Þjóðviljinn - 08.11.1962, Blaðsíða 3

Funmtudagur 8. nóvcirtber 1962
Þ30&¥ILJIM
síða 3
Kosningar í Bandaríkjunum
Svipuð hlutföll flokkanna,
aistaia Kennedys óbreytt
NEW YORK 7/11 — Litlar breytingar urðu á styrkleika-
hlutföllum flokkanna tveggja á Bandaríkjaþingi í kosning-
unum sem fram fóru í gær. Endanleg úrslit eru enn ekki
fyrir hendi, en Demókratar munu heldur styrkja aðstöðu
sína í öldungadeildinni, en Repúblikanar í fulltrúadeild-
inni.
Blaðafulltrúi Kennedys sagði í
dag að forsetinn væri mjög á-
nægður með úrslitin, enda væri
þetta í fyrsta sinni síðan 1934 að
flokkur forsetans eykur fylgi
sitt á miðju kjörtímabili hans.
Hins vegar ber öllum saman um
að þrátt fyrir nokkra fylgisaukn-
ingu Demókrata muni hið nýja
þing sízt verða forsetanum auð-
sveipara en það síðasta og ýms-
ir eindregnustu stuðningsmenn
Kennedys meðal Demókrata
náðu ekki kosningu.
Nær sömu hlutföll
Demókratar bættu við sig
tveimur sætum í öldungadeild-
inni, fengu 68, en höfðu 66.
Repúblikanar fá 32, en höfðu 34.
Þegar úrslit voru kunn í öll-
um kjördæmum nema tíu í
kosningunum til fulltrúadeildar-
innar, höfðu Repúblikanar unn-
ið þar tvö sæti af Demókrötum,
fengið 176 (höfðu 174), en Demó-
kratar 249. 1 þeim 10 kjördæmum
sem atkvæði höfðu enn ekki
verið talin í voru frambjóðend-
ur Demókrata taldir líklegri til
sigurs.
Af fylkisstjórakosningunum er
sömu sögu að segja. Demókratar
töpuðu að vísu í sex fylkjum
þar sem þeir höfðu áður haft
fylkisstjóra, en unnu jafnmörg
fylkisstjóraembætti af Repúblik-
önum.
Allmikil mannaskipti
En þótt styrkleikahlutföll
flokkanna verði nær hin sömu
eftir kosningamar, verða þó all-
mikil mannaskipti á sambands-
þingingu, fylkisþingunum og í
þeim embættum sem kosið var í.
Þriðji Kennedybróðirinn held-
ur nú innreið sína í Was-
hington: Yngsti bróðir forsetans,
Edward, var kjörinn öldunga-
deildarmaður frá Massachusetts
með meir yfirburðum en búizt
hafði verið við.
Nixon féll, Romney sigraði,
Rockefeller hélt velli
Úrslitanna í fylkisstjórakosn-
ingunum í þremur fylkjum,
Kaliforníu, New York og Michi-
gan, var beðið með sérstakri eft-
irvæntingu, því að þar voru alls
staðar í framboði af hálfu Repú-
blikana menn sem stefna að því
að komast i forsetaembættið
1964.
Spiegel-málið
Adenauer olli upp-
námi á Bonnþingi
1 Kaliforníu beið Nixon, fyrr-
verandi varaforseti, sem einnig
í þetta sinn hafði haft kommún-
istagrýluna að aðalvopni í kosn-
ingabaráttunni, ósigur fyrir
Brown, fylkisstjóra Demókrata.
Pólitískum ferli hans virðist því
lokið.
1 New York sigraði Rockefell-
er fylkisstjóri frambjóðanda
Demókrata Morgenthau, en með fgj
minni yfirburðum en í síðustu
kosningum.
í Michigan jók bílaframleið-
andinn George Romey allmjög
líkumar á því að hann verði Myndin er tekin í réttarsalnum í Liege þar sem frú Suzanne van de Put situr ákærð ásamt manni
valinn til framboðs móti Kenne- sínuni og þremur öðrum fyrir að hafa ráðið vansköpuðu barni sínu bana- Ákærðu eru aftan
dy með því að sigra Demókrat-
ann Swainson fylkisstjóra.
til á myndinni. (Sjá frétt neðar á síðunni.).
Friðsamleg sambúð byggist
á gagnkvæmum tilslökunum
BONN 7/11. — Adenauer for-
sætisráðherra kom öllu í upp-
nám á vesturþýzka þinginu í
dag, þegar ræddar voru fyrir-
spurnir sem þingmcnn stjórnar-
andstöðunnar höfðu lagt fram
vegna handtöku ritstjóra og út-
gefanda vikublaðsins Der Spieg-
el.
Augstein útgefandi, þrír rit-
stjórar og framkvæmdastjóri
blaðsins voru handteknir vegna
greinar sem birtist í blaðinu um
offorsi á Augstein, útgefanda
blaðsins. „Hver er þessi Augstein
eiginlega?“ spurði hann. „Maður
sem hefur lífsframfæri sitt af
landráðum. Það finnst mér í
meira lagi óviðurkvæmilegt",
sagði Adenauer.
Við þessi ummæli varð upp-
nám í þingsalnum og varaforseti
Frjálsra demókrata, samstarfs-
flokks Adenauers, Wolfgang
Döring, reis á fætur og sagðist
ekki geta hlýtt á það orðalaust
að sakbomingur væri lýstur sek-
ur áður en mól hans hefði kom-
ið fyrir rétt. Var gerður góður
rómur að máli hans.
Síðar í umræðunum varð Ad-
enauer að gjalti þegar hann
hrópaði fram í fyrir einum
ræðumanna að hann væri lítið
gefinn fyrir það fólk sem keypti
Spiegel eða auglýsti í blaðinu.
Honum var þá bent á að meðal
auglýsenda væri vestui'þýzki
herinn.
MOSKVU 7/11 — Ef við viljum varðveita friðinn
þá verðum við að taka upp 'friðsamlega sambúð
sem byggist á gagnkvæmum og aðgengilegum til-
slökunum, sagði Nikita Krústjoff í ræðu sem hann
flutti í hófi í Kreml í tilefni af afmæli október-
byltingarinnar. Hann vék að Kúbudeilunni og
spurði: „Hvor sigraði og hvor tapaði? Ég held að,
það hafi verið heilbrigð skynsemi sem fór með
SÍgur af hólmi. Ef svo hefði ekki orðið, hiefðum við
ekki verið hér í þessu hófi og Bandaríkjamenn
hefðu ekki haldið kosningar sínar“.
Krústjoff vék að mörgum al- Krústjoff fór hóðulegum orð-
þjóðamálum í ræðu sinni, en
það mátti skilja á orðum hans,
aö hann teldi ekki að ástandið
í heiminum væri lengur viðsjár-
vert, því að hann sagðist ekki
telja nauðsyn á fundi leiðtoga
stórveldanna. Friðurinn væri
ekki lengur í hættu.
Hann sagði um Berlínarmálið
að lausn þess yrði stöðugt meira
aökallandi. Hann bætti við að
sama gilti um lausn þess og
bamsfæðingu: 1 fyllingu tím-
ans fæddist barnið í þennan
heim.
Um Kúbumálið sagði Krúst-
joff m.a.:
Geigvænlegri hættu hefur ver-
ið bægt frá dyrum. Fyrir einni
viku vofði yfir öllu mannkyinu
hætta á kjarnorkustríði sem haft
hefði í för með sér ólýsanleg-
ar hörmungar. Málamiðlun tókst,
en hurð skall mjög nærri hæl-
um. Við verðum áfram að gæta
stillingar til að forðast að slíkt
hættuástand skapist aftur.
Thalidomid-málið
Fnda þótt lögreglan hafi lokað
flestum skrifstofum Der Spiegel
tókst blaðamönnum þess þó að
koma út blaðinu í þessari viku
or er myndin af kápusíðu þess.
A henni sést útgcfandinn, Rud-
olf Augstein.
æfingar vesturþýzka hersins í
haust. Augstein og tveir ritstjór-
anna hafa setið í fangelsi í tæp-
ar þrjár vikur.
Adenauer lýsti yfir algerum
stuðningi sínum við aðgerðir
lögregluv ' 1 og neitaði þeim á-
sökunun' stjórnarandstöðunnar
að húr ði beitt Gestapo-að-
ferðun' á Der Spiegel.
Síðai: á'st Adenauer með
Vitnisburður iæknis
vekur mikiu uthygli
LIEGE 7/11. — Vitnisburður
heimilislæknis frú Suzanne van
de Put, belgísku konunnar sem
ákærð er fyrir að hafa stytt
barni sínu aldur, sem fæðzt
hafði vanskapað af völdum thali-
domids, vakti mikla athygli í
réttarsalnum í Liege í dag.
Læknirinn dr. André Herpin,
sagðist hafa skoðað barnið strax
eftir að það lézt og hefði þá
þegar séð að því hafði verið
styttur aldur. Hann hefði kallað
á annan lækni sér til ráðuneytis
og hefði sá ráðlagt honum að
skrifa á dánarvottorðið að bam-
ið hefði fengið eðlilegan dauð-
daga. Herpin sagðist myndu hafa
gefið út slíkt vottorð, hver svo
sem lagaskylda hans hefði verið,
ef hann hefði verið viss um að
hann einn auk móðurinnar hefði
vitað hvað gerzt hafði. Áheyr-
endur í réttarsalnum fögnuðu
þessum ummælum hans mjög.
um um blaðaskrif þess efnis
að Sovétríkin hefðu verið neydd
til að flytja burt flugskeyti sin
frá Kúbu og sagði að ekki væri
alltaf bezt að láta hárt mæta
hörðu. Oft væri meiri þörf á
lipurð og heilbrigðri skynsemi.
Styðjum Kúbu.
Við höfum flutt flugskeytin
burt og Bandaríkjamenn hafa
lofað að þeir muni ekki ráðast
á Kúbu, hélt Krústjoff áfram.
Við höfum sagt Kúbumönnum
aö þeir geti áfram reitt sig á
stuðning okkar og við höfum
komið áleiðis til þeirra þeim
skuldbindingum sem Bandaríkja-
stjóm hefur gengizt undir.
Kúbumenn hafa sagt okkur að
þeir trúi ekki á orð Bandaríkja-
stjórnar og við höfum látið þá
vita, að ef ekki verði staðið
við skuldbindingamar, muni
hijótast af stríð.
Ég held að Kennedy forseti
muni standa við gefið loforð.
Ég vil trúa því. En verði þetta
heit rofið, myndi sama ógnar-
hættan aftur kölluð yfir okkur,
sem nú hefur verið bægt frá.
Kjarnasprengingarnar .
Krústjoff minntist einnig á til-
raunimar með kjarnavopn og
sogði að þær væni ekki í þágu
mannkynsins. Bandaríkjamenn
hafa lokið við síðustu tilrauna-
lotu sína og við munum brátt
ljúka við okkar. Það verður
sennilega 20. nóvember. En ef
ekki verður gerður samningur
um algert bann við slíkum til-
raunum, getur svo farið að þær
verði teknar upp aftur, enda
hefur Kennedy forseti látið orð
Iiggja að því að Bandaríkja-
menn kunni að hefja kjarna-
sprengingar á nýjan leik. Krúst-
joff taldi þó von til þess að
samkomulag um tilraunabann
gæti tekizt nú.
I
kosningunum sem fram
fóru í Bandaríkjunum á
þriðjudag og kom það í ljós
sem spáð hafði verið að litlar
breytingar myndu verða á
styrkleikahlutföllum flokk-
anna beggja á Bandaríkja-
þingi. Hafnbannsævintýri
Keniiedyá "föf seta, sem nærri
hafði kallað hörmungar kjarn.
orkustríðs yfir mannkynið,
mun . að,,UJrixidum þafa, ,þætt
vígstöðu flokksbræðra hans í
kosningunum, en hann er þó
engu nær því marki sem hann
hafði sett sér: Hið nýja þing
mun ekki verða honum neitt
leiðitamara en það sem frá er
einstaka biðlund og lofsverðaB
þolinmæði í þeirri viðleitnij
sinni að fá vesturveldin till
samninga um þýzka vanda-k
málið o.g síðast bauðst hún til^
að fresta öllum aðgerðum ík
því þar til að afstöðnum^
kosningunum í Bandarikjun-B
um. En nú eru þær um garðj
gengnar og því ætti ekkertB
að vera til fyrirstöðu að tek-J
ið verði til óspilltra málanna^
við. lausn
vandamáls.
þessa aðkallandi
Viðbrögð sovétstjórnarinn-í
ar í Kúbumálinu hafa|
sannað svo að engum blöðum®.
er lengur um það að fletta^
Þýzku vundumúiið\
uftur á dugskrá
I
farið, og skiptir engu máli
að flokkur hans hefur yfir-
gnæfandi meirihluta í báðum
deildum þingsins.
Er
*
I
'ngu að síður er ástæða til
að ætla að hinar afstöðnu
kosningar í Bandaríkjunum
muni marka tímamót. En
þeirrar ástæðu er ekki að
leita í bandarískum innan-
landsmálum eða þeirri af-
skræmdu mynd lýðræðis sem
birtist í kosningum þar vestra.
heldur í hinu, að nú má búast
við því að til úrslita muni
draga í helztu ágreiningsmál-
um stórveldanna. Sovétstjórn-
in hefur nú í rúm fjögur ár
lagt kapp á að fá vesturveldin
til samninga um lausn þýzka
vandamálsins, þannig að
bundinn yrði endi á hið ó-
eðlilega og hættulega ástand,
að rúmum sautján árum eftir
lok heimsstyrjaldarinnar skuli
enn ekki hafa verið lokið
friðarsamningum í Evrópu.
Staða Vstur-Berlínar, viður-
kenning þeirrar staðreyndar
að til eru tvö þýzk ríki, sem
engar líkur eru á að samein-
ist fyrsta kastið. og staðfest-
ing á þeim landamærum
Þýzkalands, sem Bandamenn
urðu sammála um í lok
heimsstyrjaldarinnar — alH
eru þetta mál sem ekki þola
neina bið.
Sovétstjórnin hefur sýnt
að fyrir henni vakir fyrst og^
fremst að tryggja friðinn ÍR
heiminum og Kennedy Banda-^
ríkjaforseta ætti að vera orð-‘
ið það ljóst, ef hann vissi það .
ekki áður. Krafa hennar um|
að deilur stórveldanna umj
skipan mála í Mið-EvrópuH
verði ieystar með samningumj
á einnig rætur sínar að rekjaí
til þeirrar umhyggju sem hún J
ber fyrir heimsfriðnum. Allirl
sem eitthvað þekkja til evr-W
ópskrar sögu síðustu aldar og^
fylgzt hafa með þróun mála‘
i Vestur-Þýzkalandi undan-
farinn áratug eiga auðveltmeðb
að skilja ótta alþýðu og ráða-I
manna Sovétríkjanna, ogB
reyndar allra rikja Austur-N
Evrópu. við hið nýja þýzkai
herveldi. Framferði vestur-J
þýzkra valdamanna síðustul
dagana gagnvart þeim mönn-||
um sem haft hafa manndóml
til að fletta ofan af þeimk
hefur sýnt að þeir sem nú^
ráða í Bonn eru engir eftir-k
bátar þeirra sem grófu und-I
an Weimarlýðveldinu ogi
ruddu nazismanum braut. EfJ
til vill verður sú augljósal
staðreynd til að ko.ma vitinuj
fvrir þá ráðamenn á vestur-I
löndum sem hingað til hafaJ
ekki gert sér ljósa hættuna af^
hinni þýzku hernaðarstefnu ogk
nauðsynina á að henni verði®
haldið í skefjum með samn. ‘
ingum Sovétríkjanna
Bandaríkjanna.
I
I
as.g
♦