Þjóðviljinn - 15.11.1963, Blaðsíða 10

|Q 6ÍÐA
HÖÐVILJINN
Föstudagur 15. nóvember 1963
S K OTTA
Mér finnst nú vera kominn tími til, aó við fáum okkur
sem eiga bíla í ökufæru ástandL
PÚNKTAR
— Það getur verið, sagði hann.
•— Ég ætti að JEá Worth lækni til
að skrifa fyrir mig bréf til ráðu-
neytisins. Kannski getur þú líka
fengið eitthvað útúr þeim. Ég
ætti að tala við hann á mörgun.
Þau sátu saman í garðstólun-
nm í litla garðinum og innan
skamms var hann farinn að
segja henni frá PhiUip Morgan.
— Já. svona er það nú. sagði hann
að lokium. — Hann hefur svei
mér gert klúður úr öllu saman,
eins og mig grunaði. Ef hann
væri í Engllandi, þá myndi ég
reyna að ná sambandi við hann
og hjálpa ef ég gæti. En í
Burma er það ekki hægt Hún
sagði lágt: — Af hverju ekki?
— Of fjandi langt í burtu,
sagði hann óþolinmóðlega.
— Það get ég ekki skilið,
sagði hún. — Það er eltki lengi
fflogið þangað. Þrjá fjóra daga i
mesta lagi.
Hann einblíndi á hana. — Áttu
við að fljúga til Burma?
— Já sagði hún. — Mér finnst
ekfcert athugavert við það ef
þig langar tíl.
Hann sagði hranalega:— Vertu
ekiki að þessu bulli. Hvað held-
urðu að það myndi kosta?
— Ég veit það ekiki, Jackie,
sagði hún lágt. — En þú hefur
peningana.
Það varð löng þögn. Satt var
það, að hann átti næga pen-
inga tíl að gera flest það sem
hann langaði til það sem hann
átti ólifað, þótt hún hefði því
minna eftir hans dag sem hann
eyddi meiru. Og í rauninni hafði
hann tíma til þess lika; hann
átti frí í mánuð áður en hann
þurfti að fara aftur á skrifstof-
una. Það var vei mögulegt fyr-
Hórgreiðslon
Hárgrelðsln og
snyrtistofa STEINIJ og DðDð
Eaugavegi 18 m. h. flyfta)
6ÍMI 84616.
P E R M A Garðsenda 81
SÍMl 33968. Hárgreiðslu- ng
I snyrtistofa.
Dömurí Hárgreiðsla við
aiira hæfi
TJARNARSTOFAN.
Tjarnargötu 10. Vonarstrætis-
megin. — SÍMl 14668.
HARGREIÐStUSTOFA
AUSTURBÆJAR
fMarfa Guðmundsdóttir)
Laugavegi 13 — SlMI 14650
—• Nuddstofa á sama stað. —
ir hann að fara til Bunma ef
hann vildi, og á meðan hann
var að hugsa um þetta fann hann
að hann langaði mjög tS þess.
Konan hans tók aftur til tnáls:
— Láttíi nú á það frá þessu
sjónarmiði, sagði hún með hægð.
— Ég hef verið að véita þessu
fyrir mér. Við höfum hvorugt
okkar skemmt okikur neitt að
ráði síðan við giftum okkur,
bæði vegna striðsins og ýmis-
legs annans. Jæja ég hef nægan
tíma til stefniu, en þú hefur
efcki nema ár og kanski minna
en það. Þegar þú ert dáinm. eí
það verður að ske, þá þætti mér
leiðinlegt að vita að þú hefðir
aldrei haft tækifæri til að létta
þér upp, ferðast og skoða þig
um. Af hverju ferðu bara ekki
þangað og leitar hann uppi,
Jacfcie? Þig langar til þess og
það getour ekki kostað þau ó-
sköp.
20
— Að ég fari til Burroa? sagði
hann hugsandi.
— Já einmitt.
— Ja, ég veit svei mér ekki,
sagði hann.
Það varð aftur þögn. Hann
tók þá ákvörðun að fara í þessa
ferð. Hvort hann findi Phiilip
Morgan eða ekki, hvort hann
gæti gert eitthvað fyrir hann
ón þess að ganga um otf á inn-
stæðuna, sem hann ætlaði að eft-
irláta konu sinni, skipti ebki
öllu máii fyrir Tumer. Hann
langaði til þess að nota
þetta tækifæri, til að losna frá
skrifstofumni, kamast burt frá
Watford, sjá nýja staði, hitta
nýtt fólk og athuga sinn gang.
Allt í einu varð honum ljóst,
að það var mjög fallega gert af
Mollie að koma með þessa uppá-
stungu.
— Ef ég færi. sagði hann,
myndir þú þá koma líka?
Hún hristi höfuðið. — Það
datt mér ekki í hug, sagði hún.
— En ég Vil alveg eins vera
hér kyrr. Ég verð að stunda
námskeiðið í skólanum og svo
yrði það miklu dýrara. En ég
get vel hugsað mér að við fær-
um saman í leyfi e'inhvem tíman,
til dæmis til Devonshire. En
Burma er of langt i burt.
— Það verður nú dálítið ein-
manalegt hjá þér, sagði hann.
— Ég veit ekki, svaraði hún.
— Ég gæti verið hjá Láru ein-
hvem tíma; henni veitir ekkert
af hjálp núna þegar bamið er
að koma.
— Jaeja, sagði hann. — Það
þarf að (Dhuga málið betur.
— Hann hugsaði sig um í leit að
einhverju ssm hann gæti gert
fyrir hana, komið á móts við
hana þótt í litlu væri. — Eig-
um við að fara í bíó í kvöid?
sagði hann. — Ég sé að það er
mynd með Gary Grant á Reg-
al.
Fjórum dögum seinna fór hann
með flugvéi tíl Rangoon.
5. kafli.
Herra Tumer naut flugferðar-
innar. í næstum fyrsta skipti á
ævtinni var hann umkringdur
þægindum, hann þurftí. ekkeit
að gera nema lesa og hvíla sig.
Allan daginn þaut flugvélin á-
fram ofar fjöllum, auðnum og
höfum; hann las dálítið, svaf dá-
iítið, borðaði mikið og horfði út
um gluggann á mynd heimsins
sem leið hægt framhjá. Ferðin
hressti hann mjög; slátturinn í
örinu hætoti að angra hann og
'þótt hann svitnaði ofsalega í
hvert sinn sem vélin stanzaði
á jörðu niðri, kom hann tíl
Rangoon hvfldur og endumærð-
ur.
Hann hafði ekki komið tóm-
hentur. Hann hafði meðferðis
frá Englandi nokkra litla pakka
af Grisp-hveiti, morgunverðar-
toomi, sem fyrirtæki hans var að
setoja á markaðinn í stórum stfl
og hann kom með fáein sýnis-
ihom af eldri framteiðsluvöru,
Morgunmáli, sem var fullt af
■vítamlmum. Með þessar gjafir frá
Vestrinu til Austnrlanda, lenti
hann í Rangoon snemma í ág-
úst í monsún -veðrátta og fór
í gistihús sáitt
Hann var fljótur að laga sig
etftir staðháttum og þótt veðrið
væri breytílegt om þetta teyti,
ýmist regn eða sóiskin, fannst
honum það aills ekki ólþolandi.
Hann hofði keypt tilbúinn hita-
'béltisfatnað í Landon og hann
reyndist véL Hann var vanur
að bjarga sér við ýmsar að-
stæður; hann lét hið austræna
andrúmsloft ekfki Windra sig.
Hann hagaði sér í Rangoon á
nákvæmlega sama hátt og hann
hefði gert í Manchester og hon-
um gekk ágæflega.
Hann var með bréf til um-
boðsmanns fyrirtækis sins,
manns að nafni S. O. Chang;
hann hringdi til hans af gisti-
húsinu fyrsta morguninn og áð-
ur en hálftími var liðinn sat
herra Ghang hjá honum í and-
dyri gistíhússins. Herra Chang
var Kínverji og hafði um ára-
bil haft umboð fyrir Komvörur
h7f í Rangoon. í Rangoon hafði
herra Ðhang mörg jám í eldin-
um; hann var alltaf með eitt-
hvað nýtt á prjónunum. Áhuga-
mál hans náðu yfir bólstruð
sæti í brautarvaga og hreinsun-
arkreni fyrir kvenfólk; jámpíp-
ur og komvörur. Hann bjó í
liflu einbýlishúsi í nágrenni við
fangelsið, bakvið kínverska
hverfið; kanski var hann ríkur
og kanski ékki, en hann þekkti
alla í Rangoon.
Þeir töluðu um komvörur í
svo sem klukkutíma. — Ég kom
hingað eiginlega í persónuleg-
um erindum, ef svo mætti segja,
sagði herra Tumer. — Herra
Anderson kemur hingað í marz.
En fyrst ég átti leið hér um,
þótti herra Summer rétt að ég
spjallaði við yður og sýndi yður
þetta.
Herra Chang ljómaði. — Herra
Anderson, hann er vélkominn
hingað til Rangoon. Konan mín,
hún spyr alltaf hvenær herra
Annderson kemur. Ssu, hann
spyr álltaf líka, hvenær herra
Anderson kemur. Hsu, hann
herra Anderson.
— Já, sagði herra Tumer.
— Hann er ágætis náungi. Og
sá kann nú að segja frá.
— Já, herra Anderson, hann
er mjög fyndinn maður. Kona
mín hlær og hlær. Hann útskýrði
þetta nánar. — Konan mín kann
ekki ensku, svo að ég þýði sög-
ur fyrir hana. Hún hlær mjög
mikið.
Herra Tumer opnaði einn af
litlu pökkunum með Crisp-
hveiti og stakk nokkrum flög-
um upp í sig. — Hvemig finnst
yður þetta. herra Chang. Ég er
dálítíð hrifinn af þessu sjálfur
og sama er að segja um konuna
mína. Það er skemmtilegur malt-
'keimur að því. Þetta rennur
alveg út heima í Englandi. Við
leggjum miida áherziu á þetta
á markaðinn næsta ár.
Klukkustundu síðar höfðu þeir
lokið viðræðunum í bili. — En
það er eitt enn, sagði herra
Tumer. — Ég á vin einhvers
staðar hérma, náunga sem ég
kynntist í Englandi á stríðsárun-
um, árið 1943. Ég veit éfcki
hvað hann gerir, en hann á
heima í stað sem heitir Mandin-
aung. Mandinaung, Irrawaddy,
það er heimilisfangið. Er það
langt héðan?
Herra Chang sagði: Mandin-
aung er stórt þorp við Irraw-
addy ána. Það eru svona humdr-
að mflur þangað eða rúmlega
það. Þú ferð etftir ánni, framhjá
Yandoon. Tekur tvo daga núna
með gufuskipi, því að áin
streymir mjög hratt núna. Einn
dag til batoa. Þú vilt fara og
heimsæíkja vin þinn?
Herra Tumer hikaði. Er auð-
velt aö komast þangað?
— Mjög auðvelt. Gufúskip
aflja leið, tvisvar í hverri viku,
mánudaga, fimmtudaga, alla teið
til Henzada. Næsta fimmtudag
fer gufuskip. Þú kemur til Man-
dinaung föstudagskvöld. — Hann
leit á herra Tumer. — Ég skal
pamta farið — láttu mig um það.
Þú vilt fara fimmtudag?
— Við skulum nú sjá. Hann
hafði ekkert á móti því að herra
Chang hagnaðist ögu á þvi að
kaupa fyrir hann farmiða, en
hann vildi ékki láta réka á eft-
ir sér. — Þessi náungi veát ékiki
að ég er að koma og ég veit
ekki hverjar aðstæður hans eru.
Væri 'hægt að fá fregnir af hon-
um — hvað hann gerir eða éitt-
hvtað siifct?
— Já, já. sagði herra Chang.
— Ég á góðan vin, sem hefur
viðskipti við Mandinaung, vindl-
ar. Mandinaung cerúttar mjög
góðir, eins góðir og Danubyu.
Þú ert hrifinn af Burma cerútt-
um, ha?
— Mér þætti vænt um ef þú
gætir fengið fréttir af þessum
náunga fyrir mig, sagði herra
Tumer. — Phillip Morgan heitir
hann. Mér þætti gaman að vita
hvað hann gerir, hvemig hann
býr, skilurðu, áður en ég skrifa
honum eða fer til hans.
— Ég skal komast að því fyr-
ir þig, sagði herra Chang. — Ég
spyr vén minn, hann fer þang-
að í hverjum mánuði. Phillip
Morgan. Ég fæ fréttir handa
þér.
Hann vildi endilega að herra
Tamer snæddi kvöldverð með
honum daginn eftir á heimili
hans og það þýddi ekki að neita.
Þeir afréðu að hann næði í
herra Tumer á gistihúsið klukk-
Framhald af 7. síðu.
stundir er tæplega hægt að
svara því með svipuðu stolti
og áður. Æ fleira meðal þess
er menn vilja telja fslandi til
gildis og fraimdráttar reynist
vera yfirborðsgljái. Svikum
valdhafanna við vonir og kraft
úngs lýðveldis hefur verið líkt
við óviðráðanlegt náttúrufyr-
irbæri, og sem slík urðu þau
fremur nokkm öðm þess
megnug að breyta sókn menn-
íngarinnar í vörn gegn því
sem á daga hennar hefur
drifið síðan; hraðadýrkuninni,
upplausn heimilanna, penínga-
kapphlaupinu, ameríkanisman-
um.
Sú þjóðfélagsbyltíng sem
kostaði aðrar þjóðir kannski
tvær — þrjár aldir var hér að-
eins það örskot að varla varð
auga á fest, fáeinir áratugir;
þeir sem spruttu upp í um-
hverfi er krafði menn um
brauðstrit í sveita síns and-
litis hrepptu skyndilega snögg
uppgrip stríðsgróða og urðu
bjargálna ef ekki auðugir,
oig sú kynslóð er af þeirri
spratt þykir rótlaus í menn-
íngar- og siðferðissökum. Það
er þó oftast haldreipi „fróm-
ustu“ sálnanna meðal borgara
að kenna æsku þessari um
allt saman, og ef ekki henni
sjálfri þá brennivíninu, svo
skynsamlegur nú sem slíkur
dómur er; en hann er eðlileg-
ur af munni þeirra manna sem
einhverra hluta vegna þora
ekki að leita orsakanna í þjóð-
félagsástandinu sjálfu, pólitik-
inni og þeim sýkjandi pen-
íngasjónarmiðum sem tröll-
sliga marga ærlega hugsun.
Félagsihyggja meðal alþýðu
finnur ofjarl sinn þar sem er
lángur vinnudagur og fækk-
andi tómstundir sem verða
kærkomnastar til svefns og
matar — og ef til vill einhverr-
ar skjótgripinnar skemmtunar;
og_ er jafnan Ijóst hið átoveðna
sjónarmið auðvaldsins á öB-
um timurn að alþýðu mazMoa
skuli nægja að skrimta, þar-
sem á hinn bóginn sósíaSstar
gera kröfu til að fólki sé kleift
að njóta einstaklingsréttar
síns, menntunar og tómstunda.
Áhugi stjómarvaldarma fyrlr
hemámssjónvarpi til handa
fólki er vissulega þeim IScur
og tímanna tákn um hvar þau
álíta sig stödd.
Sú menníng sem a rot sfna
í sérkennum, sögu og starfi
þjóðarinnar, og rís hæst sé
hún í félagslegri sókn, á nú í
vök að verjast, þarsem 511
þessi frumskilyrði hennar er
nú meðvitað og ómeðvitað
reynt að sljóvga með útlendri
afsiðun, háreysti og braök-
byggju. En það er lika ljóst,
jafnvel þeim sem skyggna ein-
úngis yfirborð hlutanna, hve
eindregið menn skírskota til
hins foma menníngararfs —
sem fomgrips. Og það er fyr-
irbrigðið sem Jeanson talar
um í tilvitnuninni hjá Sigfúsi
Daðasyni, þegar félagshefld
„er farin að líta á sina eig-
in menningu sem „höfuðstól",
„eign“ . . .“ o.s.frv.
En varðstaðan, varnarstað-
an, andófið, er að sönnu betra
en ekki, svo fremi að menn
ekki skirrist við að horfast i
augu við samtima sinn. Með
það í huga og svo þá ein-
dregnu ósk að sósíalistum
vaxi þrek og fylgi til sókn-
ar, leyfi ég mér enn að vitna
i grein Sigfúsar; að þessu sinni
í orð hans sjálfs: „Og þeir
menntamenn sem leggja fram
krafta sína í þeirri baráttu
munu ekki halda henni lengi
áfram ef þeir gera sér ekki
Ijóst að þeim er óhætt að
treysta alþýðunni, nauðsynlegt
að vantreysta broddborgurun-
um“
Jæja hvutti minn, ertu
ekki hrifinn af nýju peysunni
þinni? Hann verður örugg-
lega hamingjusamasti hund-
urinn I borginni.
Þau hafa þær asnalegustu
hugmyndir sem hugsazt getur
um að gera hunda hamingju-
sama ...... gúmmíbein, blöð
og peysur.
Þau ættu að vita að ham-
ingjusömustu stundir okkar
eru ....
.... þegar við lendum í ær-
iegum hundaslag.
Skúli skrífar um útvarpiS
Framihald af 4. síðu. |
geta, að í torffjósunum gömlu, I
var yzti básinn venjulega kall- ;
aður moðbás. Þar með var hin
svonefnda kjarabarátta úr sög- j
unni, og auðstéttin sá hilla
undir sitt þúsund ára ríki. þeg-
ar þeir á moðbásnum voru
lenni ekki lengur til ama og
■steytingar.
Svo hrifinn var Benjamín af
lessu skðmmtunarkerfi sínu að
hann gerði sér vonir um að
það yrði útflutningsvara, svo
fremi það kæmist á hér og
gæfist vel. Ja, því ekki það.
Nú vita íslenzkir erfiðis-
menn, hver bás sá er, sem
þeim hefur verið ætlaður í við-
reisnarfjósi auðstéttarinnar. Og
væri með ólikindum, ef þeir
léti binda sig fyrirhafnarlaust
á slíkan bás.
Skúli Guðjónsson.
Bifreiðaleigan HJÓL "'?*■«
Sími 16-376