Þjóðviljinn - 07.12.1963, Blaðsíða 7

ÞJðÐVIUlNN
SÍÐA 7
Laugardagur 7. desember 1963
TAPAZT HAFA 100 HERDEILDI
Bílniliiríkjáövj'wi*, i,,i «*u iajivivii i ueri.u* *s**»u í nvioiru, r»* ,.».uvi i',,»ii taísi , » uer-
stöðvar sinar annars staðar á hnettinum, eins o g þá á Okinawa þar sem myndin er tekin við
æfingar í notkun flugskeyta af gerðinni Ník e-HerkuIes.
Frá því Atlanzhafsbandalagið
var stofnað fyrir hálfum
öðrum áratug hefur það lát-
laust verið barið inní þjóðirn-
ar sem að því standa að þær
verði möglunarlaust að upp-
fylla hervæðingarkröfur banda-
lagsins, því annars komi Rúss-
ar einn góðan veðurdag og her-
taki þær. Frá öndverðu hafa
talsmenn NATÓ haldið því
fram að sovétstjórnin bíði
þess albúin að senda hersveit-
ir sínar til árásar á Vestur-
Evrópu hvenær sem færi geí-
ist. Og ekki átti hana að
skorta getuna. Hershöfðingjar
og stjómmálamenn hafa út-
málað fyrir þjóðum NATÓ
hvílika herskara austrænu á-
rásarseggirnir hafi á taktein-
um gráa fyrir jámum til að
senda vestureftir álfunni jafn-
skjótt og hið minnsta sé slak-
að á varðstöðunni vestan meg-
in markalínunnar.
Isíðasta mánuði urðu svo þau
óvæntu tíðindi að sá aðili
sem sizt hefði mátt vænta
gerði allan þennan málflutn-
ing herforingja og útbreiðslu-
stjóra NATÓ ómerkan. Þar var
að verki Rabert McNamara,
landvamaráðherra Bandarikj-
anna. Hann lét ráðuneyti sitt
kttnngera að það væri öðru
nær en Sovétríkin hefðu
nokkra yfirburði í herafla og
vopnabúnaði öðrum en kjam-
orkuvopnum. Þvert á móti seg-
ir í skýrslu sem send var
fréttastofnunum frá því fræga
húsi Pentagon í Washington,
að A-bandalagsríkin hafi und-
ir vopnum fleiri menn sam-
tals en Varsjárbandalagið, og
það sem mestu máli skipti,
NATÓ hafi yfirburði í herafla
á mesta hættustaðnum i Mið-
Evrópu. Ástæða er til að ítreka
að skýnsla bandaríska land-
----------------------,-------<
Sömu viðhorf
enn í suður-
ríkjum USA
Rúmri viku eftir morðið á
Kennedy forseta kvað hæsti-
rétturinn í Vlrginíu upp úr-
skurð sem sýnir að viðhorf
afturhaldsins í suðurríkjunum
eru enn þau sömu. Rctturinn
úrskurðaði að hcraðs- og fylk-
isstjórnir hefðu lagaheimild til
að láta loka opinberum skól-
um í því skyni að koma í veg
fyrir framkvæmd á fyrirmæl-
um Hæstaréttar Bandaríkj-
anna um jafnan aðgang allra
barna að skólunum.
Þessi úrskurður var kveðinn
upp með atkvæðum sex dóm-
ara gegn einum og verður hon-
um nú áfrýjað til hæstaréttar-
ins í Washington, en þar til
hann hefur fellt sinn dóm
gildir úrskurðurinn.
Tilefni málsins er það aö
fræðslumálastjórnin í Prince
Edwardhéraði í fylkinu ákvað
fyrir fjórum . órum að hætta
fjárveitingum til þeirra skóla
þar sem hvítum og þeldökkum
börnum væri kennt saman. Af-
leiöingin var sú að loka varf
öllum opinberum barna- oj/
unglingaskólum. nema hvn'
nokkrir gátu haldið áfram fyr
ir samskotafé.
Sambandsdómstóll fyrirskip-
aði fræðslumálastjórninni að
opna skólana aftur bæði hvít-
um og þeldökkum nemendum.
en þeim úrskurði var áfrýjað
til hæstaréttar fylkisins, sem
BÚ heíur lýst hann ógildan.
varnaráduneytisins gerir að-
eins samanburð á herafia og
gamaldags vopnabúnaði hern-
aðarbandaiaganna, kjarnorku-
vopn eru ekki tekin með i þess-
um reikningi, en ó því sviði
hafa talsmenn NATÓ ævin-
lega sagzt hafa yfirburði og
gera enn.
Um þær mundir sem A-
bandalagið var stofnað á
öndverðu ári 1949 voru Banda-
ríkin eina kjarno kuveldið ó
hnettinum, og mátti gera ráð
fyrir að sú aðstaða vægi upp
á móti yfirburðunum sem Sov-
étrikin voru sögð hafa í her-
mannafjölda. Þrem árum síð-
ar var svo komið að Sovétrík-
in höfðu náð Bandarikjunum
í kjarnorkuvopnataskni, urðu
meira að segja á undan þeim
að reyna fyrstu vetnissprengj-
una. Enda þótt Bandaríkin
hefðu að sjálfsögðu meiri birgð-
ir hinna nýju vopna til um-
ráða, mótti segja að það væri
bita munur en ekki fjár, því
veldur eyðingarmáttur þessara
drópstækja. Þegar svona var
komið ályktaði ráð NATÓ að
við svo búið mætti ekki leng-
ur standa, nú yrðu bandalags-
ríkin að láta hendur standa
fram úr ermum og koma sér
upp liðsafla landhers sem fær
væri um að standast herskara
Rússa ef í odda skærist. Var
hátíðlega samþykkt og fast-
mælum bundið að ríki NATó
skyldu koma sér upp 96 her-
deildum. Lýst var yfir að
þetta væri algert lágmark. sem
marka mætti af því að óyggj-
andi vissa væri fyrír að Sov-
vétríkin hefðu til umráða
hvorki meira né minna en 175
fullskipaðar og alvopnaðar her-
deildir.
Af hervæðingaráætlun NATÓ
er það skemmst að segja
að einungis eitt atriði hennar
var framkvæmt út í yztu æs-
ar, hervæðing Vestiir-Þýzka-
lands. Þar eru nú undir vopn-
um 11 herdeildir, og ew Vest-
ur-Þjóðverjar þar með orðnir
mesta landherveldi í Vestu*-
Evrópu. Áætluninni um her-
deildirnar 90 var hinsvegar
breytt tveim árum eftir að
hún var gerð í það horf að
lótið skyldi nægja að 30 full-
skipaðar og alvopnaðar her-
deildir undir yfirstjórn NATÓ
væru til taks í Vestur-Þýzka-
landi. Þetta áform hefur aldrei
verið framkvæmt til fulls.
Mestur hefur herafli NATÓ í
Mið-Evrópu orðið 25 heideild-
ir skömmu eftir að Berlínar-
múrinn var reistur og nú eru
þær 23, þar af aðeins sex
bandarískar herdeildir fullbún-
ar til bardaga fyrirvaralaust.
Sanntrúaðir NATÓ-sinnar hafa
þessu miklar áhyggjur, enda
ekki lengra síðan en 1961 að
kunngert var á einum róðs-
fundi bandalagsins að her-
stjóm Varsjárbandalagsins réði
yfir 160 fullbúnum herdeild-
um.
Rétt ár er liðið síðan Mc-
Namara lýsti því yfir á
fundi NATÓ-ráðsins í Ottawa
að skyndileg breyting væri
orðin á styrkleikahlutföllum
milli landherja hernaðarbanda-
laganna tveggja sem standa
hvort andspænis öðru í Evr-
ópu. Bandaríski landvarnaráð-
herrann kvað nýjustu skýrelur
sýna að herafli NATÓ búinn
gaimaldags vopnum viæri öfl-
ugri en samsvarandi lið Var-
sjárbandalagsins. Ekki nefnd
hann þá ákveðnar tölur, en
þær komu í skýrslunni sem
hann lét ráðuneyti sitt birta
í síðasta mánuði. Þar segir að
Sovétríkin hafi undir vopnum
60 fullbúnar herdeildir. Reikn-
að er út að herir NATÓ séu
samanlagt nckkru fjölmennari
en Varsjárbandalagsins og í
Mið-Evrópu hafi Vestuiveldin
yfirburði bæði í mannafla og
vopnabúnaði. Samkvæmt
skýrslum NATÓ frá 1961 ann-
ars vegar og þessari nýju
skýrslu bandaríska landvama-
ráðuneytisins hinsvegar hafa
því 100 sovézkar herdeildir
gufað upp á tæpum tveim ár-
um.
Hvernig má slikt undur ske?
Engum getor til hugar
komið að svona gífurleg breyt-
ing hafi orðið á herafla Sov-
étríkjanna á þessum stutta
tíma. Orsaka misræmisins
hlýtur að vera að leita í
breyttu mati bandarískra
stjórnarvalda á því hvað hent-
ugt sé að telja þegnum sín-
um og bandamönnum trú um.
Háa talan frá 1961 er arfur
frá þeim tíma þegar forustu-
menn Vesturveldanna trúðu
enn að valdstefnan myndi
bera árangur. með nógu öfl-
ugri heræfingu gætu þeir
þjarmað svo að Sovétríkjunum
að unnt yrði að setja þeim
kosti. Meðan þessi stefna rikti
var lagt ofurkapp á að sann-
færa fólk í Bandaríkjunum
og Vestur-Evrópu um hættuna
sem af Sovétríkjunum stafaði,
svo að það möglaði síður við
byrðunum sem hervæðingunni
fylgdu. 1 raun og veru leið
valdstefnan undir lok á stjóm-
arárum Eisenhowers í Was-
hington, cn honum tókst aldi-ei.
ekki einu sinni eftir að dauð-
inn losaði hann við fremsta
talsmann hennar, Dulles ut-
anríkisráðherra, að manna sig
upp í að gera hin breyttu
aðist um heim allan og bezt
kom í ljós við morð hans fyrir
hálfum mánuði stafaði ekki af
öðru fremur en að í þessu efni
hafði hann kjark til að við-
urkenna orðinn hlut þótt það
bakaði honum pólitíska erfið-
leika, bæði heimafyrir og með-
al bandamanna sinna.
Breytt mat McNajnara á
hernaðarmætti hugsanlegs
andstæðings stafar ekki af því
að sovétstjórnin hafi sent tæpa
tvo þriðju hermanna sinna
heim á síðustu tveim árum,
heldur af því að stefna Banda-
ríkjastjórnar í utanríkis- og
hermálum hefur tekið breyt-
ingum. Rökin um gífurlegan
herafla Rússa eiga ekki leng-
ur við. Bandaríkjastjóm er
smátt og smótt að fækka her-
liði sínu og herstoðvum í
Evrópu. Eldflaugastöðvar á It-
alíu, í Tyrklandi og á Bret-
landi hafa veriá lagðar nið-
ur. Flugsveitum á Bretlandi,
Spáni og í Þýzkalandi er
fækkað. Byrjað er að kalla
heim sveitir úr landhernum
sem dvalið hafa í Þýzkalandi
og meiri fækkun í liði þar
mun á eftir fara. Eisenhower
leggur til að herafli Banda-
ríkjanna í Mið-Evrópu verði
minnkaður úr fimm hei'deild-
um í eina. Fækkun banda-
rísks herliðs í Evrópu er
þáttur í þeirri stefnu að leit-
ast við að draga smátt og
smátt úr kalda stríðinu með
gagnkvæmum tilslökunum og
...
Við þessa stefnubreytingu set-
ur hroll að þeim beggja
vegna Atlanzhafs sem lagt
hafa trúnað á áróður NATÓ,
og það reyna aðrir að nota
sér, Stjórnir Vestur-Þýzkalands
og Frakklands og sterk öfl í
Bandaríkjunum eru af eigin-
hagsmunaástæðum andvíg því
að úr viðsjám dragi í Evrópu.
Þessir aðilar vitna í gamlar
NATÓ-samþykktir og álitsgerð-
ir, og nýja skýrslan frá banda-
ríska landvamaráðuneytinu um
herstyrk hernaðarbandalaganna
tveggja er svar til þeirra. Um
leið sýnir hún, hve mikið er
leggjandi upp úr þeim svo-
kölluðu herfræðilegu upplýs-
ingum sem óbreyttum borgur-
um er sagt að ríkisstjómir
bandalagsrikjanna byggi á-
kvarðanir sínar á. Það kemur
ó daginn að stefnuákvarðanir
eru teknar fyrst og herfræði-
legur grundvöllur þeirra búinn
til eftiró. Þetta er ekki ófróð-
legt fyrir okkur íslendinga,
einmitt þegar því er haldið
fram að við vei'ðum að beygja
okkur fyrir ..sérfræði" NATÓ
og lóta bandalagið hafa sjáif-
daami um hernaðarframkvæmd-
ir í Hvalfirði. M.T.Ó.
ir, hins vegar fer ekki milli
mála að þú nýtur mikils
trauste samtíðarmanna þinna,
því annars hefðirðu ekki enzt
svo lengi í félagsstörfum. Mig
undrar mest hvað þú endist
til að eyða öllum frítíma þín-
um og meiru til, ártugl eftir
áratug í vanþakklát störf að
félagsmólum. Eina skýringin
sem ég kem auga á er sú að
þú hlýtur að eiga góða og
skilningsrika konu.
Innilega tú hamingju.
Sovétrikin þá selt 101 lest af
gulli á markaðnum í London,
en samanlagt mun gullsala
Sovétríkjanna frá því í haust
nema 325 lestum og verðmæti
366 milljónum dollara. Gullið
mun vera selt til að afla gjald-
eyris að greiða með kornkaup
S vc' hafs.
v'ðhorf Ivðurn lióe. Virðiopin
Það hefur nú loks verið viðurkennt að enginn fótur sé fyrir fuUyrðingum um yfirburði Sov-
ctrikjanna og liamlamanna lieirra í herafla og vopnabúnaði öðrum en kjarnorkuvopnum. Sov-
ctríkin hafa á undanfömum árum hvað eftir annað fækkað i her sínum og einnig flutt heim
herlið úr öðrum Iöndum. — Myndin er tckin þegar síðustu sovézku hermcnnirnir huríu burt
úr Norður-Kóreu 1949, en bandariskur her er enn í suðurhluta landsina.
Guðmundur Halldórsson
trésmiður 60 ára
Mér finnst alltaf orka tví-
mælis hvort rétt sé að óska
fólki til hamingju með ald-
urinn. En af því að þú ert
enn svo ungur, finnst mér
viðeigandi að senda þér
smá kveðju á merkum
tímamótum.
Þegar ég kom í Trésmiða-
íélagið 1949 varstu þar for-
maður, og hafðir verið frá
1947 og varst til 1950. Að
þú hættir ári eftir að kom
í félagið gæti bent til þess
að ég ætti þar einhvem
hlut að máli, en svo var
þó ekki. Síðan hef ég séð
í bófoum félagsins að þú
vai-st ritari þess 1935 og
1842—1946, en samkvæmt ó-
útkomnu ágripi af sögu fé-
lagsins er áratuginn milli
1940—’50 tímabil endurvakn-
ingar í félagsmálum tré-
s,m iðastétta rin nar. En ekki
léztu hér staðar numið heldur
gerðist formaður Meistarafé-
lagsins við stofnun þess 1954
og ert nú forseti Landssam-
bands iðnaðanmanna. Auk
þessa sem nú er upp talið.
’eit ég að þú get.ur gegnt
iölda annarra trúnaðarstarfa
■rir trósmiði og aðra iðnað-
menn.
Ég ætla alveg að láta vera
t reyna að telja þér trú um,
t þú sért þjóðfélaginu ómiss-
'di frekar en aðrir ódauðleg-
Jón Snorri.
Sovétríkin selja gull
LONDON 6/12 — Nær þvi á
hverjum degi undanfarið hafa
Sovétríkin selt gull á hinum
alþjóðlega gullmarkaði í Lon-
don. Síðustu dagana hafa þau
selt þar að áliti sérfræðinga
um 25 lestir af gulli fyrir sam-
anlagt 28,1 milljón dollara, eða
sem næst 1,2 milljarða isl. kr.
Undanfama tvo mánuði hafa