Þjóðviljinn - 01.09.1963, Blaðsíða 6

g SÍÐA
ÞIÓÐVItTlNN
Sunnudagur 1. september 1963
Dvöi Krústjoffs íJúgóslaviu er að Ijúka
Hálfs mánaðar dvöl Nikita
Krústjoffs, forsætisráðherra
Sovétríkjanna, í Júgóslavíu
fer nú senn að Ijúka. Hann
hefur ferðazt víða um landið.
kynnzt júgóslavnesku þjóðlifi
og haldið margar ræður. Hann
átti langar viðræður við Titó
forseta og aðra ráðamenn og
var niðurstaða þeirra aó eng
inn slíkur ágrciningur sé nú
uppi milli Júgóslavíu og Sov-
étríkjanna, að ekki verði hæg<
að jafna hann. Fyrsti árangur
þeirra viðræðna er að fyrir-
sjáanlegt er að viðskipti land-
anna ntunu stóraukast þegar á
þessu ári og allt bendir til
þess að Júgóslavia tengist nú
hinum sósialistísku rikjum í
Austur-Evrópu enn traustari
böndum. — Efri myndin sýnir
þá Krústjoff og Tító á fundi
ásamt ráðunautum sinum, en
á þcirri neðri eru þcir á gangi
á eynni Brioni ásamt konum
sínum. Nínu og Jovönku.
Lungnakrabbi er tíu sinnum
aígengari í úrannámunum
Bandaríska heilbrigð-
ismálastjómin hefur
slegið bví föstu að
rannsóknir sanni að
dauði af völdum
lungnakrabba sé mur
algengari meðal starír
manna við úran náir
urnar bandarísku e^
annarra íbúa landsins
Samkvæmt niðurstöðum rann
sóknanna, sem staðið hafi yfii
í tólf ár, orsakar geislun í nám-
unum lungnakrabba. Rann-
sóknirnar jhafa farið fram í úr-
an-námum í'sjö fylkjum: Ari-
zona, Colorado, Nýja Mexíkó
Montana, N-Dakota, Wyom
ing og Utah. Rannsóknimai
hafa leitt í ljós að dauðsföll a1
völdum lungnákrabba eru mur
algengari I námum en meða
karlmanna á sambærilegur
aldri í héruðunum í kring.
Krabbameinsstofnunin band:
ríska og sú deild innan heil-
brigðísstjórnarinnar sem fjall-
ar um atvinnusjúkdóma hafa I
sameiningu rannsakað 5.370
verkamenn í úran-námunum og
kemur í- ljós að þeir sem vinna
niðri í námunum eru í hvað
mestri hættu.
11 af 768
Af 768 verkamönnum sem
mnið höfðu í fimm ár í nám-
tnum létust ellefu úr lungna-
:rabba. Er þetta tíu sinnum
\ærra hlutfall en það sem gild-
Framhald á 8. «íðu.
Viðsjúrvert ústand
við Genesaretvatn
Eins og kunnugt er hefur öryggisráð Samein-
uðu þjóðanna tekið landamæradeilu Sýrlend-
inga og ísraelsmanna til meðferðar. Bera báðir
aðilar hinn þungum sökum, en að undanförnu
hefur komið til minniháttar vopnaviðskipta við
landamferi ríkjanmaj. Talið er að erfitt verði
um sættir og óttast margir að til stórátaka
kunni að koma.
ísraelsmönnum yrði ekki hern-
aðarlegur ávinningur að liðs-
flutningum Sýrlendinga. Báðir
aðilar féllust á þetta og þar
með varð þrætueplið til.
Deila Sýrlendinga og ísra-
elsmanna er varhugaverðasta
vandamálið sem enn er ó-
leyst varðandi Palestínu.
Deilumálin eru flókin en þó
má nefna þrjú atriði sem
mestu máli skipta:
+ Friðaða svæðið meðfram
vopnahlésmörkunum.
★ Flskveiðarnar á Genes-
aretvatni.
ir Áætlanir um áveitukerfi
Jórdanfljótsins.
Þegar vopnahlésviðræðurnar
fóru fram á Rhodos árið 1949
neituðu Sýrlendingar eindregið
að hörfa á brott með hersveit-
ir sfnar frá þeim svæðum sem
þeir höfðu lagt undir sig í
Palestínu. Til að leysa þetta
vandamál lögðu fulltrúar Sam-
einuðu þjóðanna til að svæði
þessi yrðu friðuð undir eftir-
liti samtakanna — þannig að
-4»
Hægt er að fram-
leiða nægæn mat
handa öllum
ABERDEEN 30/8 — Það er Hél-
ber firra að svo kunni að koma
áður en langt liður að mannkyn-
inu hafi fjölgað svo að ekki
verði hægt að framleiða næg
matvæli í heiminum að metta
hvern mann, sagði prófessor
Martin Jones, á ársþingi brezka
vísindafélagsins í Aberdeen í
dag.
Það eru ótæmandi möguleikar
á að auka matvælaframleiðsluna
svo mikið að hún haldist i hend-
ur við fjölgun mannfólksins,
a.m.k næstu tvær alþimar, sagði
hann. Hann nefndi sem dæmi
að tífalda mætti matvælafram-
leiðsluna í heiminum með því
að breyta hinum víðlendu eyði-
mörkum hitabeltisins í frjÓsamt
land með áveitum.
Misjöfn túlkun
Upphaflega var gert ráð fyrir
að þessi skipan væri aðeins til
bráðabirgða en nú hefur hún
staðið í 14 ár. Hvað eftir ann-
að hafa úfar risið miili ríkj-
anna tveggja og hafa þau túlk-
að orö samningsins á mjög mis-
munandi vegu.
Samkvæmt samningnum átti
formaður vopnahlésnefndarinn-
ar að bera ábyrgð á því að
friður og ró héldist á svæð-
unum og að íbúamir, sem bæði
eru Arabar og Gyðingar gætu
lifað og starfað að eðlilegum
hætti.
fsraeismenn líta svo á að
friðaða beltið sé hluti af yfir-
ráðasvæði þeirra og krefjast
þess að fá að beita þar lög-
reglu sinni. Hinsvegar neita
þeir Sýrlendingum um slfkt.
Sýrlendingar telja að hvorki
þeir sjálfir né ísraelsmenn,
heldur einungis fulltrúar Sam-
einuðu þjóðanna, hafi vald til
þess að taka ákvarðanir varð-
andi friðaða svæðið og stvður
öryggisráðið það sjónarmið.
■ Málið ér enn flóknara vegna
þess hvernig háttað er eigna-
réttinum á landrýminu á frið-
aða svæðinu. Svæðinu er
skipt í ótal smálóðir sem ým-
ist Gyðingar eða Arabar eiga.
Engin mörk eru á milli þjóð-
anna og iiggur því sýrlenzkt
land einatt næst Israel en
fsraelskt næst Sýriandi.
Auk þess hefur löngum ver-
ið deilt um eignarréttinn á
nokkrum lóðum sem arabískir
bændur nytja og telja sig eiga.
ísraelsmenn fullyrða að þeir
hafi keypt iarðir þessar af
fyrrverandi lénsherrum.
N» ” I uf ninear
Allí frá upphafi hafa deiljir
og erjur verið daglegt brauð
----------------------------
Næsta skrefið eftir sprengingabannið?
Nato ræðir tillögu
um eftirlitsstöðvar
PARlS 30/8 — Nokkrar hoéifur
þykja nú á því að samkomulag
geti tekizt milli Atltanzbanda-
lagsins og Varsjárbandalagsins
um að þau komi upp eftirlits-
stöðvum hjá herjum hvors ann-
ars I Evrópu til að fyrirbyggja
skyndiárás, en Krústjoff,. forsæt-
isráðherra Sovétríkjanna, lagði
slíkt til I ræðu sem hann flutti
þegar verið var að ganga irá
Moskvusáttmálanum um spreng-
ingabann.
Það þykir benda til að samn-
ingar um slíkar eftirlitsstöðvai
gætu tekizt, að fastaráð Atlanz-
haísbandalagsins samþykkti a
fundi sínum f París i dag að fela
herforingjum sfnum að gera al-
hugun á því hvemig haga mætti
framkvæmd málsins. Málið mun
síðan tekið aftur upp í ráðinu
þegar herforingjamir hafa skil-
að álitsgerð sinni um það.
Skiptar skoðanir
Góðar heimildir eru hafðar
fyrir því að skoðanir hafi verið
skiptar á fundi ráðsins. Fulltrúar
Belgíu, Lúxemborgar, Noregs,
Danmörku, Kanada og Italíu eru
sagðir hafa lýst sig hlynnta slík-
um eftirlitsstöðvum. en fulltrúar
Vestur-Þýzkalands, Frakklands,
Grikklands og Tyrklands hafi
verið þeim andvfgir og fulltrúar
Portúgals og Hollands einnig að
nokkru leyti. Brezka stjómin
mun ekki hafa tekið afstöðu í
málinu. en er talin vera hlynnt
tillögunni. Sama máii mun gegna
um Bandaríkjastjórn. A'ð venju
er þess ekki getið að fulltrúi Is-
lands hafi haft nokuð til mál-
anna að leggja.
meðal fbúa friðaða svæðisins.
Israelsmenn færðu sig æ lengra
upp á skaftið með þeim af-
leiðingum að flestir Arabamir
ýmist fluttu vonsviknir á brott
eða beinlínis flúðu.
Eitt sinn fluttu Israelsmenn
fbúa tveggja þorpa á brott og
kváðust gera það af „öryggis-
ástæðum". Síðar komu Samein-
uðu þjóðirnar því til leiðar að
þeir voru fluttir heim aftur.
Fólkið var þá orðið svo hrætt
um sig að það fluði samstund-
is til Sýrlands. Þar var flótta-
mönnunum tekið heldur dræmt
þar sem landar þeirra vildu
að íbúarnir á friðaða svæðinu
létu ekki ganga á rétt sinn.
Hvað eftir annað kom til
vopnaðra átaka og neyddust
Sameinuðu þjóðimar til þess
að Iýsa,því yfir að þær gætu
ekki fellt sig við aðfarir Isra-
elsmanna. Israelsmenn lögðu æ
fleiri jarðir undir sig en Arab-
amir hrökkluðust burt og urðu
að horfa upp á það að útlend-
ingar nytjuðu þar jarðir sem
áður höfðu tilheyrt þeim sjálf-
um — sjálfsagt með mun nú-
tímalegri og afkastameiri að-
ferðum.
Þannig er málum háttað enn
i dag og er varla liklegt, að
sættir takist í bráðina.
Lösrree-la eða her?
Lögreglulið það sem fsraeis-
menn beita á friðaða svæðinu.
landamæralögreglan svokallaða,
er skipulagt og útbúið eins
og um her væri að ræða.
Vopnahléssamningurinn bannar
alla þermennsku á friðaða
svæðinu og hafa Sýrlendingar
því hvað eftir annað sent Sam-
einuðu bióðunum kærur af
bessum sökum. ísrael’menn bafa
aldrei sinnt klögumáium hess-
um en haldið bví fram að lið-
ið á svæðinu sé lögreglulið sem
heyri undir innanríkisráðuneyt-
ið og sé bvf ekki um neinn
her að ræða.
Sýrlendingar hafa haldið á-
fram að kæra vegna lösrnqiu-
manna og skriðdreka frá ísra-
ei. Finstöku sinnum hafa beir
hafið skothríð að fyrra bragði
og hafa ísraelsmenn ekki lát.ið
sinn hlut eftir liggja. Hafa
skærur þessar stundum . nrðið
svo maenaðar að gripið hefur
verið til stríðsvagna og stór-
skotaliðs.
/
Vítahrinerir
Sýrlendingum hvkir að von-
um að þeir séu órétti beittir
og í bræði sinni hafa beir með-
al annars skotið á óþreytta
borgara, lagt leynisprerfgiur t
jörðu og tekið kvikfé Gyð-
inga eienamómi. Þessum að-
gerðum hafa fsraelsmenn svar-
að með meiri skothríð. eignar-
nómi o.s.frv.
ísraelsmenn hafa vfirieitt
verið vopnahlésnefnd Famein-
uðu bióðanna bungir f skaufi-
Hvað eftir annað hafa beir
meinað starfsmönnum samtak-
anna um aðeang að þeim svæð-
um sem þeir áttu samkvæmt
samnlnoniim pð hafa eftirlit
með. Hafa þeir aídrei hvikað
frá þeirri skoðun sínni að frið-
aða svæðið væri hluti af iandi
þeirra.
Viasiár
Hætt er við að ekki eeti hjá
þvf farið er til lengdar lætur
að til meiriháttar átaka komi
vegna landamæradeilna.nna.
Er ekki óhugsandi að tsra-
elsmenn muni nofa eriurnar
sem afsökun fvrir bví pð loggia
allt friðaða svæði^ undir sig
og lýsa því vfir að hað sé
sem slfkt úr sögutinl Ff svo
fer er ólíklegt að ArDi-príkin
í nágrenninu muni sitja auð-
um höndum.