Þjóðviljinn - 10.07.1962, Blaðsíða 7

I
gMómnuiNN
ffiBttfanðli BftEEt«mm*arfiottnr albfSv — BóslaHstafiokkBrtnn. - KJtotJómvi
íAamúM Kjartanuon (áb.), Masnúa Torfl Olafsson. SlsurOur QuOmundjaon. —
TPáttarltatJórara ívar H. JónBson, Jón BJarnason. — AuslýfllngaBtJóri: OuScalv
facnúfiBon. — RltotJórn, afgrelBsla, auglýelngar. prantomlBJa: SkólavörBunt. 18.
timi 17-500 (9 llnur). AakrlítarvBrB kr. 55.00 á mán. — LausasöluvarO kr. 1.0«.
Góður gestur
J^oma norska hagfræðingsins dr. Frisch hingað til
lands er merkur viðburður. Dr. Frisoh er ekki
einungis einn þekktasti og mest metni hagfræðingur
Noregs, heldur hefur hann áunnið sér traust og virð-
ingu á alþjóðavettvangi eins og sjá má á því, að
hann var fyrsti formaður fjárbags- og félagsmála-
nefndar Sameinuðu iþjóðanna. Hann hefur einnig ver-
ið efnahagslegur ráðunautur indversku og egypzku
ríkisstjórnarinnar. Öll þessi fjölþættu störf á sviði
efnahagsmála gera það að verkum, að dr. Frisch
gjörþekkir þróun efnahagslífsins á alþjóðavettvangi.
Hann hefur því manna bezta aðstöðu til þess að
meta þær ihœttur, sem smáþjóðum geta stafað af
voldugum efnahagssamsteypum eins og Efnahags-
bandalagi Evrópu.
jyjálgögn ríkisstjórnarinnar, og þá einkum Vísir, hafa
undanfarið Mtið svo sem þeim væri mjög umhug-
að, að íslendingar fengju sem bezta aðstöðu til þess
að gera sér grein fyrir rökum og gagnrökum varð-
andi aðild ísMnds að EfnahagsbandaMgmu. Því hefði
mátt ætM, að þau fögnuðu komu dr. Frisch hingað
til Mnds. En hafi einhver búizt við þannig undirtekt-
um úr stjórnarherbúðunum, ihefur þeim hinum sama
illa skjátMst. Ekki var fyrr kunnugt um komu dr.
Frisch, en Vísir rauk upp með einhvern hlægilegasta
skæting, sem sézt hefur á prenti í 'því bMði, og er
þá Mngt til jafnað. TaMr bMðið um „innfluttan >á-
róður“ og kalMr menn þá, sem að heimhoðinu standa
„kommúnistasveit" og því um lákt. Málflutningur af
Iþessu tagi dæmir sig sjálfur, en þessi ótti stjórnar-
flokkanna við að íslendingar kynnist gagnrökum
varöandi aðild að EBE, staðfestir grun manna um það,
að ríkisstjórnin hafi ekki hreinan skjöld í þessu máli
og vinni nú að því að tjóðra íslendinga við bandaMg-
ið, áður en almennmgur geri sér ljósar hætturnar,
sem Iþví eru samfara.
/Jg það er fleira, sem bendir ótvírætt í þessa sömu
útt. Stjórnarhlöðin hafa einnig skýrt svo frá. að
öylfi Þ. Gíslason viðskiptamáMráðherra, væri þessa
dagana á „yfirreið um álfuna“ ásamt, skósveini sínum
Jónasi Haralz. Og það hefur komið í ljós, áð þeir
kumpánar glíma einkum við það vandamál, hvernig
öruggustu viðskiptasamhönd ckkar, — þ.e. viðskiptin
við sósíalisku löndin, — verði auðveldlegast brotin nið-
ur. Sjálfstæð viðskiptastefna íslenzku þióðaririnar er
sem sagt mesti þyrnir í augum húshændanna í EBE.
Húshóndavaldið er þegar farið að segja til sín. Og
Vísir telur sig þess umkominn að hafa uppi hótanir
í garð okkar, ef við ekki verðum nógu leiðitamir og
segir, að „illa muni ganga um viðskipti okkar við beztu
viðskiptaþjóðirnar, ef við stöndum utan bandalagsins“,
Tfslendingar óska eftir vinsamlegum samskiptum við
aðrar þjóðir, jafnt á svíði viðskipta- og menniftgar-
mála. En þau viðskipti verða að byggjast á - algerum
■ jafnréttisgrundvelli, og hvorki blíðmæli'mé ihótanir '
fá breytt þeirri grundvallarreglu. En eirimitt tíessir' ’
sjónarmið eru ósamrýmanleg inrigöngú, i Efnahags-
handalagið, ög miá í því sambandi minna á ummæli
Erlanders, forsætisjáðherra ;Syía: „RómarsáttnMlirín
hefur að geyma ákvæði sem býða, að aðíldarlöridin áf-
sala sér sjálfstæðinu til að móta stefnuna í efnahags-
málum, félagsmálum, atvinnumálum, landbúnaðarmál-
um, tollamálum o.fl.“
Tnnganga íslands í Efnahagsbandalag Evrópu er ekki
spurning um viðskiptasambönd og viðskiptakjör.
Það er spurning um sjálfstœði landsins og tilveru ís-
lenzku þjóðarinnar. Þessu má aldrei fórna, jafnvel
þótt Vísir hóti, að „illa muni ganga um viðskipti. . .,
ef við stöndum utan bandalagsins“. Það hrœrast enn
fleiri strengir í brjóstum Islendinga en „buddunnar
lífœð“. — b.
Þýzki kommúnistaleiðtoginn Ernst Thálmann. Nasistar héldu honum töngnum í einangrunar-
kiefa frá 1933 til 1944 og myrtu hann í Buchen wald.
iÞeir sem skutu Thalmann í Buchenwald
AÐUR BOOUílL-
NÚ BARNAKENNARI
Þjóðviljinn hefur áður sagt frá því er vestur-þýzka lögreglan
handtók sjónvarpsmenn er komið höfðu myndavélum fyrir gegnt
húsi Wolfgangs Ottos, kennara í Geldern. — Áhugi sjónvarps-
manna beindist að Otto þessum vegna þess að Rosa Thálmanrt,
ekkja kommúnistaleiðtogans fræga, heldur því fram að Otto
hafi skotið mann hennar í Buchenwald-fangabúðunum.
Lögreglan tortryggir sérhvern
ókunnugan er hún sér á ferli
umhverfis hús Ottos í Geldern.
Hver fer þar nema „útsendari
kommúnista”? Hverjir aðrir
hafa áhuga á fortíð hins virðu-
lega og valinkunna skólakenn-
ara, sem var á sínum tíma
yfirmaður í Buchenwald-fanga-
ibúðunum?
Skólastjórinn í kaþólska ung-
lingaskólanum hefur sagt: „Otto
er fær kehnari, en ég veit ekki
hvort hann er hollur uppalandi.
Harm leikur mjög vel á slag-
ihörpú:'’' 'O'é:1 „Otto ýiðurkennir
að háiin hafi tekið þátt í a£-
tökum " útléndinga. Þjóðverja
héfur hann ekki myrt, Og gerið
yðúr ‘grein' fyrir því að hann
ságði ’ sig ekki úr kirkjunni
enáa þótt hann gerðist SSTmað-
ur.”
Hinn du.glegi kennari ■ við
káþólska skólann í Geldern
hefur nú nýlega verið dreginn
fram í dagsljósið á harkalegan
hátt. Rosa Thálmann, ekkja
kommúnistaforingjans fræga,
sem nú býr í AusturnÞýzka-
landi, hefur sakað hann — og
annan fyrrverandi SS-mann,
— um að hafa myrt mann
hennar.
Að vísu var hafin rannsókn
á máli Ottos þegar árið 1959,
en 1961 komust yfirvöldin að
iþeirri niðurstöðu að ekki væri
ástæða til að fyrirskipa hand-
töku. Rannsóknin var svo ekki
hafin aftur fyrr en í vor er
fregnir bárust af yfirlýsingu
Rosu Thálmann. Um miðjan
síðasta mánuð varð svo Otto
að láta af starfi sínu.
Otto hefur látið yfirvöldunum
í té upplýsingar um fortíð sína.
Þar segir að hann hafi gerzt
SS-foringi í Buchenwald fanga-
búðunum 28 ára að aldri. Hann
kveðst hafa sótt um inngöngu
í herskóla SS, en verið neiíað
■iþar sem hann vildi ekki segjá
sig úr kirkjuhni. Um starfsémi
sína í fangabúðunum segir Otío
,ekert í iþessari skýrslu sinni.
Fjöldamorð
í liesthúsi
Ári,ð 1945 handtóku Banda-
ríkjamenn hann og 1947 var
hann dæmdur í 20 ára fangelsi
fyrir þátttöku sína í aftökum
í Buchenwald. 1950 var dóm-
urinn mildaður í 10 ára frelsis-
skerðingu. Árið 1952 var hann
svo látinn laus.
íUm leið og Otto var laus úr
ppsundinni ■ tók hann að sækja
í sig veðrið. 1 maí 1954 hóf
hann kennslustörf. Það var
elcki fyrr en 1959 að menn
fengu aftur áhuga á Buchen-
wald-fortíð kennarans. Er
yfirvöldin fpru að kanna málið
sagði hann að skylda sín hefði
verið að vera viðstaddur aftök-
ur útlendinga í kjallara Þk-
brennslustofunnar í Buchen-
wald. ' Einnig kvað hann - það
ekki útilokað að hann hefði
komið éleiðis skipunum um að
'hafa- allt til reiðu í hesthúsinu
þar sem skjóta skyldi þúsundir
fanga. >
Og svo koni ákæra ekkju
Thalmanns. Otto þrætti fyrir
að hafá verið viðstaddur rnorð-
ið á kommúnistaforingjanum.
Nazistar höfðu handtekið Thál-
mann árið 1933, 1944 var hann
fluttur í fangabúðirnar í Bueh-
enwald og myrtur.
Vitni til staðar
Otto hefur kvatt til eitt vitni
til að sanna sakleysi sitt og er
það dr. Morgan, málafærslú-
maður í Frankfurt an Main.
Dr. Morgan sem rannsakað hef-
ur málið kveðst hafa orð Pist-
ers, síðasta fangabúðastjórans í
Buchenwald fyri.r því að tveir
Gestapómen hafi skotið Thal-
mann nóttina milli 17. ög' 18.
ágúst 1944. Líkið hafi svo Ver-
ið brennt ásamt klæðunum'. Ef
þetta væri rétt þyrfti Qttó-jbkki >
að hafa frekari áhyggjui* 'áf
þessu máli. . '
En eitt var það sem Ottö.var
ekki kunnugt. Urri: 1 Véstúr-
Þýzkalandi er vitni á. lífi sem
reiðubúið er að sverja fyrir

G) -
ÞJÓÐVILJINN
Þriðjudagur 10. júlí 1962
hvaða dómstóli sem er, að Otto
hafi verið viðstaddur er Thal-
mann var skotinn og að hon-
um hafi verið vel kunnugt um
það hver skotinn var.
1 Múnchen-Ramersdorf býr
Marian Zgoda. Hann var fangi
i Buchenwald frá 1939 til 1945
og var hafður við ýmis störf.
Að síðustu fékkst hann við lík-
burð í líkbrennslunni. Zgoda
segir: „Ég hafði ekki mikil af-
skipti af Otto. En ég þekkti
hann vel og hann þekkti mig,
þannig var það einnig með Berg-
er. Báðir voru þeir viðstaddir
er Thálmann var myrtur.”
Berger óhræddur
Werner Alfred Berger, sem
ásakaður hefur verið fyrir að
hafa tekið þátt í morði Thál-
manns ásamt Otto, er 61 árs að
aldri. Hann er bankastarfsmað-
ur í Baden-Wúrttemberg. Eftir
að hann hafði lesið um morð-
ið í blöðum sagði hann: „Ég er
ekki hræddur. Ég hef sambönd
við nokkra nazistaforingja sem
enn eru nú í áhrifamiklum em-
bættum.”
Berger tók til starfa f Buch-
enwald árið 1941 og var þar
til stríðsloka. Hann viðurkenn-
ir umsvifalaust að hafa skotið
Rússa, enda dæmdu Banda-
rílkjamenn hann i ævilangt
fangelsi. Árið 1954 var hann
þó náðaður. Fyrir frelsissvipt-
inguna greiddi vestur-iþýzka
ríkið honum 4000 mörk í skaða-
bætur. Hann segir: „Thálmann
var aldrei í fangabúðunum.
Spyrjið Otto. Hann var yfir-
maðurinn og vissi miklu meira
en ég.”
Fjögur skot um nótt
garðinn. Tveir menn í borgara-
klæðum yfirgáfu vagninn og
leiddu hinn þriðja á milli sín.”
Ur fylgsni sínu gat líkburðar-
maðurinn aðeins séð fangann
að aftan. Hann var hávaxinn,
herðabreiður og sköllóttur. SS-
mennirnir í líkbrennslugarðin-
um munduðu skammbyssur og
stóðu í tveim röðum og var
mjór gangur á milli þeirra.
Hinir tveir borgaraklæddu varð-
menn létu fangann ganga á
undan sér. Er hann var kominn
í gegnum raðir SS-mannanna
og inn í fordyri líkbrennslu-
stofunnar, var þrem skotum
hleypt af. SS-mennirnir og
þeir borgaraklæddu gengu nú
inn í líkbrennsluna og lokuðu
dyrunum á eftir sér. Um það
bil þrem mínútum síðar var
fjórða skotinu hleypt af inni í
húsinu. Líkbrennslugarðurinn
var lýstur upp með ljóskastara
svo að Zgoda gat fylgzt með
því sem fram fór. Hann segir:
„Ég get ekki staðhæft að Otto
og Berger hafi skotið. Hitt get
ég svarið að þeir voru viðstadd-
ir og vissu að um Thálmann
var að ræða.”
Um það bil 20 mínútum eftir
aftökuna — eftir þvi sem Zgoda
segir — yfirgáfu SS-mennirnir
líkbrennsluna. Einn þeirra
spurði Otto að því hver hefði
verið tekinn af lífi, og hann
svaraði: „Það var Thálmann
kommúnistaforingi”. Á þessi
orðaskipti hlýddi Berger.
Við næstu morgunhreingern-
ingu fann Zgoda leifar líks
ásamt sviðnu vasaúri í einum
brennsluofnanna. Eftir lit ösk-
unnar að dæma hafði líkið ver-
ið brennt í öllum k'æðum.
Samkvæmt skipun var askan
geymd.
Samt sem áður er hinn fyrr-
verandi Buchenwald-fangi og
líkburðarmaður Marian Zgoda
reiðubúinn að sverja: „ Síð-
degis ,17. ágúst 1944 kom skipun
um að hafa ofnana tilbúna.
Klukkan 18 hafði enn ekkert
gerzt. Síðan ræddi Otto við yf-
irmann herstjórnarinnar. Um
klukkan 20 höfðum við lokið
starfi okkar í líkbrennslunni.
Ég fþr þá til félaga minna og
hugðist dveljast þar um kvöld-
ið. Þegar ég hélt til baka varð
ég var við ys og þys við fanga-
búðahliðið. Síðan sá ég nokkra
SS-foringja halda til líkbrennsl-
unnar.”
Zgoda faldi sig bak við mold-
arbing í líkbrennslugarðinum.
Hann segir: „Brátt birtist hóp-
ur SS-foringja, þar á meðal
Otto og Berger. Um miðnætti
kom stór fólksbifreið inn í
Loftárás kennt um
Sama dag sagði Zgoda einum
samfanga sínum, þýzka komm-
únistanum Busse, frá því er
gerzt hafði. Busse vildi ekki
trúa því að um Thálmann
hefði verið að ræða.
Nokkrum dögum síðar gerðu
bandarískar flugvé'ar Wt'írás
á Buchenwald. Yfirvöldin til-
kynntu að kommú^istnleiðtog-
inn hefði farrít í beirri árás.
Eftir það efuðust menn ekki
lengur um það að Thálmann
hefði verið tekinn af lífi.
Þannig hljóðar framburður
Marians Zgoda. Nú er það und-
ir vestur-þýzkum yfirvöldum
komið hvort mál verður höfðað
gegn Otto og Berger — eða
fangabúðaböðlinum verður leyft
að halda áfram að kenna börn-
um.
Alfrcd Berger, SS-maður í Buchenwald og núverandi banka-
starfsmaður í Vestur-Þýzkalandi. Vitni hefur borið að hann
hafi verið viðstaddur morð Thiilmanns. Berger er hvergi hrædd-
ur: „Ég þckki nasista á hæstu stöðum“.
HJÁLMAR R. BÁRÐARSON, skipaskoðunarstjóri:
Hvers vegna farast skip?
I greinum í nokkrum Reykja-
víkur-dagblaðanna í dag undir
fyrirsögninni „Hvers vegna far-
ast skip „án áfalla“, beinir
greinarhöfundur Baldvin Þ.
Kristjánsson, nokkrum fyrir-
spurnum til mín, sem ég vil
leitast við að svara eftir því
sem mér er það fært.
Tilefni greinarinnnar er fyrst
og fremst nýskeð sjóslys það,
er m s. Hamar fórst í Faxaflóa
nú nýverið, en að sjálfsögðu
einnig með það í huga, að und-
anfarið hafa orðið tíðir skips-
tapar íslenzkra fiskskipa, reynd-
ar við nokkuð misjafnar að-
stæður. Að sjálfsögðu er það
ekki síður mér en öðrum mikið
ánægjuefni, hversu vel tókst til
um björgun 11 mannna áhafn-
ar m.s. Hamars í gúmmíbjörg-
unarbáti skipsins, en ég er fylli-
lega sammála Baldvini Þ. Krist-
jánssyni í því, að þótt þetta
sé þakkarvert, þá sé einnig
rétt 'að athuga hvað valdið
'hefur slysi sem þessu.
Rannsókn þessa máls er enn
ekki fyllilega lokið, en skipa-
skoðun ríkisins fylgist að sjálf-
sögðu með þeim málum.
Greinarhöfunduur krefst nán-
ari skýringa og nokkurra að-
gerða og spyr fyrst:
1. Hvað er yfirleitt gert til
þess að prófa sjóhæfni íslenzkra
fiskiskipa:
a) Þeirra, sem byggð eru
erlendis?
b) Þeirra, sem byggð eru
innanlands.
Fyrst vil ég svara því til, að
íslenzk lög og reglur krefjast
eikki neinna stöðugleikaútreikn-
inga á öðrum skipum en far-
þegaskípum. Skipaskoðun ríkis-
ins fær því yfirleitt ekki í
hendur stöðugleikaútreikninga
yfir fiskiskip, hvorki þau, sem
smíðuð eru innanlands né er-
lendis. Skipaskcðun ríkisins fær
heldur ekki þau gögn í hendur,
að hægt sé að reikna út stöð-
ugleika skipanna hér.
Þetta mun mörgum finnast
vöntun í íslenzkum lögum og
reglum, og að hér sé au.ðvelt
úr að bæta með lagabreytingu.
Málið er hinsvegar ekki svo
einfalt í reynd. Stöðugleikaút-
reikningar eru geysimikið verk,
og au.k þess það vandasamt, að
t. d. engar íslenzku tréskipa-
smíðastöðvanna munu nú vera
færar um að skila slíkum út-
reikningum. .Sama máli gildir
um langflestar tréskipasmíða-
stöðvar er'endis. Mikill meiri-
hluti þeirra stálskipasmíða-
stöðva í Noregi, sem byggt hafa
f'.skiskip fyrir Islendinga und-
anfarin ár. Káfa heldur ekki í
þjóhu.stú sinfií menn, sem fær-
ir eru u.m sb’ka útréikninga- Á
u. ndanföörrium árum hefi ég
þó íarið fram á bað við nokkr-
ar skipasmíðastöðvar, sem ég
tfidi færar u.m að framkvæma
stöðuglfe'kaútreikniriga, að þær
gerðu 'þá og sendu til skipa-
skoðu.nar ríkisins. Hafa þessir
útreikningar verið mjög mis-
mu.nandi fullkomnir, en þó feng-
ist þann:g athugun á nokkr-
um skipum. Þannig eru t.d.
mícg góðir útréikiningar með
öllu.m skipunum sem byggð
voru í Austur-Þýzkalandi ,sömu-
leiðis með flestum togaranna.
En, er þá vandinn leystur
með bví að fá stöðugleikaút-
reikninga og gögn er hann
varðar um borð í íslenzk fiski-
skip? Því miður er því ekki
svo háttað. Stöðugleiki skips
gerbreytist við mismunandi
hleðslu, bæði vegna farms, olíu
cg vista. Stöðugleikabogar og
útreikningar eru þannig gerðir
fyrir nokkur hleðslu-til-felli, en
síðan eru þessi gögn þannig
búin, að skipstjóri getur um-
reiknað ástand skipsins í hverju
einstö.ku hleðsluástandi. Þetta
þarf að gera að staðaldri
ef gagn á að vera að þessum
útreikningum.. Nú er það hins-
vegar svo, að varla nokkur ís-
lenzkur fiskiskipstjóri hefur
lært nokkurn hlut um stöðug-
leika slcipa, og því síður um
það, hvernig nota skuli slíka
útreikninga, því til þess þarf
hann að skilja þessi mál öli
mjög vel.
Næstu tvær spurningar grein-
ar Baldvins Þ. Kristjánssonar,
eru 2. Hvað er gert til þess
að fylgjast með og prófa áhrif
allskonar breytingá á fiskiskip-
um á sjóhæfni þeirra?
3. Hefur Skipaskiðun ríkisins
samþykkt allar breytingar á ís-
lenzkum fiskiskipum og ef svo
er hvað gerir þá embættið til
þess að fylgjast méð fram-
kvæmd samþykktra verkteikn-
inga og prófa verkanir þeirra á
sjóhæfni viðkomandi skipa,
sem ætlað er að þola ósköpin?
Er nóg, að „útgerðarmenn" út-
tali sig um slíkt?
Breytingar á sjóhæfni vegna
umsmíða á skjpi er því aðeins
hægt að prófa, að fyrir hendi
séu stöðugleikaútre-'kningar á
skipinu fyrir breytinguna. Ef
skip reynist sérlega og óéðli-
lega „mjúkt“ í hreyfingum bend-
ir það til þess að skipið sé ekki
sérlega stöðugt.. Skip sem
þannig er ástatt um tekur lang-
ar og hægar veltúr. Þessi skip
eru oft góð sjóskip cg ágæt
vinnuskip, en séu þau fram
úr hófi „mjúk“ í' veltu geta
þau verið hættuleg.
Skip sem eru mjéíg stöðug,
eru stíf ,í hreyfingúiri, þau velta
snöggt, og eru óþægileg sem
vinnuskip. Á þessum skipum
vill off brjóta sjór, því þau
fylgja ekki ölduhreyfingum
nógu vel. Margir vanir sjómenn
kunn>a góð skil á þessum hreyf-
ingum skipanna, og geta út frá
þeim dæmt töluvert um hvernig
ástatt er um stöðugleika skips,
án þess að hafa útreikinga hjá
sér né jafnvel að skilja þá.
Hinsvegar er þessi tilfinning
vanra s.iósöknara enginn hé-
gómi, því æfður maður getur-
frrið allnærri, um ástand
.skiþsins í þessu efni, án þess
■i-au.nveru.lega að skllja ástæð-
U.na. Þessar sveiflu-periódur. eða
veltu.-tími skipsins á sér hins->
Vegar stoð í útreikningum á
stöðugléika skindns. Götriul,
regla er sú. að stöðúgleiki skips
sé varhugaverður ef veltings-
perióða eða velti-tími' fram og
aftu.r er fleiri sekúndur held-
u.r en einu.m og hálfu.m sinn-
u.m breidd skipsins í metrum.
Þe-sa prófu.n þarf að gera í
kyrru.m sjó, með því að koma
á veltu, t.d með bví að nokkr-
ir menn ganga frá einni hlið i
aðra og standi síðan kyrrir.
Famkvæmt íslenzkum lögum
jnó engar meiriháttar breyting-
ar gera á gömlum skinum, án
þes= nð sérstakt levfi sk.:”a«koð-
Oftast er þesSu ðkvæði fram-
fylet, og svo var um endur-
sfníðina á m.s. Hamar að því
er varðar styrkleika og annað
er íslenzkar reglur ná til.
Teikningar voru sendar inn til
athu.gunar, þær leiðréttar og
samþykktar og eftirlitsmaður
frá Skipaskcðun ríkisins, fylgd-
ist með breytingunni. Hinsveg-
ar var uppsetning á kraftblokk
ekki sérstaklega borin undir
skipasikoðun ríkisins.
Það hefur komið fyrir, og
kemu.r fyrir enn, að menn hefja
stórbreytingar á skipum án
þess að leita fyrst samþykkis
skipaskoðunarstjóra. Fyrr eða
síðar fréttist þó um slíkar breyt-
ingar, og er þá gripið inn í
málið og þá látið lagfæra eftir
því sem með þarf. Oftast verð-
ur reyslan sú, að lagabrót sem
þessi reynast dýrari, en ef leit-
að er strax til skipaskoðunar
ríkisins, áður en breyting er
hafin, því ekki er hikað við að
láta rífa niður aftur eða stöðva
hafið verk, ef það ekki getur
tálizt nothæft án breytinga.
Síðasta spurning greinar
Baldvins Þ. Kristjánssonar er:
4. Eru gefin nokkur fyrirmæli
um hleðslutilhögun við tútekið
ásigkomulag skipsins, t.d.
hversu mikla dekklest má taka,
ef ekkert er í lestum — og
varað við flutningi sem þyng-
ist mikið við að blotna?
Engin fyrirmæli eru gefin út
af skipaskoðun ríksins né nein-
um öðrum cpinberum aðila um
það, hvernig hlaða beri fiski-
skip, nema hleðslumerki sem
í gildi eru við fiskflutninga
til erlendra hafna. Hleðsla
skips er algjörlega á ábyrgð
skipstjóra.
Ég vil að lckum þakka Bald-
vin Þ. Kristjánssyni, fyrir grein
hans. Hún er án efa réttmæt
hu.gvekja um þessi alvörumál.
Því miður er mál þetta svo
vandasamt og flókið úrlausnár-
efni, og á því svo margar hlið-
ar er krefjast íhugúnar, «og
gau.mgæfilegrar athugúnar, að
því verða trauðla gerð full skil
á þessum vættvangi.
Islenzk fiskiskip eru eflaust
misjöfn að sjóhæfni eins og
hver önnur skip, en vandinn
er bara sá, að skipstjórriar-
maður ræður raunveru.lega
mi.klu meiru um sjóhæfni skips-
ins, heldur en sá er teiknaði og
hyggði skipið. Með mismuriáridi
hleðslu og beitingu skips í sjó
og vindi vályndra veðra, þá
er það fyrst og fremst á ábyrgð
skipstjórnarmanns hvernig til
tekst. Ef honum finnst skip
sitt ótryggt vegna vöntunar á
stöðugle'.ka í einhverju ástandi,
þá ber hverjum athugulu.m
skipstjóra að bæta úr .því með
breyttri hleðslu, a,u.kinn ballest
eða öðrum þeim ráðum, spm
að gagni méga koma.
Námskeið fyr-ir fiskisk'ostióra
eru, í dag mjög stutt, og tími
mu.n því nav.miy, nemá. til. að
kenna það allra-nauðsvnlegasta
til daglegrar notkunar.' Það !
mu.n því'.afsckanieót eihs o:g nú °
er ástatt, að ekki áé kennt
neitt u.m stöðugle’ká' skina.. Þó
finnst mér betta atriði vera
mjög svo afkallandi vanda-
mál, bví ekki fer hjá bví, að^
hafi skinstjóri fengið einhveria
gru.ndvallarþekkingu. á e.ðli
hióhæfnis skina, þá er ekki ó-
senn.llegt að hann verði á ’éft-
ir færari um að meta þessi
nríl á anncn hátt cn áðnr. og
geri sér betur Ijóst ástand,
skips síns hverju sinni. Gcmlu
mennirnir báru grjót á botn
opnu bátanna. begar nauðsvn
Framhald á 10. siðu.
Þfciðjudagur 10. júli 1962 — ÞJÓÐVILJINN — (7