Þjóðviljinn - 27.11.1962, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 27. nóvember 1962
ÞJÓÐVILJINN
SÍÐA 7
„Það er mikilvægt fyrir þjóðina í heild að geta komið vörunni í
fullunnið horf, því vinnuaflið, sem í framleiðsluna fer, verður eft-
ir í landinu og gefur arð, ef fyrirtækið er hagstætt, arð sem fram
að þessu hefur farið til útlanda“.
Æskilegt að hætt
verði að selja
síldina sem hráefni

Fyrstu síldarnar lagðar niður. Myndin var tekin þegar verksmiðjan- tók til starfa í marz síð-
astliðnum. — (Ljósm. Ilannes Baldvinsson.)
segir ÓLAFUR JÓNSSON, forstöSu■
maSur Ni<SurlagningarverksmiS]unnar
Frá vinnu við lagningu sildar í verksmiðjunni.
Sagt var frá sögulegum að-
draganda að byggingu Niður-
lagningarverksmiðjunnar á
Siglufirði í Þjóðviljanum er
út kom 23 nóv. Forstöðumaður
verksmiðjunnar er Ólafur Jóns-
son, ungur maður er nam í
Þýkalandi en vann síðan hjá
Matborg þar til hann tók við
stjórn Niðurlagningarverk-
smiðjunnar. Honum til aðsto.ð-
ar var fenginn norskur fagmað-
ur. Bengt Björnson við að
koma verksmiðjunni í gang. 1
eftirfarandi viðtali. er Mjölnir
á Siglufirði birti nýlega, segir
Ólafur Jónsson frá verksmiðj-
unni. starfinu Þar og framtíð-
arhorfum
— Hvað heitir annars fyrir-
tækið? spyr Tryggvi.
— Það heltir eiginlegp Niður-
lagningarverksmiðja SR, en
persónulega er ég dálitið ó-
ánægður með nafnið. það er
nokkuð langt og óþjált. Ég
hefði heldur viljað hafa það t.d.
Sildariðja SR Svo er náttúr-
laga nafnið SIGLO-síld. en það
er meira vörumerki heldur en
nafnið á verksmiðjunni.
—, Ekki veiztu hvað kostaði
að reisa þessa byggingu sem
komin er?
— Ég held að það séu komn-
ar um 3 milljónir í byggingu
og vélar
— Og rekstrarkostnaðurinn?
— Rekstrarkostnaðurinn er
töluverður Maður liggur allt-
af bæði með hráefni og dósir.
og það er ansi mikill kostnað-
ut þar i. Það er reiknað með
að rekstrarkostnaðurinn i vet-
ii- fari aliltaf upp í 5—6 milH-
ónir
Byrjunin
— Nú þetta byrjaði ágæt-
lega. segir Ó'afur Fó'kið var
fljótt að taka við sér, líka vant
sildarvinnu héma. en það tekur
eðlilega nokkurn tima að fá
nógu þjálfað fólk Það var
bjrrjað að framleiða úr 360
tunnum í fyrra. Þetta átti að
vera prufa, til að sjá hvernig
þetta tækist. og árangurinn
varð á«Tne+iir
— Hvað fenguð þið mikið
úr þessum 360 tunnum?
— Það voru um 170.000 dós-
ir. Mest af þvi seldist á inn-
lendum markaði. en eitthvað
var farið rneð út sem prufur
en árangurinn af þeim er eig-
inlega ekki kominn í Ijós enn-
þá.
— En hafið þið von um að
eitthvað af þessu sem þið er-
uð að framleiða núna fari á er-
lendan markað?
— Já, það er reiknað með því
að meginið af þessu fari er-
lendis til, enda er þetta það
mikið magn, að það verður að
seljast út
— Og hvaða markaðir eru
það helzt, sem til greina koma?
— Það eru Ameríku- og
Rússlandsmarkaðurinn aðallega.
sem maður er að gera sér von-
ir um. Svo getur Það náttúrlega
verið hvaða land sem er.
— En byrjunarframleiðslan
-hefur likað vel?
— Hún hefúr líkáð afskap-
lega vel, hvar sem hún hefur
verið sjýnd En ^etta tekur allt
sin'n tímá. Það ér ékki nóg "að
söh’menn'rnir skoði betta og
prufi, heldur verður neytand-
inr. að hafa sin áhrif áður en
einhver árangur kemur í ljós.
— Hvað ætlið þið að gern
mikið í vetur?
— í vetur stendur til að
leggja niður úr um 1700 tunn-
um.
— Hvað verðið þið iengi að
þvi?
— Það verður alveg fram í
júní. sennilega
V innutilhögun
— Þarna vinna 17 stúl-kur og
fimm karlmenn. Unnið er frá
7 til 4, sex daga í viku. Enn
er mest gert í höndunum, bæði
flakað og skorið. en á næst-
unni er von á vélum, sem
auka afköstin um helming, eða
meir.
— Og þú ert sem sagt á-
nægður með afköstln og hvem-
ig fólkið venst?
— Já, stúlkurnar hafa síld-
arvinnuna í sér. og það er á-
kaflega þýðingarmikið. Það er
engin hætta á að fari skemmd
síld fram hjá þeim, til dæmis.
Þær þekkja þetta úr söltun-
inn'i.
Og nú förum við í smáferða-
lag um fyrirtækið.
Við komum fyrst í austur-
endann, í móttökusal síldarinn-
ar. Þar er margar síldartunnur
að sjá, enn fremur nokkrar
tunnur , sem upphaflega raunu
vera undan suðurafrísku víni,
en innihalda nú edik, komið
frá_ Noregi.
Ólafur segir, að kiryddið sé
yfirleitt fengið frá Noregi, þar
séu hagstæðustu kaupin. Þetta
er margskonar krydd: edik,
kanill og allrahanda, dill og
pipar að ógleymdu Madeira
víninu og lauknum.
Þama stendur flökunarvél.
sem á að fara að setja í sam-
band.
— Verður ekki mikill af-
kastamunur, þegar hún er
komin í gang þessi?
— Jú, hún sparar flökunina,
en þær koma til með að þurfa
að snyrta flökin. Hún flakar
60—70 síldar á mínútu. það
þýðir að hún er svona 5 mín-
útur að flaka úr tunnunni, og
þá er hægt að reikna sér út
hvað afköstin eiru mikil.
Hinum megin, í vestu'rendan-
um, er vinnusalurinn. Þar er
langborð eftir endlöngu og við
þáð'-’Míjá ' stúlkurnar við að
flaka, skera og leggja niður í
dósirnar.
Nú, þegar stúlkurnar hafa
lagt bitana í dósimar, þá eru
þær teknar frá þeim og sett á
þær bæði sósa og skreyting,
síðan liggur leiðin í lokunar-
vélina. Það er afskaplega af-
kastamikil vél og lokar 2500
dósum um klukkutímann,
þannig að sú vél fullnýtist alls
ekld eins og er.
Jjr lokunarvélinni fara dós-
irnar í gegnum þvottavél, bar
sem skolað er af þeim, síðan
eru límdir lyklar á þær og
síðast fara þær í umbúðir.
Þessi vinnusalur verður
seinna pökkunarsalur.
Framtíðartilhögun
— En hvernig mun þetta líta
út, þegar fyirirtækið er ful'l-
byggt, eins og fyrirhugað er?
— Þá verður þetta orðið ansi
mikið fyrirtæki. Þá munu
starfa hér hátt á annað hundr-
að manns, aðallega kvenfólk.
Þá er þetta náttúrlega allt í
vélum og færiböndum, og
byggingin verður orðin fjórum
sinnum stærri. Senniilega verð-
ur þá hægt að vinna úr 16—18
þúsund tunnum á ári, miðað
við 8—9 mánaða starfrækslu
og 8 tíma vinnu.
Þá verður flakað í vél, síðan
taka stúlkur við og snyrta, sið-
an er skorið í vél, en stúlkur
setja niður í dósirnar. Þá
er færiband, sem færir að sósu-
sílóunum og jafnvel geta verið
vélar til að setja sósuna á,
þannig að það færi beint i
lokunarvélina og þaðan beint
gegnum þvottavélina í pökkun.
En lyklana verðum við að
setja á með höndunum, þang-
að til við finnum eitthvert það
lím.sem er svo fljótt að þorna
að þvi mætti koma í samband
við vél.
Það má reikna með því, að
þegar verksm-iðjan er komin '
hálf afköst miðað við það sen'
fyrirhugað er, að þá sé hægt
að nýta hverja vél til fulln
ustu, og þá má reikna með a<
hún fari að sýna einhvern arð
En eins og stendur er eigin-
liega engin vél fullnýtt.
— En telur þú ekki lí'kur á
að úr þessu verði?
— Jú. ég er viss um að það
er miikill möguleiki fyrir þessu.
Um dósir
Dósirnar eru keyptar fulltil-
búnar frá Noregi. Ólafur segir
okkur, að því sé samfara geysi-
mikilil flutningskostnaður, og
eftir því sem verksmiðjan
stækkar, sé fyrirhugað að taka
upp dósaframleiðslu,
— Til að byrjt með mundum
við stansa botnan-a, en fá lok-
in áfram erlendis frá. Með því
spörum við mikinn flutnings-
kostnað, auk þess sem mikið
skemmist á leiðinni. Fragtin á
dósunum eir mjög dýr, miðað
við blikkið sjálft, sem allavega
verður að flytja inn.
En það eru ægilega dýrar
vélar sem þar til þess að búa
til lokin, og eins áprentunar-
vélar sem þarf til þess að búa
vélar og borgar sig ekki að fá
þær, fyrr en fyrirtækið er
komið í fulla stærð.
Framleiðslu-
vandamál
— Hvaða vandamál eigið þið
helzt við að stríða, auk venju-
legra byrjunarörðugleika?
— Aðalvandamálið í dag er
náttúrlega að vinna markað-
ina. Það er unnið að þeim mál-
um bæði á bandarískum og
rússneskum markaði, auk ann-
arra landa, sem verið er að
reyna við. í því er ekki annað
að gera en bíða og sjá hvað
'ölumennirnir geta.
Þá má segja að það sé vanda-
mál í sambandi við útflutn-
'ngstolla þessa iðnaðar. sem er
sem sagt í fæðingu. Eins og er
er þetta undir .sömu ákvæðum
og niðursuðuvara.En niðursoð-
in vara getur enzt í 3—4 ár og
jafnvel lengur. Aftur á móti
er þetta vara sem endist í
hæsta lagi eitt ár, verður þess
vegna að komast fyrr til neyt-
endanna og á erfiðara upp-
dráttar þess vegna.
Svo eru gifurlegir tollar af
kryddi og öðru sem við notum
í þetta. Þeir tollar fást ekki
endurgreiddir þótt varan sé
flutt út aftur. Það eina sem
fæst endurgreitt, eru tollar af
umbúðunum sjálfum. En það
væri mjög æskilegt, að lækk-
aðuir væri tollur af kryddi og
efni, sem notað er í sósur eða
hægt væri að fá þann hluta
endurgreiddan, sem endurút-
fluttur er. Það væri eðlilegt.
Svo eru samgöngur erfiðar og
þess vegna verðum við yfirleitt
að liggja með meiri birgðir en
eðlilegt er. Hráefnið fer yfir-
leitt í gegnum Reykjaví’k, er
umskipað þar og er lengi á
leiðinni. En eftir því sem þetta
stækkar, þá eru meiri mögu-
leikar til að fá þetta beint
hingað.
Miklir möguleikar
— Hvað er það, sem við hér
i Siglufirði höfum fram yfir
keppinauta okkar í niðurlagn-
ingu, t. d. Svía?
— Við höfum betri völ á
hráefni og styttra að sækja
það. Hráefnið er það eina sem
við höfum verulega fram yfir.
En það er líka mjög mikilvægt.
— En hvað skyldu t.d. Svíar
leggja mikið niður af síld?
— Mér þykir sennilegt, að
Svíar framleiði hátt á annað
hundrað þúsund tunnur á ári,
sem þeir leggja niður á ýmsan
hátt. Mest af þessu magni fer
á innlendan markað, þeir flytja
ekki út nema um 80%, til Ame-
ríku og annarra ríkja.
—- Nú, ef Svíar borða upp
úr meir en 100.000 tunnum, þá
ættu að vera einhverjir mark-
aðsmöguleikar hjá stærri þjóð-
um.
— Já, þó við kæmumst ekki
inn á nema eina stórborg, þá
værum við vel settir. Ef við
kæmumst t.d. inn á borg eins
og New York, þá hefðum við
nóg verkefni fyriir verksmiðj-
una.
— Hvað skyldi annars innan-
landsmarkaðurinn vera mikiU
hér hjá okkur?
— Miðað við það, sem seld-
ist í sumar, mætti búast við að
hægt væri að framleiða svona
úr 500 tunnum fyrir innan-
landsmarkaðinn, það eru 250—
300 þúsund dósir, miðað við
gaffalbitastærð. Það má segja
að það sé töluverð neyzla.
Annars er ákaflega þýðing-
armikið, þegar pantanir fara
að berast að, að geta framleitt
nógu fljótt til að geta staðið
við þær. Aftur á móti er ó-
heppilegt að þurfa að liggja
lengi mað vöruna, bæði pen-
ingalega séð og upp á geymslu-
þolið. Það væri bezt fyrir verk-
smiðjuna, ef hún gæti bara
unnið upp í pantanir, hentug-
ast, ef hún hefur fasta við-
skiptavini og gæti sent frá sér
iafnóðum.
Hagur Sigluf jarðar
— þjóðarhagur
— Hér í Siglufirði er svona
síldariðja ákaflega heppileg til
bess að bæta úr þeim atvinnu-
skorti, sem stundum gerir vart
við sig á veturna. Þess vegna er
Framhald á 10. síðu.
SICLUFJÖRÐUR