Þjóðviljinn - 22.01.1963, Blaðsíða 7

Þriðjudagur 22. janúar 1963
ÞJOÐVILJINN
SÍÐA 7
Eftir að hafa náð stjórnarfarslegu sjálfstæði fyrst allra nýlendna
eftir seinni heimsstyrjöldina barðist sýrlenzka þjóðin fyrir efnahags-
sjáifstæði sínu. í baráttunni fyrir því varð hún að grípa til æ róttækari
aðgerða, til þess að imperíalísku löndin og sérlega Bandaríkin gætu
ekki komið í veg fyrir sigur í þeirri baráttu. Þannig urðu afskipti imp-
eríalísku aflanna til þess að innri þróun í Sýrlandi stefndi hratt til sósí-
alisma. Þá tóku Bandaríkin að ógna Sýrlandi með innrás og þriðja
heimsstyrjöldin virtis't' yfirvofandi — að því leyti líkt ástand og í Kúbu-
málinu. En á síðustu stundu tókst imperíalísku öflunum með lævísum
aðgerðum að snúa þróuninni í Sýrlandi við. Frá þessu segir Sýrlend-
ingurinn David Abdelmassih, nemi við hagfræðiháskóla^n í Berlín, í
viðtali við fréttaritara Þjóðviljans.
Frá Sýrlandi. — Þarna er verið að þreskja kornið og beitt harla fruxnstœðum vinnuaðferðum c-g
verkfærum.
Sýrland í baráttu
gegn erlendu og
innlendu afturhaldi
Arið 1943 var lýst yfir sjálf-
stæði Sýrlands og oað
viðurkennt af þeim löndum,
sem hersetu höfðu þar þá,
Frakklandi og Bretlandi. En
vegna stríðsins hurfu þessi viki
ekki með heri sína burt úr
landinu. Að stríðinu loknu
skirrðust þessi riki við að
hverfa með heri sína á brott og
vildu koma þar upp herstöðv-
um. 17. apríl 1946 tókst þó að
að hrekja hina erlendu heri úr
landinu og stofna þjóðríki, og
var Sýrland því fyrsta nýlend-
an, sem hlaut pólitískt sjálf-
stæði eftir heimsstyrjöldina.
Þennan sigur má þakka
tvennu: 1) öll þjóðin stóð ein-
huga að baki hinni þjóðlegu
borgarastétt í sjálfstæðisbar-
áttunni og nokkur hluti henn-
ar var vopnaður. 2) Hjá S.Þ.
beittu Sovétríkin neitunarvaldi
sínu gegn tilraunum Frakk-
lands og Engiands, sem reyndu
að ónýta gerða samþykkt um
sjálfstæði Sýrlands
annig hafði Sýrland öðlazt
pólitískt sjálfstæði, en er-
lendir auðhringar höfðu enn
mikil ítök í efnahagslífi land:,-
ins. Á næstu árum þróaðist
bæði iðnaður og landbúnaðjr
nokkuð og ríkisvaldið styrkt-
ist og þar að kom, að þróun
efnahagslífsins krafðist þess að
tekin yrði afstaða gagnvart er-
lendu auðhringunum. 1951 hóf
rikið að þjóðnýta eigur erlendu
auðhringanna, m.a. jámbrat’t-
ina, sem var í eigu Frakka,
orkuframleiðsluna sem var
undir Belgum og Frökkum,
auk þess var skipt um mynt
og nýrri þjóðlegri mynt kom-
ið í umferð. Þannig var þjóð-
nýtingu á eignum erlendra anð-
hringa haldið áfram þar til
ailar eignir þeirra voru komn-
ar í eigu Sýrlendinga að und-
antekinni olíuleiðslu þeirri, er
liggur í gegn um landið frá
Irak til strandar Miðjarðar-
hafs. Þessi þjóðnýting v.ar því
aðeins möguleg, að hin íram-
sæknu lýðræðislegu öfl þróuð-
ust hratt í landinu á þessum
tíma.
Imperialisku löndin reynd’j,
eins og við var að búast, að
stöðva þessa þróun og stóðu
að baki þrem byitingartilraun-
um sýrlenzka hersins á árunum
’48—’54. Hin framsæknu þjóð-
félagsöfl Sýrlands höfðu þó vt-
irhöndina og vöruðust að gefa
imperialistunum minnsta tæki-
færi til að ná efnahagslegn
eða hernaðarlegri fótfestu i
landinu á ný og héldu sér ut,-
an allra hernaðarbandalaga.
1954 fóru fyrstu lýðræðislegu
kosningarnar fram, og óx fram-
faraöflunum enn ásmegin og
lýðræði þróaðist enn hraðar í
landinu.
Ilok ársins 1956 hófu ísra-
el, England og Frakkland
Súezstríðið. Sýrland varð fyrst
til að veita Egyptaíandi aðstoð.
M.a. voi'U’-olíuleiðSlur þaér, sem
lágu um landið, sprengdar en
þær fluttu Englendingum og
Frökkum 25 milljónir tonna fcf
olíu árlega. Súezstríðið hafði
m.a. þær afleiðingar í för með
sér, að Sýrland hóf aðgerðir
til að verja hlutleysi sitt, keynti
mikið af vopnum frá Sovétrikj-
unum og jók varnarmátt sinn.
Vestrænu ríkin gripu þá til
efnahagsþvingana gagnv.irt
Sýrlandi. I Sýrlandi var þeiirj
árás svarað með því að tai;a
upp verzlunarviðskipti við Sov-
étríkin í ríkari mæli. Sam-
svarandi breytingar áttu sér
stað í pólitisku lífi í Sýrlandi,
og ný bandalög mynduðust á
þingi Sýrlands. Samsæri að
undirlagi imperíalista hófust.
Svikarar við sjálfstæð þjóðar-
nnar voru teknir og dæmdir.
Ameríska sendiráðinu var vísað
úr landi. Arabiska frelsishreyl-
ingin fékk nýjan byr. Imperí-
alísku löndin litu nú á Sýr-
land sem hættulegasta svæði sitt
í nærliggjandi Asíu. Sumarið
1957 hófu þau að ógna Sýr-
landi hernaðarlega. Sjötti floti
Bandaríkjanna hélt upp að
ströndum Sýrlands og tyrVi-
neska stjórnin, leppur Banda-
ríkjanna, hóf undirbúning að
árás á Sýrland.
Htinaðarástandi var lýst
yfir í Sýrlandi. Herinn
tók að gefa út skipanir um að
dreifa vopnum meðal alþvð-
unnar. Verkalýðsfélögin og
pólitísk samtök róttækra
manna skyldu sjá um dreif-
ingu vopna meðal allra rót-
tækra manna, en sjá um að
hugsanlegir gagnbyltingarmenn
fengju engin vopn. Við árás
á landið skyldu allir hugsan-
legir bandamenn imperíalism-
ans í Jandinu fangelsaðir eða
skotnir. Á því sýrlenzka land-
svæði, sem yrði hertekið skyxdi
hafinn skæruhernaður.
Sovétríkin lýstu yfir samúð
með Sýrlandi og settu Tyrk-
landi úrslitakosti, Malinovski
marskálkur tók við yfirstjórn
á sunnanverðu Evrópusvæði
Sovétríkjanna. Heræfingar hóf-
ust í Sovétríkjunum og Búlg-
aríu við norðurlandamæri
Tyrklands.
Þannig var yfirvofandi hætta
á, að þriðja heimsstyrjöldin
hæfist við innrás í Sýrland og
í landinu sjálfu var alþýðan
vopnuð og einhuga. Ástandið
svipar til Kúbumálsins: Innrás
yfirvofandi og Sýrland hafði
verið þvingað til þess að gripa
til róttækra vamaraðgerða 'yr-
ir sjálfstæði sínu.
Viss sameiginlegur áhugi
á að stöðva áframhald-
andi þróun byltingarinnar
myndaðist nú:
— Imperíalisku veldin höfðu
vissulega fullan áhuga á því,
— innlenda borgarastéttin
hafði áhyggjur af þróun bylt-
ingarinnar og jafnframt nýrri
valdatöku imperíaliskra auð-
hringa,
— arabíska burgeisastétt-
in sá, að þróunin í Sýr-
landi gat orðið öðrum aía-
biskum þjóðum kærkomin tyr-
irmynd og fært alla arabiska
frelsishreyfingu á hærra stig.
Þrátt fyrir innri mótsetn-
ingar sameinuðust þessi þrjú
þjóðfélagslegu veldi gegn frarn-
þróun byltingarinnar og mis-
notuðu ástríðufulla löngun og
vinsælt kjörorð Araba um
sameiningu arabiska heimsins.
Egypzka borgarastéttin var
efnahagslega séð sterk-
asta borgarastétt arabiska
heimsins og með sigrinum í
Súezstríðinu orðin pólitískt
sterkasta. Hjá henni fór að
bera á útþenslutilhneigingum.
Hún reyndi að auka markaði
sína og styrkja pólitíska stöðu
sina í formi forystu hennar
yfir arabiska heiminum. Hún
upphóf kröfur um forystu alls
arabiska heimsins.
Undir þessum kringumstæð-
um í Sýrlandi og Egyptalandi
var hafið upp kjörorðið: Sam-
eining Sýrlands og Egypla-
lands.
ing Sýrlands og Egypta-
lands samþykktu að kom-
ið skyldi á rikjasambandi milli
landanna, og í lok ársins 1957
hófust samningar þeirra um
málið. Hafinn var áróður fyr-
ir sameiningu ríkjanna að
undang l’.ginni þjóðaratkvæða-
greiðslu og þannig tókst san-
einingin — á afar stuttum tíma
fylltum spennu og tvísýnu á-
standi — í febrúar 1958.
' Strax á fyrstu dögunum eft-
ir sameininguna fór hið aft-
urhaldssama eðli sameiningar-
innar að koma í ljós: hinn
róttæki sýrlenzki her var að-
skildur pólitísku lífi. Yfirher-
stjórninni var vikið frá, og um
5 þúsund af beztu offísérunum
var vikið úr hernum Hleð ýms-
um aðferðum. Lögreglusveitir
fóru að hafa umsjón með borg-
ararlegum málum, m.a. voru
allir borgarstjórar í Sýrlanc’i
sendir á 6 mánaða námskeið
til lögreglunnar í Egyptalandi.
Gagnbylting hófst að ofan.
Allar lykilstöður í ríkis-
stjórninni og hagkerfinu voru
setnar af Egyptum. þannig að
sýrlenzk yfirvöld vissu fátt
um þróun efnahagsmála. 5 ára
áætlun var birt — áróðurs-
plagg — sem enginn Sýrlend-
ingur hafði unnið að og jafn-
vel efnahagsmálaráðherrann
sýrlenzki vissi ekkert um fyrr
en það birtist.
Allt þetta truflaði efnahags-
legt og pólitískt líf í landinu.
Iðnþróunin stöðvaðist og land-
búnaðarframleiðslan minnkaði.
Verzlunarviðskiptin við sósíal-
istisku ríkin voru sífellt minnk-
uð og að lokum algjörlega
stöðvuð, Öll hlið byrjuðu að
opnast fyrir nýkóloníalisma
imperíalistanna, sem hófu að
þrengja sér inn í landið, eink-
um Vestur-Þýzkaland. Lífs-
kjörin í Sýrlandi, Sem voru þau
hæstu innan arabíska heimsins,
lækkuðu niður á sama stig og
þau voru í Egyptalandi.
Öll stjórnmálasamtök voru
bönnuð, verkalýðsfélögin voru
undir beinu eftirliti lögreglunn-
ar, Blöð komu aðeins út með
sérstöku leyfi stjórnarinnar.
Kommúnistaflokkuj- Sýrlands
var neyddur til ólöglegrar
starfsemi í lok ársins 1958.
Hann birti bá stjórnmálaálykt-
un í 13 liðum, sem krafðist
samhliða þróunar beggja land-
anna og samvinnu á grundvelli
íagnkvæmrar hjálpar. — en
ekki drottun borgarastéttar
annars lndsins yfir báðum.
Egypzka stjórnin undir stjórn
Nssers hafði þetta m.a. sem
átyllu til að hefja ógnaröld
begar allir sátu við drykkju að
í landinu. Á gamlárskvöld 1959.
kveðja gamla árið. var ráð-
izt á kommúnista um allt land-
ið og þeir hnepptir í f.angelsi.
Þetta var fyrsta fasíska árásin.
Hættuástandi var lýst yfir og
lögreglan tók öll völd í land-
inu, Kommúnistar voru hund-
eltir og árás var hafin á öll
önnur lýðræðisleg öfl.
Nasser hóf að útmála komm-
únistagrýluna. Hann sagði. að
baráttunni gegn imperíalism-
anum væri nú lokið og nú yrði
að berjast gegn kommúnisman-
um. Hann upphóf sterkari and-
kommúniskan áróður, sem' síð-
ar átti eftir að verða honum
að falli í Sýrlandi. Árin 1959
til 1961 hafa verið erfiðustu
ár núlifandi kynslóðar í Sýr-
lendukúgun Frakka.
landi, erfiðari en undir ný-
í lok ársins 1960 var öllum
almenningi orðið ljóst, að
stjórn Nassers gat ekki setið í
Sýrlandi lengur vegna óvin-
sælda. Aðeins ógnarstjóm lög-
reglunnar hélt drottnun hans
þar við.
Sumarið 1961 voru miklir
þurrkar og uppskera brást
í Sýrlandi. Þett árferði jók fá-
tækt og eymd almennings til
muna og bættist við efnahags-
lega og pólitska gjaldþrota-
stef.nu Nassers í Sýrlandi.
Egypzka stjómin greip til ör-
þrifaráða í samræmi við eðli
sitt, til þess að komast út úr
þessum vandræðum. Hún und-
irbjó upplausn sýrlenzka hers-
ins og sendingu egypzks hers í
stað þess sýrlenzka. Til að kom-
ast út úr fjárhagsvandræðum
sínum þjóðnýtti hún 50 fyrir-
tæki. sem voru í eign sýr-
lenzku bQrgarastéttarinnar und-
ir því falska kjörorði, að hér
væri verið að framkvæma sósí-
alisma! Með þessari þjóðnýt-
ingu fékk hún einnig sýrlenzka
borgarastétt gegn sér.
Öll þjóðin var þvi komin í
andstöðu við egypzku borgara-
stéttina og rikisstjórn hennar:
þjóðlega borgarastéttin. herinn
og öll alþýða manna.
Þetta ástand hafði í för með
sér, að 28. sept. 1961 gerði sýr-
lenzki herinn uppreisn og tók
völdin i sínar hendur án nokk-
urra blóðsúthellinga.
27 þúsund Egyptum, sem
unnið höfðu við rikisstofnanir
og í hemum. þar af 2500 eg-
ypzkum offísérum, var vísað úr
landi
Hin lýðræðissinnuðu og fram-
sæknu þjóðfélagsöfl voru ó-
skipulögð og gátu því ekki
strax tekið að sér stjórn þjóð-
málanna. Sex mánuðum eftir
uppreisnina kom ný og betri
herstjórn og að lokum borgara-
leg rikisstjórn. Pólitískir fang-
ar voru leystir úr haldi. viss
lýðræðisréttindi leyfð, upp-
skiptingu jarða var haldið á-
fram, og hlutleysisstefna var
tekin upp. Aðalverkefni hinnar
nýju stjórnar var að endur-
vekja pólitískt líf óg' efnahags-
líf Sýrlands Núver.andi ríkis-
stjórn undirbýr lög. sem eiga
að ábyrgjast pólitiskt frelsi og
prentfrelsi (sem að vísu er að
mestu komið á í reyndj. Kosn-
ingar til bings eiga að fara
Framhald á 10. síðu.
Nakkrir stúdentar frá írak, Jemen, Sudan og Pýrlandi fyrir frarr.an stúdentagarð Hagfræðiháskól-
ans i Berlín. David .-i annar frá hægri.
* .i

1 -
k
4