Þjóðviljinn - 23.10.1962, Side 1

Bandaríkfaforseti boSar að
bejtt veriL vopna vaML ti!
að hindra sialinqar á Kúbu
Traðkar á alþióðal ögum og
stofnar friðnum
i
hættu
WASHINGTON 22/10 — Kennedy Bandaríkja-
íorseti boðaði. í útvarps- og sjónvarpsræðu í
kvöld ýmsar ráðstafanir til að hindra siglingar
kaupskipa til Kúbu og eru þær í senn algert brot
á alþjóðalögum og til þess fallnar að stofna heims-
friðnum í hættu. Hann skýrði þannig frá því að
Bandaríkin myndu beita hervaldi til að stöðva sér-
hvert skip, undir hvaða fána sem það sigldi og frá
hvaða höfn sem það kæmi, og gera leit í því. Ef
eitthvað það finnst í skipunum sem að áliti
Bandaríkjanna gæti eflt „árásarmátt“ Kúbu-
manna, myndi þeim snúið aftur.
Áður en Kennedy hélt ræðu
sína hafði á ýmsu gengið í höf-
uðborg Bandaríkjanna. Kennedy
og aðrir bandarískir ráðamenn
sem staddir höfðu verið um
helgina úti á landi vegna kosn-
ingabaráttunnar sem þar stend-
Vísan
Megi bjóða yndi óðelsk-
um fljóðum lengur, verða
ljóð og vísur Þjóðviljanum
góður fengur.
Tókstu eftir því að þetta
er ferskeytla?
Megi bjóða yndi óð-
eiskum fljóðum lengur,
verða Ijóð og vísur Þjóð-
viljanum góður fengur.
En tilefni þessarar Ijóða-
gerðar er nýr þáttur í
blaðinu: VÍSAN. Hér verð-
ur leikið á nýja strengi,
þvi allar verða vísurnar
nýjar og snúast um eitt-
hvað af efni blaðsins síð-
ustu dagana á undan.
Gerið svo vel að fletta
yfir á 8 síðu.
ur nú sem hæst sneru skyndi-
lega heim til Washington. Síð-
degis í dag boðaði Salinger,
blaðafulltrúi forsetans, að hann
myndi halda útvarps- og sjón-
varpsræðu um kvöldið um mál
sejB yarðgði mjög öryggi Banda-
ríkjanna. En áður en ræðan
væri haldin ræddi Kennedy við
ráðherra sína, síðan var haldinn
fundur í Þjóðaröryggisráði
Bandaríkjanna, en í því eiga
sæti m.a. yfirmenn hers, flota og
flughers, og að lokum voru sex-
tán helztu leiðtogar beggja
flokka þingsins kallaðir á fund
íorsetans rétt áður en ræðan
var haldin.
Bann sett á „árásar-
vopn“
Kennedy boðaði í ræðu sinni,
sem hófst kl. 11 eftir íslenzkum
tima og stóð í 18 mínútur, að
strangt bann yrði sett á flutn-
ing allra vopna og hergagna til
Kúbu, sem telja mætti að hægt
yrði að nota í „árásarskyni“, og
Hlutkestið
skiptl fofnt
Við kosningu fulltrúa á Al-
þýðusambandsþing í verka-
mannafélaginu á Skagaströnd
komu fram tveir listar og hlutu
báðir 79 atkvæði. Var málinu
skotið til stjórnar Alþýðusam-
bandsins, sem úrskurðaði að
hlutkesti skyldi fram fara milli
manna á listanum.
Fór hlutkestið fram undir
handleiðslu kjörstjómar félags-
ins. og verða fulltrúar félagsins
samkvæmt því Björgvin Jónsson
af A-lista og Björgvin Brynjólfs-
son af B-lista. Varamennimir
væri það gert til að koma í veg
fyrir að ,,kommúnistastjómin‘' á
Kúbu byggði upp „árásarmátt“
sinn.
Öllum skipum, undír hvaða
fána sem þau sigla og frá hvaða
höfn sem þau koma, mun snúið
aftur, ef í Ijós kemur að þau
flytja árásarvopn, sagði forset-
inn.
„Sannanir fyrir
árásarstöðvum“
„Ég geri þessa ráðstöfun og
aðrar“, bætti hann við, „af því
að í síðustu viku fengust sann-
anir sem ekki er hægt að ve-
fengja fyrir þvi, að nú eru í
undirbúningi margar árásar-
stöðvar á Kúbu. Tilgangurinn
með þessum stöðvum, sem Sov-
étríkin byggja, getur ekki verið
annar en að skapa aðstöðu tilj
kjarnorkuárása. Margar bær
r.ýju sovézku flugskeytastöðvar
sem verið er að byggja á Kúbu j
hafa útbúnað fyrir millilanda-
flugskeyti, flugskeyti sem borið
gætu kjamasprengjur meira en
1.600 km, og þannig hæft Cana-
veralhöfða, Washington og Pan-
amaskurð og önnur skotmörk í
Bandaríkjunum og öðrum lönd-
um Ameríku".
Forsetinn gaf engar nánari
skýringar á þvi hverjar þær
„sannanir" væru sem stjóm hans
hefði undir höndum, en hins
vegar mátti ráða af orðum hans,
að þau árásarvopn sem hann f jöl-
yrti um væru alls ekki kom-
in til Kúbu, heldur væri aðeins
hafinn undirbúningur að hinum
svonefndu „árásarstöðvum".
Kennedy gerði grein fyrir þeim
ráðstöfunum sem Bandaríkja-
stjóm hefði ákveðið að gera
tii að „stöðva þá þróun sem nú
ætti sér stað á Kúbu“. Þær voru
í sjö liðum:
1. Uppbygging „árásargetu
Kúbumanna” skyldi stöðvuð með
ströngu banni, sem framfylgt
verður með hervaldi, á flutninga
allra árásarvopna til Kúbu.
2. Hert verður á öllu eftirliti
með hemaðarlegri uppbyggingu
á Kúbu.
3. Jafnframt er tekið fram að
ef skotið verði kjamaflugskeyti
írá Kúbu til hvaða lands sem
er í Ameríku, muni það skoðað
Framhald á 3. síðu.
Mikili ótti greip
um sig á Þórshöfn
ÞÓRSHÖFN 22/10. — Hér Var
uppi fótur og fit i kvöld. Svo
virtist sem kviknað væri i hús-
um á Sætúni, býli skammt inn-
an við þorpið. Gripu menn til
þeirra bíla sem tiltækir voru og
héldu inneftir með hraði. Þar
höfðu ýmsar varúðarráðstafanir
verið gerðar. m.a. höfðu kýr
verið reknar úr fjósi. Ekki
hafði samt kviknað í húsunum
heldur í bíl bóndans. Var hann
að taka benzín af bílnum og
lýsti sér með olíulukt. Komst
eldur í benzínið og skemmdist
bíllinn allmikið. Frá Þórshöfn að
sjá virtist eldurinn það mikill,
að varla gat verið um annað að
ræða en húsbruna. Mikil skelfing
greip um sig í þorpinu, enda
hafa margir stórbrunar átt sér
stað hér um slóðir. — A.E.
Skipsstrand í óveðri
A.m.k þrjátíu menn fórust
í sjóslysi við Noregsströnd
RÖRVIK, Þrændalögum 22/10.
— Óttazt er að þrjátíu menn
a.m.k. hafi farizt þegar hrað-
ferðaskipið Sanct Svithun
strandaði á Norðurey út af Fold-
arfirði í Norður-Þrændalögum á
sunnudagskvöld. Veður var vont,
stormur og rigning.
Af þeim sem með skipinu
voru björguðust 48, en vitað var
með vissu að 27 hefðu farizt.
Hins vegar er ekki enn vitað
hve margir farþegar voru með
skipinu. þar sem einhverjir
kunna að hafa keypt farmiða
um borð. og því er óttazt að
fjöldi þeirra sem fórust sé um
eða yfir 30.
Skipið sem var á leið milli
Rörvik og Niðaróss virðist hafa
Áfengissalan nær
169 millj. kr
Fyrstu 9 mánuði þessa árs
nam sala áfengis frá áfengis-
og tóbaksverzlun ríkisins sam-
tals 168 millj. og 700 þús. krón-
um en var á sama tíma í fyrra
142 millj. 119 þús. kr. Afengis-
salan þriðja ársfjórðung þessa
árs (1 júlí til 30. sept) nam alls
66.607 milljónum króna en var
á sama tíma í fyrra 57.338 millj.
villzt allmikið af ieið. Engin
skelfing greip farþegana þegar
það strandaði. Sanct Svithun
losnaði aftur skömmu eftir
strandið og var þá ekki annað
sýnna en að það myndi sökkva.
Ollum var því skipað að fara
i björgunarbátana. Boð voru
send til skipa sem í nágrenni
voru að koma til hjálpar. Þau
héldu strax á vettvang, en Ieit-
in að skipsbrotsmönnum gekk
ilia því að strandið hafði orðið
mun vestar en menn bjuggust
við. Það var ekki fyrr en með
morgninum að hjálparskipin
urðu vör við björgunarbátana,
og höfðu þá sumir skipbrots-
manna þegar náð landi. en ein-
hverjum bátanna hafði hvolft
í hafrótinu og þeir sem í þeim
voru drukknað.
Nýr Djúpbátur
12. október sl. var und-
irritaður hér í Reykja-
vík samningur um smíði
á nýjum Djúpbát til þess
að halda uppi samgöng-
um á ísafjarðardjúpi í
s-tað Fagranessins sem er
orðið mjög gamalt og úr
sér gengið.
Skipasmíðastöðin Ank-
erlökken Verft í Florö í
Noregi hefur tekið að sér
smíði Bátsins en teikn-
ingu að honum gerði
Hjálmar R. Bárðarson
skipaverkfræðingur. —
Sést útlitsteikningin af
bátnum hér á myndinnL
Sjá frétt á 2. síðu.
Aðalfundur
Sósíalistafélags
Hafnarfjarðar
Aðalfundur Sósíalistafélags
Hafnaríjarðar verður haldinn
annað kvöld kl. 8.30 í Guðspeki-
félagshúsinu uppi.
Dagskrá: 1. Venjuleg aðal-
fundarstörf. 2. Lagabreytingar. 3.
Kosning fulltrúa og varafulltrúa
á 13. þing Sameiningarflokks al-
alþýðu- Sósíalistaflokksins. 4. Er-
indi: Bjöm Jónsson alþingismað-
ur. 5. önnur mál.
Félagar hafi með sér skirteini.
Tekið verður á móti nýjum fé-
lögum á fundinum.
r
Utvarpsumræður um fjár-
lagafrumvarpið \ kvöld
Lúðvílt Jóscpsson
• I kvöld fer fram fyrsta
umræða um fjárlagafrumvarp
ríkisstjórnarimiar fyrir árið
1963. Umæðunum verður út-
varpað eins og venja er til, og
verður Lúðvík Jósepsson, for-
maður þingflokks Alþýðu-
bandalagsins, ræðumaður af
þess hálfu. Umræður þessar
verða að sjálfsögðu að öðrum
þræði um stjórnmálaviðhorfið
yfirleitt og komið inn á þau
mál, sem nú eru efst á baugi
i þjóðfélaginu.
® Umræðurnar eru aðeins
ein umferð, en fjármálaráð-
herra fær þó að lokum tíma
til að svara því, sem fram
kemur hjá öðrum ræðumönn-
um. Af hálfu Framsóknar-
flokksins mun Eysteinn Jóns-
son tala, Birgir Finnsson fyr-
ir Alþýðuflokkinn og Gunnar
Thoroddsen. fjármálaráð-
herra, að sjálfsögðu fyrir
Sjálfstæðisflokkinn,