Þjóðviljinn - 03.01.1963, Blaðsíða 10

10 SÍÐA
GWEN BRISTOW:
I
HAMINGJU
LEIT
— í>ér voruð ekki byrjaður,
sagði Garnet. — Hvaðan leggja
vagnarnir aí stað?
— Frg Independence. Það er
bær í Missouri. Það er síðasti
bærinn Bandaríkjamegin landa-
mæranna.
Gamet var feginn því að sam-
ræðurnar voru orðnar ópersónu-
legar. Og hana langaði til að
vita þetta. — Og fara kaup-
mennimir alla leiðina til Cali-
fomiu á hverju ári? spurði hún.
— Nei, nei. Ekki þeir kaup-
menn sem leggja af stað frá
Independence. Þeir fara ekki
alla leiðina til Califomíu. Þeir
geta það ekki. það er alltof löng
leið.
— En þér hafið verið þar!
sagði Gamet.
— Já. en það er ekki hægt að
fara fram og til baka á sama
árinu. Sjáið þér til. bað eru tveír
hópar kaupmanna vestra. Á
hverju ári leggja þeir af stað
sinn frá bvoru landshorni. Þeir
mætast á miðri leið og hafa vöru-
skipti. Svo snúa hópamir við og
fara til baka sömu leið. Oliver
beit á vörina
— Ungfrú Cameron. hafið þér
í rauninni áhuga á öllu þessu?
sagði hann
— Auðvitað hef ég það, sagði
hún og í fyrsta sinn. síðan hann
hafði sezt á gólfið hjá stólnum
hennar. leit hún á hann Oliver
var skemmt en hann var dálít-
ið tortrygsnislegur. — Ég hef á-
huga á öllu sem ég veit ekkert
um. sagði Gamet.
— Líka sandi og skít og bölv-
andi uxakúskum?
■— Hvað er uxakúskur?
— M'aður sem ekur uxakerrum
á Santa Fe-leiðinni.
— Mér hefur alltaf verið á-
mælt fyrir forvitnina. sasði
Garnet, — En ég vil endilesa
fræðast Og þér — Hún bagnaði.
— Já. sagði hann uppörvandi.
— Os ég?
— Þér eruð fvrsti maðurinn
sem hefur talað við mig elns oS
mannlega veru. hrökk útúr henni
og hún roðnaði um le>'ð og hún
var búin að sleppa orðinu.
— Það eru svo fáar mann-
esk.iur í New York sem ég get
talað við eins og m-annlegar
verur. sagði Oliver.
Þau hlógu bæði, Oliver þóttu
svartbrydduð grá augu hennar ai-
veg töfrandi. Það væri skemmti-
iest ef hæst væri að ná henni
útúr þessum vermireit áður en
búið væri að eyðileggja hið upp-
runalega eðli hennar.
— Gerið svo vel að hald-a á-
fram. sárbændi Garnet. Oliver
virtist aftur vera búinn að
gleyma umræðuefninu, svo að
hún varð að koma honum af
stað. — Kaupmennimir leggja
sem sé af stað sitt frá hvoru
landshorni. sasði hún, — og
mætast á miðri leið.
— Já. einmitt. sagði Oliver og
?ann aftur þráðinn. — f apríl
£ ári hverju koma mennimir frá
Bandaríkjunum með vörur sínar
til Indeoendence. I Independence
hlaða þeir þeim í vfirbreidda
ragna Hver kaupmaður á sína
iigin vagna °g sitt. eigið starfs-
lið, vörupakka múldýrakúska og
kokka. Hann fer með lest sína
að fund-arstað á sléttunni sem
kallaður er Council Grove. I
Council Grove eru stóru lest-
imar skipulagðar.
— Og eftir Council Grove —
terðast bá allir saman?
\ — Nei kaupmennimir mynda
Isópa, en þeir eru ekki allir
samferða. Þeir sem kom-a fyrst
til Co.uncil Grove, slá sér saman
og leggja fyrstir af stað. Stund-
um draga hóparnir hvern annan
uppi á sléttunni og hafa samflot
eftir það
— Og hvert fara þeir svo?
— Til Santa Fe. Það er bær í
mexíkönsku héraði sem heitir
Nýja Mecíkó. Hann er svo sem
1300 kílómetrum fyrir vestan
Independence.
Garnet kinkaði kolli. — Ennþá
fylgist ég með. H-aldið áfram.
— Allf i lagi. Meðan þessir
kaupmenn eru á leið frá Inde-
pendence til Santa Fe, kemur
önnur lest til að hitta þá í
Santa Fe.
— Hvaðan kemur hún?
— Frá Califomíu. Þar er
flokkurinn sem ég hef unnið
með. Á hverju ári í april hitt-
umst við í Californíu um leið
og Missouri-náungamir hl-aða
upp á vagna sína. Við notum
klyfjaasna í stað yfirbreiddra
vagna. þvi að við verðum að
f-ara yfir brött fjöll. Við förum
í austurátt meðan Missouri-
mennirnir fara vestur. Og um
jónsmessuleytið hittast lesta-
hópamir i Santa Fe.
— Ég veit hvað þér hafið
meðferðis til Santa Fe frá New
York. sagði Garnef. — Vefn-að-
arvöru og búsáhöld. En þegar
þér farið hina leiðina. frá Cali-
forníu til Santa Fe, hvers kon-
ar vörur hafið þér þá meðferðis?
— Múldýr. Múldýr í þúsunda-
tali. Múldýrin í Califomíu eru
bezt í heimi. Missourikaupmenn-
imir kaupa þau og reka þau
heim. Og við höfum með o.kkur
silki og jaði frá Kína og krydd
frá suðurhafseyjum . . .
Garnet leit á kortið og á
stóra flötinn þar sem aðeins
stóð letrað Stóra ameríska eyði-
mörkin. Hún hugsaði um silki
og jaði og krydd frá eyjunum.
Hún leit upp og spurði: — Hve
1-angt er frá Califomíu til Santa
Fe?
— Um það bil 1450 kílómetrar.
—• Eigið þér við það. herra
Hale. að þið kaupmennirnir
ríðið 1450 kílómetra fram og til
baka á hverju ári á múldýrun-
um?
Oliver hló. — í rauninni ríð-
um við næstum 2000 kílómetra
hvo^-a leið. Það em 1450 kíló-
metrar milli Los An-geles og
Santa Fe í loftlínu. en við verð-
um að taka á okkur stóran krók
fyrir gljúfur
— Hvað er gljúfur?
— Það er sprunga í jörðina.
Sum eru ekki stór. En ég á við
stóra gljúfrið í Coloradoánni.
Við verðum að krækja fyrir það.
— Er bjóðvegur frá Los Ang-
eles til Santa Fe? spurði hún.
— Það er hreint enginn vegur.
Ekki einu sinni stigur. Aðeins
slóðin sem við böfum í kollin-
um.
— Og heitir hún ekkert held-
ur?
— Jú. jú. hún er kölluð Stóra
Spænskaslóðin vegn-a þess að
-spænskir landkönnuðir fóru
fyrstir þessa leið. En við köll-
um hana „Fagnaðarslóð".
— Það er skemmtilegt nafn,
sagði Garnet. — Af hveriu kall-
ið þið han-a Fagnaðarslóð?
— Tja. þetta er erfitt ferða-
lag. Og okkur langar til að
hrópa og fagna þegar við kom-
um á ákvörðunarstaðinn.
Garnet horfði aftur á kortið.
— Ætluðuð þér að setjast þarna
ORUGGUR
^AKSTURy
ÞJOÐVILJINN
— Fimmtud-agur 3. janúar 1903
HÚSEIGENDAFÉLAG
REYKJAVÍKUK.
Stjórn Samvinnutrygginga hefur nýlega ókveð-
ið, að heiðra þó bifreiðastjóra sérstaklega,
sem tryggt hafa bifreiðir sínar samfleytt í 10
ór, ón þess að hafa valdið tjónj,.
Er þetta heiðursmerki, ósamt órsiðgjaldi
af óbyrgðartryggingu bifreiðarinnar.
530 bifréiðastjórar hafa þegar hlotið þessi
verðlaun og er sérstök óstœða tii að gleðjast
yfir þeim órangri, sem þessir bifreíðastjórar
hafa nóð og hvetja alla bifrejðaeigendur
til að kepþa að þessum verðlaunum.
S A VIVI V \ ti r R V G GI \ G \ H
Sdmbandshúsinu sími 20500
Sendiil verður forstfóri
Framhald af bls. 7.
skipaður símritari. í febrúar
1918 var ég gerður varðstjóri
á Símanum í Reykjavík, þvf
varðstjórinn hafði verið gerður
að stöðvarstjóra á ísafirði.
— Hvenær lentirðu svo hér?
— Árið 1921 var búið að
skipa símritara í Reykjavík
stöðvarstjóra á Siglufirði, en
einhverra hluta vegna hætti
hann við að fara, svo ég var
fenginn til að fara norður. Eg
var hálftregur til þess, en ætl-
aði ekki að vera nema 30 daga.
Og eftir tæplega mánaðardvöl
hringdi ég til Forbergs og
kvaðst vilja komast h-eim! For-
berg bað mig bíða þar til
hann kæmi norður. Og í
stað þeirra 30 daga sem
talað var um í upphafi hef ég
verið hér í rúmlega 44 ár.
— Og símamenn una vel líif-
inu á Siglufirði?
— í samgöngum á landi er-
um við afskekktir, við getum
ekki gefið orlof á sumrin þótt
við fáum þá fleiri menn. Siglu-
fjörður þrjá sumarmánuði og
Siglufjörður hina níu mánuði
ársins eru tveir ólíkir bæir.
Sumar stofnanir loka á sumr-
in. Það er ekki langt síðan
Tóbakseinkasala ríkisins til-
kynnti lokun vegna sumaiw
leyfa. Auðvitað getum við ekki
lokað á sumrin!
— En þú kannt samt vel við
þig?
— Já, mjög vel og svo venst
maður öllu, — og nú vildi ég
hvergi annarsstaðar eiga
heima.
Og svo var Jörgensen aftur
hlaupinn af stað í laxinn. Aftur
fórum við Gunnar út í hóimann;
og nú rétti hann mér stöngina.
En guð vildi ekki gefa mér
lax þótt Gunnar vildi það endi-
lega. Lí-klega hefur sá fyrr-
nefndi haft á réttu að standa.
Og því lagðist ég í grasið í
gömlum farvegi árinnar. dró
úlpuna yfir höfuð og hallaði
mér að ilmandi þúfu. Blár
punturinn bylgjaðist í gol-
unni. Spói vall uppi í móunum.
Áin niðaði til beggja handa.
Tvíhöfða jakobsfífill kinkaði
framan í mig kollinum sem
vildi hann segja: Það er rétt,
karlinn, sofðu bara ! — Hvað
getur betra á laxveiðum!
Hvergi var maður sjáanlegur.
þegar ég loks vaknaði aftur.
En þar kom að þeir voru við
bílinn með veiðina. Veiðir
vakandi maður meðan volaður
sefur. En ég var víst fullt eins
ánægður með nokkur nýpáruð
blöð í vasabókinni og þeir með
silfurgljáandi laxana í bílskott-
inu. Svona getur veiðigleðin
verið margvíisleg — og hver
sæll með sitt.
Á heimleiðinni er tekið upp
léttara hjal. Ein veiðisaga —
og hún er sönn: Dag nokkum
fékk Jörgensen nýrunninn lax.
En það var ekki sopið kálið þótt
laxinn tæki, þvií áður en lax-
inn tók hafði línan smeygzt
gegnum eldavélarskrokk úti í
ánni, — og gegnum hann var
ókleyft að draga laxinn. Nú
hugðist Jörgensen smeygja
stönginni gegnum vélina, óð til
hennar en þar var mikið vatn
og þungur straumur og í á-
kafanum við að finna eldavél-
argatið steyptist hann á bóla-
kaf í ána, kom um sund fyrir
sig fótum, gaf meira út og skar
á línuna; stönginni skyldi þó
bjargað, svo buslaði hann
skemmstu leið til lands. En
þar sem hann sat lafmóður og
lofandi hamingjuna kom rétt-
hafinn á bakkanum andspænis
honum: það var réttlaus bakki
sem hafði bjargað llífi hans!
Jörgensen benti á línuspottann
og út í ána sér til afsökunar,
óð svo yfir á sinn bakka með-
an nágranninn hló. Votur,
neyptur en vongóður rölti
Jörgensen þangað sem straum-
urinn lá að malareyri neðan
við hylinn. Jú, þar var endinn
á línunni. Svo hnýtti Ottó lín-
una saman — og dró sinn lax!
Eldavélin er enn á sinum stað,
í miðri á. í einstaka byggðar-
lagi á landi hér er enn fólk
sem ekki getur vitað tæra á
í miðjum dal án þess að bera
þangað óþverra sinn. (Fráleit
hugsun að það geti torveldað
sýslumönnum að finna bálkinn
um veiðimál í lögbókinni ef
skrankastaraatkvæði eru fleiri
en flugnakastara).
Og það getur líka komið
margt skrítið fyrir póstmeist-
ara. Eitt sinn kom bréf með
eftirfarandi utanáskrift:
Storms ber nafnið njótur
brands.
Niflung hæsta og auður;
fékk það heiti faðir hans.
(Fyrir löngu dauður).
Hver átti að fá bréfið? Ein
hver vissi að Jón var gömul
draumkenning á stormi uppi
í Fljótum (að dreyma Jón
þýddi storm). Og niflungurinn
hæsti var vitanlega GUÐ-
mundur. Og herra Jón Guð-
mundsson verzlunarstjóri í
Gránufélagsverzluninni fékk
sitt bréf með skilum.
Sjaidan hef ég orðið eins for-
viða og þegar þessi maður af
dönsku foreldri útskýrði furðu-
legustu rímnaerindi og eddu-
kenningar meðan hann ók um
skriðusneiðingana yfir Siglu-
f jarðarskarð. Svona geta
danskættaðir menn orðið mikl-
ir íslendingar.
J. B.
að þegar þér fóruð frá Boscton?
spurði hún.
— Nei, við ætluðum alls ekki
. til Califomíu. Við ætluðum til
Santa Fe og koma til baka með
mönnunum frá Missouri.
— Við? Þér og hverjir?
— Charles bróðir minn. Það
var hann sem fékk þá hugmynd
að halda vestur á bóginn.
— Charles? endurtók Garnet.
Hún hugsaði sig um andartak og
sagði: — Ég held þér hafið
aldrei fyrr minnzt á bróður yð-
ar.
— Ekki það? í fyrsta skipti
síðan hann fór að tala við hana.
leit hann af henni. Hann horfði
á eldinn, — Jú, jú, sagði hann
hægt. *— Auðvitað á ég bróður.
Það er skrýtið að ég skuli ekki
hafa minnzt á hann. Cbarles er
tíu árum eldri en ég.
Garnet brosti spyrjandi:
— Hvers vegna kallið þér hann
ekki Charlie?
— Hvern? Hann Charles? Það
hefur mér aldrei dottið í hug.
Hann hélt áfram að horfa í
eldinn. — Charles er ekki bein-
línis af því taginu að maður
noti á hann gælunöfn.
— Er hann svona virðulegur?
— Já, eiginlega. Virðulegur.
— Hvernig vildi það til að
hann vissi eitthvað um Californ-
íu?
Oliver sneri sér aftur að henni.
— Við höfðum heyrt talað um
Califonjíu frá fyrstu tíð. For-
eldrar okkar dóu þegar ég var
barn og við ólumst upp hjá
frænda okkar. Hann átti skip.
Útgerðarfélögin pakk-a vörum í
stórum stíl fyrir verzlunina
vestra — fyrir vagnana sem
fara landleiðina til Santa Ee og
fyrir skipin sem fara til Cali-
forníu fyrir Kap Hom. Charles
vann hjá útgerðarfélaginu en
Charles er metnaðargjarn. Og
meðan ég var við nám í Har-
vard stakk hann upp á því að
ég hætti í háskólanum og gengi
í félag við hann um verzlun við
Santa Fe.
— Og þá hættuð þér?
——— Á stundinni. sagði Oliver.
— Og með gleðilátum. Ég er
ekki mikill andans maður. Við
notuðum sparifé Charlesar til
að hlaða nokkra vagna. Charles
er einn þeirra sem alltaf er að
leggja fyrir. Þegar við komum til
Santa Fe. hittum við kaupmenn-
ina frá Califomíu. Þeir sögðu að
verzlunin þeim megin væri mjög
ábatasöm og við ákváðum að
fara til Californiu og kjmnast
því af eigin raun.
— Og þegar þið komuð þang-
að. sagði Garnet. urðuð þið svo
hrifnir að þið settuzt að?
— Alveg rétt. Reyndar stunda
ég ennþá verzlun — ég er eirð-
arlaus og vill ógj-aman binda
mig við einn ákveðinn stað. En
Charles er seztur um kyrrt. Við
eigum rancho í nánd við Los
Angeles sem hann rekur.
— Hvað er rancho?
— Það er eins konar búgarð-
ur. Nema bar er ekki stunduð
jarðrækt að ráði. heldur rækta
þeir nautpening Það er útaf
húðunum Þeir flytja út þúsund-
ir húða frá Californíu á hverju
ári.
— Til hvers eru þær notaðar?
— Leður. Oliver benti á
skóna sína. — Næstum allir skór
í Bandarikjunum eru úr Cali-
forníuleðri.
Undrandi lyfti Garnet pilsinu
sínu lítið eitt. Hún var í svört-
um skinnskóm með silkireimum
vöfðum um öklann. — Ætlið
þér að segja, herra Hale, að
þessir skór mínir séu frá Cali-
forníu?
Oliver hló og kinkaði kolli,
feginn þessu fsekifæri ti'l að dást
að öklum hennar. Garnet tók
eftir augnaráði hans og sleppti
pilsinu. en hún hafði svo mik-
inn áhuga á umræðuefninu. að
hún fann naumast til feimni.
— Farið þið með húðirnar 1-and-
leiðina?
— Nei, það er erfitt að binda
þær í klyfjar. Kanaskipin flytja
húðirnar. Skipin fara frá Bost-
On og verzla við alla Kyrrahafs-
ströndina, — þannig fáum við
kinasilkið sem við höfum með-
ferðis til Santa Fe.
Garnet var í uppnámi. Eitt-
hvað kviknaði milli þeirra og
gegnum þessa glóð sá hún OIi-
ver sem mann sem hafði safn-
að að sér öllum þeim undrum og
dásemdum sem fundust í fjar-
lægum, framandi löndum. Glóð-

in i arninum seig örlítið saman
með hljóði sem líktist andvarpi.
Gamet mundi að móðir hennar
hafði sagt henni að gæta elds-
ins. En hún gat ekki hætt núna
til að hugsa um eldinn. Hún
spurði:
— Hvers konar fólk á heima
í Califomíu?
Oliver hafði horft á ljósið
leika í blásvörtu hári hennar.
Hann hafði ekki af því augun
meðan hann svaraði:
—• Mexíkanar. En þeir kalla
sig ekki Mexíkana. Þeir vilja
lá-ta kalla sig califomios. Og
éánokkur hundruð útlendingar,
flestir Bandaríkjamenn eins og
— Eru Indíánar þar líka?
Oliver yppti öxlum, •— Það
eru þarna einhverjar tvífættar
mannskepnur, en það væri
móðgun við ættstofna eins og
Navajos- og Siouxindíána að
kalla þá sama nafni. Við köllum
þá yfirleitt „diggara".
— Og þessir califomios, hvem-
ig komu' þeir þangað?
— Þeir eru afkomendur
spænskra landkönnuða sem
spænska stjórnin sendi frá Mexí-
có fyrir svo sem áttatíu árum.
En spænska heimsveldið var í
upplausn. Þeir sendu þessa
landkönnuði og fáeina presta sem
áttu að boða diggurunum trú,
og svo gleymdu þeir þeim.
Seinna, þegar Mexicó varð óháð
Spáni sendu Mexíkanarnir
landsstjóra til Californíu. En
Californía er svo langt úr leið
og leiðin svo torsótt að Mexí-
có hefur litinn áhuga á landinu.
Fólk heldur bara áfram að búa
þama. vegna þess að það er
einu sinni þangað komið. Og það
er staðreynd að Califomía er
næstum mannlaus. Það er ó-
hemju stórt land, stærra en New
York og Nýja England og Ohio
samanlagt og þarna eru varla
nema 5—6000 manns sem eru
hvítir eða blandaðir hvítum
mönnum. Diggaramir — ég veit
ekki hve margir beir eru —
eru að deyja út. Það er hægt
að ríða frá því í dögun og fram
í myrkur án þess að hitta nokkra
lifandi veru.
>
4