Þjóðviljinn - 31.01.1963, Side 3

Fimmtudagur 31. Janúar 1063
ÞJOÐVILJINN
SÍÐA 3
Kvíði og gremja í Vestur-Evrópu
vegna viðræðuslitanna í Brussel
í Ves'tur-Evrópu víðast hvar ríkir nú harmur í
húsum eftir að de Gaulle hershöfðingi batt endir
á drauminn um sameinaða Vestur-Evrópu með
Stóra-Bretland innanborðs. Sums staðar er þó von-
azt til að Bretar fái aðild að Efnahagsbandalaginu
þótt síðar verði, en sýnt er af ummælum franskra
ráðamanna að Bretar munu þurfa að setja talsvert
ofan enn ef af því á að geta orðið.
Edward Heeth, sá er annazt
hefur samninga við Efnahags-
bandalagið fyrir hönd Breta,
hélt í dag ræðu í brezka þinginu.
Hann sagði að það hefði verið
alvarlegt áfall fyrir evrópska
samvinnu að samningaviðræð-
umar í Brussel fóru út um þúf-
ur.
Hinsvegar reyndi hann að
hugga sig við það „að sýnt er að
almenningur í allri Evrópu óskar
eftir því að við verðum með-
limir Efnahagsbandalagsins og
fáum að taka þátt í að ákveða
örlög Evrópu. Ríkisstjómimar í
fimm Efnahagsbandalagslöndum
með samtals 120 milljónir íbúa
hafa látið í Ijós að þær hafi
sömu sjónarmið og við varðandi
spuminguna um það hvemig við
viljum að Evrópa verði í fram-
tíðinni".
„Ríkið, það er ég“
Harold Wilson hafði orð fyrir
WASHINGTON 30/1. Bandarískl
landvarnaráðherrann Robert Mc-
Namara hélt í dag lokaðan fund
með hermálanefnd þingsiins.
Sagði hann meðal annars að
bandamenn Bandaríkjanna í
Evrópu yrðu að leggja meira af
mörkum til vígbúnaðar auðvalds-
heimsins en þeir hafa gert til
þessa.
Verkamannaflokknum og þakk-
aði Heath fyrir störf sín í Bruss-
el enda þótt hann tæki fram að
Verkamannaflokkurinn sé ósam-
mála ríkisstjóminni varðandi
stefnu hennar í Efnahagsbanda-
lagsmálunum.
Duncan Sandys samveldismála-
ráðherra kom í dag til London.
Hann sagði að það sem gerzt
hefði væri ekki í samræmi við
vilja frönsku þjóðarinnar og því
síður samkvæmt óskum hinna
Efnahagsbandalagsríkjanna. Hér
væri um að ræða neitunarvald
eins einstaks manns á villigötum
og virtist sá halda að Frakldand
væri Evrópa og hann sjálfur
Frakkland.
Ekki samið án Frakka
í Bmssel er sú skoðun ríkj-
andi að ekki komii tiil mála að
Efn aha gsbandalaigsríkin f imm
haldi áfram samningum við
framtíð verður tala þeirra kom-
in uppí 41.
Ennfremur segir frá því í
skýrslunni að á tímabilinu
frá 15. september 1961 til 17.
desember 1962 hafi Banda-
ríkjamenn sprengt 61 kjam-
orkusprengju ncðanjarðar. A
tímabilinu frá 2. marz til 4.
nóvember voru sprengdar 36
Breta án þátttöku Frakka. Mun
það meðal annars heilgast af því
að brezka samninganefndin er
mótfallin s'iílku. Beigísk blöð láta
í dag íl ljós gremju sína vegna
þess að samningamir fóru út
um þúfur. Segja þau meðal ann-
ars að Evrópa hafi tapað orusitu
og muni það að sjáltfsögðu vakja
mikkun fögnuð í Moskvu og
PekSng.
Adenauier kanslari Vestur-
Þýzkaiands og ríkisstjóm hans
samþykktu einróma yfirlýsingu
þar sem hörmuð eru viðræðu-
slitin í Brussei. Ekki telja þó
Vestur-Þjóðverjar örvænt um að
takast megi að lokum að þræla
Bretum inn í bandail'agið.
Hamborgarblaðið Die Welt
segir að de Gaulle hafi fenigið
vilja siínum framigengt og heppn-
ast að takmarka EBE við meg-
inlandið. — En ,EBE er ekki
lengur bandalag í þieiss orðs
Linna hlaut verðlaunin fyrir
trílógíu sina um fjölskylduna
kjarnorkusprengjur í and-
rúmsloftinu.
24 kjarnorkusprengjum var
varpað úr flugvélum umhverfis
Jólaeyju á Kyrrahafi. Ennfrem-
ur voru fimm kjamorkutilraunir
gerðar í mikilli hæð yfir John-
ston-eyju og tilraunir með kjarn-
orkusprengingar undir sjávar-
máli.
réttu merkingu þar seim það er
nú stjórnmálalega klofið, segir
blaðliö.
Forseti hinnar ráðgefandi sam-
kundu Evrópuráðsins sendi í
dag boðskap sinn til ríkisstjórna
og þjóðþinga í Evrópu. Hann
sagði að viðræðuslitin hefðu lok-
að veginum til evrópskrar ein-
ingar. Þetta hefði kæft vonir
milljóna manna sem vonað
hefðu að EBE mundi skapa mik-
ilfenglega Evrópu. Væri slíRt
mikill óvinafagnaður „á þeirri
stundu er við verðum umfram
allt að standa saman“.
Frakkar ánægðir
Franska stjómin íagði í dag
blessun sína yfir aðgerðir Couve
de Murvilles utanríkisráðherra í
Brussel. Jafnframt lýsti hún yf-
ir samþykki sínu við stefnu þá
sem de Gaulle hefur tekið í
Evrópumálunum.
ár úr hinni umbrotamiklu sögu
Finnlands. Fyrsta sagan hét „Ö-
þekkti hermaðurinn“, önnur hét
„Uppreisnin" og hin þriðja „Syn-
ir þjóðar“. Bækumar hafa notið
gífurlegra vinsælda í ættlandi
höfundar; fróðir menn segja að
þær séu einnig lesnar af fólki
sem aldrei las bækur áður, og
stígur þannig skrefið frá bók-
menntalegu sakleysi til hinnar
miklu skáldsögu okkar tíma
vegna þess að það grunar að
þar megi það finna spegil sjálfs
sín. Þriðji hluti verksins kom út
í 100 þúsund eintökum sem er
mesta upplag í bóksögu Finn-
lands. Hinar fyrri bækur hafa
þegar verið þýddar á nokkur
tungumál.
f skáldsögum þessum hafa
eðlilega miklu hlutverki að gegna
atburðir eins og borgarastríðið
1918 milli finnskra rauðliða og
hvítliða, og svo finnsk-rússneska
stríðið 1919 og heimisstyrjöldin.
Peyrefitte upplýsingamálaráð-
herra sagði við blaðamenn að
ekkert væri því til fyrirstöðu
að Bretar gerðust síðar meir að-
ilar að Efnahagsbandalaginu ef
þeir óskuðu þess. „En aðild
þeirra er óhugsandi með þeim
skilmálum sem þeir settu í
Brussel", sagði ráðherrann.
Hann lagði ennfremur áherzlu
á að aldrei hefði komið til mála
að de Gaulle færi til Moskvu.
Ennfremur vísaði hann á bug
fréttum um að de Gaulle hyggð-
ist heimsækja Franco einræðis-
herra á Spáni. Sagði hann að
fréttir um að de Gaulle ætlaði
sér að mynda París-Moskva-öxul
og París-Madrid-öxul væru ó-
samkvaamar, enda í rauninni
erfitt að mynda öxulinn Moskva-
París-Madrid!
Franski innanríkisráðherrann
Roger Frey kom í dag til Parísar
frá Madrid, en þar hefur hann
dvalizt í tvo daga og rætt við
spænska ráðamenn. f sameigin-
legri yfirlýsingu segir að heim-
sóknin muni tengja ríkin tvö
nánari vinarböndum.
Fokið í flest skjól
Fulltrúar Bretlands og EBE-
landanna fimm — án Frakklands
— komu í dag saman í Luxem-
borg og ræddu um fyrirhugaða
aðild Breta að Kola- og stál-
Gagnrýnendur segja að þessum
afdrifaríku viðburðum sé lýst af
frábærri þekkingu, samfara hlut-
lægni, Linna reyni af ýtrustu
samvizkusemi að lýsa afstöðu
beggja aðila, blekkingum þeirra,
tilgangi þeirra.
Linna hefur í nýlegu viðtali
við B.L.M. sagt svo frá, að það
hafi ekki verið fyrr en við hin-
ar innri andstæður sem skapast
höfðu í Finnlandi 1944 að hann
tók að sjá atburðina 1918 í nýju
Ijósi. Þá byrjaði hann að skilja
að skólinn hafði kennt honum
aðeins eina útskýringu á atburð-
unum og orsökum þeirra — þar
var litið á borgarastríðið sem
verk rússnekra bolsévika og
finnskra svikara, en aldrei
minnst á leiguliða, skiptingu
jarðnæðis eða verkalýð borganna.
Þá hafi honum skilst að hann
varð að vera sjálfstæður, og til
þess þurfti þekkingu.“ Þekking
er til að gera menn frjálsa, og
frelsi er í réttu hlutfalli við þá
Rauður og
gulur sngór
LONDON 30/1. Víða f SuSún-
Evrópu snjóaði í dag, sums srtað-
ar er það í fyrsta sinn sem
slíkt gerist í mörg ár. í Vestiur-
Japan bar það hinsvegar til táÖ-
inda að þar kingdi niður gulura
og lóósrauðum snjó. Veðurfræð-
ingar gefa þá skýrinigu á fyxip-
bærinu að snjórinn sé blandirun
ryki fá Kínverska meginlamd-
inu. í Japan hafa byljir geysað
svo til sitöðugt síðustu þrjár vik-
umar.
samsteypunni. Samþykkt var að
fresta frekari viðræðum um hálfs
mánaðar skeið.
Kjamorkusamvinnustofnun Ev-
rópu tilkynnti í dag að viðræðu-
slitin um aðild Breta að EBE
hafi gert það að verkum að úti-
lokað sé að halda áfram að svo
stöddu samningaviðræðum um
aðild Breta að stofnuninni. Segir
í tilkynningunni að EBE, Kola-
og stálsamsteypan og Kjamorku-
stofnunin séu í raun réttri ein
heild og verði sérhvert land að
vera aðili að öllum stofnununum
eða engri.
þekkingu sem menn geta safn-
að“. — segir Linna um afstöðu
sína til atburðanna.
Linna var spurður að því hvort
hinar hlutlægu lýsingar hans
megi skoðast sem rök fyrir nokk-
urskonar nauðungarstefhu (de-
terminism), sem segir að allar
gerðir okkar megi útskýra með
sögulegum forsendum einung-
is. Hvort hann trúi á valfrelsi?
Hann hefur svarað því til að
ytri aðstæður stilli okkur upp
farmmi fyrir því að velja. En í
raun og veru geri hann ráð fyrir
möguleikum valsins. “Við veljum
í samræmi við eigin hagsmunij
hagsmuni þess hóps sem við til-
heyrum .... En við reynum allt-
af að finna skjmsamlegustu
lausnina. Þessvegna trúi ég að
sagan sé þrátt fyrir allt þróun
sem stýrist af skynsemi. Lög-
málið sem stýrir henni er lög-
mál hins skynsamlegasta vals“ ..-
Linna bætti við að máski sé þetta
bjartsýn skoðun, en líklega hin
raunsæasta samt sem áður.
Landvarnaráðherra Bandaríkjanna:
meiru
Finnski rithöfund urinn Vainö Linna
hlaut verðlaun Norðurlandaráðs
Koskela, og spannar hún sjötíu
51 milljarður til
hernaðar
Hann sagði að hernaðarútgjöld
Bandaríkjamanna yrði 51 millj-
arður dollara á þessu ári. Taldi
hann sanngjamt að „hinum
þungu byrðum vegna varna hins
frjálsa heims“ yrði jafnar skipt
en verið hefur.
Hann ræddi um möguleika
Bandríkjamanna til að leggja
Sovétríkin í rúst með kjarn-
orkueldflaugum sínum og taldi
þá standa vel að vígi ef Sov-
étríkin efldu ekki kjarnavígbún-
að sinn enn. Ennfremur skýrði
hann í fyrsta sinn frá því, sem
raunar allir vita, að Bandaríkja-
menn berjast í her Diems í Suð-
ur-Víetnam .
Landvarnarráðherrann sagði
að líklega væru Sovétríkin fær
um að setja gerfihnetti búna
kjarnasprengjum á rás umhverf-
is jörðu. Ekki taldi hann þó
að Sovétríkin sæju ástæðu til
að gera slíkt þar sem aðrar
aðferðir við að skjóta kjama-
sprengjum væru hentugri. En
vegna þessara möguleika Sovét-
ríkjanna „verða Bandarikin að
gera nauðsynlegar ráðstafanir t;l
að mæta slíkri ógnun“, sagði
hann.
97 kjarnorku-
sprengingar
Kjamorkumálanefnd Banda-
ríkjanna lagði í dag skýrslu
sína fyrir þingið. Segir þar að
í bandaríska flotanum séu nií
75 kjarnorkuknúnir kafbátar, bf'
af 35 Polarisbátar, en í náinni ,
Sovézkur kafbátur á Norðurpálnum
Blöð í Sovétríkjunum hafa nú skýrt frá því að sovézkir kafbátar hafi margsinnis siglt undir ísinn umhverfis norðurheimskautið og
komizt til Norðurpólsins. Slíkar ferðir fóru sovézkir kafbátar þegar á árunum upp úr 1930 og eiga því fjölmargar slíkar ferðir að
baki. Með þessum frásögnum hafa birzt fyrstu myndirnar af kjarnorkuknúnum kafbátum sovézkum og sést ein þeiri-a hér að ofan.
Hún er tekin úr Isvestía og er af kafbátnum Lenininski Komsomol á Norðurpólnum.
Þegar spurt var um framtíð-
arskoðun Linna, hvort hann
tryði á „fyrirheitna landið" svar-
aði hann því til, að í náttúruvls-
indum væri talað um það að
kenningamar beindust að sann-
leikanum og myndu að lokum
koma óendanlega nálægt honum
án þess að komast alla leið. „Ég
vildi ímynda mér söguna á sama
hátt. — að athafnir okkar og á-
kvarðanir beindust að fyrir-
heitnu landi sem samt er ógjöm-
ingur að komast til“ ....
Af bókmenntalegum fyrir-
myndum sínum hefur Lánna
nefnt Tolstoj, Hamsun, Finnann
Alexis Kivi og Silanpaa — og
Shakespeare. Hann segist vera
þreyttur eftir erfiði og geðshrær-
ingar sex ára starfs að bálki
sínum. Mælt er að hann hafi
ekki látið spillast af velgengni
sinni, heldur vaxið með henni.
Hann láti ekkert glepja fyrir
réttsýni sinni, hinum kláru og
skynsamlegu rannsóknum á for-
tíðinni sem er kjaminn í verk-
um hans ....
Vetrarríki enn í Evrópn
I NAPOLI og á Kapri snjóaði í
dag í fyrsta sinn á átta árum
og amnars sitaðar á Ítalíu leysti
nýtt kuldakast þýðviðri af hólmi.
Á frönsku Rívíerunni snjóaði
mikið í dag. í HoRandi var sex
stiga frost. Danskir veðurfræð-
ingor segja að janúarmánuður
hafli aldriei verið svo kaildur i
Danmörku frá því 1776. 1 Lon-
don snjóaði.
I