Þjóðviljinn - 20.10.1963, Blaðsíða 6

SlÐA
MÖDVILJINN
Göng undir
Ermarsund
■ Það eru g-amalkunn sannindi flestum Eng-
lendingum, að siglingin yfir Ermarsund getur
orðið óþægileg. Þrátt fyrir þetta eru einstaka
ferðamenn svo bjartsýnir að borða undirstöðu-
máltíð áður en lagt er af stað. Þeir fullvissa
hvorir aðra um það, að það sé heimskra manna
háttur að leggja upp í langferð á fastandi maga,
og það er ekki fyrr en hvítir klettarnir við Dov-
er taka að fjarlægjast, sem efasemdimar taka
að gera vart við sig. Og þar sem sízt skyldi —
í ma^iiium.
Furðulegt
Kynslóð eftir kynslóð af
Englendingum hefur liðið
Tantaloskvalir á þessari leið.
Það er furðulegt, að hvað sem
á dynur skuli þeir jafnan
neita að taka til greina ein-
földustu lausn þessara mála,
nefnilega að grafa göng undir
sundið.
Hversvegna hefur það dreg-
izt svo lengi, að göngin væru
grafin? Þrátt fyrir allt var
upp á þeim stungið 1802.
Napóleon ræddi þá málið við
Oharles Fox, eitt sinn er hlé
varð á Napóleonsstyrjöldun-
um.
Svo hugmyndin er ekki ný
af nálinni.
Frakkar hafa ekkert haft
við hugmyndina að athuga.
1875 tók franska þingið til
umræðu verð farmiða á leið-
inni og hvort vera skyldi ann-
að farrými eða aðeins fyrsta.
Af enskra hálfu hefur málið
hinsvegar nær eingöngu mætt
tómlæti.
Virgo intacta
Hvernig má slikt vera? Ef
til vill getur einkennileg at-
hugasemd frá Randolph
Churehill gefið um það nokkra
bendingu. Hann sagði í ræðu,
er rætt var um göng undir
Ermarsund: Enskur orðstir
hefur hingað til verið því háð-
ur, að eylandið hefur verið, ef
svo mætti segja, virgo intacta
(ósnortin mær).
Þá veit maður það.
Aldrei hefur leikið á því
neinn tiltakanlegur vafi, að
vel væri fært að gera göngin.
Stuðlar að því hve stundið er
mjótt, og eins hitt, að jarð-
lagið er talið einkar heppi-
legt. Þegar á öldina leið jókst
áhugi manna á málinu, og
1870 var svo komið, að félög
störfuðu hæði í Englandi og
Frakkiandi að þessu mark-
miði. Franska félagið hafði
meira að segja Rotschill-ætt-
ina að bakhjarli, og virtist því
málinu borgið fjárhagslega.
Kampavínslæknir
Helztur áhugamaður Eng-
lendinga um þessi mál var Sir
Edward Watkins, formaður í
South-Estem Railway Comp-
any. Hann hóf mikla áróðurs-
herferð fyrir því, að göngin
væru grafin, og þingmönnum
og öðrum framámönnum þjóð-
félagsins var hátíðlega og í sí-
fellu boðið að suðurströndinni
í einkalest; þar var dælt í þá
kampavini, og þeim sýndur
allskonar útbúnaður er nota
skyldi við verkið.
En jafnframt þessu tók
andstaðan í Englandi að vaxa.
Viktoría drottning, sem áður
hafði veríð málinu hlynnt,
snerist gegn því, og hið á-
hrifamikla blað Times hóf
langa og hatrama andspymu-
herferð. Gladstone hélt þram-
andi ræður um þá guðlegu
forsjón, sem hefði skilið Eng-
!
i
■ Fréttir utan úr heimi af stórkostlegum náttúruhamförum og ægilegu manntjóni og eigna-
tjóni þeim samfara hafa sett svip sinn á síðustu vikur. Og þessar fréttir hafa minnt menn
á landskjálftana miklu hinn 26. júlí í sumar, er borgin Skoplje í Júgóslavíu var að heita má
lögð í rústir og hundruð manna fórust.
■ Júgóslavneska tímaritið „Review(í sem gefið er út mánaðarlega á ensku birti í októbermán-
uði eftirfarandi svipmyndir frá landsskjálftaborginni.
I
SVIPMYNDIR ÚR
SK0PUE-B0RG
landskjálftadaginn i sumar
Ottinn
Lengi eftir að ósköpin
gengu yfir nagaði ótti við
nýja landskjálfta íbúa
Skoplje-borgar.
Dag nokkum sat hópur
manna við borð í framstæðu
kaffihúsi og lét óspart í Ijós
ánægju sína yfir því að nú
gætu þeir aftur pantað sitt-
hvað á veitingaborðið. Og
þar sem mennimir sátu
þama, drukku úr bollum
sínum og sögðu hverjir öðr-
um hvað á daga þeirra hafði
drifið, reis einn maðurinn
allt í einu á fætur og hrað-
aði sér að útgöngudyranum.
Allir sem við borðið sátu
stóðu þegar upp og flýttu
sér á eftir manninum. Svo
mikill var asinn á mönnun-
um að lá við stympingum í
dyranum.
Jarðskjálfti ?
Nei. Maðurinn sem fyrst
stóð á fætur hafði komið
auga á kunningja sinn utan
við gluggann og flýtti sér út,
þvi að hann vildi gjarnan
hitta hann.
Seinna kom hann inn i
veitingastofuna aftur.
Það gerðu hinir ekki.
Kannski skömmuðust þeir
sín. En þeir einir vita sem
reynt hafa hvemig hræðsla
við jarðskjálfta lýsir sér.
Spurningin
Heil kynslóð hefur nú vax-
ið upp í stöðugum ótta við
yfirvofandi kjamorkustyrj-
öld. Þetta gæti verið formáli
þeirrar klausu sem hér fer á
eftir:
Dögum saman var unnið
að björgun manna úr húsa-
rústunum í Skoplje. Margir
þeirra sem grafizt höfðu
undir rústum Hótels Make-
dóníu voru ferðamenn, þar
af stór hópur útlendinga.
Á þriðja degi björgunar-
starfsins tókst björgunar-
mönnunum að komast að
jarðhæð hótelsins. þar sem
vínstúkan hafði verið. Radd-
ir heyrðust innan úr rústun-
um, og þegar tveir útlend-
ingar voru dregnir upp
spurðu þeir fyrst þessarar
spurningar: — Hvorir sigr-
uðu, Ameríkumenn eða Rúss-
ar?
Dýrin
blandið garg ástralsks ^
sléttudýrs, síðan lét gamli |
Saint Bemhardshundurinn í k
sér heyra og svo hvert dýrið "
af öðru þar til tugir dýra ■
öskruðu í einum kór, hvert J
með sínu nefni. Og Ijónið I
tók að lemja höfðinu við k
búrvegginn, apamir stukku
um eins og óðir væru og b
stóri þunglamalegi flóðhest- J
urinn gerði tilraun til að ■
stökkva yfir háifs aunars k
metra hátt grindverk. Þessi
læti héldust þar t" land-
skjálftinn skók jörðina.
Meðan á þessu gekk sváfu ^
ibúar Skoblje-borgar vært, k
grunlausir um þá hættu sem J
yfir vofði.
fyrirboði
hinna miklu tíðinda gerði ^
einnig vart við sig hjá 17 k
ára gamalli stúlku, sem bjó
hjá foreldrum sínum í forn- g
fálegri þriggja hæða bygg- J
ingu í Skoblje. Herbergi B
stúlkunnar var á þriðju hæð, L
en íbúð fjölskyldunnar að í
öðru leyti á hæðinni þar und- ■
ir.
Um klukkan ellefu að ^
kvöldi fimmtudaginn 25. júlí B
var stúlkan allt í einu gripin
miklum ótta við að sofa ein I
í herbergi sínu, en þar hafði k
hún sofið allt frá 10 ára
Fyrirboðinn
Einkennilegur
Sunmidagur 20. október 1963
land frá meginlandinu, og út-
málaði auk þess hver freisting
væri búin saMausum, óspillt-
um Englendingum, er kæmust
í nánari snertingu við siðspillt
meginlandið.
Grandvarir Englendingar
minntust Parísarkommúnunn-
ar, og skelfingarhrollur fór
um þá alla.
Blaðið Sunday Times (sem
enn þann dag í dag er and-
snúið málinu), benti á það, að
„silfurblátt sundið“ vemdaði
England frá alþjóðasinnum og
nihilistum. Öspart var vitnað
£ Shakespeare því til sönnun-
ar, hver voði væri á ferðum,
ef England væri þannig hrifið
úr einangrun sinni.
Þá bentu henfræðingar á
aðra hættu, sem Englending-
um óx ekki síður í augum.
Gerum ráð fyrir því, að
Frakkar læðist gegnum göng-
in, eina nóttina öllum að ó-
vörum! Hvað gat England
gert með sextíu þúsund
manna fastaher gegn frönsk-
um liðsafla, 750 þús. manns?
Sú hemaðarlega hætta, sem
af göngunum var talin stafa,
óx gifurlega í meðföranum.
Og eftir langvarandi málþóf
og rifrildi gekk andstaðan
með sigur af hólmi, og hætt
var við göngin í það sinn.
Á áranum 1882 til 1950 var
málið í einu eða öðra formi
lagt fyrir enska þingið hvorki
meira né minna en 35 sinn-
um. Nú er enska stjómin í
þann veg að gefa út hvátbók
um ensk-franskar rannsóknir
á þessu máli, og þeir, sem
telja göngin æskileg, vonast
nú til þess að meir en hálfrar
annar aldar umræður snúist
senn upp í framkvæmdir.
Nú er það viðurkennt, að
hernaðarhættan af göngunum
er horfin, hafi hún nokkum
tíma verið fyrir hendi.
Áætlaður
kostnaður
Slík göng mætti gera á
fjóram eða fimm árum. Áætl-
aður kostnaður er eitthvað í
kringum 130 milljónir sterl-
ingspunda. Brú yfir sundið
myndi hinsvegar kosta um
220 milljónir.
Frá því stríði lauk hefur
stóraukizt öll umferð urn
sundið, hvað snertir far-
þega, vörur og vélar, og ferj-
ur þær, er yfir sundið ganga,
fá vart annað öllu. Meðan
beðið er eftir ákvörðun um
hvort göngin skuli grafin,
hafa stöðvazt allar fram-
kvæmdir við samgöngubætur
á sundinu.
Silfurblátt sundið
Enn er ýmislegt á huldu um
hin fyrirhuguðu göng. En þó
hefur það verið reiknað út, að
með þeim sparaðist allmikið
fé. Á það bæði við farþega,
bíla og þungavörar, sem fara
milli meginlands og eyjar. Og
ekki verður því með rökum
neitað, 'að það er freistandi
tilhugsun að geta farið frá
London að morgni, komið svo
hálfri fimmtu klukkustund
síðar til Parísar og hafa
sloppið við „silfurblátt sund-
ið“ — svo skemmtilegt sem
það nú er.
(Endursagt úr
Daily Worker).
Flóðhesturiun í dýragarðin-
um í Skoplje varð óður og
reyndi að stökkva yfir mann-
hæðar hátt grindverkið.
Vísindamenn halda því
fram að dýrin finni það á
sér þegar búast má við jarð-
skjálftum.
Klukkan eitt aðfaranótt
föstudagsins 26. júlí gerðust
dýrin í dýragarði Skoplje-
borgar allt í einu óeirin og
byrjuðu að öskra og láta öll-
um illum látum. Fyrst
heyrðist ansurvært en kvíða-
aldri. Hún varð óróleg og k
gekk niður til foreldra sinna J
og fór fram á að fá að sofa | M jtS fi iUiiííUi
þar niðri þessa nótt. Og það k "
gerði hún. Morguninn eftir \
gjöreyðilagðist þriðja hæð |
hússins í fyrsta landskjálfta- J
kippmun. Má líkltgt telja að B
stúlkan væri nú ekki í hópi .
lifenda ef hún hefði sofið í f|
herbergi sínu eins og venju- k
lega þessa örlagaríku nótt. ®
\
NEW YORK 18/10 — í gær var
fyrsti fundur fulltrúa Portúgals
og 9 sjálfstæðra Afríkuríkja.
Fundurinn fjallaði um vanda-
mál þau, er skapazt hafa vegna
yfirráðin Portúgals í Angólu og
var hann haldinn í aðalbæki-
stöðvum SÞ í New Vork. Fleiri
fundir verða haldnir í næstu
vikn.