Þjóðviljinn - 20.11.1962, Síða 9

Þriðjudagur 20. nóvember 1062
ÞJÓÐVILJINN
SÍÐA 9
BB
SE
ÁL - Eftir Jóhann J. E. Kúld
FISKURINN HEFUR
••
FOGUR HLJOD"
Það er ekki langt síðan, setn-
ingin hér að ofan, sem bundin
er í íslenzkri öfugmælavísu,
var talin hreinasta fjarstæða.
En nú vita menn betur.
Með tilkomu hinna hárná-
kvæmu hljóðupptökutækja,
sem alltaf hafa verið að full-
komnast síðustu árin, er það
sannað að fiskarnir gefa frá
sér hijóð, eða tala máske og
syngja á sína visu. Þessi hljóð
fiskanna er nú hægt að taka
upp á segulbandstæki og gera
þau mannseyranu kunn. Vís-
indamenn margra stórþjóða
vinna nú að því, að rannsaka
hljóð fiskanna og er tilgangur-
dnn sá. að nota árangurinn í
þágu veiðanna. Það er ekki ó-
líklegt talið að innan tiltölu-
lega fárra ára verði farið að
nota „músik“ við hinar ýmsu
veiðar. Skip sem væru þá t.d.
á þorskveiðum útvörpuðu nið-
ur í djúpið þorskahljómlist,
sem yrði þess valdandi að fisk-
urinn kæmi að úr öllum átt-
um.
Á dráttarvélum á
hafsbotni
Á ráðstefnu um fiskveiðar
sem haldin var í Bretlandi nú
nýlega varpaði einn vísiinda-
maðurinn fram þeirri hug-
mynd, að hann teldi líklegt að
eftir nokkra áratugi yrðu fisk-
veiðar stundaðar með ólíkum
hætti því sem nú er. Meðal
annars þannig að froskmenn
færu á dráttarvélum eftir hafs-
botninum, og drægju vörpu á
eftir sér. Á þriggja stunda
fresti yrðu svo vaktaskipti á
dráttaryélunum. Svo lengi sem
vísindamenn eru eins hug-
myndaríkir og hér áð framan
Jens Moe, sem jafnframt er 'að-
aleigandi Moe Industries Limi-
ted í Montreal. Þessir litlu skut-
togarar eru smíðaðir eftir
teikningu norsku skipasmíða-
stöðvarinnar Aukra Bruk, sem
smíðaði fyrir fáum árum liitlu
skuttogarana Möretróll I og
Möretroll II, en bæði þau skip
eru sögð hafa reynzt vel.
Þessi skuttogari hláut' nafnið
Reine du Golfe. Hiann er 84 fet
á lengd og. 22 fet á breidd en
Þýzkir vísindamenn á gúmmífleka við upptöku á hljóðum
fiskanna.
greinir, er mikilla framfara
von í heiminum á tæknilegu
sviði.
Litlir skuttogarar
í Kanada
Nú hafa Kandamenn lokið
smíði fyrsta skuttogarans , af
tólf skipum, sem smíðuð verða
hjá Bathurst Marine Ltd. en
aðaleigandi og stjórnandi þess ?(
fyrirtækis er Norðmaðurinn
’-i a ica a a a *»•: ám msk.»»
dýpt er 12 fet. Aðalvél skips-
ins er norsk dieselvél frá Berg-
ens Mekaniske Verksteder af
gerðinni RTM7. Vélin er 450
hestöfl. To.garinn er með skipti-
skrúfu. Togvindvan lyftir 12,5
smálestum og er vökvadrifin.
í fyrstu veiðiferð sinni, sem
lauk 25. sept. s.l., fiskaði þessi
togari 80 smálestir af karfa á
fimm dögum. Kaupverð Reine
du Golfe er sagt vera rúmlega
12 milljónir ísienzkra króna.
Frostþurrkun
matvæla
ÞjóBviljinn efíist!
Þjóðviljinn er höfuðmálgagn
íslenzkrar alþýðu, hin þrótt-
mikla rödd, sem vekur. fræðir
og sannfærir. Sem vekur sjálfs-
virðingu hins óbreytta manns.
og meðvitund hans um gildi
sitt í þjóðlífinu. sem fræðir
hann um lögmál auðvalds og
sósialisma, einkahyggju og fé-
lagshyggju. ranglæti og rétt-
læti; sem sannfærir hann um
glæsilega framtíð alþýðu á veg.
um félagshyggju og sósíalisma
í friðsömum heimi.
— Nú er þó gott að lifa
miðað við það sem áður var
á íslandi segja þeir. sem
gjarnara er að horfa aftur fyr-
ir sig en framfyrir í þjóðlíf-
inu. Já við þekkjum þá sögu
þegar íslenzk þjóð var barð-
ur þræll erlends valds. en þó
á margan hátt stór í fátækt
og umkomuleysi Nú á allra
síðustu tímum hefur mikill
hluti hennar gengið til feitrar
þjónustu við vesturheimskt
auðvald og fjármagni og áróðri
þessa hluta hennar er ákaft
beitt til þess að þjóðin öli
gangi til þeirrar þjónustu af
h’ýðni og undirgefni. Hin æðstu
lífsgæði eru í vaxandi mæli
lúxus og hégómi og viðskipta-
siðgæði hrakar. Það eru jafn-
vel til svo auðvirði'legir menn
á íslandi að vilja leiða íslenzka
æskumenn til herþjónustu, og
með aðild íslands að EBE
mundi að slíku reka.
Allir menn með heilbrigða
hugsun skilja og viðurkenna að
■•ngbúnaður og hernaður er
villimennska sem útilokar
sanna mannlega hamingju. Er
það meiri inenning nú að skjóta
menn með riffilkúlum heldur
en með ör af boga í fymdinni?
— Og notkun hversko.nar
jiprengna sem steypt er yfir
varnariausi fólk i styrjöld. er
glæpiut
Gegn allri slíkri öfugþróun í
íslenzku þjóðlífi berst Þjóð-
viljinn af djörfung og krafti.
Hann hefur nú stækkað að
ytra sniði og jafnframt að anda
og áhrifum. íslenzku þjóðinni
liggur nú mikið við ef hún vill
halda frelsi sínu, menningu og
manndómi. og alþýða. mennta-
menn og rithöfundar munu
snúa bökum saman og bjarga
íslenzku þjóðlífi.
Og Þjóðviljinn er og verður
hin djarfa rödd þeirra í dæg-
urbaráttunni sem varar við
Olgeir Lúthersson.
svikunum, ranglætinu og spill-
ingunni og bendir inn í bjarta
tilveru vopnlauss friðar og
allsnægta.
Eflum enn þessa rödd svo að
hún megi með öllu yfirgnæfa
nágól herdýrkenda og þjóð-
svikara. Allir sannir íslending-
ar verða að lesa og styrkja
Þjóðviljann, því hann getur ráð-
ið úrslitum um framtíð íslenzks
þjóðlífs með bo.ðskap sínum.
Olgeir Lúthersson.
V'ísindin «ru í sífelldri leit
að nýjum aðferðum við
geymslu á matvælum. Og ein
þeirra aðferða sem unnið er
að fullkomnun á, er hin svo-
nefnda frostþurrkun. í dag haía
ýmsar þjóðir náð mjög glæsi-
legum árangri við geymslu
matvæla með þessari aðferð,
og má meðal þeirra nefna
Bandaríkjamenn og Svía. En
flestar þjóðir sem flytja út
matvæli vinna nú að rannsókn-
um til fullkomnunar þessari
aðferð. Norsku Bjællánd-niður
suðuverksmiðjumar vinna nú
t.d. að algjörlega sjálfstæðum
rannsóknum með þesari aðferð.
En hvað er þá frostþurrkun?
munu menn máske spyrja.
Frostþurrkun virðist vera ein-
föld aðferð. Fyrst eru matvæl-
in, hvort sem það er fiskur,
kjöt eða grænmeti, hraðfryst.
en að því loknu sett i þéttan
geymi. Síðan er öllu lofti dælt
úr geyminum þar til eftir
verður bara tóm. Eftir einn
sólarhring á mestallt vatn að
vera farið úr matvælunum án
þess að ísnálamar hafi þiðnað.
Sé þetta í lagi er talið að 2%
af vatni sé eftir.
Við þessa meðhöndlun er
sagt að varan léttist um 70—
80%.
Aðalvandamálið í dag í sam-
bandi við þessa geymsluaðferð
er meðferð vörunnar eftir að
þessu stigi er náð. Vara sem
fengið hefur þessa meðhöndl-
un þolir niefnilega bæði illa
birtu og raka( og er auk þess
mjög viðkvæm vegna brota. Er
nú víða unnið að því að yfir-
stíga þessa erfiðleika, og er
búizt við miklum árangri á
næstu ámm. í dag standa mál-
in þannig hvað frostþurrkun-
ina áhrærir. að tekizt hefur
að bleyta upp frostþurrkaða
vöru eftir tveggja ára geymslu,
þannig að varan hefur að
mestu náð fyrra formi. Þá er
sagt að þessi vara hafi haldið
fullkomlega sínu upphaflega
bragði, og að öll næringarefni
hafi verið óskert. Enn sem
fnaman, og mörg mikið verri.
Þegar þetta er ritað, þá verður
það að teljast harla einkenni-
leg ráðstöfun af núverandi
sjávarútvegsmálaráðherra, þeg-
ar hann lagði niður þann litla
vísi að fiskvinnsluleiðbeining-
um sem komið var af stað í tíð
vinstri stjórnarinnar, án þess
að nokkuð kæmi í staðinn. Þessi
aðgierð ”gat vissulega ekki
komið neinum öðrum í koll en
framleiðslunni sjálfri. Enda
verður það að skoðast hæpin
leið til framgangs í hverju máli,
ef hlaupið er til os það lagt
niður sem árangur gefur. þó við
frumskilyrði bafi verið fram-
kvæmt. En um það verður
ekki deilt að hinn litli vísir að
fiskvinnsluleiðbeiningum sem.
ríkið setti af stað með litlum
tilkostnaði, sýndi óuxndeilan-
lega árangur strax á fyrsta ári.
Hversvegna var þá þessi
starfsemi lögð niður í stað
þess að efla hana? Svo hafa
ýmsir spurt og það að vonum.
En svarið virðist ekki liggja
á lausu hjá þeim sem átt hiefðu
sóma síns vegna að svara.
í þessu máli er þýðingarlaust
að skjóta sér bak við fersk-
fiskmatið eða nokkurt annað
mat, því slikt sýndi aðeins
skort á nægilegri þekkángu á
málinu. Mat og uppfræðsla er
ekki það sama. Mat á vöru
segir aðeins til um hvar í
gæðaflokki varan skuli vera.
En framlciðslu leiðbeiningar
stuðla hinsvegar að því, að
sem beztum árangri verði náð
um vörugæði. Á milli þessara
tveggja starfa þarf að vera
samvinna, en það er mjög
hæpið að hægt verði að ná
jafngóðum árangrj eí þessum
tveim störfum er algj örlega
blandað saman.
En vonandi vex skilningur
íslenzkra ráðamanna á nauð-
syn vöruvöndunar í fiskfram-
leiðslunni. Og sá skilningur
þarf að yerða það ríkur, að
klíkusjónarmið séu látin víkja
til hiiðar, þegar hagsmunir
framleiðslunnar krefjast þiess.
En það virðist ýmsum sem ég
hef tatað við, að hafi mjög á
skort í þessu máli.
oft verið bent á nauðsyn slíkr-
ar leitar fyrir íslenzka togara-
flotann hér í þessum þætti.
Austurþýzkar
fiskveiðar
í stýrishúsi kanadíska skuttogarans.
komið er þykja aðferðirnar til
að ná slíkum árangri of dýrar,
og er nú unnið að því á mörg-
um stöðum að finna upp ódýr-
ari aðferðir.
Veiði spáð við
Biarnareyju
Kringum 25. október s.l. voru
þrjú norsk fiskleitarskip á
Barentshafi, og gáfu þau þá
út tilkyniingu þess efnis að lík-
ur bendi til að sæmilega góð
veiði mundi verða við Bjamar-
eyju eftir viku til hálfan mán-
uð. Það er ekki nokkur vafi,
að slík vísiindaleg fiskileit hef-
ur mikla hagnýta þýðingu fyr-
ir fiskiflota sem stunda veiðar
á viðkomandi miðum, og hefur
að athuga, annað en honum
þótti þetta erfitt verk, hjá
skipverjum, enda var hann að
sjálfsögðu enginn sérfræðingur
í meðferð á fiski.
Það er ekki svo, að þessi
meðferð á nýjum fiski sem
þarna var ljósmynduð með
skýringum sé neitt einsdæmi
hér í meðferð á nýjum fiski,
heldur má mikið fremur segja
að áMka meðferð og þetta sé
talsvert algeng hér hjá okkur.
Myndiin af fiskinum á þilfari
bátsins gefur það ótvírætt til
kynna að hér er um ferskan,
nýveiddan fisk að ræða. Hins
vegar verður þessi uppskipun-
araðferð þess valdandi. að
vöðvavefir fisksins lösna við
að fiskuninn skellur niður á
bryggjuna og af þessum
sökum verður fiskurinn lakara
hráefni til vinnslu, heldur en
hann var meðan hann lá á
þilfari bátsins. Milljónir króna
fara árlega forgörðum sökum
vankunnátu og hugsunarleysiis
í fiskframleiðslunni, og ástæð-
umar fyrir því tapi er að
finna í margvíslegri skakkri
meðferð á fiskinum. Hvar-
VÖtfíá' blSátf1 "ViÖ ' 'atííítííft' álíka
dæmi og bent er á hér að
Kanadiski skuttogarinn „Reine
du Golfe“.
NÝ
Á síðustu árum hafa Austur-
Þjóðverjar lagt kringum 60
milljónir marka á ári til aukn-
ingar á fiskiskipastóM sínum
Enn vantar þó mikið á, að
Austur-Þjóðverjar framleiði
nægilegan fisk fyrir heima-
markað sinn. Mikil gagnrýni
kom fram á rekstrd austur-
þýzk-a veiðiflotans á ráðstefnu
sem haldin var um þessi mál.
nú í 'haust, þar sem meðal ánn-
arra forseti ríkisráðsins Ul-
bricht var mættur. Niðurstaða
ráðstefnunnar varð sú, að
stjómendum útgerðarinnar
bæri að yfirgefa skrifborð sín
í landi og halda á haf út um
borð í veiðiflotanum til að
kynna sér þau vandamál sem
þyrfti að leysa.
Nýlega var birt mynd af
uppskipun á nýjum fiski hér
í Þjóðviljanum. Þetta var af
bát úr Hafnarfirði sem lá þar
við bryggju. Sú skýring var
gefin með myndinni að skip-
verjar hefðu orðið að kasta
fiskinum talsvert hátt upp á
bryggjuna. Að vonum hafði
blaðamaðurinn ekkert við þetta
Heildsölubirgðir:
Mars Trading Company
Klauparstíg 20 — Sími 17373.
Nýja Oreol 'jósaperan er fyllt með Krypton og
gefur því um 30% meira ljósmagn út en eldri
gerðii' af ijósaperum. Þrátt fyrir hið stóraukna
ljósmagn nota hinar nýju Oreol Krypton sama
straum og elöri gerðir. Oreol Krypton eru einmg
með nýju lagi og taka minna pláss, þær komast
þvi í flesta: gerðir af lömpun.
0RE0L
MEIRA