Þjóðviljinn - 18.07.1962, Blaðsíða 6

þlÓÐVILJINN
Útgefandi Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokkurinn. —
Ritstjórar: Magnús Kjartansson, Magnús Torfi Ólafsson, Sigurð-
ur Guðmundsson (áb.) — Fréttaritstjórar: Ivar H. Jónsson, Jón
Bjarnason. — Auglýsingastjóri: Þorvaldur Jóhannesson. — Rit-
stjóm, afgreiðsia, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðustíg 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kl. 55.00 á mánuði.
Uppljóstrun Adenauers
■Díkisstjórn Ólafs Thórs er komin í úlfakreppu vegna
uppljóstrana Adenauers. Viðbrögð stjórnarblað-
anna sýna að ráðherrarnir vita ekki sitt rjúkandi ráð
og blöðunum er sagt að reyna með einhverjum hætti
að breiða yfir skyssuna. Fyrsta vígstaðan átti að vera
að Adenauer hefði ekki minnzt á ísland í ræðu sinni.
Morgunblaðið reynir að hugga sig og lesendur með
þeirri fullyrðingu, og Alþýðublaðið hleypir sér enn
lengra út d þá vonlausu vörn og ber það blákalt fram
að Þjóðviljinn hafi logið öllu saman, en hins vegar hafi
þeir félagarnir Gylfi og Adenauer ætíð sagt satt í einu
og öllu! Og blaðið bætir við hugleiðingarklausu um
slík óvöndugheit.
þjóðviljinn hefur lagt heimildirnar á borðið. Skeytið
frá NTB-Reuter hefur verið birt í upprunalegri
mynd, og Morgunblaðið hefur játað að það fékk líka
þetta skeyti og stakk því undir stól, enda þótt öllum
mætti ljóst vera að það var stórfrétt á íslandi að
valdamesti maður Efnahagsbandalagsins væri farinn að
tala um þátttöku íslands í bandalaginu eins og afráð-
inn, sjálfsagðan hliit. Fréttin sjálf er þannig, að mjög
er ólíklegt að hún hafi brenglazt í meðförum, því fyrst
telur Adenauer upp fimm lönd, þar á meðal ísland,
sem væntanlega meðlimi Efnahagsbandalagsins, og
segir síðan að þessi fjölgun á aðildarríkjunum úr sex
í ellefu myndi gera nauðsynlegt að breyta reglum
bandalagsins um tilhögun atkvæðagreiðslna. Þegar
fréttin er svo endurtekin af fréttariturum ensku stór-
blaðanna Times og Guardian, mun meira að segja rit-
stjórum Alþýðublaðsins verða ljóst, að það er ekki ein-
ungis vonlaus vörn að segja Þjóðviljann ljúga frétt-
inni, heldur hafa þeir sett sjálfa sig í háðulega aðstöðu
marklausraundanbragða'og grunsamlegra. ■'r-: •
■ ? ( ... > uíi’ál rftí
JJverjar staðreyndir liggja svo gð baki' þessari upp*
ljóstrun, Adenauers? Þeim er;haldið'leynduth fýrif
íslenzku þjóðinni, vegna þess áð ríkisstjómitt óttast
andspymu þjóðarinnar við afsáli íslenzks sjálfstæðis,
innlimuh íslands í Efnahagsbandalagið. Yaldamenn
Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokksins ætla að laum-
ast með ísland inn í bandalagið, makka um þátttöku
Islands við erlenda valdamenn og láta svö flokka sína
standa frammi fyrir gerðum hlut, . ákvörðúnum sem
búið er að gera og fastbinda víð eríenda valdamenn.
Ætlun ráðherranna er að endurtaka hinn hryggilega
og smánarlega leik sem leikinn1 var þegar ísland var
svikið á lognum forsendum inn á Atláhzhafsbandalagið.
Það á að halda bjóðinni í andvafaleysi meðari raun-
véfúlegar ákvarðanir eru teknar á „æðri stöðum‘‘, í
rnakki íslenzkra ráðamanna við erlenda aðila, og herja
málið svo.gegnum Alþingi að óathuguðu máli og án
þess að þjóðin átti sig-á því hvað gerzt hefur, fyiT en
allt er um garð gengið.
fjað er þetta ráðabrugg ríkisstjórnarinnar sem vérður
að stöðva tafarlaust. Það verður að gera henni ljóst,
að .meðal flokksmanna og fylgismarina allra Stj'órn-
málaflökka á Islandi eru menn, sem ekki vilja una því
að rfkisstiórn og bingmeiri'hluti fremji sjíkan glæp 'gegn
sjálfstæði íslands og framtíð íslenzkú^þióðarinnar, sem
innlimun i Efnahagsbandalagið væri. Nú þegar mesti
valdamaður Efnahagsbandalagsins virðist telja afráðið
mál að ísland sæki um aðild að Efnahagsbandalaginu,
og ræðir um það sem sjálfsagðan hlut einmitt þegar
íslenzkir ráðherrar og fylgimenn þeírra hafá átt í við-
ræðum við Hallstein, hægri hönd Adenauers, og aðra
mektarmenn bandalagsins, ætti íslendingum að verða
ljóst hversu langt afturhaldsstjómin íslenzka hefur
þegar gengið í undirbúningi innlimunaráforrria sinna.
—S.
Forsætisnefndio á heimsþinginu í Moskvu situr fyrir framan tjald sem á er lctrað nafn þingsins
á ensku, frönsku, kínversku, arabisku, spönsku rússnesku og þýzku. 1 miðju er svo friðardúfa
Picasso.
RAÐSTEFNA
síðustu ára, en samt væri eng-
in sérstök ástæða til bjartsýni:
bæði Sovétríkin og Bandaríkin
hafa á ný hafið tilraunir með
kjarnorkuvopn, á Genfarráð-
steínunni er kyrrstaða. Bernal
áleit að vandamál eftirlits
hefðu verið ýkt af báðum að-
ilum. Það væri nú sannað, að
eftirliti með banni við kjarn-
orkutilraunum mætti fram-
fylgja án þeirra eftirlitsstöva
sem gætu gefið tilefni til tor-
tryggni. Eftirlit með afvopnun
hefði hinsvegnar alltaf nokkra
áhættu í för með sér fyrir að-
ila — en sú áhætta væri að
verulegu leyti háð hraða af-
vopnunar: ef afvopnun færi
fram á stuttum tíma undir
eftirliti með stórfelldri eyði-
leggingu vopna á hverju stigi
þá væri áhætta samningsaðila
sýnu minni. Bernal talaði einn-
ig u.m vandamál öryggis ríkja
eftir afvopnun: það er rætt
um að sterkur alþjóðlegur her-
afli sjái þá um varðveizlu frið-
ar; þetta kvað Bernal erfitt
vandamál, því fáir tryðu — eða
hefðu ástæðu til að trúa á það,
að slíkur alþjóðlegur her yrði
óhlutdrægur í athöfnum sínum.
Prófessorinn talaði einnig um
hagfræðileg vandamál afvopn-
unar. Það væri ekki hægt að
ganga fram hjá því, að í auð-
ugum kapítalistískum löndum
er vopnaframleiðsla það form
fjárfestingar sem gefur mestan
og — á síðustu árum — örugg-
astan grð. Þessi staðreynd, og
svo i sterkur áróður, hafa orðið
til þess að það er mjög erfitt
að fá jafnvel félagsbuiidna
verkamehn til að krefjast áf-
upplýsingum og rökum til að
fá miklu fleira fólk en nú til
þátttöku í friðarbaráttunni.
Þessi salur er vissulega glæsi-
legur, en ef við hugsum um
allan heiminn og um það hve
margir eru fjarverandi, þá sjá-
um við að starf okkar er rétt
að byrja“.
Bandarisk
rödd
Síðan hafa margir tekið til
máls og ræður þeirra hafa ver-
ið næsta ólíkar. Fulltrúar ým-
issa Suður-Ameríkulanda, Ar-
abalanda, Austur-Asíulanda —
hafa einkum rætt um tengsl
sjálfstæðisbaráttunnar cg vanda
mála friðarins. Margir hafa
verið harðorðir um heimsvalda-
sinna — hvort sem um er að
ræða amerískar herstöðvar,
háskalega starfsemi auðhringa
eða aðra þá íhlutun í mál þess-
arra landa, sem skapar spennu
eða jafnvel ófriðarhættu. Það
er að mörgu leyti eðlilegt að
slíkir hlutir komi fram: sá er
eldúrinn heitastur er á sjálfum
brennur, og þar að auki eru
erlendar herstöðvar veigamikill
þáttur í vandamálum afvopnun-
ar. En það hefði verið æski-
legt að þessir fulltrúar tengdu
á raunhæfari hátt sín vanda-
mál og vandamál alls heimsins.
Sérstæð var ræða Chileskálds-'
ins Pablo Neruda, skáldleg og
þróttmikil lýsing á örlögum
heillar heimsálfu.
Það var líka fróðlegt að
fylgjast með ræðum þeirra
MOSKVU. — Frá fréttaritara.
(10. júlí). í tvo daga heíur
hér staðið alþjóðleg ráðstefna
um afvopnun og frið. I sölum
þinghallarinnar í Kreml kennir
margra grasa: þar eru síð-
skeggjaðir rétttrúnaðarbiskupar,
tígulegir svertingjar, búdda-
múnkar á rauðum og gulum
skikkjum, gráhærðar amerjskar
ömmur, sléttír, piótmælénda-
i presfar. x það er heillandi að
horfa á þépnan ^nai-glita rriann-
vef. Ög það ér gótt til þess að
vita, að. hér er ekki einungis
ólikt fólk að útliti og búningi,
heldur hefur til þessa ekki
verið haldið friðarþing þar sem
saman koma svo margir full-
trúar svo ólíkra skoðana á
vandamálum friðar. Hér eru
meir en hundrað Bandáríkja-
menn og 130 Indverjar, fulltrú-
ar margra samtaka cg trúfé-
laga. Hinn aldraði sovézki rit-
höfundur Erenbúrg ræðir við
franskan blaðamann, borgara-
legan. Collins kannski einhver
helzti frömuður ensku hreyf-
ingarinnar gegn kjárnorkuvopn-
um, tálar við tvo alVÖrúgefna
u.hglirigá' frá Japan, þeir eru
' frá Hirósímá-friðarpnagríms-
' ' görígunni. Þingið hlustaði með
spenntri 1 athygli á skoðanir
Krústjoffs og Rússell'S lávarðar.
Ólíkar sköðanir maríría sem
geta sameinast urn éitt: það
er skilyrðislaust brýnasta1 Verk-
efni marinkynsins að bi-nda
endi á vígbúnaðárkapphlaupið.
Mislif hjörS
Vantrúaðir menn spyrja að
veríju: er þetta ekki eins og
hvert annað kommúnistaþing?
Þeirri spurningu hefur þeg-
ar verið svarað að nokkru hér
að ofan, og það má leggja
fram lengan lista yfir sósíal-
demókrata, kaþólska menri,
frjálslynda, þjóðernissinna og
annað fólk sem ér langt frá
kcmmúnisma en styður þetta
þing eða tekur þátt-í þvá. J|Enfýi
þar með er því ekki svarað,
hvort andi þessa þings verði
-'ekki einhliða áherzla og gagn-
rýni á ávirðingum annars að-
ilans í kalda stríðinu gagnvart
friðinum, m.ö.o. á ávirðingum
Bandaríkjastjórnar og 'annarra
vesturveída. Svo einhliða gagn- "
rýni, að ekki takist áð sám-
edna alla þátttailendur -ráðsteín-
unnar í árangursríku staríi.
Þessu vandamáli hefur verið
gefinn mikill gaumur.
Frumkvæði að þessari ráð-
stefnu í Moskvú átti Heimfrið-
arráðið, sú hreyfing sem lengi
naut forystu þess- ágæta franska
vísindamanns Joliot-Curie, sú
hreyfing sem hefur notið stuðn-
ings friðarnefnda sósíalistísku
ríkjanna og átt víða ítök, eink-
um í hlutlausum löndum eins
og ■ t.d. Indlandi. En eins og
kunnugt er hafa á síðustu árum
sþrottið upp margar hreyfing-
ar sem hafa ekki gerzt aðilar
að Heimsfriðafhreýfingunni; —
mörg þessara samtaka hafa
íyrst og íremst’.beitt sér gegn ,
tiiraúríum með á,tómvopn og
'fýrir' "útrýmTngú" slíkrá vtpna.
Heimsfriðarráðið het'ur að
sjálfsögðu beitt sér fyrir sömú
málum, en í sfarfi þess hefur
vissulega borið miklð.ri gagn-
rýni. á . Bandaríkjurium og
j. .þéfffa stefnu. í utanríkismálum.
Ab dómi sósialistísk-ra afla í
ffíðarhreyfingunni — já og
ekki aðeins þeirra — er slík
gagnrýni eðlileg og réttlát. En
aðrir friðarSinnar telja rangt
að reyría að gera upp á milli
stórveldanna í þessum málum,
þeir telja óhjákvæmilegt að
deda sök á kalda stríðinu og
vígbúnaðarkapphlaupinu. jafnt
á milli austi'.rs og vesturs.
■■m
Fréttabréf fró Moskvu
En nú skiptir það öllu .málii
að finna grundvöll- til sámstarfs
allra friðarsinna. Þetta sjónar-
mið kemur, vel fram 'í grein
sem éinn þekktasti atkvæða-
maður Heirrísffiðarhréyfingar-
'inríár, Erenbúrg, skrifaði' rétt
fyrir opnun ráðstefnunnar í
Moskvu., Hann segir „það væri
hlægilegt og óviðeigandi að
haldá því fram, að eitt -land,
einn flok-kur, ein . ríkjasam-
steypa hafi einokunarrétt í bar-
áttu fyrir afvopnun. Nei,.' ráð-
stefnan í Moskvu getur því að-
eins' komið einhverju til leiðar
að húrí starfi á breiðum grund-
velli og -málefnalega Við
álítum í allri einlægni, að i
Móskvuráðstefnan sé hin íyrsta
'mikla tilraun til að. sameina
íriðaröflin og við viljum sannai
að. trú c-kkar sé ykki igndstæðf
umburðarlyndi okkar, , að ’ stolt.
okkar útijoki ekki. hógyærð, —
látum koma fram ólíkar t’illög- '..
úr, látum oss heyra ólíkari
raddir. Ekki að þvinga eða
mæla fyrir, heldur að sanna og
kappræða, ekki að ákveða' með
meirihlutg atkvæða, heldur að
komast að sön.nu; áimenhu sam-
komulagi — sljktjíer verkefni
'ráðstéfhúrínaf!' •
Vandamálin
Prófessor John Bernal, for-
maður undirbúningsnefndár ráð
stefnunnar, tók mjög í sama
streng í íramSöguræðu sinni á
mánudag. Bernal lét skoðanir
sínar í ljós án stóryrða og víg-
orða. Hann ræddi um ríorfur
á samkomulagi milli stórveld-
anna: sem belur fer hefði
hringur deilumála þrengzt nokk
uð eftir samningaumleitanir
vopríunar . þar-'eð- þeim hefur fulltrúa sem telja það skaðlegt
verið sagt að áfvopnun hafi í i íriðarþaráttu að telja; annan-
lör með sér atvinnumissi. Eng- hvorn aðilann í kaída■■ stríðinu
in slík mötmæli gegn afvopnun
geta hinsvegar koiríið' f rá sósi-
alistískum löndúm1 þar sem af-
• sekari .pn hinn. . A mánudag
talaði . j Band.arikjamaðurinn
Pontius.' .Hann kvað bandarisku
vopnúri myndi 'aðeins létta sveitina samsetta af íulltrúum
þungum bagga af , efnahagslífi
landsins.
Berríal ræddi um ábyrgð ráð-
stefnúnnar og þýðingu þeirra
umræðna sem þar í'ara fram:
að allir aðilar skiptist á upp-
lýsingum og að sá skilríingur
skapist sem getur orðið grund-
völluf að sameiginlegum að-
gerðúm. Aðeins vel upplýstar
friðarhreyfingar í öllum heims-
hlutum geta tilfært nógar rök-
mjög ólíkra hreyfinga og ekki
væri um algjört samkomulag
innan hennar að ræða um á-
kveðin vandamál. Samt kvað
hann meirihluta bandarísku
fulltrúanna styðja eftirgreindar
skoðanir: Að bandaríska stjórn-
in hafi gert rangt í því að hefja
á ný tilraunir með kjarnorkú-
voþn, að styðjá inrírásina ' á
Kúbu, að styðja fasistískt stjórn
árfar í Viet-Nam. Að sovézka
Sémdír til að skapa ábyrgt al- stjörnin hafi gert rangt í því
1 ménrilrigsálit meðal iþéirra 'áð 'hiéfjá kjamerkusprengingar
milljóna manna sem ’óska í'rið- í fýrra, og sú kínverska j, því
ar en álíta énrí 'að hárin' geti að stófna til átaka á íarida-
'byggzt á gagnkværríúfn' ötta við’ iriærum Indlands. Enþfremur
úndirbúning kjamórkústyrjald- áð riauðsyrílegt væri að Kína
• áfj „Við vérðum' áð vopnast híýti aðild að Sameinuðu þjóð-
iilö 'Vr■'.;•■.■■ • .tíii ’-.>••. • í*1:: w utuiín'vi.u : r-
Brezki vísindamaðurinn prófessor Bernal, formaður undirbúnings-
nefndar, setur þingið í Moskvu.
unum. Pontius hvatti þingfull-
trúa til að varpa ekki allri sök
á annan aðila í kalda stríðinu
en tilskrifa hinum göfugar
hvatir. Ef hér verður talað um
okkar land sem villidýr imperí-
alismans, þá geta þeir i’æðu-
menn vissulega fengið útrás
persónulegum hvötum sínum,
en þeir munu ekki leggja mál-
efni friðarins lið. Við verðum
að okkar leyti að hætta að tala
um sósíalistísku löndin sem
„þrælaríki" og „járntjaldslönd“,
sagði Pontius ennfremur, því
það er jafnfráleitt að halda rík-
isstjórnir saman settar af illu
einu og góðu.
Þennan sama dag bar banda-
ríska sendinefndin upp tillögu
um fordæmingu á þeirri kjarn-
orkusprengingu í háloftum sem
gerð var þá um morguninn.
Af hálfu brezkra baráttu-
manna gegn kjarnorkuvopnum
talaði Collins kanúki. Hann
mótmælti öllum sprengingum,
sovézkum sem amerískum.
Hann lagði mikla áherzlu á
hlutverk hlutlausra ríkja í
vopnuðúm heimi • — þáu yrðu
að ganga á undan með góðu
fordæmi í afvopnunarmálum og
reyna í hvívetna að þjarma á
virkan hátt að kjarnorkuveld-
unum. Eins og aðrir brezkir
friðarsinnar lagði Collins mikla
áherzlu á einhliða skref til af-
vopnunar sem fyrsta stig til
þess að jafnvægi traustsins
leysi af hólmi jafnvægi óttans.
Flutt var af segulbandi orð-
sending Bertrand Russells til
ráðstefnunnar, en skoöanir hans
eru um margt svipaðar skoðun-
um Collins. Ennfremur talaði
fulltrúi bandarísku kvennasam-
takanna „Women strike for
peace“ — samtaka sem hófu
starf sitt fyrir ári þegar sov-
ézkir höfðu sprengt risasprengj-
una og Kennedy hafði hvatt
til að allir reistu sér kjarn-
orkubyrgi,! — samtaka kvenna
undir kjörorðiriu: að börn okk-
ar megi lif a.
Rœ<$a
Krústioéfs
Undirbúrtingsnefnd ráðstefn-
unnar sneri sér til forystu-
manna þeirrá 18 ríkja sem að-
ild eiga áð Genfarráðs'tefnunni
og bað að þeir létu í Ijós af-
stöðu sína til afvopnunar. Bréf-
leg svör bárust frá forsætis-
ráðherium Indlands, Búlgaríu
og Póllands, og óformleg svör
úr öðrum stöðum. Síðdegis á
þriðjudag gerði Krústjoff svo
grein fyrir afstöðu sinni til
þessara málá. Hann rakti ýms-
ar tilíögur Sovétstjórnarinnar
uiri, takmarkaða eða algera af-
.voþriun sem bornar hafa verið
írarn siöan 1955 og ri.eikvæða
a.fstöðu Bandaríkjastjörnar til
Eeirra. Hann gagnrýndi þá
ugrriynd hermálaráðherra ÚSA
aö hægt , væfj að koiriast að
samkomulagi um að þeita
kjafríorkuvrpnum aðeins gegn
herjum en ekki gegn borgu.m.
yíð áÚturri, sagði Krústjoff, að
ekki beri að semja um það
hvernig skul'i heyja kjarnorku-
styrjöld, heldur hverni.g megi
útilóka möguleika á því að
slík styrjöld brjótist út. Þá
taldi hann tii lítiis gagns til-
lögur Bandaríkjanna um að
minnka birgðir atómvopna um
30% — einkurn þar eð gert
væri ráð fyrir því að kerfi
herstcðva erlendis varðveittist.
Ennfremu.r mælti Krústjoff á
rrióti tillögum um sterkt al-
þjóðlegt herlið, búið kjarnorku-
vopnum, — og allavega yrði
alþjóðlegt herlið S.Þ. að lúta
óhlútdrægri stjórn en ekki
Framhald á 10. síðu.
Jarlmaður regnhvítunnar — eða
grindverk með rauðum lækjum
Hendur borgarinnar cru kald-
ar heitir ný ljóðabók el'tir Jón
frá Pálmholti.
Við lestur þessara ljóða verð-
ur manni ofarlega í huga hin
írjálslega en þó víðasthvar
trausta meðferð á málinu, orð-
in hafa hljóm og snerpu, og
vinna oftastnær saman að fyr-
irmyndar sósíalisma, í listræn-
um skilningi, m.ö.o. ljá hvert
öðru þá aðstoð sem nægir til
þess að þau oígeri sér ekki.
Jón er enginn kjaftaskur með
Um nýútkomna
■
ljóðabók eítir
Jón írá Pálmholti
■
B
B
B
■ BMBBI BBBBBIIBIBBIM ■■■■■■■■■
ljóðrænu, enda yrkir hann ekki
til að lofsyngja dásemdir mann-
lifsins, honum er lítt geíið um
þann andlega munað að láta
berast á sálargondólnum undan
straumnum, gutlandi á gítar
fagmannlega til að örva matar-
lyst eða kynhvöt samborgarans,
eða syngja um hetjuskap hans
til þess að gera hann glaðan,
svo að hann megi berast sæll
og ánægður að feigðarósi. Jón
er m.ö.o. ekki „jákvætt" skáld.
Það eitt útaffyrir sig sýnir ljós-
lega héiðarleika hans og á-
byrgðarti'lfinningu.
iBókinni er skipt í fjóra kaíla,
eftir aldri ljóðanna, að ég hygg.
’Fyrst kemur Sólbruni um nótt,
þar er að finna smáljóð mis-
jöfn að gæðum, þau beztu gerð
af talsverðri íþrótt, t.d. Tveir
heimar, (tileinkað sveinbjörn-
um beinteinssonum) Gepmetr-
isk ljóðræna og Sólbruni um
' nótt, eitt snjallasta og heil-
.steyptasta Ijóð bókarinnar.
uMörg ljóðin eru - spillt 'af ó-
. reglulegri hrynjandi — eða ó-
nógri (t.d. Næturljóð, Maður
kemur ekki hf aupandi útúr ný-
þvegnu húsi og Minníng). Þrá
: er vel gérð stemnirígsmyrid.; en
í Eirðarleysi hefur Jpni tekizt
að setja saman gptt ljóð me,ð
látlausum meðulum.
Næst kóma Hirðíngjaljöð. Þár
» er eftilvill að finna frumleg-
u.stu og ferskustu ljóðin í bók-
inni, t.d. Saungur vélanna í
togaranum Mána. Stúlka með
ljóst hár og Kristur dansar í
Cannes, sem er anriarléga
hljómfallegt kvæði, þráttfýrir
veilur í seinni hlutarium,. Um
farveg daganna og Svo kvað
Þórður í Túngli eru ljóð sem
•leyna á sér, en það 'er samt
einsog Yanti — eirisog viðast
íknnarsstáðar’ í þessari bók —
fierzlumuninrí, ljóðlínurnar eru
hnisgóðar og hrynjandi þeirra
|/íða ófullnæg.iandi. Grtt dæmi
um þetta er Svo kvað Þórður
’í Túngli:
Við leikfaung náttskipanna
með jarðfastan himin á augum
réttum úthöfunum hendur
einsog litlar veiðisteíngur
Nóttinni fyrir utan
er vindurinn streingdur til
saungs
þá er ekki leingur rúm fyrir
lítil hjörtu
Hríngíng á undan útfararsálmi
dans á brotinni sorg
klýfur vilja okkar í saungva
Við höi'um búið okkur sæng
með jarðneskt l'íf fyrir svæfil
og ókunnur maður
kastar yfir stirðnuð andlitin
lífsgleði okkar
Jón „insúúmenterar“ ljóð sín
oi't fallega, svo stuðzt sé við
tónlistarmálið, fellir m.ö.o. vel
saman liti og hljóma og þeir
kollegar hans sumirhverjir sem
eru hvað skotnastir í töfra-
mætti andstæðunnar mættu að
ósekju virða svolítið fyrir sér
beztu ljóðlínurnar í þessari bók.
Talað við ncrðanvindinn heitir
þriðji kaf'linn. Þar kveður við
nýjan tón, dökkan cg þuríg-
lyndislegan. Þessi ljóð eru jafn-
ari að gæðum en í köflunum á
undan. Hcimþrá er tiltölulega
heiðarlégt ættjarðarkvæði. En
það er i gjailandi súrrealisma,
einsog i t.d. Saungljóði morg-
unhanans (í síðasta kaflanum),
þarsem skáldskapur Jóns fær
skyndilega vængi, þar er sjónin
svo skörp, heyrnin svo næm
að Yarla skiptir neinu máli
hvort lesandinn „ski'lji“ ljóðið,
hér er leikið s.ér að hreinum
lýrískum „elefnentum“.
Prósaljóðin eru áleitin, en
'Skortír sumsstaðar þá hnitmið-
un í í'ramsetningu sem forrir
, þetta heimtar.
Síðasta ljóðið heitir Maðurinn
og erí anatónisk krui'ning á' böl-
sýni skáldsins. •
Jón. frá Pálmholti hefur að
rninnstakosti til að bera þrjá
höi'uðkosti sem eiga að djjga
til að gera úr honum gott skríld
(þau eru reyndar rríiklu sjald-
gæfari en flestir hyggja); kjarri-
sækna hugsun, tilfinningu fyrir
gildi orðanna og áferð (og
hljómi) setninganna og siðast
en ekki sízt heiðarleika, serrí af-
neitar öllu skrumi, sem er ann-
ars hérumbil eins einkennandi
fyrir íslenzka lýrík cg íslenzk-
ar tækifærisræður. En því
minna sem honum verður tið-
•rætt um göfgi og tign manns-
ins og fegurð ættjarðarihnár;
því betur trúir lesandinn’ á eiri-
læeni hans og sannleiksgndi
tilfinninganna. Hann beinir
sjónum sínurrí' að umhverfinu
en lyftir þeim ekkí til hæða.
Þessl bók inniheldur bæði vónd
og góð ljóð, og al'lt jiar á milli,
en þótt ljóðin séu mi,sjöfn er
samfeldúr tónn í þeim sem vek-
ur trau.st, og beztu kvæðin lofa
miög góðu um þau. sem bíðá
óþreyjufull skapara síns.
Oddur Björnsson.
Skákþing NSU
Framhald af 12. síðu.
verðlauna fú sigurvegara í mót-
inu.
Auk þess . verður reyn^, að
kynna út’.endingunum landið,
svo seim kostur er a í svo
skammri heimsókn. með því að
skipuleggja kynningarferðir um
borgina og nágrpnni hennar og
ennfremur ferð á Þingvöll pg' að
Gullfossi og Geysi.
iMeð því að taka að sér að
halda þetta skákmót, hefur Tafl.
félag Hreyfils tekið á herðar sér
mi'kið ov kostnaðarsamt starf.
Félagið hefur því orðið að leita
íil ýmissa aðila um fjárihagslega
aðstoð og hefur jafnan fengið
ágætair undirtektir, gvo að telja
má að fjánhagslegri framkvæimd
mótsins sé þegar borgið.
Vill félagið nota þett'a tæki-
færi til þess að færa öllum þeim
Sem slíka aðstoð hafa veitt. al-
úðarþakkir.
(jFrá Taflfélagi Hreyfils).
£) — ÞJÖÐVILJINN — Miðvikudagur 18. júlí 1962
Miðvikudagur 18. júlí 1962 — ÞJÓÐVILJINN —