Þjóðviljinn - 09.11.1962, Qupperneq 10

2Q SIlíA
■Þ.T OTíVIT.lTNN
Föstudagur 9. növember 196J
Skáldsaga eftir
íyrstu stælingunum og setti i
staðinn aðrar stælingar.‘‘
Lögmaður við borðsendann
hripaði eitthvað á pappirsblað og
sendi það réttarforsetanum.
Hann las það og spurði: „Hvar
eru frummyndirnar?"
„Maðurinn minn sálugi, her-
toginn.“ útskýrði hertogafrúin,
„lét taka frummyndimar af
veggjunum árið 1944 og setja í
staðinn fyrstu stælingarnar."
„Hvar eru frummyndimar?“
endurtók dómarinn í uppnámi.
Þegar um þjóðleg listverðmæti
var að ræða, voru lög Spánar
bæði afdráttarlaus og ströng.
„í Japan, yðar náð“. svaraði
hertogafrúin alúðlega. „Þær
hanga uppi í geishahúsi i Kobe
— einu af fyrirtækjum mannsins
míns heitins." Sumir blaðamann.
anna voru þegar farnir að gera
sér vonir um kauphækkun.
,,Og gerðist þetta árið 1944 á
stríðsárunum?"
„Já. yðar náð. Ef ekki hefði
verið fyrir styrjöldina. hefði
ekkert af þessu komið fyrir.
Sjáið þér til . það var vegna
stríðsins, að eiginmaður minn
kynntist af tilviljun ákærða,
M’sieu Calbert. hinum óviðjafn-
anlega málara sem á heiðurinn
af hvorum tveggja stælingunum
.. . og mörgum. mörgum öðrum.“
Hún var skilningsrík og þolin-
móð, framkoma hennar var vin-
samleg og' prúð eins og hjá
kennslukonu í barnaleikskóla.
,,Þér haldið því sem sé fram,“
sagði saksóknarinn hægt — ef
til-vill í von um andmæli — „að
þessi málverk sem hér hanga,
séu' ekki máluð af Zurbarán,
Greco og Velazquez. heldur þve’rt
á móti af ákærða Jean Marie
Calbert?“
„Já. einmitt."
Saksóknarinn og allir við-
staddir sneru sér við o.g horfðu
á Jean Marie sem sat með sjúk-
legan geislabaug og góndi á her-
togafrúna Nú. þegar enginn
hórfði lengur á hertogafrúna,
starði hún inn í innfallin augu
hans með sínum eigin. dauðu
augum, og brosti afskræmdu,
hefnigjörnu brosi sem kipraði
hálft andlitið og hvarf síðan.
Aðeins Jean Marie, Bourne og
hértogafrúin vissu að hún hafði
ákveðið tortímingu Jeans Marie,
þétta gerðist svo skyndilega og
hávaðalaust. Bourne leit í ör-
vílnur á fölan vangann á Jean
Marie Augu málarans voru
lokuð varnirnar bærðust hljóð-
laust. Bourne fann hvemig
kuldinn gagntók hann innanfrá,
breiddist um hjarta og höfuð.
lendar og fætur. Hann settist
upp, teinréttur eins og nýliði i
herskóla, meðan réttarforsetinn
hélt rannsókn sinni áfram.
„Útflutningur þessara mál-
verka til Japan er alvarlegt mál.
Gerið svo vel að segja frá öllu
í símbandi við þennan atburð
eins greinilega og yður er unnt“.
„Ég skal reyna að muna það
eins vel og ég“ sagði hún. Hún
laut höfði andartak og kyngdi
munnvatni Þegar hún talaði,
beindi hún augunum að réttarfor-
setanum. en hún horfði þvert
i gegnum hann og langt. langt (
burtu — á skylduna sem hékk
þarna eins og fjarlæg stjarna i
ævisögu hennar. þar sem hún
komst ekki hjá að sjá hana.
„Árið 1942,“ byrjaði hún,
„varð maðurinn minn heitinn ná-
inn vinur Görings, þáverandi rík-
ismarskálks. meðan hann dvald-
ist í París sem fulltrúi í nefnd-
inni sem tókst svo vel að ná
aftur til Spánar mörgum. spænsk-
um listaverkum. sem Napoleon
hafði rænt og hengt upp í
Louvre. Ég get fullyrt að mál-
aralistin var ekki sízt af sam-
eiginlegum áhugamálum eigin-
manns míns og Görings ríkis-
marskálks Að minnsta kosti
kaus maður minn að dveljast í
Frakklandi megnið af hernáms-
tíma nazistanna. Hann var í
miklu á-liti sem listfræðingur,
dáður af mikilsvirtum Þjóðverj-
um. allt frá Hitler og niðurúr.
Þáverandi hernámsstjóri í París
— Abetz — kom fram með ráða-
gerð sem samin hafði verið af
eiginmanni hjákonu hans — sem
sé af ákærða Jean Marie Cal-
bert.“
Jean Marie bærði varirnar
hljóðlaust. Blaðamennirnir níu
sem voru fulltrúar franskra
blaða, héngu hálfir útúr stólun-
um. Þeir skiptust á augnaráðum
og tókst án orða að koma á sam-
komulagi: Allir eða enginn færu
út úr salnum
„Maðurinn minn varð svo stór.
hrifinn af þessari ráðagerð. að
hann skýrði Göring frá henni,
sem skipaði að láta framkvæma
hana undir eins. Þetta var ein-
föld áætlun. Calbert átti að fá
aðgang að Louvre og öðrum
listasöfnum o.g kópiera öll verð-
mæt málverk sem enn voru ‘il
eftir brottflutninginn. Síðan átti
að hengja stælingarnar upp en
dreifa frummyndunum meðal
toppanna í Þýzkalandi. Þetta var 1
einmitt eftir höfði mannsins
míns
Calbert og frú hans höfðu
drjúgan skilding uppúr þessu,
sagði maðurinn minn sálugi Ég
veit að minnsta kosti að maður-
inn minn greiddi mjög ríflega
upphæð fyrir stælingu á þremur
ítölskum meistaraverkum í safni
Görings og sem Göring var mjög
hreykinn af. trúlega án þess að
vita að það voru stælingarnar
sem hann var að vegsama. Mað-
urinn minn hafði mikla ánægju
af umhugsuninni um Þjóðverj-
ana sem lágu flatir fyrir verð-
lausu rusli — Á sama hátt hafði
hann mikla ánægju af því að
hengja frummyndirnar upp í
geishahúsinu sínu. Sjómennirnir
halda að þetta séu ódýrar olíu-
prentanir og enginn nennir að
horfa á þær, sagði hann mér i
hrifningu í stríðslokin þegar
Þjóðverjarnir voru flæmdir burt
úr París bjuggu Calbert-hjónin
á Dos Cortes og þá var hvert
einasta málverk i safninu okkar
kópíerað. Öll meistaraverkin
sem hanga uppi á Dos Cortes og
öðrum húsum okkar, eru frábær-
ar stælingar eftir M’sieu Cal-
bert.“
Frönsku blaðamennirnir gátu
ekki beðið lengur, því að ítal-
irnir og Englendingamir voru á
leiðinni út. Það varð mikill
gauragangur þegar allir reyndu
að komast út í senn.
„Málinu frestað þar til í
fyrramálið klukkan niu,“ kunn-
gerði réttarforsetinn allt í einu
og reis á fætur. Enginn vissi
hvort vitnisburði hertogafrúar-
innar var lokið eða ekki Það
skipti ekki lengur máli.
Ef stjómin hefði getað hindr-
nð birtingu frétta um málið,
hefði hún gert það. En það var
um seinan. Hertogafrúin var lýst
í bann af þjóð sinni og stétt.
Saksóknarinn flýtti sér framhjá
henni og leit á hana skelfingar-
augum í leiðinni. Jafnvel Rafael
Corruno forðaðist að líta á hana.
Hún hafði lítilsvirt og smánað
opinberlega minninguna um einn
af tignustu sonum Spánar. Eng-
inn Spánverji með hjartað á
réttum stað gæti nokkurn tíma
fyrirgefið henni það j
Fangarnir voru sendir til klef- ;
anna aftur Hertogafrúin sat!
kyrr í vitnastúkunni. þar til sal-!
urinn var tómur. Þá reis hún á
fætur og gekk eins og viðutan
út úr dómshöllinni og út í bílinn
þar sem bílstjórinn beið og hún
hugsaði um það, að nú yrði hún
að standa augliti til auglitis við
Evu Bourne, hana sem vissi hinn
helminginn af þeim sannleika
sem þær áttu eftir
Jean Marie tókst að hengja
sig á þessu andartaki, vegna þess
að enginn varðmaður var nær-
staddur. Hann notaði lak sem
hann festi j gluggarimlana.
Enginn nema Jean Marie vissi
hvort það gekk fljótt eða seint
fyrir sig. Gamla verðinum hafði
orðið svo mikið um að sjá her-
togafrúna aftur, að hann varð
fyrst að hvíla sig, síðan móka
og loks sofa. Sjálfsmorð Jeans
Marie var ekki uppgötvað, fyrr
en komið var með kvöldmatinn
klukkan tíu og 'verknaðurinn var
fordæmdur harðlega. því að
Spánn er kaþólskastur allra j
landa
Hertogafrúin fann Evu þar
sem hún beið i stóra salnum á
fjórðu hæð með útsýn yfir Re-
tiro-skemmtigarðinn — herberg
inu þar sem hún hafði sjálf
skyggnzt svo ákaft inn í sorg
sína. Þangað var hægt að kom-
ast í sérstakri'lyftu sem opnað-
ist beint inn i herbergið — og
dyrnar voru ósýnilegar nema
þegar verið var að nota þær.
Meðan hertoginn var á lífi hafði
hún aldrei farið inn í herbergið
á annan hátt Hún hafði alltaf
gætt þess að venjulegu dyrnar
væru lokaðar og læstar. því að
eiginmaðurinn var óvættur sem
gat gefið hinum hræðilegustu
hneigðum sínum útrás þegar hon-
um líkuðu ekki kauphallartíðind-
in eða eggið var ekki nákværn-
lega mátulega soðið, Sextán ára
gömul á fyrsta hjónabandsári
sínu. hafði hún komizt að því að :
syfillis var hvimleiður sjúkdóm-
ur. sem meðal annars olli barn-
leysi
Nú notaði hún lvftuna aftur,
en til öryggis hafði hún látið
stofustúlkuna skila því til Evu
að hún væri á leiðinni. svo að
hún fengi ekki of mikið áfall
við að sjá dauðann stíga inn um
leynidyr.
Lyftan stanzaði á fjórðu hæð.
Hertogafrúin barði í hurðina og
opnaði. ]
Eva sat og sneri að henni. i
Hún var dapurleg og þungbúin. 1
Og ódrukkin. Hún sagði ekki
neitt. Hertogafrúin gekk til
hennar og kyssti hana systur-
lega á kinnina, tók af sér hatt- ,
inn og sett.ist í stól beint á móti
Evu. „Langar þig i tebolla. vina
min?“ spurði hún.
„Já þakk fyrir.“
Hertogafrúin hringdi. „Verj-
andi Jaimes. Corruno, þarf
sennilega að endurspyrja þig á
morgun en ég get sagt með
vissu að verki mínu er lokið í
dag. Nú getum við farið frá
Spáni “
„Við?“
,.Þú verður að fara strax í
dag. Eins og ég sagði, var gefin
út handtökuskipun á þig. Áttu
ónotað vegabréf. — ég á við
nothæft vegabréf?“ '
„Já. vegabréfið mitt. Mitt
rétta vegabréf".
„Ágætt. Taktu Daimlerbílinri
með konunglega skjaldarmerk-
inu. Ég keypti hann fyrir nokkr-
um árum, því að í honum kemst
maður alltaf leiðar sinnan i um-
ferðinni. Þú skalf fá bæði bíl-
stjóra og þjón. Þeir aka þér til
Irún. afhenda vegabréfið fyrir
þig og svo þarf ekki annað en
aka yfir brúna á landamærunum.
Engum dettur i hug að stanza
Daimlerinn þann“.
Hún leit allt í einu rannsak-
andi á Evu. „Ertu kannski bú-
in að komast að því. að ég sagði
ríkisstjórninni hvar Dos de Mayo
var fa]in — myndin sem hefði
getað keypt Jaime frelsi?“
„Já.“
„Þú hefðir gert það sama. er
ekki svo?“
Eva strauk höndunum yfir aug-
un. síðan gegnum hárið. Hún
opnaði ekki augun fyrr en hún
var búin að svara.
„Jú, það hefði ég kannski
gert.‘ ságði hún.
„Áreiðanlega. Ég bekki þig. Þú
hefðir gert það. Það er óhjá-
kvæmlegt fyrir tryggar konur."‘
„Drepa þeir hann“?
Pökkunarstúlkur
óskast strax. — Mikil vinna.
HRAÐFRYSTIHÚSIÐ FROST H.F.
Hafnarfirði — Sími 50165.
FYRIRLIGGJANDI:
SPÓNAPLÖTUR
HSr
18 og 22 m/m
HARÐTEX
1/8“ 4‘x9‘
GABOON
16 — 19 — 22 og 25 m/m
KROSSVIÐUR
Beyki
3 og 4 m/m
Teak — Eik — Maghogny
TEAK
2“ og 2%“
HJALMAR ÞORSTEINSSOH & C0. H.F.
Klapparstíg 28 — Sími 11956.
ENSKIR
Pelsar og vetrarkápur
NY SENDING
Laugavegi 116
Opniirn RAKARASTOFU
að DALBRAUT 1, Reykjavík,
laugardaginn 10. nóvember (Góð bílastæði)
UWE JENSON — EINAR MAGNÚSSON.
VALVER—15692—VALVER—15692—VALVER—15692—VALVER
lVALVER
w
> Laugavegf 48.
^ Við aðstoðum
I
yður við að
m
f gleðja börnia
os
^ Ávallt úrval
J
af lcikföngum.
* I
VALVER—15692—VALVER—15692—VALVER—15692—VALVER
>
r
<
H
»
VALVEP
Sími 15692.
Sendum heim í>
<
ra
og i póstkröfu W
um land allt. S
N
Leitarmennirnir í þyrilvængjunni sem sveimaði yfir fjöll-
unum komu nú auga á Braunfisch og sáu, að skipið
hafði fært sig. Skipstjórinn á því var sýnilega á bandi
flóttamannanna. Þá gat foringinn ekki komizt um borð
í Fidelitas. Áhöfnin á F:delitas sá einnig að Þórður
hafði gengið i lið með óvinunum, en Bank skipstjóri
gat ekkert gert nema bölvað í hljóði og horft a&-
gerðarlaus á það sem fram fór.
Sendisveinar
óskast strax. — Vinnutimi fyrir hádegi.
Þurfa að bafa hjól.
Þjóðviljinn
I