Þjóðviljinn - 23.08.1962, Qupperneq 4

BJQRN BJARNASQN
1 baráttusteínusRránni er
samþykkt var á 5. þingi Al-
þjóðasambands verkalýðsfé-
laga, W. F. T. U., segir með-
al annars: „Verkalýðurinn sér
æ ljósar hinar ört vaxandi
mótsetningar milli framleiðni
aukningar og gróða atvinnu-
rekendanna annars vegar og
hinna ófullnægjandi og í sum-
um tilfellum lækkandi iauna
hins vegar, sem er einkenn-
andi fyrir þróun efnahags-
lífsins í mörgum auðvalds-
löndum“.
Hér sem annars staðar á
„framtíðarsvæði Efnahags-
bandalagsins“, er því mjög
haldið að verkalýðshreyfing-
unni að engar kjarabætur geti
átt sér stað án þess að þær
séu grundvallaðar á aukinni
framleiðslu. Málgögn og mál-
pípur ríkisvalds og atvinnu-
rekenda, dauðar og lifandi,
reyna að berja þetta inn í
fólkið eins og hér væri um að
ræða óvéfengjanlegar stað-
reyndir, eins og að tekjuskipt-
ingin í þjóðféiaginu hefði náð
þeirri fullkomnun að þar yrði
með engu móti um bætt. Ó-
trúlega margir, allt upp í for-
ystumenn verkalýðshreyfing-
arinnar. ganga inn á þessar
falskenningar. engu að síður
þó vitað sé. að fyrir áköfustu
'talsmönnum þeirra vaki að
ná framleiðsluaukningunni
miklu fremur með auknu
Stri.ti verkamannsins en með
því að bæta og auðvelda
vinnuaðferðir og aðstöðu.
Þegar svo framleiðsluaukn-
ingin á sér stað, eins og hún
gerir víðast hvar ár frá ári,
þá eru fundnar upp alls konar
tylliástæður fyrir að kaup-
gjald megi nú alls ekki hækka
að sama skapi og að kau.p-
gjaldshækkun skapi engar
raunverulegar kjarabætur.
Niöurstaðan verður því ávalt
sú að aukin framleiðsla renn-
ur að mestu óskipt í vasa at-
vinnurekandans, sem aukinn
gróði, enda voru refirnir
skornir í þeim. tilgangi.
En meðan gróðinn af fram-
leiðsluaukningunni rennur í
pyngjur atvinnurekendanna og
laun verkamannsins standa að
mestu í stað, hækkar allt
vöruverð og þjónusta, svo að
kaupmáttur launanna rýrnar
og lífskjörin versna.
Það er mjög erfitt hér að
afla sér gagna um gróða ein-
stakra atvinnufyrirtækja til
þess að sanna með tölum það
sem fullyrt er hér að framan,
en þar sem þróunin hér er
með svipuðum hætti og ,í ná-
grannalöndum okkar má
nokkuð átta sig á skýrslum
þaðan um þettá efni. Við skul-
um því, í þetta sinn, leita til
Englands.
í júlí 1961 ákvað brezka í-
haldsstjórnin, vegná- efnabags-^
legra erfiðleika. eins og það
var kallað, að fr.ysta öll laun,
banna allar kauphækkanir hjá
ríkisstofnunum og fvrirtækj-
um, til 31. marz 1962. Jafn-
framt höfðaði hún til „þjóð-
hrllustu.“ einstakra atvinnu-
rekenda um að ganga heldur
ekki. inn á neinar kauphækk-
anir á þessu tímabili. (Með
þeim kunnugleika er við höf-
um af okkar atvinnurekeiíd-
um þurfum við varla að efast
um að þeir tóku þessum til-
mælum vel). Jafnhliða fylgdu
svo þessari beiðni tilmæli um
að verðlag yrði ekki hækkað.
Sá þáttur tilmælanna hefur
víst ekki átt eins góðan
hljómgrunn og sá fyrri, því
niðurstaðan varð sú að kaup-
máttur vikukaupsins lækkaði
u.m 2.2% frá júlí til des. 1961.
Þetta var hlutur verka-
mannsins úr kaupbindingunni
en hver var þá hlutur at-
vinnurekandans? Um það seg-
ir Financial Times, í jan,
1962, að gróði hlutafclaga,
samkvæmt eigin skýrslum,
hafi aukizt ur 2849 millj.
sterlingspunda, scm hann var
árið 1969 í 3038 millj. ster-
lingspunda árið 1961, eða um
6.6%. Arður tii liiuthafa jókst
á sama tíma um 10.4%.
Þetta var sú hliðin er sneri
að atVinnurekendum og hluta-
fjáreigendum, á sama tíma og
kaupgeta verkamannsins fer
minnkandi. Þá var hlutur
bankanna sízt óglæsilegri ign.
hlutafélaganna. Verð á banka-i
^M^feéfy qj, .. hpfcka^i árið
1961 um nær 30% og'-Barc-
lays-banki hefur tvöfaldað
gróða sinn á 4 árum. „Bank-
arnir skýra nú frá stórgróða,
þriðja árið í röð“, segir Ec-
onomist í jan. þ.á.
En þrátt fyrir þessa ömur-
legu reynslu hafa suumir með-
lima miðstjórnar brezka
verkalýðssambandsins, þeir
sem lengst eru til hægri,
gerzt formælendur stefnu
ríkisstjórnarinnar, svo sem
Harry Douglass, formaður
,,Framleiðslustofnunarinnar“,
er hann segir „Ég hefi þá trú,
að hlutafjárarður og laun
muni haldast í hendur“ og
hvetur í því sambandi til auk-
innar framleiðni sem örugg-
ustu leiðarinnar til aukinna
kjarabóta, þrátt fyrir þá
reynslu, sem þegar er fengin
og frá hefur verið skýrt hér
að framan.
En brezku verkamennirnir
almennt töldu sig hafa lært
annað af fenginni reynslu,
eins og bezt sést á þeim víð-
tæku launadeilum er hófust
þegar í byrjun þessa árs, þrátt
fyrir kauphækkunarbann rík-
isstjórnarinnar og afstöðu
margra af leiðtogum þeirra.
Nægir í því sambandi að
nefna átök póstmannanna er
knúðu ríkisstjórnina til und-
anhalds með aðferðinni „farðu
þér hægt“, eins dags alls-
herjarverkfalli verkamanna í
skipabyggjngariðnaði 5. febr.
og 5. marz, sem var það fjöl-
mennasta verkfall er háð hef-
ur verið í Bretlandi síðan alls-
'herjarverkfallið 1926, verkfall
starfsmanna í neðanjarðar-
brautunum í London, verk-
föll kennara, hjúkrunai’-
kvenna o.fl.
Þessi átök sýna svo ekki
verður um villzt að verka-
lýðurinn er þegar búinn að fá
sig fullsaddan a£ makkinu og
bræðingnum við stéttarand-
stæðinginn, farinn að skilja
að leiðin til kjarabóta er ekki
leið hægrimannanna í verka-
lýðshreyfingunni heldur leið
FJÖLHÆFASTA FARARTÆKIÐ Á LANDI
„Fjölhæfasta farartækið á landi“ — þetta er f ullyrðing, sem þér getið fengið staðfesta hvar
sém er á landimi, því Land-Rover eru nú komnir um land allt, og reynslan er öruggasti mæli-
kvarðinn. — Þér ættuð að spyrja næsta Land-Rover eiganda og kynnast reynslu hans.
fil afgreiðslu fl|éflega
vFi- K'
EILDVERZ
'jfV
SÍK L A h.f.
Hverfisgötu 103. — Sími 11275.
hiklausrar og markvissrar bar-:
áttu.
Islenzkur verkalýður heí'ur
fengið sína reynslu engu síð-
ur en sábrezki, og mér finnstí
ólíklegt að ályktanir hans a£
þeirra reynslu verði ekki, þeg-
ar til kemur, á svipaða lund.
Framtíð verkalýðshreyfingar-
innar hér getur oltið á því, að
við sýnum það á réttu augna-
bliki að við höfum ekki verið
tornæmari í skóla reynslunn-
ar en stéttarsystkini okkar í
Bretlandi. Bjöcn Bjarnason.
Náðar kóngur
frú Vandeput?
LIEGE 20/8 — Hundruðum sain-
an skrifa íbúarnir í Liege í Belg-
íu undir áskorun til Baudoins
konungs um að hann náði Suz-
anne Vandeput.
Frú Vandeput var sett í fang-
elsi fyrir tveim mánuðum, sökuð
um að hafa svipt nýfætt barn sitt
lífi vegna þess að það var van-
skapað. Hin unga móðir hafði
neytt róunarlyfsins „thalidomids“
á meðgöngutímanum, og frum-
burður hennar fæddist án hand-
leggja. Móðirin hélt að lífið yrði
'alltaf kvalræði fyrir barnið, og
í örvæntmgu gaf hún því stóran
skammt svenflyfja þannig að það
sofnaði og vaknaði ekki aftur.
(Þjóðviljinn 12. ágúst).
Samskonar undirskriftir
streyma nú til konungs frá öðr-
um hlutum Belgíu. Móðir Suz-
anne og læknirinn sem útveg-
uðu svefnlyfið eru einnig í fang-
elsi. Búizt er við að málið verði
tekið fyrir af dómstólunum í
október.
MarilyH reyndi
oft sjálfsmorð
LOS ANGELES 18/8 — Allt
bendir til þess að Marilyn Mon-
roe hafi framið sjálfsmorð með
því að taka inn stóran skammt
svefnlyfja, segir formaður lík-
skoðunardómstólsins í Los Ange-
les.
Sálfræðingar og sjálfsmorðsér-
fræðingar sagja að Marilyn hafi
oftar en einu sinhi áður reynt
að svipta sig lífi, fer hún átti
við erfiðleika að stríða, en alltaf
hafi hún beðið um hjálp áður
en það var of seint, þangað til nú.
DAGFARI
komiiui úf : ’
DAGFARI, málgagn .Samtaka
hernámsandstæðinga, er kominn
út, tvöfrl.t hefti hclgað Hvalfjarð-
argöngunni um Jónsmessuna.
Blaöið hefur verið sent ýms-
u.m stuðningsmönnum samtak-
anna í sambandi við söfnun
styrktarmanna, en að þessu sinni
er Bagfari aðeins til sölu á 6
stöðum í Reykjavík: Bókabúð
Máls og menningar, Laugavegi
18, Adlon Bankastræti 12, Bóka-
búð KRON Bankastræti, Sölu-
turninum í Austurstræti (Ey-
rriundsson), Bókaverzlun Ispfpld-
ar . Austurstj-föti og .• skrifstofu .i; .
S'arrifaka hernámsandstæðinga,
Mjóstræti 3. Blaðið . kcstar 25
krónur.
_ ÞJÖÐVILJINN — Fimmtudagur 23. lágúst 1062