Þjóðviljinn - 14.02.1963, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 14. Jebrúar 1963
ÞJÓÐVILJINN
Hættu við að sækja um aðild
eftir viðræður við v-þýzku—
stjórnina haustið 1961
ÞINCSIÁ ÞJÓÐVILjANS
• Nær allur fundartími sameinaðs þings í gær
fór í að ræða nýja „skýrslu11 ríkisstjórarinnar um
Efnahagsbandalagsmálið. Flutti þá skýrslu Gylfi
Þ. Gíslason, viðskiptamálaráðherra. Játaði ráð-
herrann nú, að hann hefði talið, að „líklegasta
leiðin fyrir ísland væri aukaaðild“, en sum ríki
hefðu talið unnt að leysa vandamál íslands með
tollasamingi og hefðu Frakkar verið í þeim hópi.
• Þá kom það fram í ræðu Gylfa, að það var
ekki fyrr en eftir viðræður við vestur-þýzku
stjórnina haustið 1961, að ríkisstjórnin hætti við
áform sitt að sækja um aðild íslands að Efnahags-
bandalaginu þegar á því ári.
• Loks lagði ráðherrann á það hina mestu
áherzlu, að þetta mál ætti að vera úr sögunni,
a.m.k. í bili: „Hugmyndin um tengsl íslands við
Efnahagsbandalagið er í rauninni ekki lengur á
dagskrá“ og væri bezt fyrir menn og flokka að
„forðast stór orð og yfirlýsingar“ í þessu máli.
Gylfi Þ. Gíslason hóf mál
sitt á því að mjnna á, að .,al-
+■ gerle^a nýtt
viðhorf“ hefðj
skapazt í
þessu máli
eftir að slitn-
aði upp úr
samninga-
viðræðun-
um við Breta
í Brussel Sl.
15 mánuði
hefðu ..flest-
ir“ talið að
öll lönd V-
Evrópu
myndu sam-
einazt i eina
viðskipi aheild Nú væri hins
vegar kominn í lýós víðtækur
ágreiningur um efnahagsleg og
pólitísk mál Vestur-Evrópu. Það
sem gerzt hefði væri ..alvar’est
áfall“ fyrir hinn vestrænn
heim, en búast mætti við að
leifað yrði nýrra ráða til þess
að sameina V-Evrópu — Eng-
Tók sœtt t
Aiþingi í gœr
Margrét Sigurðardóttir tók
i gær sæti á Alþingi í stað
Einar Olgeirssonar, sem farinr.
er utan til að sit.ia þing Norður-
landaráðs.
Einnig tóku. í gær sæti á Al-
þingi Sigurður Biarnason (í stað
Gísla Jónssonar) og Unnar Stef-
ánsson í stað Sigitrðar
mundarsonar).
inn veit nú hvað gerast kann
í þessum málum. sagði ráð-
herrann (Enda hefur hann
tlæma reynslu af fyrri fullyrð-
jngum sínum. að innan skamms
vrði „öll V-Evrópa sameinuð í
eina stóra viðskiptaheild"). og
beir sem s'ærstan hlut eiga að
máli hugsa sig vel um. Það
væri þvj auglióslega rétt af
okkur að biða átekta (sic). Þá
vék ráðherrann að þeirri þró-
un. sem gerzt hefði hin síðari
ár í V-Evrónu en undir beim
kringumstæðum befði hlotjð að
vera .auglióst að íslendingar
ffátu ekkí setið hjá“. Sumarið
1961 hefði rikjsstiórnin viliað
kanna undir+ektjr nokkurra
samtaka á því hvort sækia
bæri um aðild að EBE. og hefðu
bau 511 að undanskildu A1-
býðusambandinu gefið iákvæð
svör. En í viðræðum við þýzkn
rikiostjórnina haustjð 1961
hefði komið i liós. að ekki
væri timabært að legg.ia fram
umsókn frá ís'andi! En ákveð-
ið hefði verið að halda áfram
’ð kynna siónarmið fslands hjá
öðrum þióðum bandalagsins og
hefði bað verið gert sl sumar.
Þá hefði komið fram að hug-
mvndjr um aukaaðild væru
..ekki l.iósar“ og einnig að
hugsanlegur væri tolla- og við-
skiptasamningur við bandala-p-
ið. — Kvaðst ráðherrann nú
iáta. að hann h°fð; talið . H’V-
legustu leiðina á grundvelH
aukaað'ldar“ en sum ríki hefðu
bó ta’.ið hægt að levsa vanda
mál fa’anda með Tollasamningi
— ..£<r tel úr bvi sem nú er
komið sé óhætl- að skýra frá
Kví. að Frakka* töldu þessa leið
+æra“. Qavði ráðherrann, (Trú-
'egp hefð,- han^ aldrei skýr*
frá bví pnnara!’ rf’kicctinnnin
befði aldrei ’átið ’ liósi skoð-
un á bvi hvaða lausn vær>
henniWus' fvrir fs’endinga
spgði Gvlfi, og ekki heldur
bver réttindi eða skvldur kyrtnu
að fylgia aukaaðild En lióst
væri að nú hefðu ný viðhorf
skanazt og nú væri meira á-
ríðandi en nokkru sinni fyrr
að bíðs átekta! Hugmyndin um
tengsl íslands við EBE væri i
rauninni ekki lengur á dagskrá!
Það væri bví hvggileaast að
menn og flokkar hefðu sem
fæst stnr orð um betta og forð-
uðus+ yfirlýsingar í því sam-
bandi.
Höfðu þegar ákveðið
aukaaðild
Hermann Jónasson (F)
kvaðst engu vilja spá um þró-
unina. sem
kynni að verða
í þessum mál-
um, en það
væri fullkomin
blekking hjá
. . viðskipta-
'r' máiaráðherra
«• #£§1» ag ha’da þvi
fram að málið væri úr sögunni.
Fyrr eða síðar yrðum við að
taka afstöðu til þessara mála.
en GÞG og ríkisstjórnin vildu
aðeins nota það sem nú hefði
gerzt til þess að breiða vfjr
sjálfa sig og skoðanir sínar é
þessu málj Málið stæði eftir
sem áður f.yrjr okkur um það.
hvers konar tengsl við æ'ftum
að hafa við lönd Efnahagsbanda
iagsins En það hefðj þegar
komið fram i öllum umræðum
um þet+a mál. að ríkisstjórnin
hefði þegar ákveðið ’nvora leið-
ina. aukaaðild eða to’lasamn-
ing fsland ætti að ve’ja af þeim
tveim. sem stiórnjn te’di færar.
Það væri auðaaðildarleiðin.
Þetta kæm? m.a. frsm því. pð
si jórnarflokkamir hefðu haf-
ið hatramar árásir é Fram-
sóknarflokkinn fyrir að velia
’ejð. sem ríkisstiórnin hefði þó
lýst yfir að væn fær. En sú
’eið væri í andstöðu við s'efnu
ríkisstjörnarinnar f málinu.
Gylfi„Þ. Q.fglagon hefð’ brugð-
izt h.inn verstj við yfirljlsing-
um Framsókna.r um að við ætt-
um að velia +olla- og viðskintn-
samnings’eiðina. Það væri
greinileat. hvað stjórnarflokk-
arnir vildu og hefðu verjð bún-
ir að ákveða. hó+t þeir nú
þættust enga skoðun hafa á
málinu Þetta hefði einnig
komi.ð fra.m. er rfkisstjómin
krafði fulltrúa s téttarsamtak-
an.na í landinu svars um bað
hvort þeir teldu rétt að sækia
um aðild í ágúst 1961. Þá hefðu
Eramsóknarmenn farið fram á
viðræður við ríkisstjórnina um
bessj mál, og hefðu +ekið þátt
,' beim B.iarni Benediktsson og
Gvlfi Þ. Gíslason af hálfu
stiómarinnar og Eystejnn
•Tónsson og Hermann .Tónas-
son af hálfu Framsóknar
Að vísu er ekki rétt að skýra
hér frá því. sem fram fór á
bessum fundum. sagði Her
mann. en vift reyndum að færa
'ök fyrir bví, að bezt væri að
bíða átekta. En brátt fyrir
'•>etta. fór rílr’sstfórrtin aini'
+ratn ng bóf vióræður við fnr-
ráðamenn F.RE. enda þó+t hún
=,æktí ekki um aðild En áróð-
ur stiórnarblaðannp um bær
mundir og hvernig viðskipta-
málaráðherra ..framkallaði já-
kvætt svar“ hjá fulltrúum
stéttasamtakanna í ágúst talar
=inu máli um afstöðu ríkis-
=fiómarinnar
Enn hafi það berlega komið
fram í skýrslu ríkisstjórnarinn-
ar, að hún taldi aukaaðild réttu
leiðina fyrir Island, enda þótt
sagt væri að semja þyrfti um
„viðkvæm mál“ í því sambandi.
En þessi „viðkvæmu mál“ eru
meðal annars réttur til þess aö
landa fiski hér á landi og reka
hér fiskvinnslustöðvar. En við
eigum einmitt að lýsa þvi yfir^
nú þegar, að við munum aldr-
ei láta þessi réttindi af hendi
við útlendinga, og fremur
standa utan Efnahagsbandalags-
ins en gefa kost á samningum
um þau, sagði Hermann að lok-
um. En þessar yfirlýsingar vilja
stjórnarflokkarnir ekki gefa.
Þá létti Bjarna
Bjarna Benediktssyni, dóms-
málaráðherra var sýnilega orð-
ið nokkuð heitt í hamsi undir
ræðu Hermanns, og einkum við
frásögn hans af viðræðum
þeirra Eysteins við ráðherrana,
og mun hafa þótt Hermann
gefa fullmikið í skyn um af-
stöðu þeirra á þeim fundum.
Þó mátti sjá, að ráðherranum
létti mjög, er Hermann sagðist
ekki mundi skýra nánar frá
þeim viðræðum.
Framsókn vill komast í
stjórn með „okkur“
Dómsmálaráðherra tók næstur
til máls og kom hann í fáu
,nn á það mál.
&ÍS sem á dagskrá
,. var. Lét hann
fyrst móðan
mása um ,,höf-
uðskyssur“
Framsóknar og
,furðulegan“
málflutning.
Taldi hann
Framsókn
einkum til forráttu að hafa rof-
ið stjórnarsamstarfið við íhald-
ið 1955—56. En afleiðingin væri
í raun og veru sú, að nú væn
Framsókn „einangruð í íslenzk-
um stjórnmálum frá 1958‘ og
væri það maklegur „skammar-
krókur" fyrir hana. Verst væri
þó sú árátta Framsóknar að
reyna að „búa til“ ágreining við
íhaldið í ýmsum málum og
tæki fyrst í hnúkana, þegar
slíkt ætti sér stað um utanrík-
ismál, — eins og t.d. „varnar-
rnálin". Nú ætlaði Framsókn sér
sýnilega að leika sama leikinn
í Efnahagsbandalagsmálinu.
Hún væri að „búa til ágreining“
við Sjálfstæðisflokkinn um
þetta mál. Virtist Bjarni telja
sig geta talað af engu minni
vissu um afstöðu Framsóknsr
til Efnahagsbandalagsins, en
Hermann Jónasson hafði gert
um afstöðu ríkisstjórnarinnar.
(Enda vafalaust verið gagn-
kvæmur trúnaður á fundum
þeirra ráðherranna og HJ og
EJ). 1 hita umræðunnar sagði
Bjarni svo, ad tilgangur þessa
skoðanaágreinings, sem Fram-
sókn væri að búa til, væri að
„afla vinstri atkvæða tii þess
að geta samið við Sjálfstæðis-
flokkinn um að komast í stjórn
með honum cftir kosningar.
Það gæti líka orðið .mátulegur
hrís“ á Framsóknarflokkinn,
bætti Bjarni við. — Þessu næst
eyddi ráðherrann alllöngum
tíma til þess að ræða um það að
slitnaði upp úr samningavið-
ræðum við Breta. 1 sjálfu sér
þyrftum við ekki svo mjög að
harma þessa rás viðburðanna,
því að með þessu væri vikið frá
okkur vanda, sem við hefðum
orðið að taka afstöðu til. En
við gætum líka af þessu gert
okkur grein fyrir því, að „ó-
tímabærar ákvarðanir ættum
við að hafa lært að hætta við
að gera“. (Þannig virðist hafa
leynzt með ráðherranum ein-
hver snefill af vissu um. að
búið hafi verið að taka ákvarð-
anir).
Þórarinn Þórarinsson (F) tók
til máls á eftir Bjama Bene-
diktssyni. Kvað hann sýnilegt,
að ríkisstjómin vildi nú sem
minnst um þetta mál ræða, en
hún yrði samt, að sætta sig við
umræður um það. Vildi hún
sýnilega fresta að taka afstöðu
til þessa máls kosningar í
sumar.
Umræðunni var frestað að
ræðu Þórarins lokinni.
H Ú S G 0 G N
Fjölbreytt úrval.
Póstsendum.
Axel Eyjólfsson
Skipholti 7. Sími 10117.
SlÐA g
Útgefandi: Samemingarflokkur alþýðu — Sósialistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: ívar H. Jónsson. Magnús Kjartansson, Sigurð-
ur Guðmundsson (áb)
Fréttaritstjórar: Jón Bjarnason. Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjórn -fproíSpip auplýsingar. prentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 65 á mánuði.
Framsóknarraunir
þegar Framsóknarforingjar taka að færa fram
„sönnunargögn“ fyrir ímynduðu samstarfi
Sjálfstæðisflokksins og „kommúnista“ verður
eftirtekjan jafnan fátækleg að vonum. Hins veg-
ar er um auðugan garð að gresja, ef einhver vill
taka sig til og rekja þau atrlði úr stjórnmálasögu
undanfarandi áratuga þegar Framsókn og íhald
hafa ruglað saman reitum sínum og keppzt hvort
við annað í afturhaldssemi og þröngsýni. Það
hefur komið fyrir oftar en einu sinni að for-
ingjar Framsóknarflokksins hafa verið orðnir
svo samdauna og háðir íhaldi og afturraldsste’fnu
að flokkurnn hefur beinlínis orðið að hreinsa af
sér þá foringja sína sem mest var hossað áður. K
þetta er minnt einungis að marggefnu tilefni
undanfarna daga, og í því felst að sjálfsögðu
engin afsökun og því síður hrós um afstöðu
Sjálfstæðisflokksins, og Framsókn enda full-
skömmuð þó ekki sé gengið lengra en að segja að
hún hafi oft komizt jafnlangf Sjálfstæðisflokkn-
um í íhaldssemi, afturhaldsaðgerðum og óþurft-
arverkum.
Qauragangur Tímans og alþjngismanna Fram-
sóknar vegna þess að þingflokkarnir skuli fá
fulltrúa kosna í Norðurlandaráð samkvæmf
þingfylgi sínu er ei’t't fáránlegt dæmi um a’ftur-
haldssemi Framsóknar, og leiðir hugann að þeim
tímum þegar forystumönnum Framsóknar, Sjálf-
stæðisflokksins og Alþýðuflokksins þótti það
hámark lýðræðislegra og þingræðislegra vinnu-
bragða að samþykkja á Alþingi að fulltrúar
þriggja stærstu þlngflokkanna skyldu skipa ’til-
tekin trúnaðarstörf. Svo sanntrúaðir voru þessir
flokkar á að þeir myndu um alla framtíð verða
þrír stærs’tu þingflokkamir á íslandi! En reynsl-
an kenndi þeim annað, og þótti þetta þá ekki
lengur nothæf aðferð!
gígilí dæmi um steinrunna afturhaldsafs’töðu,
sem miðaði eingöngu við flokksleg forrétt-
indi, var afstaða og áróður Framsóknarflokksins
í kjördæmamálinu. Skyldu Framsóknarmenn
geta lesið kinnroðalaust enn í dag bullið í Kjör-
dæmablaðinu og Tímanum og sumum þingræð-
unum um það mál? Hins er rétf að minnast að
bæði Sjálfstæðisflokkurinn og Alþýðuflokkurinn
höfðu sýnt af sér engu minni afturhaldssemi
með því að gæla við hugmyndir um að næla sér
í fleiri þingmenn en þeir áttu rétt á samkvæmt
kjósendafylgi í landinu, Alþýðuflokkurinn með
þátttöku í Hræðslubandalaginu alræmda og
Sjálfstæðisflokkurinn með því að bjóða Fram-
sóknarflokknum upp á afturhaldssömustu til-
lögu um kjördæmaskipun sem hreyft hefur ver-
ið á seinni árum, að skipta landinu upp í ein-
menningskjördæmi. í þessu máli eins og svo
mörgum öðrum sker Sósíalistaflokkurinn og Al-
þýðubandalagið sig úr með einbeitta og óhvik-
ula stefnu til aukins lýðræðis og þingræðis. Það
væri Framsókn og raunar hinum flokkunum
líka hollt að leggja á minnið. — s.