Þjóðviljinn - 17.10.1962, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 17. október 1962-
ÞJÓÐVILJINN
SÍÐA 3
Enn misheppnuð háloffafilraun USA
sitfaf hverjil
WASHINGTON 16/10 — Kjarnorkumálanefnd
Bandaríkjanna skýrði frá því í dag að á Johnston-
eyju í Kyrrahafi hefðu fallið mörg geislavirk brot
úr eldflaug þeirri sem bera átti vetnissprengju
upp í háloftin, en sprengja varð áður en hún væri
komin á leiðarenda.
sem nú átti að sprengja hafði
sprengimátt á borð við eina
milljón lestir af TNT) vekja ó-
hugnað manna um allan heim,
og þá ekki hvað sízt í löndum
sem liggja að Kyrrahafi. Brezki
prófessorinn Bernard Lovell hef-
ur kallað tilraunirnar „leik að
eldi“ og „glæfraspil" og kom það
reyndar vel á daginn, einmitt í
það eina skipti sem tilraunin
heppnaðist: Vegna sprengingar-
innar myndaðist geislavirkt belti
umhverfis jörðina.
Þetta var fimmta tilraunin sem
Bandaríkjamenn hafa gert til að
sprengja kjarnasprengju uppi í
háloftunum. Aðeins ein þeirra
hefur heppnazt, í júlí í sumar,
en hinar hafa allar mistekizt,
vegna þess að eldflaugarnar sem
bera áttu sprengjurnar upp í há-
loftin biluðu og varð að eyði-
leggja þær,- Vetnissprengjurnar
sjálfar hafa fallið aftur til jarð-
ar og liggja nú að líkindum allar
fjórar einhvers staðar á botni
Miðjarðarhafs.
Geislavirk brot.
Hins vegar hefur það ekki
komið fyrir áður, eða a.m.k. ekki
verið viðurkennt af bandarísk-
um yfirvöldum, að brotin úr hin-
um eyðilögðu eldflaugum væru
geislavirk.
í tilkynningu Kjarnorkumála-
nefndarinnar í dag var sagt að
eldflaugarbrotin hefðu orðið
geislavirk af völdum alphaeinda,
en ekki gefin á því nánári skýr-
ing með hverjum hætti það hefði
orðið.
Nýr sðmniitgur
ELISABETHVILLE 16/10 —
Fulltrúar SÞ í Kongó, sambands-
stjómarinnar í Leopoldville und-
irrituðu í dag enn einn samn-
inginn um vopnahlé við stjóm
Tshombes í Katangafylki, en
Tshombe hefur áður rofið alla
gerða samninga.
„Engan mann hefur sakað“
Nefndin segir að engan mann
hafi sakað. vegna hinna geisla-
virku brota, enda hafi verið
gerðar mjög strangar varúðarráð-
stafanir til að vemda starfsmenn
á tilraunasvæðinu á Johnston-
eyju. Brotin eru sögð mjög smá,
fimm sinnum tuttugu sentimetr-
ar að jafnaði.
„Leikur að eldi“
Þessar síendurteknu og símis-
heppnuðu tilraunir Bandaríkja-
manna með tortímingarvopn á
borð við vetnissprengjuna (sú
.....................■•■■■■■■■•>
Gromiko
ræðir við
Kennedy
WASHINGTON og MOSKVU
16/10 — Gromiko, utanríkis-
ráðherra Sovétríkjanna, sem
staddur er í New York á
þingi SÞ, hefur farið fram
á viðræður við Kennedy for-
seta í Washington á fimmíu-
daginn. Enginn vafi er tal-
inn á að tilefnið sé Berlín-
armálið. í Moskvu átti Krúst-
joff forsætisráðherra i dag í
fyrsta sinn viðræðu við hinn
nýja sendiherra Baiwjaríkj-
anna þar, Foy Kohler. Rædd-
ust þeir við í þrjár klukku-
stundir.
íbúar höfuðborgar Jemens, Sana, fagna stjórnarskiptunum.
Kirkjuþingið í Róm
Betancourt í Venezúeia
sá starf-
S6B1É
CARACAS 16/10 — Betancourt,
forseti Venezúela, hefur farið
þess á leit við hæstarétt lands-
ins að hann leggi bann við starf-
scmi komtnúnistaflokksins og
hins vinstrisinnaða Byltingar-
flokks.
Hann segist hafa gert þetta
latínu / kirkjunni
) éi >' dl'
heimsækir
Cmtro
HAVANA 16/10 . — Ben
Bella, forsætisráðhcrra Alsírs,
kom til Kúbu í ðag í boði
Castros forsætisráðherra.
Hann mun dveljast þar i tvo
daga, en fara síðan aftur til
New York, þar sem hann hef-
ur setið þing SÞ. Kúba er
fyrsta landið sem Ben Bella
fer í opinbera heimsókn til
eftir að hann tók við völd-
um í Alsír, enda hafa lcngi
verið tengsl milli byltingar-
hreyfinganna í báðum þess-
um löndum. Ben Bella hefur
einnig þegið boð um að heim-
sækjai Sovétrikin.
svo að hægt sé að svipta þing-
menn flokkanna þinghelgi og
draga þá og aðra leiðtoga þeirra
fyrir rétt, þar sem þeir myndu
verða látnir sæta ábyrgð fyrir
gerðir sínar, en forsetinn bar á
þá, að þeir, sem hann nefndi
„flugumenn Krústjoffs og Castr-
os“, hefðu staðið fyrir morðum
á f jöldamörgum lögreglu- og her-
mönnum í Venezúela undanfarið.
Þeir ættu einnig sök á uppreisn-
um innan hers og flota landsins.
Betancourt skýrði éinnig frá
því að 700 kennurum, sem hann
kallaði kommúnista, hefði verið
vikið úr stöðum sínum. Við get-
um ekki þolað að skólamir séu
notaðir til áróðurs fyrir Sovét-
ríkin og Kúbu, sagði hann enn-
fremur.
Mikil ólga hefur verið í Ven-
ezúela að undanförou, eins og
reyndar í fleiri ríkjum rómönsku
Ameríku, og hefur Betancourt
átt mjög í vök að verjast.
PÁFAGARÐI 16/10 — 1 dag var
á heimskirkjuþinginu í Róm
byrjað að kjósa f þær mörgu
ncfndir sem meginþungi þing-
starfsins mun hvíla á, en jafn-
framt eru að hefjast umræður
þingfulltrúa um endurnýjun
helgisiða kirkjunnar.
Búizt er við að þær umræður
kunni að verða harðar áður en
>fir lýkur og mun einna harðast
verða deilt um það, hvort latín-
an skuli áfram vera kirkjumál-
ið. eða hvort hún verði að víkja
fyrir nýju málunum.
Margir þingfulltrúa eru þeirrar
skoðunar að latínan standi kirkj-
unni og útbreiðslu kaþólskrar
ti'úar fyrir þrifum og þvl beri
að Iáta hana víkja að öllu eða
einhverju leyti fyrir nýju mál-
unum. Aðrir vilja hins vegar fyr-
ir hvern mun halda í latínuna
sem allsherjarmál hinna mörgu
Bresnéff forseti
liggnr veikur
MOSKVU 16/10 — Forseti Sov-
étríkjanna, Leoníd Bresnéff, hef-
ur fengið inflúenzu og gat því
ekki tekið á móti Kekkonen
Finnlandsforseta í dag, eins og
til stóð, en Kekkonen dvelst nú
í • orlofi i Sovétríkjunum. Bres-
néff mun ekki vera þungt
haldinn.
kaþólsku safnaða og benda þeir
jafnframt á að á latínunni megi
gefa nákvæmari og óvefengjan-
legri svör við ýmsum guðfræði-
legum vandamálum en hægt sé
á nýju málunum.
Györgi Marosan var
vikið úr miðstjórn
BÚDAPEST — Einum helzta
forystumanni Sameinaða
verkamannaflokksins ung-
verska, György Marosan, hef-
ur verið vikið úr miðstjóm og
framkvæmdanefnd flokksins.
Krafa um tvöföldun
lægstu launa á Spáni
MADRID — Verkalýðssam-
bandið á Spáni hefur sam-
þykkt kröfu um að lágmarks-
laun verði hækkuð um yfir
100 prósent og að verðhækk-
anir verði stöðvaðar. Sam-
bandið bendir á að lágmarks-
launin hafi staðið í stað síðan
árið 1956, en á sama tíma
hafi verðlag hækkað um 60
af hundraði.
Norðmenn kaupa fisk
frá Nýfundnalandi
ÁLASUNDI — Norðmenn
munu nú í fyrsta sinn flytja
inn óverkaðan saltfisk frá Ný-
fundnalandi til fullverkunar
í Noregi. Félag í Álasundi
hefur samið um kaup á 800
lestum af saltfiski frá Ný-
fundnalandi.
Stytti konu sinni
aldur — var sýknaður
MÍLANÖ — Hálfáttræður.
maður, Zoppi að nafni, sem
stytt hafði eiginkonu sinni ald-
ur, gekk frjáls maður út úr
réttarsal hér, eftir að hafa
fengið stuttan og skilorðs-
bundinn fangelsisdóm. Það
hafði komið fram við réttar-
höldin að Zoppi hafði unnað
konu sinni hugástum, en hún
hafði þjáðst af ólæknandi
sjúkdómi í tvo áratugi og hann
hafði því stytt henni aldur
til að binda enda á kvalir
hénnar.
Bandaríkin bjóða
Alsír 40 millj. dollara
ALGEIRSBORG — Banda-
ríkjastjóm mun sennilega
bjóða Serkjum 40 milljón
dollara efnahagsaðstoð, segir
málgagn Alsírstjórnar. 1 pistli
frá fréttaritara blaðsins
New York segir að sennile-
muni haldnar viðræður ur
aðstoðina fyrr en úr henn:
verður og muni bandarisk
samninganefnd væntanleg til
Alrír innan skamms.
40 menn slasast í
árekstri í New York
NEW YORK — Fjörutíu menn
slösuðust í gær þegar tvær
lestir á neðanjarðarbrautinní
milli New York og Hudson
í New Jersey rákust á. Árekst-
urinn varð á Manhattanstöð-
inni. Líðan flestra hinna slös-
uðu er slæm.
OAS gefur de Gaulle
nokkurn gálgafrest
PARlS — Einn helzti leiðtogi
OAS í Frakklandi, Argoud
ofursti hefur sent frönsku
fréttastofunni AFP bréf þar
sem hann segir að samtökin
hafi ákveðið að hætta við
frekari tilraunir til að ráða
de Gaulle forseta af dögum
fram yfir þjóðaratkvæða-
greiðsluna sem fram á að fara
28. október. Samtökin hafa
jafnframt skorað á stuðnings-
menn sína að greiða atkvæði
gegn forsetanum, en hann
hefur hótað að segja af sér
ef hann verður í minnihluta.
Leiðtogi nýfasista í
Bretlandi í fangelsi
LONDON — Leiðtogi brezkra
nýfasista, Colin Jordan, hef-
ur verið dæmdur í níu mán-
aða fangelsi. Hann og þrír aðr-
ir nazistaforingjar vom sekir
fundnir um að stjórna sam-
tökum sem gréinilega brytu í
bága við brezk lög.
Pólverjar veita
Marokkóbúum aðstoð
RABAT — Undirritaður hef-
ur verið samningur um að
Pólverjar láti Marokkóbúum
í té vélar og annan útbúnað
til iðnaðar fyrir u.þ.b. 600
milljónir króna. Jafnframt
var gerður samningur um
efnahags- og tæknisamvinnu
ríkjanna.
erlendisfrd
Alþióðasiglingaráðið
rafa USA um siglingabann
á Kúbu f ékk engan stuining
LONDON 16/10 — Alþjóðasiglingaráðið hefur
vísað frá kröfu Bandaríkjastjórnar um að það
beitti sér fyrir að sett yrði bann á allar sigling-
ar á Kúbu og mælti enginn fulltrúanna í fasta-
nefnd ráðsins með henni, nema sá bandaríski.
Nefndin gagnrýnir þá fyrir-
ætlun Bandaríkjanna að koma i
veg fyrir siglingar á Kúbu, en
Bandaríkjas'tjóm hefur boðað að
eí komist upp um að eitthvert
skip sigll með vopn til Kúbu
muni öllum skipum sem sigla
undir sama fána verða bannaður
aðgangur að bandarískum höfn-
um.
Nefndin leggur áherzlu á að
slíkar refsiráðstafanir myndu
valda miklum örðugleikum og
öngþveiti í alþjóðlegum sigling-
um og hún segist reyndar hafa
i höndum sannanir fyrir því að
engin skip af vesturlöndum sigli
með vopn til Kúbu.
Bandaríski fulltrúinn einn
í tilkynningu sem nefndin gaf
út í dag segir að allir fulltrúarn-
ir nema sá bandaríski hafi verið
þeirrar skoðunar að engin ástæða
væri fyrir Alþjóðasiglingaráðið
að leggja að skipafélögum sem
ero innan þess vébanda að verða
við hinni bandarísku kröfu. Mál
þetta varði hverja ríkisstjóm
fyrir sig; hins vegar sé það einka-
mál hvers skipafélags að ákveða
hvemig það hagar sér.
Nefndin leggur einnig áherzlu
á að hlutverk ráðsins sé að
tiyggja frjálsar siglingar um höf-
in.
Þessi lönd eiga m. a. fulltrúa
í fastanefndinni: Bretland,
Bandaríkin, Indland, Holland,
Þýzkaland, Noregur, Finnland og
Japan.
PIASTMALNIN&
ft