Þjóðviljinn - 14.02.1963, Blaðsíða 8

3 SÍÐA
ÞJÓÐVILJINN
Fimmiudagur 14 febrúar 1963
eéf til i öiáBsini ... 1
Ennun t innheimtumál
útvarpsins
Enn ern innheimtumál Rík-
isútvarpsins á dagskrá manna
a meðal — ogr nú hefur Bald-
vin Þ. Kristjánsson sent blað-
inu langt mál sem svar við
grein Björns Th. Björnssonar
á dögunum. Enda þótt grein
Baldvins sé miklu lengri en
svo að falli eðlilega undir
rarama þessa þáttar, þykir rétt
að birta hana.
Þótt ég hafði ekki hugsað mér
að standa í ritdeilum vegna
eindreginnar og yfirlýstrar
skoðunar minnar á inn-
heimtumálum útvarpsins, fagna
ég samt því róti, sem komizt
hefur á málið, og vil að gefnu
tilefni ræða það nánar.
Tveir „sósíaliskir alþýðufull-
trúar‘: í útvarpsráði hafa,
aldrei þessu vant. brugðið
blundi út af þeim skrifum, sem
undanfarið hafa átt sér stað út
úr því sleifarlagi, er ríkir í af-
notagjaidamálum stofnunarinn-
ar — og a. m. k. annar þeirra
lagt til grundvallar skrifum
sínum grein mína um kóme-
díuna. Er þetta raunar dálítið
furðulegt, þar eð enginn hefir
nefnt útvarpsráð á nafn i þessu
sambandi, enda verður ekki séð.
að ráðinu komi þessi mál
nokkurn skapaðan hlut við
samkvæmt útvarpsreglugerð-
inni um starfssvið þess. En,
hvað um það. mennirnir hafa
fullan rétt á að tala. Báðir
þessir prúðu og penu herrar,
sem sjálfir telja sig sérstak-
lega orðvara, þykjast rumska
þarna til varnar heiðri sín-
um. og gera það trúverðuglega
að hætti íhaldssamrar og væru-
kærrar embættismennsku, sem
undir drep vill rorra í hægu
hæti án ónæðis eða truflunar.
Annar — sjálfur formaður
ráðsins — skrifar sunnudags-
pistil og hefur ónot vegna
„hroka og belgings“ ónærgæt-
inna manna. Hinn — herra
Björn Th. Björnsson listfræð-
ingur — kvartar sárlega und-
an miklum „fyrirgangi“. í báð-
um er kuldahrol'lur þessa þó
mildu skammdegisdaga. Það er
ekki einasta það, að sjálf orð
mín falli listfræðingnum ekki
í geð, heldur gengur fram af
honum gildleiki sumra staf-
anna. og meira að segja til-
tekin greinarmerki mín fara
honum fyrir brjost!
Úr því herra B. Th. Bj.
finnst ég ófyrirleitinn í orðum,
hefði hann ekki átt að gera sig
sekan um allfreklega rang-
færslu til þess að gera nógu
illt verra! Dæmi: Ég spurðj,
hversu lengj þeir útvarpsráða-
menn ætluðu ennþá að halda
áfram „að leika hrejn fífl“ o.s.
frv. Björn tekur ekki nærri sér
að vippa þessu yfir í það, að ég
hafj sagt. að sömu heiðurs-
menn „séu“ hrein fífl, o. s.
frv. Lárus Pálsson lék þann
gamla með miklum ágætum
um árið — engum mun þó
hafa komið til hugar, að hann
væri djöfsi! Svona málflutn-
ingur vekur ekki traust fyrir
nákvæmni og tæplega heiðar-
leika heldur, og sýnist varla
gefa greinarhöfundi sterkan
rétt til þess að setja sig á há-
an hest gagnvart öðrum.
Herra Bj. Th. Bj. kemur með
5 tölusett „þyngri rök“ gegn
breytingu á þeirra innheimtu-
og skráningardellu, sem allur
aknenningur í landinu for-
dæmir. Skal þeim nú gerð
nokkur skil í sömu röð og þau
eru framsett:
1. Greinarhöf. talar um „val-
rétt“ manna í þessu sambandi
og „skerðingu persónufrelsis“.
Þetta er hreinn fyrirsláttur og
stenzt engin rök eða saman-
burð við ótal annarra hlið-
stæðra lagafyrirmæla, sem
engjn athugasemd er gerð við,
þótt Björn fullyrði hið gagn-
stæða. öll undantekningalaus
lög bjóða ekki upp á neitt
„valfrelsi" þegnanna — og
þykir sjálfsagt! Hvernig er
hægt að ganga fyrir hvers
manns dyr og spyrja: Vilt þú?
Aðalatriðið — og það, sem á
að ráða úrslitum varðandi öll
jöfn persónugjöld — er jöfn
og almenn samstaða. Hún cr
ótvírætt fyrir hendi í um-
deildu máli. Það vita bæði guð
og menn. Auk þess er ekkert
því til fyrirstöðu í samræmdri
innheimtu að veita undanþág-
ur, ef ástæða þykir til. Hver
vill í alvöru kveinka sér und-
an mannréttindaskerðingu í
sambandi við jafnt og almennt
útvarpsgjald? Og, vel á
minnzt: Vill ekki herra Bj. Th.
Bj. gera sivo vel að upplýsa
fjölda hlustunaruppsagna und-
anfarin ár? Hvað getur hann
fullyrt um, að slíkar uppsagn-
ir stafi af viðhorfi til afnota-
gjalds? Er ekki a. m. k. hugs-
anlegt, að ýmsir, sem aldrei er
hægt að gera ti'l hæfis, séu
með þessu að mótmæla „lé-
legri dagskrá"?
Mér er ekki Ijóst hvað list-
fræðingurinn er hér að blása
upp og telja „varhugavert".
2. og 3. Hér athugar grein-
arhöf. „hvernjg beinn útvarps-
skattur kæmi niður á heimil-
um“. Hann viðurkennir, að
„allflest“ heimili gredddu ein-
faldan skatt, en margfaldar svo
auðveldlega upp í sexfaldan.
Víst kunna að geta orðið dæmi
slíks, þótt undantekningar
yrðu. En á hvaða vesalinga
félli slíkur skattur? Auk hugs-
anlegra foreldra innan elli-
launaaldurs og, sjálfstæðra
lausamanna, yrðu það „börn“
milli tvítugs og þrítugs! Ég
verð að segja, að hér er samúð
mín takmörkuð. Hvað er meira
aðleggjaá allt þetta sjálfsvæða
fólk þótt það búi í skjóli ann-
arra heldur en ef það yrði að
hokra sér? Ég sé það ekki. og
enga ástæðu til tárfellingar!
Þetta eru engin öreigarök, held-
ur fullkominn málatilbúningur,
sem íormaður útvarpsráðs ger-
ir sig einnig sekan um.
Já. það er líka einmitt i þess-
um kaflanum, sem herra Björn
telur dæmi mitt um rfka
manninn og fátæka „broslegt'f
Það er þó raunsatt! Það er nú
einu sinni svona, hvort sem
okkur líkar betur eða verr, að
langanir manna og hneigðir
fara ekki fyrst og fremst eftjr
efnahag. Eg þekki margmillj-
ónera, sem hvorki á bíl né
heldur „reiðhjólsdruslu til
þess að komast á kontórinn"! A
sama hátt marga félitla menn,
einkum laghenta grúskara,
sem hafa nautn af því að
liggja öllum frístundum í af-
lóga bílum og bátum. sem þeir
hafa fengið fyrir sama og ekki
neitt. Það getur vel verið, að
fínum stofumönnum þyki þetta
skrýtjð. og að kollur þeirra
rúmi ekki nema lúxusbíla og
báta a. m. k. „auðkýfinganna“.
Aðrir vita fullvel, að bílll og
bíll, bátur og bátur, þurfa ekki
að eiga saman nema nöfnin,
og gefa ekkert tilefni til gleið-
gosalegs útúrsnúnings.
Það kann vel að vera, að
herra Bimi Th. Björnssyni
finnist eitthvert öreigaviðhorf
endurspeglast vel í meinfýsinni
drýldnj yfjr sextugföldu af-
notagjaldi „Bíla-Steindórs“,
eins og hann svo virðulega
kallar þennan gilda útvarps-
skattþegn. En ég get bara sagt
Birni það í fullri einlægni. að
það vekur mér alls enga hrifn-
ingu sem réttlætismál í gjald-
heimtu útrvarpsins að léggja
þennan margfalda skatt á
Steindór. Hvers á hann að
gjalda? Hann hefir þó ekki
nema tvö eyru, rétt eins og
við, og til hans getur því ekki
streymt neitt meiri blessun frá
útvarpinu en annarra manna!
Gefur það tilefni til marg-
faldrar útvarpsálagningar, að
þessi maður eyðir allmiklu fé
í það að gera starfsmönnum
sínum og farþegum kleift að
hlusta meðan þeir geta það
ekki heima hjá sér? Mér finnst
þetta miklu frekar þakkar-
vert heldur en að það eigi að
vera fagnaðarríkt árásar- og
aukaskattlagningarefm fyrir
afvegaleidda útvarpsráðsmenn.
Hliðstætt ofansögðu má í
þessu efni segja gagnvart ein-
stökum fyrirtækjum og stofn-
unum almennt. Þau hafa eng-
in eyru, og ættu því samkvæmt
persónulegri afnotareglu ekk-
ert hlustunargjald að greiða —
ekki einu sinni SÍS! Annars
skil ég nú satt að segja ekki,
hvers konar brandari það er
hjá Birni að helga sérstaklega
SÍS það eina upphrópunar-
merki, sem hann vogar sér að
nota í grein sinni, (líklega til
þess að undirstrika andstæðuna
við mig, sem er svo óspar á
þau!). Mér finnst endilega. að
menntamenn svona vandir að
virðingu sinni eins og herra út-
varpsráðsmaðurinn, eigi að
sýna einum allra hæsta
— sennilega langhæsta —
gjaldanda í sjóð „eigin aflafjár
útvarpsins" meiri virðingu en
svo að senda honum alsaklaus-
um glósur! Auk fjölmargra
samvinnufyrirtækja gi-eiðir SÍS
sjálft ár hvert mörg hundruð
þúsund krónur tii útvarpsins
— svo það er sennilega mjög
eðlilegt, að herra Birni Th.
finnist það liggja nærri að gefa
í skyn, að ég gangi erinda þess
í viðhorfi mínu til innheimtu
afnotagjalda! Sem sagt: ég
óska honum til lukku með
þessa bráðfyndni sina, og líka
þeim, sem hún kann að hafa
glatt.
í framhaldi af þessu „sósíal-
iska“ viðhorfi herra Bj. Th.
Bj. sem nú hefir verið rætt, er
óhjákvæmilegt að vekja at-
hygli á einu ennþá. Það er
engu líkara en að hann telji
afnotagjöld útvarpsins eiga að
vera eins konar allsherjar
„regúlator" til jöfnunar tekj-
um og eignum þjóðfélagsþegn-
anna. En það getur varla verið
rétt! Sleppi Pétur eða Páll —
SÍS eða Steindór — of ódýrt
frá álagningarapparötum hins
opinbera, er tæplega um það
að ræða. að útvarpinu sé ætlað
að jafna þær sakir. Nema þá,
að frjálsar hendur þess í að-
för að hlustendum, geti bara
losað okkur við byltinguna til
fullnægingar öllu réttlæti! Nei,
hér sem víðar er hugsun list-
fræðingsins á nokkuð hálum
villigötum, þótt hann augsýni-
lega reyni að slá sig til ridd-
ara í augum fátæklinga með
því að segja „efnalitil heimili“
verða ,,að greiða fyrir útvarps-
not milljónafyrirtækja“, ef hin
einfaida og kostnaðarlausa að-
íerð verði tekin upp. Varðandi
þessa sætu lummu visa ég til
fyrri raka minna hér að fram-
an, en bæti því svo við hér, að
harla mjúklega þrúgar oss ó-
breytta útvarpsgjaldendur sá
álagningarkross, þegar þessi
sömu gjöld geta auðveldlega
„orðið 20% lægri en afnota-
ffjaldið er nú“ samkvæmt orð-
réttum upplýsingum einskb
annars en Björns sjálfs. auk
margs annars, er áynnist, svo
sem um 1000 fleiri afnotagjald-
endur árlega til fjölgunar um-
fram þá, sem eftir núffildandi
skráningarkáki gæfu siff fram.
Sama heimild! Nei, samt skal
streitzt á móti! Hugsjón ó-
kunn!
4. Undir þessum paragraffi
ræðir herra Bj. Th. Björnsson
það, sem honum finnst senni-
lega mest til koma alls í þess-
um málum, og varar við stór-
kostlegri yfirvofandi hættu.
Hann telur, að ef horfið væri
að nefskatti sém afnotagjaldi,
yrði „mjög hætt við því að
fljðtlega sæi fyrir endann á
fjárhagslegu sjálfstæði útvarps-
ins.“ En, hvað er það nú hjá
öðru verra? „í því felst um
leið visst (!!) menningarlegt
sjálfstæði“, segir hann og bæt-
ir við í áhrifamiklum
og ábyrgum ráðsmanns-
klökkva þessum hjart-
næmu orðum: ....... ég tel það.
ekki trúnaðarerindi mitt í út-
varpsráði að stuðla að afnámi
þess“. Þá er það bókað! Síðan
kemur skemmtileg útlegging
um „ríkishlöðuna", „skömmtun
á garðann" og vangaveltu yf-
ir „tuggunni“ hvað ekkert er
samboðið svo virðulegri stofn-
un sem rílkisútvarpinu þótt
svona vesalingar eins og t.d.
Tryggingastofnun ríkisins verði
að sætta sig við það að geta
ekki gamnað sér við eigin,
sjálfstætt innheimtubákn, á
kostnað almennings, menning-
Grein
Björns Th.
Biörnssonar
svarað
arlégu sjálfstæði sínu til uppi-
halds! En gamanlaust: Hverj-
um er ætlað að trúa þvi. að
„menningarlegt sjálfstæði út-
varpsins" — sem manni skilst
þó að hafi ekki mikla eðlilega
möguleika út yfir menningar-
blæinn á dagskrá þess hverju
sinni — rísi hærra við það að
amstra og biástra við rang-
snúna, óful nægjandi og rán-
dýra innheimtu- og skrán-
ingartilburði, en falli saman i
hrúgu við skynsamleg og sjálf-
sögð vinnubrögð, sem tryggja
hag stofnunarinnar miklu bet-
ur? Já, ef fjármálavaístrið og
fyrirgangurinn þarf að vera
einn helzti burðarás útvarps-
menningarinnar á landi voru,
legg ég til að þessum áíjáðu
athafnamönnum verði sem
fyrst heimilað að gera út á
síld og fá „sjans“ á stórum
köstum!
5. Að dæmi formanns út-
varpsráðs verður herra B. Th.
Bj. torráðin gáta, hversu fara
skuli að, þegar sjálft sjónvarpxð
kemur. Enginn veit, hvað lang-
ur aðdragandi verður að því,
en alllangur verður hann áreið-
anlega. En er ti'l of mikils
mælzt, að áhyggjur vegna inn-
heimtumála þess í framtítðinni
séu í bili sparaðar sér í þeirri
trú, að þá komi dagar og þá
komi ráð? Eg held varla að
hætta sé á, að framgangur þess
máls strandi á aðferð til að
afla því afnotatekna. Að öðru
leyti vil ég segja, að fáa menn
Framhald á 10. síðu.
bridge
Síðastljðið mánudagskvöld
laúk sveitakeppni Bridgefé-
lags kvenna. Tíu sveitir tóku
þátt í mótinu, sem lyktaði
með sigri sveitar Eggrúnar
Arnórsdóttur. í sveitinni voru
ásamt henni Ásta Flygen-
ring, Guðríður Guðmunds-
dóttir, Guðrún Bergsdóttir,
Hal'la Bergþórsdóttir og
Kristjana Steingrímsdóttir.
Röð og stig sveitanna var eft-
irfarandi:
Frá úrslitaleiknum Talið frá vinstri; Vigdís Guðjónsdóttir, Eggrún Arnórsdóttir, fyrirliði
sjgursveitarinnar, Hugborg Hjartardóttir og Guðríður Guðmundsdóttir. — Myndirnar tók
Ijósm. Þjóðviljans, Ari Kárason.
>á bridffckcnrninni, taliö frá vinstri: Kristjana Stengrimsdóttir, Margrét Jcnsdóttir, Halla
Bergþórsdóttir og Laufey Þorgeirsdótti,
Sveit: Stig:
1. Eggrúnar Arnórsdóttur 49
2. Laufeyjar Þorgeirsd. 42
3. Elínar Jónsdóttur 41
4. Rósu ívars 35
5. Dagbjartar Bjarnad. 27
6. Jónínu Loftsdóttur 19
7. Júlíönu Isebarn 18
8. Þorgerðar Þórarinsd 16
9. Guðrúnar Einarsdóttur 12
lO. Elínar Hlíðdal 11
Úrslitaleikinn, sem stóð
milli siveita Eggrúnar og
Laufeyjar, vann sú fyrrnefnda
með 5 vjnningss'.igum gegn
1 og þar með mótið.
í þessari umferð eins og
mörgum öðrum kom fyrir
frávik frá spilareglum vegna
óaðgæzl'u. Sagnhafi var að
spila spilið og spilaði óvart
út frá öfugri hendi.
Um þetta lagabrot segir i
56. grein Alþjóðalaga um
bridge:
Ef annar hvor verjandi
krefst þess, að sagnhafi
tæki upp útspil. sem hann
hefir látið út í rangri röð.
er hið ranga spil tekið
upp án viðurlaga, og ef
sagnhafi héfir látið út frá
rangri hendi. verður hanr
að láta út frá réttri hend
og skal það vera spil >
sama lit ef hann getui
(viðurlög). Að verjand'
bendir á, að sagnhafi hef
ir látið út í rangri röð.
þýðir það, að taka á spil
ið upp aftur.
Einn liður bridgespilsins er
að þekkja spilareglurnar til
hlíltar og sjálfsagt er að hlíta
þeim í einu og öllu, jafnt
hvort um keppni eða heima-
spilamennsku er að ræða.
Von er nú á breytingu á a
þjóðalögum um bridge og
fyndist mér tilvalið verkefni
fyrir stjórn Bridgesambands
íslands að láta þýða þau, gefa
síðan út og selja til hinna
l'jölmörgu áhugamanna li.ií
hridge viðsvegar um landið.
Næstkomandi mánudags
kvöld hefst parakeppni (karl
og kona) hjá Bridgefélagi
kvenna. Þetta er tilvalið
tækifæri fyrir 'hjón, sem
langar til þess að kynnast
keppnisbridge. Guðrún
Bergþórsdóttir. form. B.K.
tekur á móti þátttökutilkynu,
ingum í síma 12469.