Þjóðviljinn - 19.06.1963, Blaðsíða 4

4 SlÐA
Ctgeíandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: tvar H. Jónsson, Magnús Kjartansson (áb.),
Sigurður Guðmundsson.
Fréttaritstjórar: Jón Bjamason, Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skólavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 65 á mánuði.
Rannsóknin
¥»að var engin smáræðis kokhreysti þegar ríkis-
* stjórnin komst svo að orði í yfirlýsingu sinni
fyrir helgina: „Ríkisstjórnin 'telur að vaxandi
þjóðartekjur beri að nota til að tryggja launþeg-
um sem mestar kjarabætur, jafnframt því sem
gildi krónunnar sé varðveitt og vöxtur þjóðarfram-
leiðslunnar örvaður." Tilgangurinn með viðreisn-
arstefnunni var þó einmitt sá að breyta skiptingu
þjóðarteknanna launþegum í óhag og á því sviði
hefur náðst mjög verulegur árangur. Aðferð rík-
isstjórnarinnar hefur verið sú að skerða gildi
krónunnar sí og æ, þannig að. kaupmá'ttur henn-
ar er nú þriðjungi lægri en hann var í ársbyrjun
1960. Og því fer fjarri að ríkisstjórnin hafi örvað
þjóðarframleiðsluna; hún hefur þvert á móti
stöðvað framleiðsluna margsinnis með stefnu
sinni; en árgæzkan hefur í staðinn komið mynd-
arlega til liðs við þjóðina.
jKað er því ærin ásíæða til að efast um heilindin
þegar ríkisstjórnin býðst til þess í framhaldi
af þvílíkri setningu að aðstoða launþega við að
láta reikna út hversu mikla kauphækkun atvinnu-
vegirnir geti borið. Engu að síður hafa alþýðu-
samtökin ’tekið ríkisstjórnina á orðinu, enda eru
það samtök launþega sem ævinlega hafa knúið á
ríkisvaldið í þessu efni en fengið neikvæðar und-
irtektir þar til nú. Þarf nú að leggja megináherzlu
á það að athugun sú sem rætt er um verði bæði
gagnger og fljó'tvirk. Það hefur háð öllum opin-
berum umræðum um efnahagsmál að hér eru
duldar ýmsar staðreyndir sem liggja á lausu í
nágrannalöndunum, til að mynda um gróða ein-
stakra fyrirtækja, enda hefur verðbólgan einatt
verið notuð til að fela hinn raunverulega gróða.
Þessi at'riði þarf að kanna til hlítar, en auk gróð-
ans í þjóðfélaginu þarf rannsóknin einnig að fjalla
um sóunina og stjórnleysið sem gleypa óhemju-
legar fúlgur á ári hverju. Með skynsamlegri stjórn
á þjóðarbúskapnum og aukinni hagkvæmni væri
hægt að tryggja að mun meiri upphæðir kæmu í
hlut launþega. Rannsóknin þarf þannig að verða
næsta ýtarleg útfekt á þjóðarbúskap íslendinga.
Tilboð ríkisstjómarinnar um slíka rannsókn er
enn sem komið er almenns eðlis. Stjórnin
þarf hins vegar ekki að ætla sér þá dul að hún
geti látið sér nægja að mata alþýðusamtökin á
tölum sem hagfræðingar hafa tínt til í þágu við-
reisnarinnar. Eigi rannsóknin að koma að gagni
verða verklýðssamtökin sjálf að gefa mælt fyrir
um tilhögun hennar. Og því aðeins verða niður-
stöður slíkrar rannsóknar grundvöllur raunveru-
legra kjarabóta að ríkisstjórnin skuldbindi sig 'til
þess að binda endi á verðbólguna, þannig að laun-
þegar fái tryggingu fyrir því að samningar stand-
ist stundinni lengur. — m.
ÞJ6ÐVILHNN
Miðvikudagur 19. júní ý9&3
Á þjódhátíðinni í Reykjavik
17. júní flutti Valdimar J. Lín-
dal dómari í Kanada: ávarp
þetta frá Vestur-lslendingum,
sem hér fer á eftir:
Heilir og sælir allir kærir Is-
lendingar.
Það er heiður fyrir Vestur-
Islendinga, að hátíðanefndin
skyldi bjóða þeim að taka þátt
í hátíðahöldunum á þessum
merkisdegi, og ég er nefndinni
afar þakklátur fyrir að hún
valdi mig til að flytja þetta
ávarp.
Það er auðvelt fyrir okkur i
Kanada að meta þá frelsisbar-
áttu, sem þjóðin háði, og það
án þess að beita nokkurn tíma
vopnavaldi, er lauk á þann far-
sæla hátt, að árið 1944 varð Is-
land óháð og fullvalda ríki.
Það á vel við og sæmir þessum
mikla viðburði í sögu Islands
að hátíðahöld skuli haldin á
þessum minningardegi. Þannig
endurtekur þjóðin þakklæti sitt
ár frá ári.
Þótt ég hafi alið aldur í
annarri heimsálfu finnst mér
að á einkennilegan hátt ég sé
kominn heim.
fsland er mitt draumaland.
Draumamir hafa verið mjög
skýrir. næstum raunverulegir,
og nú finnst mér að ég ætti að
benda á sumt af því, sem mér
hefur fundizt svo afar fagurt
og göfugt í þessum drauma-
heimi mínum. Svo er sjálfsagt
að bæta við sumt af því aðdá-
anlega, sem ég hefi séð með
eigin augum þessa fáu daga
síðan ég kom til íslands,
Nú gæti ég bent á hinar
fomu bókmenntir Islands, sem
reyndust hinn andlegi fjársjóð-
ur Islendinga um aldaraðir. En
þær eru ekki það sem hefur
mest vakið aðdáun mína. Svo
gæti ég bent á,að þjóðin hef-^
ur varðveitt þennan foma fjár-
sjóð og gert hann að dýrmætrj
almenningseign, og hefur tek-
izt, öld eftir öld, að bæta við
þehnanwandlega arf. svo hægt
er að segja að frá aldaöðli hafi
menningar- og bókmenntasag-
an varið órofin þróunarsaga.
Það er afar markvert og hefur
hrifið mig mikið.
En það sem er undramcst er
að þjóðinni heppnaðist þetta
allt þrátt fyrir geysimikla og
margvíslega örðugleika.
Allt vjrðist hafa lagzt á eitt
að gera þetta ómögulegt, jafn-
vel eyða þjóðinni sjálfri. Hafís
og snjóar; eldgos víða um land
og hraun sem lagðist yfir blóm-
legar byggðir; drepsóttir geys-
uðu yfir fámenna þjóð; útlend
einokun dró kjark og dáð úr
þjóðinni; mjög oft hungursneyð,
sem þetta hlaut að hafa í
för með sér.
En því meir, sem þrengdi að,
því betur var barizt; því nær
sem eyðileggingardrekinn dró,
því fastar tók þjóðin saman
höndum um að varðveita hina
andlegu fjársjóði.
Sagan ykkar er lifandi sönn-
un þess að ykkar einkunnarorð
eru „Sækjum ætíð fram“.
Móðuharðindin voru varla
gengin yfir, þegar ný gullöld
íslenzkra bókmennta hefst, og
er hún enn ekki liðin, langt
frá því.
Og nú, eftir heimsstrfðin,
hafa naestum óskiljanlegar
þjóðmegunarframfarir átt sér
stað á íslandi; þar sér maður
dugnað, áræði og tæknis-snilld.
Þetta hefur verið mitt
draumaland. Nú er ég staddur
á Islandi og get horft í kring
með minum eigin augum.
. & .
KIPAUrCiCRÐ ItlKISINS
M.s. Herðubreið
fer vestur um land í hringferð
24. þ.m. Vörumóttaka í fimmtu-
dag til Kópaskers, Þórshafnar,
Bakkafjarðar, Vopnafjarðar,
Borgarfjarðar, Mjóafjarðar,
Stöðvarfjarðar. Rreiðdalsvíkur og
Djúpavogs.
M.s. Herjólfur
fer á morgun til Vestmannaeyja
Hornafjarðar. Vörumóttaka í dag
til Homaíjarðar.
Valdimar J. Líndal flytur ávarp sitt 17. júní. (Ljósm. B.B.).
Raunveruleikinn staðfestir allt
sem mig hefur dreymt, jafn-
vel hefur bætt við fegurð og
skrúða draumalandsins. Á að-
eins tvö dæmi skal bent.
Fyrir nokkrum dögum síðan
var ég staddur á hinum helga
stað, Þingvöllum. Eitt greip
mig snögglega. Rúmum búsund
árum síðan völdu forfeður
vorir þennan stað þar sem Al-
þingi þeirra skyldi sett. Feguð-
artilfinning landsmanna var
eins næm og hrein og hún er
þann dag. í dag, og hún sést
allt , í kringum mann í hinni
nýju Reykjavíkur-borg.
Annað dæmi: Maður horfir á
höggmynd Einars Jónssonar
,,Frelsið“. Önnur hönd braut-
ryðjandans bendir þangað sem
stefna skal, til frelsisins. en í
hinni hendinni er sverð. En
það er ekki reitt til höggs; til
þess á ekki að grípa fyrr en
í síðustu lög.
Lagt til samans, það sem ég
hefi séð í mínu daumalandi, og
nú hér í kringum mig, gefur
mér dálitla hugmynd um Is-
lands „tímanna- safn.“
En það sem er veigamest og
þyngst á metum í þessu tím-
anna safni er tungan.
íslenzk tunga! Það var ís-
land og eingöngu Island, sem
varðveitti hina gömlu norrænu
tungu, og þar engu síður en á
öðrum sviðum, hefur þjóðin
fágað og fegrað sinn eigin arf.
Við að vestan komum hingað
og heilsum.
Við endurtökum með ykkur:
„Sækjum ávallt fram“.
Þá mun á Islandi ríkja, „gró-
andi þjóðlíf með þverrandi tár.
sem þroskast á guðsríkisbraut.“
Val/limar J. Líndal.
18,6 millj. kr. reksturs-
afgangur Loftleiða sl. ár
Aðalfundur Loftleiða h.f.
fyrir árið 1962 var haldinn
föstudaginn 14. júni sl. kl. 2
eftjr hádegi í salarkynnum fé-
lagsins í Tjarnarcafé.
f upphafi fundaring minnt-
ist formaður félagsins, Kristj-
án Guðlaugsson hrl., tveggja
flugmanna félagsins, sem fór-
ust á þessu ári, er Þeir voru
á ferð frá Nýfundnalandi til
Grænlands á vegum flugfélags-
ins „Flugsýnar", þeirra Stef-
áns Magnússonar. flugstjóra
og Þórðar Úlfarssonar. aðstoð-
arflugmanns. Vottuðu fundar-
menn hinum látnu virðingu
sína með því að rísa úr sæt-
um.
Þá gaf stjómin skýrslu ura
rekstur félagsins árið 1962 og
rekstrarviðhorf. f skýrslu
stjórnarinnar kom fram eftir-
farandi;
Félagið á nú 5 flugvélar, all-
ar af gerðinnj DC-6B oS bætt-
ist 5. vélin við á árinu,(
„Snorri Þorfinnsson'*. Flug-
vélanýting reyndist 10 klst, á
sólarhring á hinu liðna ári,
Póst- og farþegaflutningar
jukust veruíega á árinu en
heldur dró úr vöruflutningum.
Almennt hefur rekstur auk-
izt á árinu og afkoman batn-
að. Núverandi starfslið er 455
manns, þar af 317 á íslandi.
Aukningin frá 1961 er 129
manns. A sl. ári skilaði félag-
ið íslenzku bönkunum giald-
eyri að upphæð kr. 54.S50.000
netto. auk þess sem það
greiddi allan rekstrarkostnað
og afborganir af flugvélum fé-
lagsins.
Greidd hafa verið að fullu
þau lán, sem ríkið ábyrgðíst í
upphafi vegna fluevélokaun.a,
Félagið greiddi -ta-fcmSnn-
um launauppbót fyrir árið 1961
sem nemur kr 1.119.000.
Reksturshagnaður varð kr.
18.596.000 á árinu, eftir að af-
skrifað hafðj verið um kr.
31.156.000.
Upplýst var, að skattgeiðsl-
ur félagsins af tekjum ársins
1962 myndu samkvæmt áætl-
un nema rúmum 10 milljónum
krónai.
Fram kom. að beint tjón fé-
lagsins af nýafstöðnu verkfalli
flugmanna næmi um 3 millj-
ónum króna, auk hins óbeina
tjóns, sem vérkfallið hefur
valdið.
Félagið varði 21 milljón
króna til auglýsinga og land-
kynningar á árinu, en auk bess
kom það á framfæri greinum
um fsland í blöðum og tímarit-
um i Bandaríkjunum, sem tal-
ið er að náð hafi til 45 millj-
ón lesenda. auk allra annarra
blaðaskrifa austanhafs.
Samþykkt var á fundinum
að greiða hluthöfum 15% arð
vegna ársins 1962 en auk þess
fá hluthafar fargjaldaafslátt í
hlutfalli við hlutafjáreign sína.
Nokkrar samþykktir voru gerð-
ar á fundinum og verður
þeirra getið síðar.
Stjórn. varastjóm og endur-
skoðendur voru endurkjömir,
en stjómina skipa; Kristján
Guðlaugsson hrl., formaður;
Sigurður Helgason, framkvstj.,
varafprmaður; Alfreð Elíasson,
framkvstj.. K. E. Olsen. flug-
deildarstjóri; Einar Ámason,
flugstjóri. .
Varastjóm skipa: Dagfinnur
Stefánsson. flugstjóri; Sveinn
Benediktsson. framkvstj.
Endurskoðendur eru: Stefán;
Biömsson skrifstofustj.; Þor-j
leifur Guðmundsson. skrif-'
stofustjóri.
Að lokum þakkaði formaðurj
félagsstjórnar stjórn og starfs-
liði vel unnin störf i þágu fé-
lagsins á gl. ári, og tóku fund.
armenn undir með lófataki. !
Gagnfrœðaskólanum í Von-
arstrœti sagt upp tólfta júní
Gagnfræðaskólanum í Vonar-
6træti var sagt upp miðvikudag-
inn 12. júni. I skólann höfðu inn-
ritast 204 nemendur í níu bekkja-
deildir, þar af 8 landsprófsdeild-
ir og eina framhaldsdeild.
Undir landspróf gengu 156
nemendur og stóðust 152 prófið,
þ.e. fengu aðaleinkunn 5.00 og
þaf ýfir. 104 nemendur hlutu
framhaldseinkunn, þ.e. 6.00 og
þar yfir í landsprófsgreinum. sex
nemenöur fengu I. ágætis eink-
unn. 52 fengu I. einkunn. 46
fengu II. einkunn og 48 fengu
III. einkunn.
Þrír utanskóia nemendur tóku
landspróf við skólann og stóðust
það allir með framhaldseinkunn.
Úr framhaldsdeild luku sextán
nemendur gagnfræðaprófi og
stóðust það allir.
Hæstu einkunn á gagnfræða-
prófi hlutu þau Guðmundur H.
Eiríksson og Hildur Högnadóttir
bæði með aðaleinkunnina 8.13.
Hæstu einkunn í landsprófi
hlaut Jón Grétar Hálfdánarson I.
ágætis einkunn 9,42.
Skólastjórinn. Ástráður Sigur-
steindórsson, afhenti bókaverð-
laun beim nemendum. sem skar-
að höfðu fram úr í námi og þeim.
sem unnið höfðu ýmis trúnaðar-
störf í þágu skólans.