Þjóðviljinn - 06.07.1963, Blaðsíða 3

ÞIÖÐVILHNN
SfÐA 3
Laugardagur 6. iúli 1963
Deilur Kínverja og Rússa:
Litlar horfur eru nú
taldar vera á sáttum
MOSKVU 5/7 — Síðari hluta föstudags kom lil Moskvu nefnd
kínverskra kommúnista. Mun hún ræða við íremstu menn
kommúnistaflokks Ráðstjórnarríkjanna um deilur þær, er nú
eru uppi milli kommúnistaflokka þessara landa. Á flugvellin-
um var mættur um 200 manna hópur Kínverja. Tók hann lönd-
um sínum 'með miklum fögnuði, en sovézkir blaðamenn létu sér
fátt um finnast. Formaður sovézku nefndarinnar er Mikail
Suslov, og tók nefndin á móti Kínverjunum á flugvellinum.
Formaður kínversku nefndarinnar er Teng Hsiao-Ping. Dipló-
matar vesturveldanna í Moskvu telja það harla ósennilegt,
að takast megi á þessari ráðstefnu að leysa þau vandamál,
sem upp hafa komið í hugmyndafræði flokkanna.
Eins og kunnugt er af fréttum
hafa mjög harðnað deilur komm-
únistaflokka þessara landa að
undanförnu. Fáum tímum áður
en kínverska sendinefndin kom
til Moskvu afhenti kínverska
stjórnin sendiherra Sovétríkj-
anna í Kína harðorð mótmæli
gegn xeirri ráðstöfun sovézku
stjórnarinnar að vísa úr landi
fimm Kínverjum. Var þeim gef-
ið að sök að hafa gert opinbert
harðort bréf kínverskra komm-
únista um stefnu Sovétstjómar-
innar og Kommúnistaflokks
Ráðstjómarríkjanna. Verja Kín-
verjar starfsemi þessara manna
1 Sovétríkjunum og halda því
fram, að það sé fullkomlega
eðlilegt að sendiráð sósíalistísks
ríkis dreifi slíkum skjölum í
öðru sósíalistísku ríki. Slíkt hafi
jafnan verið venja, og hafi sendi-
ráð Sovétríkjanna í Kina einnig
gert það.
Mindszenty
senn iaus
VÍN 5/7 — Yfirmaður kaþólsku
kirkjunnar í Ungverjalandi, Jó-
sef Mindszenty. kardínáli, getur
e.t.v. sótf kirkjuþingið í Róm
nú í haust. Er frá þessu skýrt
í Vín og haft eftir ábyrgum
mönnum. Kardínálinn hefur set-
ið í bandaríska sendiráðinu í
Búdapest frá því uppreisnin
varð í Ungverjalandi.
Fyrr á árinu fóru fram við-
ræður milli páfastóls og ung-
verskra yfirvalda um mál
kardínálans, en þær viðræður
féllu niður við lát Jóhannesar
páfa. Það er hald manna, að
viðræðurnar verði teknar upp
aftur í náinni framtíð. Erfiðast
viðureignar hefur það verið,
hver taka skyldi við af Mindsz-
enty. Ungverska ríkisstjórnin er
sögð hafa stungið upp á Endre
Hamvas. biskupi. en páfastóll
er sagður honum mjög mótfall-
inn. Aðrir, sem til greina koma,
eru Vincze Tomek o;g biskupinn
Mihaly Endredi. Tomek hefur
búið í Róm frá því 1947.
Páfastóll mun væntanlega
krefjast þess, að trúarbragða-
fræðsla verði leyfð í landinu og
að skipað verði í sex auð bisk-
upsembætti. Ejnnig vjll páfa-
Stóll fá meirj áhrif á stjórn
kirkjunnar. Heimildarmenn
fréttarinnar í Vínarborg halda
því fram, að öll þessi vandarnál
væru nú leyst. ef Jóhannes páfi
hefði lifað nokkrum vikum
lengur.
Það var ekki fyrr en hálfum
sjöunda tíma eftir komu Kín-
verjanna sem Tass — fréttastof-
an í Moskvu tilkynnti komu
þeirra. Þegar eftir komuna voru
Kínverjarnir gestir sovézku
nefndarinnar, og skáluðu þeir
Suslov og Hsiao — Ping þar
hvor fyrir öðrum. Suslov er einn
fremsti Marxisti Sovétríkjanna,
Hsiao — Ping er aðalritari kín-
verska kommúnistaflokksins.
Kínverjarnir munu trúlega búa
í gestabústað Sovétstjómar-
innar á Lenin — hæðinni í
Moskvu. Það framgengur ekki af
tilkynningu Tass — fréttastof-
unnar hvort viðræður séu þeg-
ar hafnar. Áður höfðu borizt um
það fréttir, að þær myndu hefj-
ast þegar síðari hluta föstudags.
Ekkert er um það vitað, hve
lengi viðræðumar munu vara,
en trúlegt er talið, að það verði
aðeins fáa daga.
Ekki er nema að litlu leyti
vitað um afstöðu annarra komm-
únistaflokka til þessarar deilu.
Þó virðist sem Kínverjar fái
fremur lítinn stuðning við stefnu
sína, og einna helzt frá komm-
únistaflokkum Asíu. Hélzta
deilumálið er talið vera það, að
hve miklu leyti skuli grípa til
styrjaldar “tll ‘að' úttJffeiða komm-
únismann. Kínverjar hafi látið
þá skoðun í Ijósi, að Sovétríkin
óttist um of kjarnorkustyrjöld
og hindri þetta starfsemina.
Sovétríkin undirstriki hinsvegar
nauðsyn friðsamlegrar sambúðar,
og haldi þvi fram, að heims-
styrjöld sé brjálæði á tímum
atómsprengjunnar. Telji þau, að
kommúnisminn muni sigra í
kalda stríðin í krafti yfirburða
sinna og með fordæmi sínu. Þó
afneiti þau ekki með öllu beit-
ingu hervalds undir vissum
kringumstæðum.
1 tilkynningu frá miðstjóm
kínverska kommúnistaflokksins
segir, að nefndin fari til Sovét-
ríkjanna þrátt fyrir mistúlkanir,
ásakanir og árásir, sem sovézkir i
kommúnistar hafi gert sig seka j
um gagnvart kínverskum komm- !
únistum. Áður var þess getið :
til, að hætt yrði á síðustu stundu !
við för Kínverjanna, þar eð birt j
var í gær í Pravda mjög harð- j
j orð grein í garð Kínverjanna. j
! Miðstjómin segir nefndina hafa 1
fengið fyrirmæli um það að i
svara greininni, og eigi nefndin !
að gera sitt ítrasta til þess að
koroast að samkomulagi í deil-
um þessum. Þykir þessi tilkimn-
I ing miðstjórnarinnar ein sú hóg-
I værasta, sem frá Kínverjum hef- j
ur komið undanfarið.
Portúgölum
vísað frá
QENF 5/7 — Á alþjóðlegri
kennslumálaráðstefnu, sem hald-
in er í Genf á vegum Unesco,
var Það ákveðið, að meina
Portúgal að taka bátt í störf-
um ráðstefnunnar. Ástæðan fyr-
ir þessu er stefna Portúgala í
nýlendumálum.
Það eru Afríkuríkin á ráð-
stefnunni. sem að þessu standa.
Portúgalski sendifulltrúinn Fern.
ando Pereira lýsti því yfir í
dag. að sér hefði verið meinað-
ur aðgangur að sölum ráðstefn-
unnar. Kvað hann þetta ólög-
legt -og myndu Portúgaiar mót.
rnæla bæði opinberlega ög form.
lega. Fundur æðstu manna
Afríkuríkja í Addis Abbea hef-
ur hvatt til þess, að Suður-
Afríka og Portúgal séu útilok-
uð frá alþjóðaráðstefnum.
Á fimmtudag neituðu Portúg-
alar að yfirgefa salinn og leiddi
það til þess, að fulltrúar Asíu-
ríkja gengu af fundi í mótmæla-
skyni. Afríkuríkin hafa ]ýst því
yfir, að þau muni beita slíkum
aðgerðum á öllum þeim al-
þjóðaráðstefnum, þar sem Port-
úgal og Suður-Afríka eiga sæti.
Veli Merikoski
fer til Sovét
HELSINGFORS 5/7 — Utanrík-
isráðherra Finnlands, Veli Meri-
koski, fer í heimsókn til Sovét-
ríkjanna í miðjum ágúst. Fer
hann þangað í boði Andrei
Gromiko, utanrikisráðherra Sov-
étrikjanna. Ferðin mun taka
hálfan mánuð og er ekki opin.
ber heimsókn.
Gomulka deilir á
pólska biskupa
VARSJÁ 5/7 — Leiðtogi pólskra
kommúnista, Wladyslaw Gom-
ulka, lét svo um mælt í dag, að
nauðsynlegt væri að efla sósí-
alistískan hugs^narhátt. Hann
kvað helztu trúarstofnanir
’andsins ekkj mega sýna neina
linkind í því máli.
Gomulka hélt þessu fram í
þriggja tíma langri ræðu er
hann hélt á fundi í miðstjóm
kommúnisfaflokksins pólska.
Fjallaði ræðan um menningar-
leg og hugmyndafræðileg vanda-
mál. Gomulka noitaði tækifærið
til að gagnrýna óábyrga og nið-
urrífandi gagnrýni margra
pólskra blaðamanna. Einkum
veittist hann hart að stórum og
vinsælum vikublöðum. Kvað
hann þau einkum og sér í lagi
teggja áherzlu á alls konar æsi-
fregnir og sýna sjúklegan áhuga
á þ'finu í hinum vestrænu lönd-
um svo og einkalífi kvikmynda-
leikara.
Einnig hélt Gomulka því fram,
að sósíalistískur hugsunarhátf.
ur kæmi hvergi nærri nóg fram
i verkum ýmissa sagnfræðinga
og hagfræðinga í Póllandi. Þeir
hefðu enn tilhneigingu til Þess
að halda dauðahaldi í borgara-
legar skoðanir. Sömu tilhneig-
ingar kvað hann gæta hjá
pólskum rithöfundum, kvik-
myndamönnum og leikhúsmönn-
um, þeir væru um of háðir
starfsfélögum sínum í Frakk-
landi og Bandaríkjunum.
Þá gerði Gomulka harða hríð
að biskupum landsins. Kvað
hann þá ekki fylgja stefnu Jó-
hannesar páfa. Afturhaldshópa
kvað hann hafa hlotið stuðning
innan kaþólsku kirkjunnar í
Póllandi. Væru þessir hópar
einkum að verki þegar fyrir
kæmu tímabil með fjárhags-
vandræðum og alþjóðlegri
spennu.
— Vor tíð ber öll merki bar.
áttunnar milli kapítalismans og
kommúnismans, sagði Gomulka.
í þeirri baráttu kvað hann trú-
arstofnanir landsins verða að
taka afstöðu. Kvað hann pólsk-
um biskupum nær að skipta
mönnum í hópa með eða móti
siríði í stað þess gð skipta þeim
með eða móti kommúnismanum.
Fyrir fácinum dögum mótmæltu negramir í St. Louis í Missouri kynþáttaaðskilnaðinum í skólum
borgarinnar með því að koma saman á götunum og halda þar kyrru fyrir með kröfuspjöld sin
á lofti. Eins og myndin sýnir lamaðist umferðin algjörlega, en ekki er getið um að til átaka
hafi komið við lögreglu í þetta sinn.
De Gaulle og Adenauer:
Ekkert samkomu-
iag um aðild Breta
BONN 5/7. — Þcisn de GauIIe,
Frakklandsforseta, og Konrad
Adcnauer, kanzlara V.-Þýzka-
lands, tókst ckki að komast að
samkomulagi um það, hver vera
skuli tcngsl Englands við Efna-
hagsbandalagið. Viðræður þeirra
hafa staðið í tvo daga. Er þeim
Iauk var það tilkynnt í Bonn, að
málið yrði tckið til meðferðar á
næsta ráðherrafundi Efnahags-
bandalagsins, en hann hefst þann
IX. júlí næstkomandi.
Talsmaður vestur-þýzku stjóm-
arinnar, Gúnther von Hase, lét
svo um mælt, að aðilar hefðu 1-
hugað ýmsa möguleika út frá því
meginsjónarmiði, að komast yrði
að sem frjálslegustu fyrirkomu-
lagi, sem ekki gerði það nauð-
synlegt að koma á fót nýjum
stofnunum. Á þessu stigi máls-
ins hefði þó ekki tekizt að kom-
ast að neinu ákveðnu samkomu-
lagi, sem leggja mætti fyrir ráð-
herrafundinn í Brussel.
Það kemur einnig fram í sam-
eiginlegri tilkynningu um við-
ræðumar, að löndunum tveim
hefur heldur ekki tekizt að kom-
ast að samkomulagi um lausn
erfiðasta vandamálsins, nefnilega
hvemig fá megi sameiginlega
stefnu í landbúnaðarmálum.
Einkum er það verð á komi, sem
vandræðum veldur. í tilkynning-
unni segir, að það mál verði að
ræða við hin aðildarríkin, þar eð
þetta mál snerti alla en sé ekki
einkamál Frakklands og Þýzka-
lands.
Það sem helzt hefur jákvætt
komið af viðræðum þessum er
sú ákvörðun, að árlega skuli að
Njésnahrinpr
rofinn
TEL AVIV 5/7 — Lögreglan í
Tel Aviv tilkynnji þag á föstu-
dag, að komizt hefði upp urn
mjkinn njósnahrjng Araba, sem
í landjnu búa. Uppljóstranir
þessar eru að þakka eða kenna
arabíska njósnaranum Hassan
Abdul Hamid, en hann var fyrir
skömmu dæmdur í tólf ára
fangelsi fyrir njósnir í þágu
Egyptalands.
minnsta kosti hálf milljón ungs
fólks frá hvoru landi heimsækja
hitt. Hefur stofnun sú, er þetta
mál annast, fengið til sinna um-
ráða fé, sem nemur 420 milljón-
um íslenzkra króna.
De Gaulle hefur að vanda ver-
ið vel tekið í Þýzkalandi, og eru
Vestur-Þjóðverjar einkum á-
nægðir með það, að hann virðist
treysta arftaka Adenauers, Lud-
wig Erhard, að fullu. 1 einka-
samtali við Erhard lét de Gaulle
þess getið, að hann hefði á hon-
um óbifandi traust, og hvað svo
að orði. að „þegar allt kæmi til
alls væru þeir innblásnir af hin-
um sömu, frjálslyndu hugmynd-
um.“
Norræn! nám-
skeið í sveitar-
félagastjérn
Dagana 14,—20. júli næst-
komandi verður haldjð í
Hjndsgavl í Danmörku nor-
rænt námskeið í stjórn sveit-
arfélaga.
Helztu dagskrármál á nám-
skeiðinu verða:
1. Fjármál sveitarfélags. þar
sem skatfar eru greiddjr Um
leið og tekna er aflað.
2. Umsjá sveitarfélaganna
með e’dra fólki.
3. Áhrif sveitarstjórna á
svæðaskipulagningu með hlið-
hjón af staðsetningu atvinnu-
fyrirtækja og dreifingu byggð-
ar.
Auk þess verður fjallað um
samanburð á sveitarstjóm á
Norðurlöndum o.fl.
Þeir, sem hefðu hug á að
taka þátt í þessu námskeiði
láti um það vita á - Skrifstofu
Sambands íslenzkra sveitarfé-
laga. sem veitir nánari upplýs-
ingar.
Gert er ráð fyrir tveimur
þátttakendum frá íslandi.
(Frá Sambandi íslenzkra
sveifarfélaga)’.
Hrésar mjög
Krústjoff
MOSKVU 5/7. Varavamarmála-
ráðherra Sovétríkjanna, Kon-
stantin Rokossovski, lagði i dag
árerzlu á þann þátt, er Krústj-
off hefði átt i því, er Rússar
sigruðu Þjóðverja við Kursk
Bend 1943. í grein í Pravda
segir Rokossovski, að sókn
Þjóðverja þá hafi verið ein hin
hættulegasta í innrásarstríðinu.
Aukakosningar
LONDON 5/7 — Síðastliðinn
fimmtudag fóru fram aukakosn-
ingar í tveim kjördæmum í
Englandi. Verkamannaflokkur-
inn hélt þingsætinu í báðum
þessum kjördæmum. Voru yfir-
burðir flokksins sýnu meiri nú
en við síðustu kosningar.
Hlýtur traust
RÓM 5/7 — Hin nýmyndaða
minnihlutastjórn Giovannis Le-
one fékk traustsyfirlýsingu hjá
senatinu á föstudagskvöld.
Allir ráðherrar stjórnarinnar
eru úr flokki kristþegra demó-
krata. 133 greiddu atkvæði með
ríkisstjórninni. 110 á móti, en
76 greiddu ekki atkvæði.
Maloysia
stofnuð
LONDON 5/7 — Viðræður þær,
sem fram hafa farið um stofnun
Malaysia-sambandsins, héldu á-
fram í nótt og er nú talið, að
komið sé yfir erfiðasta hjallann.
í morgun var allt útlit fyrir, að
málinu væri borgið.
Forsætisráðherra Singapore lét
svo um mælt eftir næturfund,
sem staðið hafði í hálfan ellefta
tíma, að nú lægju málin að
mestu Ijós fyrir. Samningamenn-
imir munu hittast í dag og
leggja þá síðustu hönd á verk
sitt.
í gær höfðu viðræðumar nærri
því stöðvazt, og forsætisráðherra
Malaya lýsti því yfir, að hann
gæti eins tekið föggur sínar og
farið, ef Singapore lét ekki af
ósanngjörnum kröfum sínum.
Ekki varð þó af slíku. Samkvæmt
áætluninni á Malaysia-sambandið
að ná yfir Malaya, Singapore og
þrjú brezk svæði á Norður-
Bomeo.