Þjóðviljinn - 26.08.1962, Blaðsíða 4

SÍLDARSALAN og
Efnahogsbandalagið
Enn er rætt um þann mögu-
leika, að ís'.and gangi í Eina-
Ihagsbandalag Evrópu. Og það
ieynir sér ekki, að ríkisstjórn-
in og helztu stuðningsmenn
hennar vinna að þvi öllum árum
að svo megi verða.
í blöðum ríkisstjórnarinnar
er því látlaust haldið fram, að
ísland geti ekki staðið utan
bandalagsins vegna viðskipta-
iegra hagsmuna. Rök fyrir
'þessari fuliyrðingu eru að vísu
harla Iítil, en helzt er þó bent
á það, að Efnaihagsbandalags-
löndin muni hækka innflutn-
ingstolla á ýmsum útfiutnings-
vörum okkar. þannig að erfitt
verði fyrir okkur að keppa á
þeim mörkuðum á eftir
Flest 'hafa Efnahagsbanda-
lagslöndin tollað vörur okkar á
undanförnum árum og sum
jafnvel hærra en ráðgert er
með hinum sameiginlega tolli.
En þessi umrædda tollabreyt-
ing skiptir þó ekki mestu máli’
á þessu sambandi. Hitt verðar
mestu máli, að markaðir fyrir
aðalútflutningsvörur okkar
hafa lengi verið mjög litlir og
ótryggir í liindum Vestur-Ev-
rópu.
Þannig hefur þessu t. d. ver-
ið varið með frosna fiskinn
Markaðir fyrir hann hafa verið
sára litlir í Vestur-Evrópu og
mjög óstöðugir. Til Vestur-
Þýzkalands höfum við t.d. ekki
getað selt neitt af frystum fisk-
llökum, til Frakklands aðeins
Htið og brezki markaðurinn
hefur revnzt okkur miög ó-
tryggur fyrir frosinn fisk.
Nú standa sumarsildveiðarn-
ar sem hæst. Afiinn er þegar
orðinn mikill svo telja má al-
veg víst, að síldarvertíðin í sum-
ar verði mjös góð. í vetur var
einnig mjög góð síldveiði. Aug-
Ijóst er. að srdveiðarnar eru
að verða einn mikilvægasti
þátturinn í útfiutningsfram-
leiðslu okkar.
Það er því ekki úr vegi að
virða nokkuð fyrir sér síld-
veiðarnar með sérstöku tilliti
til spurningarinnar um þátt-
töku eða ekki þátttöku á Efna-
hagsbandalaginu.
Dýrmætasti hluti síldarafl-
ans er saltaður eða frystur til
útflutnings. Það sem ekki tekst
að verka á þennan hátt er
unnið í bræðslu og flutt út
sem miöl og Jýsi. Síidarmjöl
og síldarlýsi hafa jafnan verið
eftirsóttar vörur og auðvelt að
selia þær hvert sem er. Þannig
höfurn við í mör.g ár neitað
ýmsum viðskiptaþjóðum okkar
um að fá þessar vörur keyptar,
jafnvel þó að þær byðu hærra
verð en almennt gerðist fyrir
þa?r. Slíkar reglur höfum við
t. d. haft gagnvart vöruskipta-
löndunum. Verðlag á Iþessum
vörum hefur að vfsu mjög
gengið uop og niður og ýmist
verið hátt eða lágt. Samkvæmt
fyrirhuguðum reglum Efna-
bandalagsins er ekki gert ráð
íyrir að toba þessar vörur
nema mjög lágt svo örugglega
má telja að sö’.umöguleikar
okkar á mjöli og lýsi munu
ekki breytast að neinu ráði
hvort heldur sem við göngum í
Ibandalagið eða stöndum utan
þess.
En um útflutning á saltsíld
og frosinni síld er allt aðra sögu
að segja.
Yfirgnæfandi hluti saltsíld-
arinnar hefur verið seldur til
þeirra landa, sem fullvíst er um
að munu verða utan Efna-
hagsbandalagsins.
Síldarframleiðslan í sumar
mun vera seld í aðalatriðum
sem hér segir
Til Svíþjóðar 130 þús. tunn.
— Sovétrikjanna 80 — —
— Finnlands 55 — —
— Ameríku 12 — —
— V.-Þýzkalands 7 — —
— ísraels 6 — —
— Noregs 3 — —
— Danmerkur 4 — —
Alls um 297 þús. tunn.
Til viðbótar við þetta magn
af saltsjld má reikna með 100
— 120 þús. tunnum af vetrar-
síld.
Af því hafa Sovétríkin keypt
42 þúsund tunnur, en hitt mun
fara til Austur-Þýzkalands,
Rúmeniu, Póllands og Tékkó-
slóvakíu samkvæmt fenginni
reynslu.
Það er þvf augijóst, að af ca.
400 þúsund tunna heildarfram-
leiðslu munu aðeins um 14
þúsund tunnur fara til Vestur-
Þýzkalands, Danmerkr og Nor-
egs og annað ekki tii hugsan-
legra þátttakenda að Efnahags-
bandalagi Evrópu. Allt aðal-
magnið fer til landa utan
Efnahagshandalagsins.
Svipað þessu er ástandið með
frosnu s'ldina. Af 196.000 tunna
útflutningi sl. tólf mánuði fóru
aðeins 36.000 tunnur til Efna-
ihagsbandalagslandanna. Hitt
fór aðallega til landanna í
Austur-Evrópu. Nú er ráðgert
að stórauka hraðfrystingu á síld
til útflutnings, end^ , verður ,
eitthvað að gera til þeþjs að,
koma vetrarsrldinni í verð. Sú
framleiðsluaukning verður öll
að byggjast á mörkuðum í
Austur-Evrópu.
Ef ísland gengi í Efnahags-
bandalag Evrópu er augljóst, að
upp myndu koma miklir við-
skiptaörðugleikar á milli þess
og landanna utan bandalags-
ins.
Þá yrði fsland sky’dað til
þess að hækka tolla á innflutt-
um vörum frá löndum utan
bandalagsinf. Auðvitað myndu
þau lönd aftur svara með nýi-
um tollum á okkar vörur, eða
■beinni verðlækkun. Hætt er
því við, að allir saltsíldar-
markaðir okkar og markaðir
fyrir frosna síld yrðu eyðilagð.^
ir mcð þátttiiku okkar í Efna
hagsbandalaginu.
að slikt kosti það, að síldveið-
..gr landsmann^ „og verulegur
'lhluti hf' eldfl* átyinpúgreinum
í landinu yrðú að leggjást niður
eða gjalda hið mesta afhroð.
Óhætt er að slá því föstu, að
þátttaka íslands í Efnahags-
bandalaginu myndi stórlama
síldveiðarnar, og alveg sérstak.
lega söltun og frystingu á síld.
Auk þessara ókosta á efna-
hagssviðinu við þáttöku í
Efnahagsbandalaginu, eru svo
aliir hinir ókostirnir sem varða
sjálfstæði landsins og rétt
landsmanna til þess að ráða
einir yfir auðlindum þess. Þeir
ókostir eru svo miklir. að auð-
vitað ætti ekki að ræða ura
þátttöku i bandalagnu á grund-
velli slíkra ókjara.
Austurland.
Hvað yrði þá um síldveiðar
okkar? Á iþá kannske að halda
áfram síldveiðum einvörðungú
í bræðslu, eða á kannske að
stórminnka sfldveiðar íslend-
inga?
Þeir eru sannarlega skrítnir
efnahagssérfræðingar ríkis.
stjórnarinnar, sem halda. að
Iþeir bjargi efnahag þjóðarinnar
með því að fá útlendinga til
þess að byggja ihér alumíníum-
verksmiðju og láta landið siíðan
•ganga í Efna'hagsbandalagið ]
vegna þeirrar verksmiðju, þó1
Tíu milljónir
eru blindir
Tíu milljónir af blindu fólki
Iifa meðal jarðarbúa, sem eru
um þrír milljarðar, scgir í upp-
lýsingum Alþjóða-heilbrigðis-
stofnunarinnar (WHO). Blinda er
algcngust í Ghana. Þar eru 300
af hverjum 10.000 íbúum blindir.
I Þýzkalandi eru t. d. 6 af 10.000
íbúum blindir. Það er athyglis-
vcrt, að í Vestur-Evrópu hefur
tala blindra aukizt tiltölulega
síðustu árin.
Nýir útgefendur að „Skók"
Tímaritið „Skák“ er nýkomið
út, og haía nú nýir menn tekið
að sér rekstur þess. Birgir Sig- ■
urðsson, sem hafði haldið blað-
inu úti um langt áraibil og
verið í senn ritstjóri og útgef-
andi, gekk nýverið úr því hlut-
verki og eftirlét ungum mönn-
u.m útgáfu blaðsirts. Eru það
einkum þrír ungir menn, sem
annast nú útgáfuna. Það eru
þeir Arinbjörn Guðmundsson,
hinn góðkunni skákmaður, og
er hann ritstjóri. Aðrir útgef-
endur eru Jóhann Þórir Jóns-
son, formaður Taflfél. Reykja-
víkur og bróðir hans Guðmund-
ur G. Þórarinsson. Ritnefnd er
skipuð þeim Friðriki Ólafssyni
og Guðmundi G. Þórarinssyni,
en teiknari er Halldór Ólafsson.
iBlaðið hefur stsékkað úr 12
síðum í 16, og er það fremur
smekklegt útlits og efni allfjöl-
breytt.
Fremst er ávarp frá útgef-
endum, koma og þeir þar á
framfæri þökkurn til Birgis
fyrir vel unnin störf, og ós-ka
iþeir þess, ,að örlaiganornirnar
megi spinna honum ,,vef ham-
ingju og dáða“. Óska þeir sér
jafnframt þess að verða ekki
eftirbátar Birgis og hvetja að
lokum skákfélög vítt um land,
■að senda sér fréttir og skákir
í pósthólf 1179, Rcykjavík.
Fylgir með inngangsgreininni
allstór mynd af Birgi, þar sem
‘hann vinnur að getningu skák-
blaðsins.
Innlendi vettvangurinn er
helgaður gkákmóti sporvagna-
stjóra, sem haldið var í
Reykjavík í sumar, og mynd
er af sigunvegaranum, Þórði
Þórðarsyni, útvarpsskák þeirra
Inga R. og Sveins hins norska
er birt með ýtarlegium skýr-
ingum, sem eru að mestu
byggðar á rannsó'knum Rúss-
ans Kortsnojs. Teiknimyndir
fyl&ía 'henni af Kortsnoj, Fisc-
her, Sveini og Inga.
Jón. Emils lögfræðingur
skrifar um norðanför skák-
IMSÍTm
Ritstjóri
Sveinn Kristinsson
manna og mynd er af Jóni
Hálfdánarsyni. Þá koma nokkr-
ar skákir. Friðrik Ólafsson
skrifar alllanga grein um á-
skorendamótið í Curacao og
birtir með hluta af skák það-
an.
Birt er tafla yfir Alþjóða-
•skákmótið í Marianzke Lazne
1962 og birtar skákir eftir
Freystein Þorbergsson þaðan.
Þá er grein um Jóhannes Zuk-
ertort, birt nokkiur skákdæmi
og sitthvað fleira er í blað-
inu. MeðaJ annars eru þar
kvæði og vísur eftir Ólaf
Magnússon, Jónas Hallgrims-
son og fleiri.
Tímaritið „Skák'" er víst orð-
ið langlífast þeirra skáktíma-
rita, sem gefin ihafa verið út
á Islandi. Það hefur liíka - átt
Curacao
Enn bregðum við okkur til
Curacao og lítum á skák, þar
sem Rússinn Geller leggur
Tékkann Filip að velli með
.allhranalegum hætti.
Hvítt; Gellcr
Svart; Filip
Sikileyjarvörn
1. e4, c5; 2. Rf3, d6; 3. d4,
cxd4; 4. Rxd4, Rf6; 5. Rc3, aG;
6. Be2, e6. (Áður var oftast
leikið 6. — — e5. En eftir skák
Fisehers gegn Geller á Stokk-
ihó’.msþinginu í vetur, hafa
menn hallazt æ meir að því að
leika kóngspeðinu einungis um
einn reit.)
7. 0—0, Dc7; 8. f4, Be7; 9.
Be3, Rb-d7; 10. Bf3, Rb6; 11.
De2, 0—0; 12. g4. (Geller er
ekki lengi að blása til sóknar á
kóngsarmi, eftir að svartur hef-
ur hrókað.
(Sennilega hefði nú verið bezt
fyrir Filip að leika 12. — e5
og reyna þannig að ná mót-
vægi á miðborðinu sem
fyrst.)
12.-------Rc4; V>. S5, Rd7?
(Þetta er aíleikur, sem Geller
góða menn að, því einvalalið
hefur oftast setið í ritnefnd,
en Birgir verið hagsýnn og
duglegur framkvæmdastjóri.
Það er ánægjulegt, að þrír
ungir mannvænlegir menn
skuli hafa fundið hvöt hjá
sér til að láta merkið standa
„þótt maður falli“ og jafn-
framt fært út kviarnar með
stækkun blaðsins. Vill þáttur-
inn eindregið hvetja menn til
þess að meta þessa viðleitni með
því að gerast áskrifendur að
blaðinu, en verð til íastra á-
skrifenda hefur ekki hækkað
þrátt fyrir stækkunina.
Það er ómetanlegt fyrir
islenzkt skáklíf, að gefið sé út
sem stærst og vandaðast skák-
blað.
16. Khl!, Rd-b6. (Enn var
riddarinn eitraður af svipuðum
orsökum iog fyrr).
17. gxf6, Bxf6; 18. Bxf6,
IIxf6; 19. Rxd6! Hxf4. (Eftir
19.------Rxd6; 20. e5, Hf8; 21.
exd6, Dxd6; 22. Ha-dl, Dc7,
vinnur hvítur sjálfsagt, en
ekki með eins auðveldum hættl
og í skákinni).
20. Rxc4, Rxc4.
Svart; Filip
Dr. Filip
notfærir sér meistaralega. 13.
— — Re8 var nauðsynlegur
leikur).
14. Rf5! (Þar kom hann á
skjóttum! Nú sjáum við van-
kantana við leikinn 13. — Rd7.
Eftir 14. — >— exf5; 15. Rd5,
Dd8; 16. Dxc4 væri svartur nú
í heljargreipum).
14. _ _ Bd8; 15. Bd4!,
Í6. (Svartur á varla annars úr-
kosta, því 15. — — exfö; 16.
Rdð, Dc6; 17. exf5. með hótun-
inni að skáka af drottninguna,
væri ihreint ékki glæsilegt fyr-
ir svartan.)
Hvítt; Geller
21. e5! (Við þessum leik er
ekkert nothæft ,svar til. Leiki
svartur 21. — — Ðxe5 kemur
22. Be4, Hxflf; 23. Hxfl, Dc5;
(Ef 23. — — Dc7 kæmi 24.
Dh5). 24. b4! Dxib4; 25. Dh5, og
■búið tafl.)
21.------Bd7; 22. Rd5! —
og Filip gafst upp því hann
tapar minnst skiptamun í von-
lausri stöðu.
— ÞJÓÐVILJINN — Sunnudagur 26. ágúst 1962