Þjóðviljinn - 05.01.1963, Page 9

Laugardagur 5. janúar 1963
ÞJÓÐVILJINN
SlÐA 9
Fyrstu heildarsamningar opinberra starfsmanna standa fyrir dyrum
Núverandi ástand í
launamálum óhæft
Skömmu fyrir jólin barst Þjóðviljanum des-
emberhefti tímaritsins „Ásgarðs“, en það er gef-
ið út af BSRB. í þessu hefti eru birtar tillögur
Kjararáðs bandalagsins í launamálum opinberra
starfsmanna, og hefur blaðið verið sent öllum
meðlimum bandalagsins, svo að þeim gefist
kostur á að kynna sér tillögurnar sem nánast.
Hér er um að ræða
mál, sem mikið veltur
á að leysist farsællega,
bæði fyrir einstakling-
ana og þjóðfélagið, þar
sem jafnvel hefur horft
til auðnar í sumum
starfsgreinum vegna lé-
legra launakjara opin-
berra starfsmanna. —
Þjóðviljinn hefur snúið
sér til Haraldar Stein-
þórssonar, en hann er
starfsmaður BSRB og
Kjararáðs bandalagsins
og jafnframt 2. varafor-
maður þess, og spurt
hann um undirbúning
þessa máls. og leysti
Haraldur greiðlega úr
öllum þeim spurning-
um, sem við höfðum
fram að færa. Fer við-
talið hér á eftir.
— Á síðast liðnu vori 6am-
þykkti Alþingi lög um samn-
ingsrétt opinberra starfsmanna.
en þau fela í sér aukin rétt-
indi þeim til handa, þótt ekki
hafi þau hins vegar í för með
sér jafnan rétt á við það. -sem
önnur stéttarfélög hafa. Þannig
er opinberum stárfsmönnum
meinað að fylgja eftir málum
sxnum með mætti samtakanna.
þar sem þau hafa ekki verk-
fallsrétt.
í fyrrgreindum lögum or
ákveðið, að stjórn BSRB kjósi
Kjararáð, sem annist samninga
fyrir hönd bandalagsins. í
Kjararáði eiga sæti fimm menn
og voru þessir kosnir í það:
Kristján Thorlacius, Teit'jr
Þorleifsson, Xnga Jóhannesdótt-
ir, Guðjón B. Baldvinsson og
Magnús Þ. Torfason Stjðm
bandalagsins ákvað jafnframt
að ráða tvo starfsmenn til þess
að undirbúa væntanlegar tillög-
ur i kjaramálunum.
— Og þú varst í þessum und-
irbúningi, Haraldur. Var þetta
ekki mikið starf?
— Við Guðjón B. Baldvins-
son tókum að okkur þetta starf.
Það fyrsta sem við gerðum var
að kynna okkur, hvemig hagað
væri launafyrirkomulagi opin-
berra starfsmanna erlendis og
þá sérstaklega á Norðurlöndun-
um, þar sem áðstæður eru lfk-
astar því sem hér tíðkast. Það
sýndi sig að launalög þar eru
talsvert frábrugðin þeim lögum.
sem hér hafa gilt um þessi
efni, bæði er fjöldi launaflokkj
þar meiri og mism., sem gerð-
ur er vegna menntunar og á-
byrgðar í starfi er einnig langt-
um meiri. Kom þetta heim og
saman við ályktanir, sem , gerð-
ar hafa verið á fyrri þingum
BSRB. um að taka beri meh'a ,
tillit til sUkra atriða. Eftir að
Kjararáð. svo hafði kynnt sér
þau gögn, sem f fljótu, þragði
var unnt að afla um, Iaunakjör
opinberra starfsmanna sam-
þykkti það fnjmdrög að launa-
stiga, sem lagður var sem
grundvöllur fyrir öll aðildarfé-
lög. bandalágsins. Þessi launa-
stigi var f aðalatriðum byggður
upp á sama hátt og tíðkast i
Noregi. Svíþjóð og Finnlandi.
Þó var mörgu breytt til sarh-
ræmis við okkar aðstæður.
Bandalagsfélögin voru beðin
að ræða þennan grundvöll og
gera tillögur um röðun félags-
manna sinna samkvæmt launa-
stiganum, ef þau féllust á
hann
— Hvemig voru svo undir-
tektir félaganna?
— Undirtektir voru góðar og
tillögur um röðun bárust frá
öllum bandalagsfélögum ríkiö-
starfsmanna, en þau eru 20 að
tölu. Það var svo hlutverk
Kjararáðs að samræma þesssar
mismunandi tillögur og fella f
eina heild. Það verk var feiki-
lega örðugt, þar sem gert er ráð
fyrir fjölgun launaflokka upo
í 31 í stað 12—14 áður. Jafa-
framt var reynt að fylgja þeim
sjónarmiðum, sem fyrr getur.
en það hafði í för með sér
talsverða röskun á röðun ým-
issa starfshópa, og þeir sem
áður voru í sama launaflokki
skiptast nú e.t.v. f marga.
— Þetta hefur án efa veríð
mjög vandasamt — og kannski
líka vanþakklátt verk.
— Já, þetta var bæði erfitt
og mjög umdeilanlegt verk, bar
sem flestir starfshópar töldu
sitt starf ekki metið til fulln-
ustu í samanburði við önnur
störf, sem e.t.v. væru ofmetin.
Erfiðleikarnir eru líka fyrst
og fremst þeir, að reyna varð
að afgreiða mismunandi sjón-
armið í þessum efnum innarx
samtakanna sjálfra, og satt að
segja voru ýmsir uggandi um
að þetta yrði bandalaginu um
megn, og að hin mikilvægu
atriði. — samningsrétturinn, —
myndu hverfa i skuggann fyrir
innbyrðis hjaðningavfgum.
— En það hefur tekizt að
sigla fram hjá þessu skeri, þrátt
fyrir alla örðugleika.
— Að sjálfsögðu var leitazt
við að samræma sjónarmið eft-
ir því sem kostur var og afla
sem gleggstra upplýsinga frá
félögunum. M.a. var stjórnuin
aðildarfélaganna tvisvar gefin.n
kostur á að koma fram með
sínar breytingartillögur og rök-
stuðning fyrir þeim.
Þessi undirbúningsstörf tóku
eðlilega mjög langan tíma og
voru þar að auki unnin að
miklu leyti á erfiðasta tíma
fyrir alla félagsstarfsemi, —
þ.e.a.s. yfir sumartfmann. Og
jafnframt ber að hafa í huga,
að þess er vart að vænta.
að fram hafi komið allar þær
skýringar og upplýsingar, sem
æskilegt hefði verið að hafa
undir höndum varðandi inn-
byrðis hlutföll ýmissa starfs-
hópa. Til þess var tfminn, sem
ætlaður var til starfsins, alltof
skammur og fyrirkomulags-
breytingin jafnframt of Vmikil.
En rétt er að hafa í huga, að
ríkisstarfsmenn eiga þess kost
að fjalla að nýju um launa-
samningana að tveim árum
liðnum, og ráða bót á því sem
miður kann að fara að þessu
sinni.
— Og hvenær hafði Kjara-
ráð svo gengið frá tillögum
sínum?
— Skömmu áður en þing
bandalagsins kom saman i
byrjun október hafði öllum fé-
iögunum verið sendar frumtil-
lögur Kjararáðs um röðun.
Launastiginn var svo endanlega
staðfestur á þinginu. Þann 18.
nóvember sl. afgreiddi kjararáð
málið svo frá sér, eftir ræki-
lega athugun á tillögum félag-
anna um breytingar á röðun í
launaflokka Stjórn bandalags-
ins leitaði þá eftir staðfestingu
á því, að félög ríkisstarfs-
manna styddu tillögur kjarn-
ráðs sem samningsgrundvöll, —
með þeim fyrirvara þó, að á
samningsstiginu væri unnt að
breyta einstökum atriðum, ef
rökstuddar ástæður lægju til.
einnig að launanefnd bandalags-
ins, en í henni eiga sæti fulltrú-
ar frá öllum aðildarfélögum,
verði gefinn kostur á að fylgi-
ast með samningaviðræðunum.
Að fengnum slíkum yfirlýs-
ingum 18 bandalagsfélaga voru
tillögur Kjararáðs afhentar
samninganefnd ríkisstjórnarinn-
ar sem samningsgrundvöllur
þann 22. nóv. s.l.
— Og hvað hefur svo gerzt
í málinu frá þeim tíma?
— Samninganefnd ríkisstjóni-
arinnar óskaði eftir fresti til
þess að kynna sér tillögurnar
og koma með gagntillögur sín-
ar og mun í því sambandi hafa
leitað umsagnar forstöðumanna
ríkisstofnana um tillögur banda-
lagsins Ekki er enn vitað.
hvenær gagntillögur eru vænt-
anlegar frá ríkinu, en sam-
kvæmt lögunum eiga samninga-
tilraunir að fara fram nú i
janúar og febrúar fyrir tilstilli
sáttasemjara rikisins. Niist
ekki samkomulag ber að leggia
málið fyrir kjaradóm í síð-
asta lagi 1. mara n.k. en hann
hefur vald til þess að kveða
upp fullnaðarúrskurð um laun
rikisstarfsmanna og gildir sá
úrskurður þá frá 1. júlí n.k.
en þá falla núverandi launa-
lög úr gildi. Náist hinsvegar
samkomulag um launakjörin,
gildir það einnig frá sama tíma.
þ.e. 1. júlí.
Kjararáð bandalagsins hefur
lýst því yfir, að þau félög,
sem ekki eru ánægð með röð-
un einstakra starfshópa, eigi
þess kost að senda rökstuddar
greinargerðir um breytingar
á röðun félagsmanna sinna, og
fylgi þau gögn með til kjara-
dóms, ef málið fer þangað.
Kjaradómurinn, sem nú hefur
úrslitavald í þessu máli í stað
Alþingis áður er skipaður 5
mönnum, Hsestiréttur tilnefn-
ir 3, BSRB einn og fjármála-
ráðherra einn. Af hálfu BSRB
á Eyjólfur Jónsson sæti i dómn-
um, Hæstiréttur hefur tilnefnt
Sveinbjöm Jónsson, Benedikt
Sigurjónsson og Svavar Páls-
son og fiármálaráðherra hefur
tilnefnt Jóhannes Nordal.
— Ég hef orðið þess var, að
ýmsum þykir bandalagið gera
nokkuð háar launakröfur. Hvað
vilt þú segja um það atriði?
— Á því máli eru ýmsar
hliðar. Það er líka rétt að vekja
athygli á því, að bær upphæðir.
sem koma f ram í launastiganum.
Haraldur Stcinþórsson.
eru útborguð laun, en séu
skattar og útsvör dregin frá
verður myndin nokkuð önnur.
Bilið milli launaflokka minnk-
ar t.d. niður í 3,3 — 4,5% í
stað 5,5% í launastiganum þeg-
tekið er tillit til þessa. Og
jafnframt er rétt að geta þess,
að efstu launaflokkamir eru
fámennir. Það hefur ekki ver-
ið reiknað nákvæml. út, hve
margir menn eru t.d. í átta
efstu flokkunum, en óhætt er
að fullyrða, að það eru ekki
yfir 6% allra ríkisstarfsmanna
og af þessum mönnum er yfir-
leitt krafizt mikillar menntun-
ar og sérþekkingar, eins og
t.d. af prófessorum og lækn-
um. Allur þorri ríkisstarfs-
manna mundi samkvæmt til-
lögum kjararáðs vera í 7.—17.
launaflokki, en þar er gert
ráð fyrir að mánaðarlaun nemi
frá 8.200,00 kr upp í 14.000.00
kr. á fimmta starfsári
— Og að lokum. Haraldur,
hvað viltu segja um samning-
ana sem fram undan eru?
— Um þá vil ég engu spá
á þessu stigi málsins. En ég
held. að mér sé óhætt að full-
yrða, að þeir ríkisstarfsmenn,
sem að þessum tillögum standa,
séu allir sammála um, að full
þörf sé gagngerðrar breytingar
frá núverandi ástandi í launa-
málum, og að allir opinberir
starfsmenn, hvar í stjómmála-
flokki, sem þeir annars kunna
að vera standi að baki Kjara-
ráðs f væntanlegri samninga-
gerð í trausti þess, að hinir
fyrstu heildarsamningar ríkis-
starfsmanna færi þeim veruleg-
ar kjarabætur. —b.
Ritstjóri: UNNUR EIRÍKSDÓTTIR
FerBalag nteð jólasveini
Þreytuleg kona sat við
kaldan ofninn og fimm smá-
böm umhverfis hana, svöng
Og köld. Jólasveinninn opnaði
pokann sinn og rétti hverju
barni lítinn pakka. og kon-
unni gaf hann mat og elds-
neytf
Mikil varð gleðin í kofan-
um. Börnin ljómuðu af gleði
svo andlitin á þeim urðu eins
og litlar. skínandi sólir.
— Mamma. mamma, hróp-
x-ðu þau, — er ekki jóla-
sveinninn góður?
Jólasveinninn og Andrés
voru þá komnir út. en þeir
sáu að nú var búið að kveiki-
ljós í kofanum. og heyrðu
börnin syngja Heims um ból
Þeir héldu áfram á fleygi-
ferð.
Næst komu þeir að stóru o-
ríkmannlegu húsi. Þar loguðn
Ijós í hverjum glugga.
— Já, Andrés, sagði jóK
sveinninn. — Hér er bjart n-
fallegt um að litast, en börn-
in, sem hér eru inni eiga þó
ekki nærri eins gott og þú
því þetta er barnasjúkrahús
og öll bömin liggja veik. Þau
geta ekki einu sinni fengið
að skreppa heim um jólin
Þau- fá ekki að sjá jólasnjó-
inn og því síður komast þau
á skíði.
Andrés gekk á eftir jóla-
sveininum inn í sjúkrastof-
una, og hann sá að börnin
réttu út hendurnar á móti
jólasveininum. og ljómuðu af
gleði yfir því að hann skyld!
líkn muna eftir þeim
Áfram héldu þeir og heim-
sóttu fleira fólk. Andrés tók
eftir því að loftið varð rak-
ara og snjórinn blautari. Þeir
voru að nálgast ströndina
Hjá hólma úti í sjónum
skammt frá landi sáu þeir lit.
inn árabát.
— Sjáðubátinn þama. sagði
iólasveinninn. — í honum
eru þrír drengir á þinum
aldri. Þeir eru svo fátækir að
þeir þurfa að róa til fiskjar
á sjálft jólakvöldið, til þess
að fá eitthvað að borða Það
er kalt og ömurlegt að vera
úti á sjó núna, meðan kirkju-
klukkurnar hringja jólahátíð
5 borg og bæ. En þessir dreng-
ig kvartg ekki Heldurðu ekki
að þeir væru hamingjusam-
ir ef þeir ættu eins góða daga
og þú, Andrés?
Jólasveinninn steig um
borð í bátinn og þar varð
mikill fögnuður. Drengimir
fengu mat og ýmislegt fleira
svo nú gátu þeir hætt að
veiða Þeir reru eins hratt og
þeir gátu til lands og flýttu
sér heim að litla. gráa hús-
inu. sem stóð yzt í þorpinu
Það var auðséð að jólasveinn.
inn vissi, hvar var mest þörf
fyrir hann. Andrés var orðinn
ósköp þögull og hugsandi. Nú
Skildi hann að hann hafði
verið elgingjarri og vanþakk-
látur við foreldra sína. Eins
og þau voru þó alltaf góð við
hann.
Næst komu þeir að litlu
húsi. þar sem lítii telpa sat
og vakti yfir móður sinni
veikri. Hvaða jólagleði átti
hún? Hún hafði sannarlega á-
stæðu til að vera hrygg en
bó sat hún þama brosandi.
Jólasveinninn átti lika eitt-
hvað handa þeim í stóra pok-
anum sínum, Veika konan
hresstist dálítið við heimsókn-
ina Það var þá einhver, sém
mundi eftir þeim mæðgum um
jólin Blessuð jólahátiðin. —
— Jæja, sagði jólasveinn-
inn við Andrés, — nú hef ég
ekki tima til að fara viðar
með þig En ég vona að Þú
sért búinn að sjá nóg til þess
að þú kunnir að meta heim-
ilið þitt. og þær gjafir sem
Þér eru gefnar. Nú blæs ég f
hljóðpípUna mina og þá kem-
ur örninn, kónungur fuglanna
og flýgur með þig heim. —
Gleðileg jól. og þakka þér
fyrir samfylgdina.
Jólasveinninn hvarf og örn-
inn kom og flaug með Andrés
á bakinu heim.
Andrés var gerbreyttur
drengur þegar hann kom
heim. Hann tók um hálsinn á
mömmu sinni o.g þakkaði
henni ekki aðeins fyrir jóla-
gjafirnar. heldur líka allt það
góða sem hún gerði fyrir
hann. árið um kring. Og sá
glaðasti af öllum þegar geng-
ið var kringum ióltréð um
kvöldið. var Andrés.
Pabbi hans og manna skildu
ekkert í þvi hvað hann hafði
breytzt mikið á örstuttri
stund.
Frá liínu sumrí
Þessi frásögu hlaut
önnur verðlaun í verð-
launasamkeppninni
Ég var í sveit í Skógum
undir Eyjafjöllum í sumar. Á
bænum var ellefu manna
Land-Rover-jeppi. og við fór-
um stundum í bíltúra út um
sveitixmar. Nú ætla ég að
segja frá einum þeirra.
Það var í júni á sunnudegi,
að við fórum til Þórsmerkur.
Billinn var fullur. Á leiðinni
vfir Krossá fengum við það
versta veður sem ég hef lent
i. Það voru þrumur og eld-
ingar rigning snjór og hagl-
él. Það var rigning i Mörk-
inni. en stytti fljótt upp og
kom sól.
Við borðuðum i Húsadal og-
fðrum svo yfir í Langadal
að skoða Þar hafa verið að
minnsta kosti fjörutiu tjöld
og allt fullt af fólki. Við
fórum að tjaldbúðunum og
vonim með nefið niðri i öllu
s;trákarnir klifruðu upp í
Steingrímshelli (eða svo held
ég hann hgitil en ég komst
ekki nema hálfa leið- Hellir-
inn er um það bil tvo metra
uppi i berginu. og þar eru
höggvin hök fyrir fæturna og
handföng. Margir af þeim sem
komið höfðu í Mörkina. höfðu
skrifað nafn sitt í bergið fyr-
ir neðan hellinn. svo það va<-
allt útkrassað. Elzta ártal sem
ég sá var 1784 Það var mjög
máð og sást illa. Mér fannst
skógurinn í Mörkinni mjög
fallegur. f Húsadal sáum við
hríslu, sem gnæfði hátt yfir
alliar hinar. Strákarnir höfðu
komið þarna áður. um verzl-
unarmannahelgina, og þá
höfðu þeir séð karlmanns-
skyrtu, alblóðuga. hanga uppi
i tré og brennivínsflösku
liggja undir trénu. Skiltið sem
reglumar eru ritaðar á var
sundurskotið og varla hægt
að lesa á það.
Við vorum með tvö smá-
börn. sem voru orðin syfj-
uð svo lengri varð nú fyrsta
Þórsmerkurförin mín ekki.
Ég vona að ég eigi eftir að
koma þangað oftar
’Á. I., 11 ára.
PÓSTHÓLFIÐ
Ágæta Óskastund.
Eg er mjög ánægð með þig
og gott er að þú ert að
stækka Eg ætla að senda þér
smámynd og kannski sögu
seinna
Vertu sæl og blessuð.
Jóhanna Bogadóttir, 8 ára
Patreksfirði.
Kæra Óskastund!
Eg þakka bér fyrir allar
sögumar.
Bless
Svava, 5 ára,
Hringbraut 87. Reykjavik.
I
i
’JSSTÆPjBSS' JHs; atm