknar en varnar? Hef-
ur nokkuð verið gert til höf-
uðs Bandaríkjunum hliðstætt
þessu umsátri um Sovétríkin
og Kína?
— Síðast þegar ég var
hérna fylgdi Conan Doyle mér
um borgina, Kornei (,,Afi“)
Tsjúkovskí, hinn áttatíu ára
gamli rússneski rithöfundur.
— Við fórum til Cheshirc
Cheese og heim til H. G.
Wells.
Tsjúkovskí, vinsælasti barna-
bókahöfundur í Sovétríkjun-
um, sagði þetta við brezka
blaðamenn er ræddu við hann
um síðustu helgi. Hann var þá
nýkominn til London og var
á leiðinni til Oxford til að
halda fyrirlestra og taka á
móti heiðursgráðu fyrir það
sem hann hefur gert fyrir
hrezkar bókmehntir í Sovét-
ríkjunum.
Tsjúkovskí hefur allaf verið
elskur að enskum bókmennt-
um. Skömmu eftir aldamót
dvaldist hann langdvölum í
London sem fréttarritari fyr-
ir blað í Odessa. Eftir bylt-
inguna hefur hann svo unn-
ið að iþýðingum á brezkum
og bandarískum bókmenntum,
þar á meðal á verkum Sliake-
speares, Kiplings, Defoes og
Walt Witmans.
Við blaðamennina sagði
hann: Ég gleypti á þessum
dögum í mig allar ensku bók-
menntimar — Carlyle Mac-
anley kann utan að kvæði
Svinebumes og Coleridges —
skálda sem þið þekkið ekki
lengur.
Blaðamennimir spurðu
hann að því hvemig væri að
lifa í Rússlandi núna.
—• Því er erfitt að svara
sagði hann. — Það er betra
en það var. Nú er nóg af
mat og fatnaði. Bækur mín-
ar eru nú lesnar af bændum
sem voru ólæsir áður.
I raun og veru hafa 60
milljónir eintaka af barna-
bókum hans selzt og það er
varla til það barn í Sovét-
ríkjunum sem ekki hefur
heyrt getið um „Afa“ Tsjú-
kovskí.
Blomberg minnir á það hve
mjög h^fur í vestri verið gert
til að láta > svo líta út sem
spillt stjórnarvöld séu verj-
endur lýðræðisins og bætir
við:
— Það er heilber skáldskap-
ur að baráttan sé á mill lýð-
ræðissinnaðra og friðelskandi
þjóða I vestri og ófrjálsra
einræðisríkja v austri. Réttara
væri að kalla það baráttu
milii kapítalisma, og er það
l?á þjóðum vestursins í hag
að skipa sér skilyrðislaust
undír meríti kapítalismans
vegna þess að hann er hið
ríkjandi efnahagsskipulag i
þessum löndum.
Peningana eða lííið!
Varðandi . spuminguna:
• Hver-'teöfr '•frfehúhf*' i voða?
kemst Blomberg smárn saman
að • þeirri niðurstöðu að það
séu hin sameinuðu áhrif
kapítálismans, hemaðarstefn-
unnar og áróðurstækja þeirrá.
Hann getur ekk-i tekið það
sjónarmið gott og gilt að
Sovétríkin séu, éngu síður en
Bandaríkin og önnur auð-
valdsrfki sem vígbýst stöðugí
og ógnar með nýjum vopn-
um. Hann rökstyður þetta
meðal annars með því að vísa
til þess að fyrir sósíalismann
sé stríðsundirbúningurinn
nauðung sem ryðja verður úr
vegi, en fyrir kapítalista virð-
ist hann vera valdatæki sem
þeir vilja ekki láta af hönd-
um vegna ótta við að missa
völdin. Auðæfi og vald eru
forréttindi sem menn hafa
vanið sig á að líta á sem
hinn eiginlega tilgang lífsins.
Allt er unnt að kaupa fyrir
peninga: Fegurð, ást og þjóð-
félagsstöður. Spumingunni:
Peningana eða lífið, svara
menn: Peníngana.
Fyrirfram er unnt að full-
yrða að hin borgaralegu blöð
munu ráðast á Blomberg og
reyna að beita gamla bragð-
inu, kalla hann „kommúnista".
En það er hann nú einu sinni
ekki og má finna mörg dæmi
því til stuðnings víða í bók-
inni. Hann vill aðeins ekki
gylla minningu andkommún-
ismans. Hann segir hjalið um
„hina sovézku heimsyfirráða-
stefnu“ vera hættulega lyga-
sögu, vegna þess að það er
notað til að réttlæta stríðs-
undirbúning og krossfarará-
róður. Og hann bendir á að
með því sem hann hafi sagt
eigi hann ekki við að öll
sökin sé vesturveldanna.
Blomberg telur að komm-
únistar hafi oft sýnt „lítils-
virðingu gagnvart 6jónarmið-
um annarra". En, bætir hann
við: Þeir hafa batnað — en
það hafa hinir ekki. Hann
snýr rökum sínum gegn þeim
er halda fram jafnvægi .her-
valds og ógnana og bendir
á að vígbúnaðarkapphlaupið
grefur einmitt undan friðnum.
Að lokum drepur hann á
nokkur stjórnmálaleg við-
fangsefni sem hin lýðræðis-
legu öfl verða að sameinast
um — og viðurkertna að það
sem þau fyrst og fremst verða
að gera upp við sig sé valið:
Einn heimur eða enginn.
Félegsieg Ictusn húsnœðismélann - XG
Ll HAMM
420.000
VIRÍI
Utanríkisráöherra hugleiöir blýantsverð.
*
!
Alþýðufólk er búið að fá meira en nog
af íhaldsþjónkun forkólfanna
Óskar Hallgrímsson sagði
í útvarpsumræðunum að efla
þyríti jákvæða, virka and-
stöðu innan borgarstjórnar
með því að kjósa Alþýðu-
flokkinn.
Alþýðuflokkurinn hefur átt
fulltrúa í borgarstjórn á
liðnu kjörtímabili. Hver er
árangurinn? Engar tillögur.<
Engin áhugamál. Engin gagn-
rýni á íhaldið, hvorlti jákvæð
eða neikvæð. Alger samruni
við íhaldsmeirihlutann. 1 65
af hverjum 100 tilfellum hef-
ur fulltrúi Alþfl. greitt at-
kvæði með íhaldinu í ágrein-
ingsmálum, kosið borgarstjóra
þess, forseta þess og nefndir
og fengið að launum setu í
borgarráði.
Þetta er hin „jákvæða and-
staða“, sem Óskar Hallgríms-
son og raunar einnig Björg-
vin Guðmundsson, var að
hrósa og biðja menn að styðja
Alþýðuflokkinn til að gegna
áfram. öllu má nú nafn
gefa. Er næsta ótíklegt, að
verkafólk eða verkalýðssinnar
séu hrifnir af slíkri frammi-
stöðu, slíkri auðmýkjandi
þjónustu við borgarstjórnar-
meirihlutann og telja ástæðu
til að verðlauna hana með því
að kjósa þetta 'varalið íhalds-
ins nú í brrgarstjórnarkosn-
ingunum.
Það fólk úr verkalýðshreyf-
ingunni og alþýðustétt, sem
fram að þessu hefur fylgt
Alþýðuflokknum í þeirri trú
að hann væri íhaldsandstæð-
ingur og verkalýðsf lokkur
hefur áreiðanlega þegar feng-
ið meir en nóg af íhaldsþjónk-
unn forkólfanna. Vilji það
styðja eigin hag, stétt síná
og fyrri hugsjónir, á það nú
að aðvara foringjana svo e£t-
ir verði tekið, yfirgefa Al-
þýðuflokkinn í þésS'um kosh-
ingum og styðja Alþýðu-
bandalagið, kjósa G-listann.
Oiinnsr Thor. er
skuldseigur
við Reykjsvík
Skuldir ríkissjóðs við
bæjarsjóð vegna skólabygg-
inga og sjúkrahúsa lækk-
uðu ekkert á árinu 1961,
enda þótt Gunnar Thor-
oddsen f jármálaráðherra sé
fyrrverandi borgarstjóri og
þykist hafa mikla um-
hyggju fyrir afkornu höf-
úðborgarinnar og cnda
þótt mikið sé gumað af
fjárhagsafkomu ríkissjóðs.
Skuldirnar námu uni síð-
ustu áram. kr. 14.463.480,28.
Félagslíf
Fríkirkjusöfnuðurinn
í Reykjavík gengst fyrir sam-
komu í kirkjunni mánudags-
kvöldið 28. þ.m. Séra Þorsteinn
Björnsson flytur ávarp, Páll V.G.
Kolka lælcnir flytur erindi og
Sigurður Isólfsson kirkjuorganisti
leikur orgelsóló. Einnig syngur
btandaður kór kirkjunnar.
iOfBlc,
Sunnudagur 27. maí 1962 — ÞJÓÐVILJINN — (7j