Þjóðviljinn - 14.08.1962, Blaðsíða 5

Geimskot Sovétríkjanna nú um helgina hafa enn einu sinni staðfest yf-
irburði þeirra yfir Bandaríkin í geimrannsóknum, þessum mikilvægustu
vísindum okkar tíma, sem eru í sean vaxtarbroddur mannlegrar þekk-
ingar í dag og undirstaða að vísindum fran tíðarinnar. Tvö mestu stór-
veldi heims keppa nú um hvort verði fyrr Ail að senda mann til tungls-
ins, og eftir síðustu sovézku geimskotin leikur enginn vafi á því að Sov-
étríkin hafa betur í því kapphlaupi.
Þetta £era Bandaníikjamenn
isér einnig vel ljóst. Þannig
iiaíði fréttaritari Reuters það
á sunnudaginn eftir einum tals.
imanni bandariískiu geimferða-
stofnunarinnar á Canavera',-
ihöfða, að „nú myndi þurfa ó-
svikið kraftaverk til að Banda-
rjkin yrðu á undan Sovétrikj-
unum að senda mann til
tung!sins‘‘ og að það „myndi
takk Bandaríkin mörg ár að
vinna upp það forskot sem
Sovétríkin hefðu“.
Hið áhrifaimikla bandaríska
blað Neiv York Times komist
þannig að orði í gær að
Bandaríkjamenn yrðu nú að
leggja siS aUa fraim í geim-
ranmsóknum, ef þeir ættiu ekki
áð biða aligeran ósigur fyrir
Sovétríkjunuim í kapphlaupinu.
„Það er a.m.k. sannað“, segir
biaðið, „að Bandaiikin eru
lengra aflur úr í geimvísindum
en nokkurrt hafði órað fyrir“.
Fréttaritari brezka útvarps-
inE í Washington sagði í gær,
að „því verði ekki neitað að
þetta væri alvarlegt áfall fyrir
vonir Bandaríkjamanna um
að verða fyrstir til að senda
mann til tunglsins. Enn einu
sinni hafa Rúissar, seim fyrstir
,sendu spútniik á loft og mann
á braut umlhverfis jörðu, hrif-
ið frumkvæðið í sínar hendur
og tekið undir sig stórt stökk
fratmiávið og enda þótt Banda-
rkjamenn hafi varið hundruð-
uim milljóna dollara í tungl-
kapphlaupið verða þeir að
horfa upp á að Rússar hlaupi
fram fyrir þá“.
Bandaríkjaimenn eru ekki
einir um þetta sjónarmið. Öll-
um má nú vera orðið Ijóst að
Sovétríkin hafa aldrei sleppt
fruimfcvæðinu úr sínum hönd-
um, heldur haldið því forskoti
isern þau öfíiuðu sér með fynstu
ispútnikunum — og vel það.
Niðurstaða brezlka íhald'siblaðs-
ins Daily Express í gær var
isú að sigurlíkur Sovétríkjanna
í geimkapphlaupinu við Banda-
ríkin væru tíu á inóti einum,
og það án tillitis til þess hvort
isíðustu sovéziku geimfararnir
tveir kæmuist heilu og höldnu
til jarðar aftur eða ek'ki.
Til tunglsins eftir
tvö ár?
Sérfræðingum ber saman um
að eftir geimiskiot Sovétríkj-
anna um helgina haifi tími sá
,sem menn hafa gert ráð fyrir
að þyrfti til - undinbúnings
imannaferða til tunglsins
istytzt verulega.
Ritari brezka geiimiferðaféiags-
ins, J. L. Carter, sagði þannig
í viðtali við brezika útvarpið
í gær. að nú mætti gera ráð
fyrir að mannað geimfar yrði
isent til tung’.sims 1964 eða 1965
í stað 1970, eins o.g áður haifði
verið talið. Til samanburðar
imiá nefna, að Bandarikjaimenn
hafa a‘his ökki gert sér vonir
'Uim að vera tilbúnir að senda
imann til tung'.sinis fyrr en í
fynsta lagi árið 1967, og hef-
ur sú áætlun þó af mörgum
verið talin bera vitni um full-
imikla ibjartsýni, eins og und-
irbúningur' þeirra hefur geng-
ið til þessa.
Carter sagði að ,sú staðreynd
að fleiri en einn geimfari hefði
verið sendur á göariu braut og
að þeir væru lepgi saiman á
lofti, benti til þeas að ,lausn
liífeðlisfrseði'.egra vandamiáia í
.saimibiandi við "eimferðir væri
langt komið og sennilega væri
'nú búið að atfla nægilegrar
ivitnöskj-u urn starfsemi manns-
líikamanis í þyngdarleysi til að
unnt væri að senda menn í
langar ferðir út í geiminn. eins
,og t.d. til tunglsins.
„Stefnumótið“
í geimnum
Sú staðreynd gð tveiimur
geimförum var skotið hvoru á
tfætur öðru og á isöimu braut,
isvo að aðeinis var nókikurra
sekúndna ferð á milli þeirra
iþykir öllum sérfræðingum
benda eindregið til þess að
einn megintilgangur þessarar
tiiraunar hafi verið að kanna
möguleika á því að tengja
.saman ger.vitungl úti í geimn-
um. Slák tenging gervitung'.a,
eða stefnumót (rendezvous“)
eins og Bandaríkjamenn kalla
það, er talin frumiskilyrði allra
meirilháttar geimferða frá jörð-
inni.
Þegar mörg gervitungl hafa
verið tengd saman á þann hátt,
væri kominn pallur sem nota
mætti til að senda frá geimför
burt frá jörðu, sem flutt yrðu
í stykkjum út fyrir gufuhvolfið
og sett saman á pallinum. Frá
upphafi hafa Sovétríkin stefnt
að þessari lausn, og nú sjáum
við fyrirætlanir þeirra verða að
veruleika, eins og brezki próf-
essorinn Lovell komst að orði í
gær.
Mikið í húfi
Svo að aftur sé gerður sam-
anburður við fyrirætlanir
Bandaríkjamanna, má nefna að
enda þótt þeir geri sér einnig
ljóst að smíði slíks geimpalls sé
nauðsynleg forsenda allra
mannaferða burt frá jörðinni í
framtíðinni, þá hafa geimvís-
indamenn þeirra upp á síðkast-
ið heldur hallazt að annarri
lausn til bráðabirgða í þeirri
von að hún gæti crðið til að
flýta ferð þeirra til tunglsins,
en hún er í því fólgin að koma
stóru geimfari á braut umhverf-
is tu.nglið og senda frá því ann-
að minna niður til tunglsins og
upp aftur og láta brautargeim-
farið síðan flytja tunglfarann
aftur til jarðar. Þessi lausn hef-
ur verið valin vegna þess að
Bandaríkjamenn hafa ekki gert
ráð fyrir að geta gert tilraun
með „stefnumót í geimnum“
fyrr en í fyrsta lagi eftir tvö
Andrian Grigorévitsj Nikolaéff,
Enn hafa tveir jaröarbúar þotið á geimskipum sínum
út í himingeiminn og eru þaö þriöji og fjórði geim-
fari Sovétríkjanna. Geimfararnir heita Andrian Grigoré-
vitsj Nikolaéff og Pavel Romanovitsj Popovitsj. Þeir
eru báðir flugmenn úr Rauöa hernurn. Báöir eru þeir
a lertugsaldn, þaö er ac
geimfarar Sovétríkjanna,
Andrian fGrigorévitsj Nikola-
éff major er Tjúvaki að ætt.
Hann er góður vinur Títoffs,
enda þjálfaður með honum. Er
Títoff fór í geimferð sína fyrir
rúmu ári var Nikolaéff á staðn-
um í fullum geimfaraklæðum
reiðubúinn að leggja af stað út
í himingeiminn ef eitthvað
kæmi fyrir Títoff á síðustu
stundu.
Nikolaéff er tæpra 33 ára að
aldri, fædidur 5. septamber 1929
í Sjorspeli við Volgu. Hann er
af bændafólki kominn. Hann
var tólf ára er Hitler réðist
gegn Sovétríkjunum og hóf þá
störf í samyrkjubúi í stað
mannanna sem fóru til víg-
stöðvanna.
Síðar varð Nifcolaéfif kkóg-
fræðingur og starfaði í Kirjála-
héraði. 1 hernum fébk hann
mikinn áhuga á flugi og hlaut
þjálfun sem orustuflugmaður.
Nikolaéff vakti nokkra at-
hygli árið 1956 er hann nauð-
lenti stórri þotu á víðavangi
með annan hreyfilinn óvinkan.
Snarræði hans í það sinn ásamt
frábæru líkamlegu atgerfi varð
til þess að hann var valinn til
geimferða.
Nikolaéff er meðlimur í
kommúnistaflokki Sovétríkj-
anna. Hann er ókvæntur. Faðir
hans er látinn en móðir hans
býr enn í Sjorspeli.
segja nokkru eldri en fyrri
ir Gagarín og Títoff.
Pavel Romanovitsj Popavitsj
er 32 ára, fæddur í Usin suður
af Kíeff-héraðinu. Hann gekk í
herinn árið 1951. Meðlimur
kommúnistaflokksins varð hann
árið 1959.
Popovitsj kvæntist árið 1952.
María kona hans hefur sjálf
lokið flugmannsprófi en starfar
nú við rannsóknarstofnun.
Ifann á fjögur systkini. Er
Þjóðverjar réðu.st inn í Okraínu
1941 .særðist faðir hans og varð
hann þá forsjá fjölskyldunnar
ellefu ára gamall. Gekk hann
þá í skóla en vann í verksmiðj-
um í leyfum sínum. Á stríðsár-
u.num varð Popovitsj að hætta
skólagöngu. Síðar lauk hann
prófi frá verzlunarskóla og hóf
nám í byggin.gatækni.
Er Popovitsj gekk í herinn
1951 var hann þjálfaður sem
flugmaður. Hann var einn
iþeirra fyrstu sem þjálfaður var
undir gei.mferðir í Sovétríkjun-
um.
Er María, kona geimfarans,
hætti flugi árið 1958 hafði hún
flcgið flei.ri stundir en maður
hennai’, alls 800 kluk’ku.stundir.
Hún hlaut heiðursmerki og hóf
istörf ,sín við rannscknartrtofnun-
ina. Nú situr hún heima og
hlustar á frásagnir af hinni vel-
henpnu.ðu för manns hennar
sem nú geysist um himingeim-
inn.
Þriðjudagur 14. ágúst 1962
ÞJÓÐVILJINN — (5