Þjóðviljinn - 26.08.1962, Blaðsíða 7

Þessi mynd er aí hátíðar-
merki, sem gert hefur ver-
ið í tilefni af aldarafmæli
Akureyrar. Efst e_r sk.iald
armerki Akureyrar en síð-
an kemur áletrunin: Ak-
ureyri 100 ára 29. áffúst
1962. Útihátíðahöld. Söffu-
off iðnsýning:.
N.k. miðvikudag, 29. ágúst, á Akureyri 100
ára aímæli, en þann dag árið 1862 fékk hún
kaupstaðarréttindi. Hátíðahöld í tilefni af af-
mælinu hefjast í dag og standa sleitulítið í
röska viku en aðalhátíðin er að sjálfsögðu á
afmælisdaginn. í tilefni afmælisms verður
hér á eftir drepið á nokkur atriði úr sögu
Akureyrar fyrr og síðar.
Myndin er af málverki af Akureyri frá um 1860 eða um það leyti, sem
bærinn fékk kaupstaöarréttindi. Þá var byggðin aðeins á samnefndri eyri
sunnan Búðargils, en nær nú langt út fyrir Glerá og hátt upp á Brekku,
- Venda hefur íbúafjöldinn meir en þrítugfaldazt.
1860
1950
til þess dags, það yrði of langt
mál. Verður hér aðeins drepið
á einstök sundurlaus atriði.
Laust fyrir aldamótin hófst
ullariðnaður á Akureyri, er tó-
vélarnar svokölluðu voru settar
þar, upp á Gleráreyrum. Sú til-
raun fór að vísu .út um þúfur
eftir npkkur ár en varð undan-
fari þess mikla iðnaðar, sem
síðar hefur risið upp á Akur-
eyri og mjög margir þæjarbúar
hafa atvinnu af. Þar hafa sam-
Vinnufélögin haft forustuna og
réist heilt verksmiðjuhverfi á
Glefáreyrum, þar sem tóvélarn-
ar svoru forðum settar niður.
Reka þau þar stærstu ullar-
verksmiðju landsins, Gefjuni,
og 'skinnaverksmiðjuna og skó-
gerðina Iðunni. Áf öðrum vei’k-
smiðjum SÍS og KEA á Akur-
eyri má nefna fataverksmiðjuna
Heklu, sápuverksmiðjuna Sjöfn,
kaffibætisverksmiðjuna Freyju
og efnagerðina Flóru, auk þess
sem KEA rekur skipasmíðastöð,
smjörlíkisgerð, mjólkursamlag,
og margháttaðan annan iðnað.
Á síðari áratugum hafa einnig
risið upp mörg önnur iðnfyrir-
tæki á Akureyri og má þar
nefna Amaro, klæðagerð, Lindu,
súkkulaðiverksmiðju, Lorelei,
kexyerksmiðju og Valbjörk,
húsgagnaverksmiðju, sem allt
eru' mjög stór fyrirtæki, sem
; selja framleiðslu sína um land
allt; og hafa jafnvel hafið út-
ílutning til annarra landa. Þá
hefur Aku'reyri og lengi verið
mikil verzlunarmiðstöð fyrir
næfliggjandi byggðir og er
verzlun snar þáttur í atvinnu-
lífi bæjarins.
Frá Akureyri er einnig rekin
talsvert mikit útgerð, þótt bær-
inn; liggi ekki eins vel við mið-
’umr og ’ýmsír aðrii- bæir. Hófs’t
m.a. allmi.kil togaraútgerð frá
Akureyri eftir síðari heims-
’ styi;jöldina með ,s(Úfnun Útgerð-
arfélags Akureyringa 1946 og
rekur það enn nokkra togara
auk hraðfrystihúss. Þá rekur
bæi>inn síldarvérksmiðjuna í
Krossanesi.
Nokkur landbúnaður hefur
alltaf. verið rekinn á Akureyri
og á sviði ræktunar og garð-
ræktar hefur Akureyri alltaf
staðið mjög framarlega. Ei'u ó-
víða fallegri garðar við hús hér
á landi og má vafalaust rekja
það til áhrifa frá Gróðrarstöð
Ræktunarfélags Norðurlands, er
áður var nefnd, og Lystigarðs
Akureyrar, sem nokkrar konur
höfðu forgöngu um að koma
upp árið 1911.
Menningar- og
nienntabær v
Þótt Akureyri væri lengi
„dönsk í sniðum", hefur hún um
langan aldur verið mikill menn-
ingar- og menntabær. Vafalaust
er Akureyri einhver mesti
skólabaer landsins og sækir
fjöldi nemenda þangað skóla-
vist á vetrum víösvegar að af
landinu. 1927 íékk Gagníræða-
skólinn á Akureyri, arftaki
Möðruvallaskólans, leyfi til að
útskrifa stúdenta og síðan rets
þar upp annar gagnfræðaskóli,'
iðnskóli, húsmæðraskóli og tón-
listarskóli auk bamaskólanna.
Söng- og tónlistariíf hefur
einnig verið fjölbreytt á Akur-
eyri og þar staríað margir
kunnir söngkórar. Einnig hefur
bókagerð og blaðaútgáfa verið
meiri á Akureyri en nokkrum
öðrum stað utan Reykjavíkur
síðustu öldina og margt kunnra
skálda og listamanna alið þar
aldur sinn. Á síðari árum heíur
íþróttalíf blómgazt mjög, eink-
um liggur Akureyri sérlega vel
við til iðkunar vetraríþrótta.
1953 tók til starfa á Akureyri
fjórðu.ngssjúkrahús fyrir Norð-
urland og er það eitt stærsta og
fullkomnasta sjúkrahús lands-
ins, enda sækja þangað sjúkl-
ingar úr öllum nærliggjandi
sýslum.
Þá er Akureyri rnikil sam-
göngu.miðstöð og ferðamanna-
bær. Er bærinn sjálfur einkar'
fallegur og skammt til fegu.rstu
staða Norðuriands, sem ferða-
menn, inniendir sem erlendir,
girnast einkum að skoða. Ný-
gerður flugvöllur og flugstöð
rétt við bæinn hafa greitt mjög
. fyrir samgöngum; til Akureyrar
allan ársins hring, og þár-er
einnig til staðar aðstaða til þess
að veita ferðamönnum góðan
beina cg fyri.rgreiðslu.
Myndin sýnir byggðina á Oddeyri árið 1887 eða fyrir 75 árum. Næst á
myndinni er Bótin (Hofsbót), þar sem núverandi miðbær Akureyrar er
en þá var þar engin byggð. Hófst byggð á Torfunefi og í Bótinni ekki
Þessi mynd sýnir byggöina á sama svæði og myndin er af hér fyrir
ofan (Oddeyri og Bótinni), en aðeins 60—70 árum síðar eða um 1950. Síð-
an hafa fáein stórhýsi risið á þéssu svæði, þótt byggðin í heild hafi
tekið litlum breytingum.

Sunnudagur 26. ágúst 1962 — ÞJÓÐVILJINN —