Þjóðviljinn - 21.05.1963, Page 2

2 StDA
ÞlðSVILIlNN
Eymundur Magnússon
er fímmtugur í dug
Eymundur Magnússon,
prentmyndasmíðameistari, er
fimmtugur í dag, 21. maí.
Hann hefur um langt árabil
verið einn þeirra manna ut-
an veggja Skólavörðustigs
19, sem Þjóðviljinn hefur
átt hvað mest og bezt skipti
við. Hvern einasta starfsdag
sinnir hann margvíslegu
kvabbi okkar Þjóðvi'ja-
manna — ekki kannski allt-
af af stakri ánægju og sjald-
an án bess að tii orðaskipta
komi en engum Ioforðum
betur treystandi en hans þeg-
ar á reynir. Fyrir þessi
samskipti færir Þjóðviljinn
og starfsfólk blaðsins af-
mælisbarninu beztu þakkir
og árnar al ra heilla á þess-
um tímamótum. Og vafalítið
taka lesendur undir þær
óskir, því aá svip setja þær
óneitanlega á síður blaðsins
myndirnar, sem Eymundur
og starfsmenn hans í Litrófi
grafa og hafa grafið á und-
anförnum árum í sink fyrir
Þjóðviijann. — Á myndinni
sést Eymundur Magnússon
við hina fullkomnu mynda-
tökuvél í prentmyndagerð
sinni. (Ljósm. Þjóðv. A.K.)
Neitar að framselj'a Smith
Framhald af 1 síðu.
sitrt ýtrasta til þess að tryggja
að óðinn tæki togarann Milwood
fastan með Smith skipstjóra um
borð. Það er þessari samvinnu
frá brezka sjóhemum að þakka
að togarinn var í rauninni tekinn
fastur. Milli þess að áhöfn Mil-
woods væri flutt yfir í H.M.S
Palliser og íslenzku sjóðliðarnir
komu um borð í togarann Mil-
wood, komst Hunt skipherra að
þeirri niðurstöðu. að framferði
og hugarástand Smith skipstjóra
væri þannig, að eina leiðin til
þess að koma í veg fyrir, að
Smith skipstjóri stofnaði lífi
sínu í hættu væri, að flytja hann
yfir í togarann Juniper. Hunt
skipherra tók þessa ákvörðun í
þeirri traustu trú, að Juniper
mundi verða skipað að fara
undireins til Reykjavíkur, og að
hann mundi fara þangað. Hann
varð mjög undrandi og leiður
þegar eigendur Junipers neit-
uðu að skipa Juniper að fara
til Reykjavíkur.
Brezku ríkisstjóminni þykir
leitt að Smith skipstjóri skyldi
Kosnineafundir
Framhald af 12. síðu.
ir viðhaldi núverandi vinnu-
þrælkunar á Islandi.
Varð þetta hinn fjörugasti
fundur.
í Grafarnesi var kosningafund-
ur í samkomuhúsinu og var bar
hvert sæti skipað og langt síðan
svo stór fundur hefur verið hald-
inn þar. Málshefjendur voru
Ingi R. Helgason og Einar Ol-
geirsson. Var gerður góður róm-
ur að ræðum þeirra.
Fundarstjóri var Jóhann Ás-
mundsson frá Kvemá.
A Sauðárkróki var haldinn
kosningafundur í samkomuhús-
inu á laugardag og komust færri
að en vildu.
Málshefjendur voru Ragnar
Amalds og Jónas Ámason og
auk þeirra töluðu Haukur Haf-
stað í Vík og Jónas Hróbjarts-
son. Fundarstjóri var Haukur
Hafstað.
Á Skagaströnd var kosninga-
fundur í samkomuhúsinu á
sunnudaginn og voru málshefj-
endur Ragnar Amalds og Jón-
as Ámason. Var þetta fjölsótt-
ur og ánaegjulegur fundur.
komast hjá handtöku á þennan
hátt og harmar það atvik mjög.
Brezka ríkisstjórnin tekur einnig
á sig fulla ábyrgð á athöfnum
H.M.S. Palliser dagana 27.—28.
apríl.
Þótt brezka ríkisstjórnin verði
að gera fyrirvara um efnishlið
og lagarök málsins hefur hún
við ýmis tækifæri ráðlagt eig-
jendum Milwood að telja Smith
ISkipstjóra á að lúta íslenzkri
lögsögu. Stjórnin er enn í þeirri
von að hann muni fallast á
Slíkt.
■ Brezka stjómin vonar einlæg-
lega, að gefnum þessum skýring-
um, að Milwood atvikið verði
ekki til þess að raska hinu góða
sambandi milli Islands og Stóra
Bretlands, sem brezka ríkisstjórn-
in metour mjög mikils“.
„Samvinna frá brezka
sjóhernum"
Þegar umbúðirnar eru skildar
frá er þetta svar neitun við kröf-
unni um að framselja Smitlh
skipstjóra. Og í svarinu eru ýms
athyglisverð ummæli. Þar beinir
brezka stjómin „athygli íslenzku
ríkisstjórnarinnar að þeirri stað- 1
reynd, að skipherrann á H.M.S.
Palliser gerði sitt ýtrasta til þess
að tryggja að Óðinn tæki togar-
ann Milvood fastan með Smith
skipstjóra um borð. Það er þess-
ari samvinnu frá brezka sjó-
hernum að þakka að togarinn
var í rauninni tekinn fastur."
Þama er augsjáanlega vikið að
leynisamningi þeim um land-
helgisgæzluna, sem Þjóðviljinn
hefur áður vakið athygli á. en
samkvæmt honum snýr yfir-
stjóm landhelgisgæzlunnar sér
til brezka flotans þegar komið
er að veiðiþjófi og fær aðstoð
hans og sambykki fyrir töku.
Segir brezka stjómin berum orð-
um að íslenzka varðskipið hefði
ekki gctað tekið togarann án
þessarar samvinnu, og hefur þá
auðvitað í huga þau fyrfrmæli
TVEIR NENN TÝNDIR
Framhald af 12. síðu.
eftir að hann var settur á flot.
Engin óyggjandi vissa er fyrir
því að piltarnir tveir hafi tekið
trillubátinn, en líkumar eru
miög sterkar.
Leitinni mun haldið áfram í
dag.
Bjama Benediktssonar sam-
kvæmt leynisamningnum, að
varðskipin megi ekki beita fall-
byssum sínum í viðureign við
veiðiþjófana.
Kynleg löggæzla
Brezka stjómin endurtekur
einnig þá furðulegu skýringu á
svikum skipherrans á Palliser á
gefnum loforðum „að framferði
og hugarástand Smith skipstjóra
væri þannig, að eina leiðin til
þess að koma í veg fyrir, að
Smith skipstjóri stofnaði lífi
sínu í hættu væri. að flytja hann
yfir í togarann Juniper." Það er
nýmæli í löggæzlu að afbrota-
menn skuli sleppa ef þeir hóta
að henda sér í sjóinn! Ilingað til
hefur það vcrið háttur löggæzlu-
manna, jafnt í Bretlandi sem á
Islandi, að setja afbrotamenn í
örugga gæzlu ef þeir hegða sér
þannig, og liðsaflinn á Palliser
hefði sannarlega átt að nægja
til þess, ef skipherrann hefði
haft einhvern vilja á því að
standa við loforð sín.
Við brezku stjórnina
að sakast
Enda þótt brezka stjómin
neiti algerlega að framselja
Smith skipstjóra, gefur hún í
skyn að svo kunni að fara að
hann komi hingað „af frjálsum
vilja“. Vitað er að íslenzka ríkis-
stjórnin leggur nú ofurkapp á að
svo verði — fyrir kosningar —
og að hún hefur reynt að beita
áhrifum sínum alstaðar, gegnum
bandaríska sendiráðið og Atlanz-
hafsbandalagið til að tryggja þá
lausn.
En málið snýst ekki Iengur
um Smith skipstjóra, heldur
brezku stjómina sjálfa. Brezki
flotinn bjargaði veiðiþjófl
undan íslenzku Iandhelgis-
gæzlunni, brezka stjórnin seg-
ist í orðsendingu sinni taka
fulla ábyrgð á því vcrki, jafn-
framt því sem hún ncitar að
framselja afbrotamanninn.
Með því hefur brezka stjóm-
in sjálf rift landhelgissamn-
ingnum frá 1961, enda dylgj-
ar hún um það í svari sínu að
hún verði að gera „fyrirvara
um efnishlið og lagarök máls-
ins". Hver verða viðbrögð ís-
lenkra stjórnarvalda?
Sögulegur einvígis-
fundur á Blönduósi
Eins og Þjóðviljinn hefur áð-
ur skýrt frá skoraði Ragnar
Arnalds, frambjóðandi Alþýðu-
bandalagsins í Norðurlandskjör-
dæmi vestra, á Björn Pálsson
þingmann Framsóknar að mæta
á kappræðufundi um Iandsmálin.
Tók Björn áskoruninni og var
fundurinn haldinn á Blönduósi
siðdegis á sunnudag. Vakti ný-
mæli þetta mikla athygli i kjör-
dæminu, og mættu á fundinum
um 400 manns, sumir langt að
komnir.
Fundarstjóri var Jón Pálma-
son á Þingeyrum, en þeir Ragnar
og Bjöm töluðu einir og fluttu
fjórar ræður hvor. Ragnar rakti
í upphafi þróun landsmála að
undanförnu, viðreisnarstefnuna
og stefnu Alþýðubandalagsins,
og benti á að lokum að enginn
gæti treyst því hvaða stefnu
Framsókn tæki eftir kosningar.
Björn tók þegar upp hanzkan
fyrir rikisstjórnina, mótmælti því
að stefna hennar væri gagnrýnd
og lýsti m.a. yfir því að hann
gerði engan mun á aukaaðild að
Efnahagsbandalaginu og tolla-
samningi. Kvaðst Björn treysta
Bjarna Bencdiktssyni gersamlega
í því máli, hann myndi standa
við öll sín hcit! Þannig flutti
Björn ómengaðan boðskap beirra
hægrimanna í forustu Framsókn-
ar sem stefna að samstjóm með
íhaldinu að kosningum loknum.
1 síðari umferðum vakti Bjöm
athygli með því að lesa langa
kafla úr Veraldarsögu Grim-
bergs, þó ekki á frummálinu!
Málflutningur Ragnars Amalds
vakti mikla athygli og þótti bera
mjög af. Þegar hann sagði við
Bjöm í lokin: „Þú hefur mín
orð fyrir því, að þegar þú fell-
ur í vor, fellur bú með heiðri og
sæmd“ sýndi lófatakið að fund-
armenn töldu Ragnar hafa unnið
mikinn sigur. ,A‘'",”ggjur Fram-
sóknar eftir f’v ' n má einnig
marka á því, að Björn og félag-
ar hans hafa nú ákveðið að elta
Ragnar um kjördæmj[ð og mættu
í gærkvöld á fundi sem Alþýðu-
bandalagið boðaði til á Hofsósi.
með Ragnari Arnalds og Jónasi
Ámasyni sem frummælendur.
Lokið töku hita-
veitukvikmyndar
Lokið er nú töku kvikmyndar
um hitaveituna i Reykjavík en
borgarráð samþykkti í byrjun
þessa árs að láta gera mynd um
þetta efni þar sem hitaveitan hef-
ur vakið mikla athygli víða um
lönd og því ástæða til að kynna
hana á þennan hátt. Gestur Þor-
grímsson hefur séð um fram-
kvæmdir við myndatökuna en
Þorgeir Þorgeirsson kvikmynda-
stjóri gert handrit og annazt
leikstjóm. Áttu þeir viðtal við
fréttamenn nýverið um mynda-
tökuna.
Síðustu sinfóníu-
tónleikarnir
Næstkomandi föstudag, þann
24. þ.m. verða slðustu tónleik-
ar Sinfóniuhljoinsveitarimiar á
þessu starfsári. VVilliam Strick-
land er hljómsveitarstjóri, en
Paul Biggs verður einleikari.
Synfóníuhljómsveitin hefur
starfað af þrótti á þessu starfs-
ári, og hefur að heita má verið
uppselt á hverja tónleika. Birni
Ölafssyni, sem starfað hefur með
hljómsveitinni frá upphafi, seg-
ist svo frá, að aðsókn hafi vax-
ið með ári hverju, svo og áhugi
manna fyrir sveitinni. Þá má
geta þess, að á þessu starfsári
hefur hljómsveitin leikið inn á
hljómplötur nokkur verk fyrir
amerískt fyrirtæki, og er ætl-
unin. að þeim verði komið á
framfæri vestanhafs. Eru þetta
verk amerískra tónskálda, en
einnig hefur verið ákveðið, að
verk verði þama eftir íslenzk
tónskáld. Hafa þeir Jón Leifs og
Páll Isólfsson orðið fyrir valinu,
en líklegt má þykja, að fleiri
komi á eftir.
Tónleikarnir á föstudagskvöld
verða í Háskólabiói og hefjast
kl. 9 síðdegis. Á efnisskrá er
orgelkonsert eftir Poulinc, for-
leikurinn að Meistarasöngvur-
um Wagners og Synfónía nr. 4
eftir Brahms.
Þar sem enginn æfður íslenzk-
ur kvikmyndatökumaður var hér
til staðar og engar nothæfar vél-
ar fáanlegar hér á landi var
fenginn hingað brezkur kvik-
myndatökumaður, Christopher
Menges, og vélar leigðar frá
Englandi. Bretanum til aðstoðar
við myndatökuna var hins veg-
ar Islendingurinn Donald Ingólfs-
son. Jón Ásgeirsson tónskáld hef-
ur samið tónlist við’ myndíha éri
Knútur Skeggjason annazt tón-
upptöku.
Myndatakan hófst 20. febrúar
og var henni lokið í apríllok.
Er Þorgeir Þorgeirsson nú far-
inn til London tjl þess að gangá
frá myndinni til sýningar. Verð-
ur því verki væntanlega lokið í
júnílok.
Tvö börn koma fram i mynd-
inni, Ragnheiður Gestsdóttir og
Guðjón Ingi Gestsson, og fá á-
horfendur að kynnast hitaveit-
unni með þeirra augum.
Þetta er fyrsta íslenzka
fræðslumyndin sem gerð er með
fullkominni tækni og hafa þeir
sem að töku hennar stóðu öðlazt
reynslu á þessu sviði en við ýmsa
örðugleika hefur verið að etja
vegna slæmra aðstæðna hér.
Hafa þeir Gestur og Þorgeir nú
stofnað kvikmyndafélag ásamt
konum sínum, Jóni Ásgeirssyni
og Ragnari Þorgrímssyni og
nefnist félagið Geysir. Mun fé-
lagið annast töku íslenzkra kvik-
mynda, s.s. fræðslumynda o.fl.
Beztu pakkir sendum viö öllum peim sem á
sextugsafmœli okkar pann 14■ p.m. auðsýndu
okkiur vináttu sína, með heimsóknum, gjöfurr
símskeytum o.fl.
Eiísabet Magnúsdóttir,
Þorbjörg Magnúsdóttir.
Þriðjudagurinn 21. maí 1963
■ V
PlðHUSTAH
LAUGAVEGl 18®- SlMl 19113
' SELJENDUR
j ATHUGIÐ:
| Höíum kaupendur j
; með miklar útborg- \
í anir að íbúðum og
einbýlishúsum.
TIL SÖLU:
. ' t..“V / X í
2 herb. íbúðir í Selási og i
við Rauðalæk
3 herb. íbúðir við Njörva- j
sund, Langholtsveg, !
Engaveg. Flókagötu, Öð-
insgötu, Mávahlíð,
Kleppsveg og á Seltjarn-
amesi.
4 herb. kjallaraíbúð við
Ferjuvog, sér inngangur.
4 herb. glæsileg hæð við
Langholtsveg, bílskúr, 1. >
veðr. laus. t
4 herb. hæð við Melgerði,
1. veðr. laus.
5 herb. hæð í Hlíðunum 1.
veðr. laus. j
, 5—6 herb. glæsilegar efri j
i hæðir í tvíbýlishúsum .1 ;
i Kópavogi.
, Hús við Hitaveituveg, 4 ;
| herb. íbúð, allt nýstand-
sett, stór lóð, stórt úti-
hús. Otb. 150 þús.
Nýlegt timburhús, jám-
klætt við Breiðholtsveg,
lóðarréttindi. útb. 120
bús.
HEFI KAUPANDA með
mikla útborgun að 3—4
herb. íbúð innan Hring-
brautar.
Lítið einbýlishús í úthverf-
um Reykjavíkur eða í
Kópavogi með stórri lóð
óskast til kaups.
| ^afið samband við
, r'kkur ef bér burfið
j ^ð kaupa eða selja
fasteianir.
PóRískur rfómur
Framhald af 1. síðu.
komið nógu skýlaust fram bjá
Verkalýðs- og sjómannafélagi
Miðneshrepps að verkfallið hafj
verjð gert til að knýja Guðmund
á Rafnkelsstöðum til samnjnga
við félagið
Málskostnaður var látjnn falla
niður og LÍÚ hafði fallið frá
skaðabótakröfu. sem það hafði
gert fyrir þessum dómi. en með
því fororðj að það áskyldj sér
rétt til að höfða sérstakt skaða-
bótamál á Verkalýðsfé'agið.
Verkalýðsfélagið var sýknað
af sektarkröfum.
Þjóðviljinn náði tali af Þor-
valdi Þórarinssyni lögmanni
Verkalýðs- og sjómanrafélags
Miðneshrepps, en hann kváðát
ekki vilja tjá sig um d.óminn,
þar eð Hákon Guðmundsson för-
seti dómsins hefði aðeins lés-
ið honum niðurstöðumar í
síma. en ekki forsendurnar.
Hinsvegar kæmi sér dómurinn
mjög á óvart, þar sem hefði
talið vafalaust að verkfallíð
yrði dæmt lögmætt með hlið-
sjón af Félagsdómi sem féll þ.
17. júlí 1945, en þar var þvi
slegið föstu að að stéttarfélag
hafi rétt „til þess, samkv. lög-
um nr. 80/1938 að semja um
kaup og kjör félagsmanna sinna
við atvinnurekcndur og gera
kröfu um slíka samnínga". Þá
hefði hann og talið verkfallið
lögmætt með tilliti til niðurlags-
orða 1. töluliðs 1? gr. sömu
laga, þar sem segirj. að verkfall
„sé heimjlt til fullnægingar úr-
skurðum dómsins", en þann 18.
janúar í vetur dæmdi Félags-
dómur í _máli Verkalýðs- og
sjómannafélag Miðneshrepps á
hendur LlO og úrskurðaði gilda
síldveiðisamningana frá 1958 og
1959. Þessum úrskurði vildi Guð-
mundur á Rafnkelsstöðum ekki
hlýta og því var verkfallið gert.
Dómendur í Félagsdómi eru 5
og var dómurinn kveðinn upp
með 4 atkvæðum en Ragnar Ól-
afsson skilaði sér áliti.