Þjóðviljinn - 22.12.1962, Qupperneq 7

Laugardagur 22. desember 1962
ÞJÓÐVILJINN
SÍÐA 7
Stærsta fiskiskip Noregs
er að hefja úthafsveiðar

Yerksmiðjuskip og
skuftogari með fjöldo
nýjunga innanborðs
Skipstjóri á „I.ongva” cr
Olaf Röeggen.
mi
Verksmiðjutogarinn „Longva” á siglingu. Þetta cr stærsta fiski-
skip sem Norðmcnn hafa smíðað.
Nú nýlega afhenti A. M.
Liaaen Skibsværft & mek.
Værksted í Álasundi hundrað-
asta skip sitt. Þetta er stærsta
fiskiskip sem Norðmenn hafa
smíðað, í senn verksmiðjuskip
og skuttogari. Stærð skipsins
er þessi: Lengd 63,35 m. Breidd
á milli „vanta” 10 m. Dýpt að^
efra þilfari 7,20 m en að neðra®'
þilfari 4,90 m. Togarinn er
mældur 1092 brúttósmálestir.
Aðalvél skipsins er 1500 hest-
afla Deutz díselvél sem hefur
300 snúninga á mínútu. Auk
þessa hefur togarinn þrjár aðr-
ar hjálparvélar af gerðinni M.
W. M. Togarinn er búinn skipti-
skrúfu af fullkomnustu gerð.
Allar vélar á þilfari svo og
stýrisvél eru vökvadrifnar.
Skipið er útbúið öllum þeim
fullkomnustu tækjum sem nú
er völ á, til öryggis og fiski-
leitar, þar á meöal nýju Asdic-
tæki af franskri gerð, sem talið
er nú það fullkomnasta sinnar
tegundar á heimsmælikvarða.
Þetta undratæki sýnir fiski-
torfur á öllu dýpi i rúmlega
1000 m fjarlægð frá skipinu í
allar áttir.
Þegar varpan er dregin inn,
gengur allur fiskur niður um
vökvadrifna lúgu og kemur
niður í rúm aftan til við
vinnusalinn. Þarna er fiskurinn
blóðgaður, en að hæfilegum
tíma liðnum er hann slægður,
en að því búnu fer hann á
færibandi að hausingavélum,
en frá þeim að tveimur sam-
stæðum flökunarvéla og frá
flökunarvélunum í roðfletting-
arvélar. Að þessu loknu fara
flökin í pökkunarsal. þar sem
þeim er pakkað í hverja bá
pakkningu sem ákveðið er að
pakka hverju sinni.
Skipið er búið tveimur full-
komnum plötufrystitækjum sem
frysta samanlagt 16 smálestir
af flökum á sólarhring. Frysti-
geymsla skipsins tekur 400 smá-
lestir af flökum. Þama verður
að jafnaði -t- 30 gráður á Sels-
íus, en hægt er að hafa -t- 50
gráður í geymslunni ef menn
vilja heldur.
Það bezta af fiskúrgangin-
um verður hakkað. en síðan
fryst í loðdýrafóður. Lifrin
verður brædd strax eftir slæg-
ingu, og er 60 smálesta lýsis-
geymir í skipinu.
Skipið er búið að fara í smá
veiðiferð til reynslu, og skiluðu
allar vélar fullkomlega því sem
til var ætlazt. 1 þessari reynslu-
ferð gekk togarinn 14,5 sjómíl-
ur á vöku. Skipið er búið vél-
um sem vinna vatn úr sjó.
Sjálfvirk vcl mælir veltu og
stöðugleika skipsins. Björgun-
arbátarnir eru úr glerfiber,
plasthúðaðir. Kælivatn frá vél-
um gengur inn í upphitunar-
kerfi skipsins, og sparast þann-
ig mikill hluti af upphitunar-
kostnaði.
Hvað þarf þetta skip stóra
skipshöfn? Það er ákveðið að
skipshöfn á m.s. Longva verði
51 maður, þar af 12 sem ein-
göngu annast veiðina en 25—
26 sem vinna að hagnýtingu
aflans.
1 viðtali segir útgerðarmaður
skipsins, John Longva, að út-
gerð skipsins ætti að vera sæmi-
lega vel tryggð með 2000 smá-
lesta afla á ári.
Hér er að líkindum miðað
við hausaðan og slægðan fisk,
því þannig reikna Norðmenn
sinn fiskafla nema annað sé
framtekið. Þetta yrði því 2400
smálestir eins og við reiknum
fiskinn slægðan með haus.
Mannaíbúðir eru sagðar mjög
góðar og samanstanda mest-
megnis af eins og tveggja manna
herbergjum. Hægt er að kæla
mannaíbúðir, ef togarinn stund-
ar veiðar nálægt miðjarðarlínu.
Reiknað er með að togarinn
fari 4—5 veiðiferðir á ári. Skip-
ið er útbúið til að stunda veið-
ar á öllum heimshöfum.
Það er sagt að þetta skip
kosti kringum 7 milljónir
norskra króna. 1 íslenzkum
peningum samkvæmt skráðu
gengi rúmar 42 milljónir. Smíði
þessa skips hefur vakið mikla
athygli, ekki bara í Noregi
heldur víðast þar sem togveiðar
eru stundaðar. Heimahöfn tog-
arans verður Álasund.
J.K.
John Longva útgcrðarmaður í
Álasundi er cigandi vcrksmiðju-
togarans.
Alþingi býð-
ur Grœnlend-
ingi nómsdvöl
Fjárlagafrumvarpið var af-
greitt frá Alþingi í gær, og
þingfundum að því búnu frestað
til 29. janúar. Vegna þrengsla
í blaðinu verða fregnir varðandi
afgreiðslu fjárlaganna almcnnt
að bíða. En það fór að vanda,
að samþykktar voru allar breyt-
ingatillögurnar sem fjárveitinga-
nefnd öll stóð að eða mciri-
hluti hcnnar, en allar tillögur
einstakra þingmanna voru felld-
ar, nema ein!
Þessi eina tillaga sem sam-
þykkt var, fjallaði um 60 bús-
und króna fjárveitingu „til þess
að bjóða grænlenzkum stúdent,
námsmanni eða áhugamanni til
námsdvalar, til að læra íslenzka
tungu, sögu og bókmenntir.”
Flutningsmenn voru Einar Ol-
gcirsson og Geir Gunnarsson.
Þegar Einar talaði fyrir tillög-
unni minntist hann á, að auð-
velt myndi reynast að fá fleiri
aðila til að taka þátt í kostn-
aði við ferðir og dvöl slíks
námsmanns, og ætti því frum-
kvæði Alþingis að geta borið
árangur, þó upphæðin væri ekki
hærri. Tillagan var samþykkt
með 38 samhljóða atkvæðum.
OTVARPSANNÁLL SKnLA
FRÁ LJÖTUNNARSTÖÐUM
UM DAGI
OG V
Páll Kolka
Það var um vetumæturnar,
sem frá því var skýrt í útvarp-
inu, að Páll Kolka, fyrrverandi
héraðslæknir, hefði hlotið gull-
medalíu úr minningarsjóði
Daða Hjörvar.
Mig minnir, að viðurkenning
þessi væri studd þeim rökum
af dómnefnd, að Páll hefði
flutt mál sitt í útvarpinu af
hreinskilni, djöríung og hispurs-
leysi umfram aðra menn og
vandaði auk þess málfar sitt,
svo að til fyrirmyndar var tal-
ið. Var sérstaklega vitnað til
þátta þeirra um dag og veg,
sem hafa orðið allmargir síð-
astliðið ár.
Ég get í raun og veru fallizt

sókn og vörn |
Þegar auðmagnaður áróður
kappkostar að afvegaleiða þjóð- ,
ina frá ævarandi hiutleysi í
.hernaði og teymir hana inn í :
hernaðarbandalag. Þá er Þjóð- |
viljinn bezti bakhjarl okkar til j
þess að endurheimta margyfir-
lýsta hlutleysisafstöðu og bera
sáttaorð milli þjóða.
Þegar máttarvöld þjóðfélags-
ins ógna sérhverri kjarabóta-
kröfu verkalýðsins með gengis-
íellingu krónunnar.
Þá er Þjóðviljinn ávallt mál-
svari hans í sókn og vörn.
Hafið þetta hugfast, þegar
bakhjarl verkalýðsins og mál-
svara vantar fé til að geta enn
belur rækt hlutverk sitt og
skyldur við íslenzkan verka-
lýð.
Frestið því ekki lengur að
kaupa miða í Happdrætti Þjóð-
viljans.
Kristófer Grímsson.
á sjónarmið og rðkstuðning
dómnefndar og að Páll sé i
raun og veru vel að þeim heiðri
kominn sem honum hefur i
skaut fallið.
En þegar ég frétti um gull-
medalíuna Páls, spurði ég sjálf-
an mig eitthvað á þessa leið:
Er Páll Kolka í raun og veru
það mikið betur af guði gerður
um hispursleysi og hreinskilni
í orðræðum dags og vegar. að
öðrum tjái ekki að keppa við
hann um gullmedalíur, sem
verðlaun fyrir unnin afrek á
því sviði?
Páll er skemmtilega opinskár.
Hann fer að vísu marga útúr-
króka og hleypur útundan sér
í öðru hverju spori. En þrátt
fyrir allt þetta tapar hann
aldrei áttinni og ratar að lok-
um alltaf heim til sinna póli-
tísku föðurhúsa. Þess vegna er
engin hætta að gefa honum
lausan tauminn. Hann fer sér
ekki að voða. Og vegna þess
að honum gafst tækifæri til að
hlaupa um, frjáls og óbeizlað-
ur, gat hann sýnt hvað í hon-
um bjó og þar með unnið fyr-
ir sinni gullmedalíu með heiðri
og sóma.
Við skulum hugsa okkur, að
Gunnar Benediktsson rithöf-
undur hefði átt þess kost að
ræða í útvarpinu ýms þau mál.
sem borið hafa á góma í þátt-
um Páls Kolka, svo sem eins
og trúmál, kommúnisma, kaup-
gjaldsmál og efnahagsmál og
að hann hefði gert það frá
sínu sjónarmiði af ekki minni
einurð, hreinskilni og dreng-
skap en Páll. Hver myndi vilja
trúa því að slíkt hefði enzt
honum til að innvinna sér gull-
medalíu?
Hitt væri sönnu nær, að
Morgunblaðið myndi hafa rekið
upp ógurlegt ramavein og
heimtað refsidóm yfir Gunnari
fyrir hið herfilegasta hlutleys-
isbrot. Útvarpsráð myndi hafa
komið saman á skyndifund og
samþykkt vítur á Gunnar, fyr-
ir að hafa brotið settar reglur
um hlutleysi og beðizt afsök-
unar frammi fyrir hlustend-
um, vegna þess slyss, er hent
hefði.
Það er nefnilega enn tölu-
verður munur á Jóni og séra
Jóni og það hentar ekki öllum
að ræða um daginn og veginn
af sama drengskap, einurð og
hreinskilni og Páll Kolka.
Ekki er mér um það kunn-
ugt, eftir hvaða reglum útvarp-
ið ræður menn til að tala um
daginn og veginrj. hvort það er
t. d. algengt að menn bjóði
fram þjónustu sína, eða stofn-
unin leiti uppi menn til starfs-
ins. Mætti þó ætla, að hið síð-
ara væri algengara, því margir
geta þess í upphafi ræðu sinn-
ar að þeir hafi verið beðnii
að taka þetta að sér. Þetta eru
allskonar menn, t.d. hagfræð-
ingar, viðskiptafræðingar, keun-
arar, prestar, læknar, ýmiskon-
ar fulltrúar og forstjórar, bar
á meðal bankastjórar og jaín-
vel bændur. Sjómenn og verka-
menn minnist ég þó ekki að
hafa heyrt í þessum hópi.
En Jang fjölmennastir i þess-
um hópi eru blaðamenr. og
er það i sjálfu sér ekki óeðli-
legt því blaðamenn ættu, sam-
kvæmt sinni köilun að vera
öði*um færari oz hafa opnari
eyru og augu en aðrir fyrir
oví sem er að gerast i þjóð-
lífinu á hverjum tíma og ijalia
um það af einurð, drengskap
og hreinskilni.
Munu hafa komið fram
blaðamenn frá öll jm dagblöð-
um höíuðstaðarins öðrum en
Þjóðviljanum. Kbfct veit ég hvað
þessu veldur. Kannske vilja
starfsmenn þessa biaðs ekki
taka siíkan kross á herðar sér.
Ef til vill Jíta forráðamenn út-
varpsins svo á, að þessir blaða-
menn séu það verr af guði
gerðir en starfsbræður þeirra
frá öðrum blöðum, að þeim sé
ekki treystandi til að inna
þetta verk sómasamlega af
hendi, eða þeir fylli ekki út i
ramma þess hlutleysis, sem út-
varpið hefur markað sér.
En væri nú samt sem áður
ekki hættandi á það fyrir út-
varpið, að freista þess einu
sinni? Það gæti þó aldrei far-
ið verr en illa og ekkert myndi
gerast, annað en að Morgun-
blaðið fengi smákast. Islenzkt
auðskipulag hlýtur að standa
svo traustum fótum, að það
myndi áreiöanlega þola slíkt,
án þess að riða til falls.
Á fæstum þeirra, sem ræða
um dag og veg, veit ég nokk-
ur persónuleg deili, enn síður
að ég viti fyrirfram um póli-
tískar skoðanir þeirra. Flestir
þeirra reyna einnig að koma
orðum sínum þann veg fyrir,
að þeir sýnist hlutlausir. Þó
eru þeir yfirleitt ekki hlutlaus-
ari en svo, að mjög auðvelt er
að gega sér grein fyrir því, er
t>eir hafa lokið máli sínu, hvaða
stjórnmálaflokki þeir fylgja,
eða að minnsta kosti hvort
þeir styðja ríkisstjórnina eða
ekki og ég þykizt ekki fara
með neitt fleipur, þótt ég full-
yrði, að ríkisstjómin á í hópi
þeirra, er fjallað hafa um dag
og veg miklu stærri meirihluta,
en hún á að fagna með þjóð-
inni. En yfirleitt fara talsmenn
stjórnarvaldanna sér hægt, þeir
tala í hálfkveðnum vísum og
að nokkru undir rós, þegar þeir
ræða um viðkvæm deilumál,
eins og vestræna samvinnu.
hervemd, efnahagsmál og verka
lýðsbaráttu, og er þetta út af
fyrir sig mjög skynsamlegt, þvi
eins og áður hefur verið að
vikið koma litlir og margir
skammtar af áróðri að betri
notum en fáir og stórir.
En binsvegar skortir þá svo
mjög á um djörfung og hrein-
skilni séu þeir bornir saman
við Pál Kolka, að þeir geta
sennilega seint áunnið sér gull-
medaliu út á slíka verðleika.
Komi stjómarandstæðingar
fram í þessum þáttum, sem er
þó tiltölulega sjaldgæft, en þó
helzt framsóknarmenn, fara
þeir sér svo hægt, að varla má
af orðum þeirra ráða, hvort
þeir hafi nokkra pólitíska nátt-
úru. Þó hefur Sveini Víkingi,
af sinni alkunnu orðsnilli
stundum tekizt, eftir mörgum
og stundum torrötuðum króka-
leiðum, á skemmtilegan hátt
að vekja athygli hlust-
andans á ýmsum snöggum
blettum stjórnarfarsins. Og ef
öllu réttlæti hefði verið full-
nægt, ætti hann raunar skilið
gullmedalíu fyrir.
En venjan hefur hinsvegar
verið sú að þeir sem ekki hafa
haft sig í að syngja hallelúja
fyrir ríkisstjórn og athöfnum
hennar, hafa leitt þessi fyrir-
bæri hjá sér t.d. fjallað um
æskuna, veðrið, fiskiriið og þess
háttar.
Engum getum skal að því
leitt, hvort þessum ágætu mönn-
um hefur verið bent á, hvað
þeir mættu segja. og hvað þeir
mættu ekki segja, eða hvort
hér hefur eingöngu verið um
meðfædda háttvísi að ræða eða
þá að þeir hafa tekið hlutleysi
útvarpsins bókstaflegar en
fylgjendur stjórnarvaldanna.
Til þess að þátturinn um dag-
inn og veginn verði annað og
meira en hann nú er, þarf
tvennt að gerast:
Forráðamenn útvarpsins að
sýna gæsalappalaust hlutleysi í
vali þeirra manna, sem þáttinn
flytja, þannig að öll sjónarmið
sem uppi eru gagnvart deilu-
málurn dagsins fái komið fram
og notið sín, eða með öðrum
orðum, að þeir sem þáttinn
flytja fái að ríða hugmyndafáki
sínum á vit hlustenda með
lausan taum.
I öðru lagi ber svo öllum
þeim, sem þáttinn flytja, hvar
í flokki sem þeir standa. að
taka sér medalíumanninn Pál
Kolka til fyrirmyndar um
djörfung og hreinskilni.
Er og til nokkurs að vinna,
ef vel tekst, því von mun á
fleiri medalíum úr hendi Hlga
Hjörvars.
Skúli Guðjónsson.