Þjóðviljinn - 22.02.1964, Blaðsíða 4

4 SÍÐA
Ctgcfandi: Sameiningarílokkur alþýðu — feósialistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson, Magnús Kjartansson (áb.),
Sigurður Guðmundsson.
Ritstjóri Sunnudags: Jón Bjamason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja: Skóiavörðust. 19.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 80 á mánuði.
Fiskverð
Fprá því var skýrt í fiskimálaþætti Þjóðviljans
* fyrir nokkrum dögum að nýtt fiskverð hefði
komið til framkvæmda í Noregi um svipað leyti
og það var úrskurðað hér á landi. Kemur í ljós
að norskir útvegsmenn og sjómenn fá kr. 1.93 til
2,57 meira fyrir hvert kíló af þorski en greitt er
hér á landi, en norska verðið er breytilegt eftir
landshlutum. Þessi geysilegi munur á fiskverði
er staðreynd sem í sífellu endurtekur sig. Sf jórnar-
herrarnir komasf ekki hjá að. viðurkenna stað-
reyndina, en þeir eiga enga skýringu á henni.
T¥inn stór’felldi munur á fiskverði stafar ekki af
því að framleiðni sé meiri í fiskveiðum í Nor-
egi en hér; aflinn á úfhaldseiningu er miklu rneiri
hér en í nokkru öðru landi. Ekki stafar munurinn
Heldur a'f því að verkafólk í fiskiðnaði sé of vel
haldið hér á landi; kaupgjald í Noregi er miklum
mun hærra. Ás’tæðnanna er annarsstaðár að leita.
Þótt fiskveiðar á íslandi séu látnar vera halla-
rekstur á pappírnum, standa þær undir mjög stór-
felldum gróða. Auðsöfnun kaupsýslumanna, iðn-
rekenda, fjárplógsmanna og verðbólgubraskara
er þaðan runnin, og allir þessir aðilar ganga svo
nærri sjávarútveginum að hann- á í sífelldum örð-
ugleikum. í annan stað er fiskvinnslan svo herfi-
lega illa skipulögð á íslandi að hundruð miljóna
króna fara árlega í súginn af þeim ástæðum; fjár-
festing er fyrirhyggjulaus og oft neikvæð, nýting
á vélakosti mjög léleg og vinnutilhögun öll með
fomeskjulegu sniði, andstætf því sem tíðkast í
Noregi. Stórfelldur gróði braskara annars vegar og
skor’tur á verksviti atvinnurekenda hins vegar
yeldur mismuninum á fiskverðinu.
Hneykslismál
Orlög niðurlagningarverksmiðjunnar á Siglufirði
eru glöggt dæmi um stjórnleysi og fyrir-
hyggjuleysi valdhafanna. Verksmiðjan ha'fði
reyuzt vel, framleiðsla hennar vár góð og verðið
fullkomlega samkeppnisfært. Engu að síður er
verksmiðjunni lokað og talað um að kasta vöru-
birgðum hennar í sjóinn. Sagt er að markaðir
fyrirfinnist engir, enda hefur. verið slælega eftir
þeim leitað, ekki sízt vegna þess að valdamesti
ráðamaður síldariðnaðarins, Sveinn Benediktsson,
he'fur ævinlega litið á verksmiðjuna sem óheim-
ila samkeppni við vini sína í Svíþjóð.
En þrátt fyrir þefta höfðu opnazt markaðir; Aust-
ur-þjóðverjar höfðu boðizf til að kaupa birgðir
verksmiðj unnar. En Alþýðublaðið segir í gser að
þeir sem vilji selja þvílíkum mönnum niðurlagða
síld „taki afstöðu með Austur-Þýzkalandi gegn
íslandi". Þannig virðist það orðið austrænt hags-
munamál að síld sé fullunnin hér á landi, og eru
þvílíkar röksemdir gamalkunnar þegar valdhaf-
arnir geta ekki stutt atferli sitt neinum málefna-
legum rökum Atvinnuleysingjarnir á Siglufú’ðj
eiga svo væntanlena að lifa á tilhugsuninni um
fórnir sínar í þágu vestrænnar samvinnu. — m. |

Laugardagur 22. febrúar 1964
um fer
MNGSJÁ ÞJÓÐVILJÁNS
Eins og skýrt hefur verið frá, hefur ríkis-
stjórnin lagt fram á Alþingi frumvarp til nýrra
laga um ferðamái, allmikinn lagabálk í fimm
köflum og 40 greinum.
I ýtarlegri greinargerð með
frumvarpinu er greint frá að-
draganda að lagasmíð þessari
og meginatriðum frumvarpsins.
Fara þessar athugasemdir hér
á eftir með millifyrirsögnum
Þjóðviljans.
Samið af sérstakri
nefnd
Hinn 29. júní 1962 skipaði
samgöngumálaráðherra, Ingólf-
ur Jónsson, nefnd þriggja
manna til þess að gera tillögur
um framtíðarskipan ferðamála
á Islandi og starfsemi ferða-
skrifstofa, og semja frumvarp
til laga um það efni. 1 nefnd-
ina voru skipaðir: Brynjólfur
Ingólfsson, ráðuneytisstjóri,
formaður, Sigurður Bjamason, f
alþingismaður, og Þorleifur
Þórðarson, forstjóri Ferðaskrif-
stofu ríkisins. Nefndin aflaði
sér ýmissa gagna varðandi
skipan ferðamála í ýmsum
Evrópulöndum og hafði til
hliðsjónar í starfi sínu.
Samdi nefndin frumvarp til
laga um ferðamál, sem flutt
var á síðasta þingi, en það
fékk ekki fullnaðarafgreiðslu.
Á s.l. sumri leitaði nefndin
umsagna ýmissa aðila um frum-
varpið. Svör bárust frá Félagi
íslenzkra ferðaskrifstofa og
annað bréf undirritað af því
félagi svo og flugfélögunum
báðum, Eimskipafélagi Islands
h.f. og Sambandi veitinga- og
gistihúsaeigenda og enn fremur
barst ýtarleg umsögn Flugfé-
lags Islands h.f. sér í lagi. Eru
umsagnir þessara aðila prent-
aðar sem fylgiskjöl með frum-
varpi þessu.
Umsagnir ýmissa
aðila
Eins og sjá má af fylgiskjöl-
um þessum, eru umsagnir
nefndra aðila yfirléitt jákvœð-
ar, og eigi eru gerðar tillögur
um grundvallarbreytingar um
annað en varðar stöðu Ferða-
skrifstofu ríkisins þ. e. að hún
hafi einungis með höndum
landkynningu en eigi almenn-
an ferðaskrifstofurekstur.
Að vel athuguðu máli hefur
nefndin ekki séð ástæðu til
þess að breyta frumvarpinu í
þessa átt. Má á það benda í
þessu sambandi, að ríkisstjóm-
imar i Danmörku, Svíþjóð
og Noregi hafa allar með
höndum rekstur almennra
ferðaskrifstofa í samkeppni við
einstaklinga, og eru a.m.k.
hinar dönsku og sænsku ferða-
skrifstofur ríkisjámbrautanna
jög umsvifamiklar. Hins veg-
ar starfa í þessum löndum
sérstakar ríkisreknar land-
kynningarstofnanir, sem eiga
að hafa með höndum ferða-
skrifstofuviðskipti. Virðist um
að rseða stigmun einan saman
en eigi eðlismún, að almenn-
ur ferðaskrifstofurekstur verði
hér á landi f beinum tengslum
við þá ríkisstofnun, sem ríkið
felur að annast landkynning-
una, þar sem sambærileg rík-
’srekin samgöngufyrirtæki eiu
eigi til staðar. Þykir þvf eig!
að svo stöddu ástæða til þess
að binda starfsemi Ferðaskrif
stofu ríkisins við landkynning-
una eina, heldur heimila heniv
áfram að starfa sem almenn
aeröaskxifstafa með jafnri að-
stöðu við aðrar ferðaskrifstof-
ur.
Frumvarp það, sem hér ligg-
ur fyrir, er svo til samhljóða
eldra frumvarpi um sama efni,
er áður getur. Þó hefur ákvæði
5. gr., um setningu tryggingar-
fjár, verið breytt þannig, að í
stað kr. 200 þús. komi kr. 350
þús. Er talið að minni megi
tryggingin ekki vera, ef hún á
að ná tilgangi sínum, og vísast
nánar um það efni til skýr-
inga við einstakar greinar
frumvarpsins. Þá hefur verið
felld niður 1. mgr. 17. gr., þ.e.
ákvæði um að Ferðaskrifstofa
ríkisins fylgist með hvers kon-
ar starfsemi f landinu varðandi
móttöku ferðamanna, að því er
snertir verðlag, gæði, þjónustu
og viðurgeming, enda hefur
slíkt eftirlit verið falið gisti- og
veitingastaðaeftirliti ríkisins
skv. lögum nr. 53/1963.
Hér fara á eftir athuga-
semdir þær og skýringar við
einstakar greinar, er fylgdu
frumvarpi því um þetta efni,
sem lágt var fram fyrir síð-
asta Alþingi. óbreyttar að
öðru er því, sem leiðir af breyt-
ingum þeim, sem gerðar hafa
verið á frv. og gerð hefur ver-
ið grein fyrir hér að framan:
Um rekstur
ferðaskrlfstofa
Fyrsti kafli fmmvarps þessa,
sem hér liggur fyrir, er efnis-
lega svipaður norskum lögum
um þetta efni frá 1950 með
breytingu frá 1956.
Rekstur ferðaskrifstofa er að
því leyti frábrugðinn flestri
annarri atvinnustarfsemi, að
viðskiptamaðurinn greiðir þar
oft fyrirfram fyrir þá þjónustu,
sem ferðaskrifstofan veitir. Af
því leiðir. að viðskiptavinurinn
á það oft undir heiðarleika
ferðaskrifstofunnar fyrst og
fremst,, hvort hann fær þá
þjónustu fyrir greiðslu sína,
sem til er ætlazt og um var
samið. Þegar við þetta bætist
að ferðaskrifstofúr fá í lang-
flestum eða öllum tilfellum
gjaldfrest hjá skipafélögum,
flugfélögum, hótelum og greiða-
sölustöðum, liggur í augum
uppi, að starfsemi ferðaskrif-
stofa krefst ekki mikils rekst-
ursfjár. Nokkur freisting er því
fyrir hendi fyrir einstaklinga
til þess að hefja rekstur ferða-
skrifstofa í skjóli þessa. án
þess að ráða yfir nægilegu
fjármagni til þess að mæta
óvæntum áföllum.
I flestum löndum Evrópu
hefur þvi verið talið nauðsyn-
legt að setja lög til þess að
vinna gegn þessu og vemda
hagsmuni ferðamanna. Slík
lög voru sett í Austurríki þegar
árið 1935, í Grikklandi, Þýzka-
landi og Italíu árið 1937, í
Frakklandi og á Spáni 1942 og
f Noregi 1948.
I samskiptum landa gegna
ferðaskrifstofur nú orðið miklu
og vaxandi hlutverki. Fyrir
því ber brýna nauðsyn til, að
rekstur þeirra fyrirtækja, sem
fást við að veita ferðamönnum
þjónustu, sé með sem allra
heilbrigðustum og skipulegust-
um hætti. Árið 1952 var innan
OEEC skipuð nefnd til þess að
semja fyrirmynd að lögum um
ferðaskrifstofur og stuðla á
þann hátt að því að löggjöf
hinna ýmsu landa um þetta
efni væri samræmd svo sem
verða mætti.
Framhald á 8. síðu.
Þingsályktunartillaga:
Þyrihængjur séu staðsettará
Komin er enn fram á Alþingi tillaga til þings-
ályktunar um þyrilvængjur í þjónustu land-
helgisgæzlunnar, samgöngubóta og sjúkraflugs
á Vestfjörðum og Austfjörðum. Hannibal Valdi-
marsson hefur flutt þessa tillögu þrisvar áður
á þingi, en meðflutningsmaður nú er Hermann
Jónasson, 1. þingmaður Vestfirðinga.
TiIIagan er svohljóðandi:
..Alþingi ályktar að fela ríkis-
stjóminni að festa kaup á
tveimur þyrilvængjum til að-
stoðar við landhclgisgæzluna.
Skal önnur þyrlan að jafnaði
staðsett á Vcstfjörðum og ann-
ast þar farþegaflug, póstflutn-
ing og sjúkraflug, að svo miklu
Ieyti sem samrýmzt getur starfi
hennar fyrir landhelgisgæzl-
una, er jafnan skal sitja í fyr-
irrúmi. Hin þyrlan skal vera
staðsett á Austfjörðum og ann-
ast sömu þjónustu á Austur-
landi, auk höfuðhlutverks síns
í þarfir Iandhelgisgæzlunnar.”
I greinargerð segir:
Fyrri flutningsmaður þessar-
ar tillögu hefur ' þrisvar borið
fram tillögu svipaðs efnis á
Alþingi. Að þessu sinni hefur
háttv. 1. þm. Vestfirðinga gerzt
meðflutningsmaður að tillög-
unni. Nú er, eins og á sein-
asta þingi, lagt til að ríkis-
stjómin festi kaup á tveimur
byrilvængjum til aðstoðar við
landhelgisgæzluna.
Fyrir tveim árum voru gerðar
tilraunir með þyrilvængju á
þilfari varðskipsins Óðins, og
er talið að sú tilraun hafi tek-
izt ágætlega vel. Það er því
bert að enn hafa sérfróðir
menn það í huga að taka þyr-
ilvængjur í þjónustu landhelg-
isgæzlunnar, en samt verður
ekki af framkvæmdum.
Þessi tilraun var gerð með
þyrilvængju sem vamarliðið á
Keflavíkurflugvelli lánaði góð-
fúslega til þessarar tilraunar.
Oftar en einu sinni hefur
komið fyrir að leita hefur orð-
ið til vamarliðsins í alvarlegum
sjúkdóms- og slysatilfellum um
lán á þyrilvængju til að sækja
fárveika sjúklinga á staði, þar
sem venjulegum flugvélum
varð eigi við komið. Er þessa
skemmst að minnast, og er tal-
ið. að aðrar leiðir hafi eigi
verið færar til að koma hin-
um sjúka manni nógu fljótt
í sjúkrahús undir hendur fær-
ustu lækna.
Það getur naumast talizt
vanzalaust, að Islendingar
skuli ekki eiga a. m. k. eina
þyrilvængju og þannig vera
sjólfum sér nógir í slíkum
neyðartilfellum.
Keyptar verði tvær vélar
Hér er lagt til, að tvær þyr-
ilvængjur verði keyptar og sé
aðalhlutverk þeirra gæzla land-
helginnar í samstarfi við varð-
skipin. Vitað er, að slíkar vél-
ar hljóta að verða staðsettar í
landi, og virðist þá eðlilegt, að
það sé f þeim landshlutum, þar
sem samgöngur eru erfiðastar
og vélamar gætu haft brýnustu
verkefni að gegna um farþega-
flug, póstflutninga og sjúkra-
flug milli einangraðra staða,
svo og til hafna i þessum land-
hlutum eða aðalflugvalla, eins
og Isafjarðarflugvallar og Eg-
ilsstaðaflugvallar.
Fyrir nokkrum árrjm nutu
allmargir staðir á Vestfjörðum
reglubundinna flugsamgangna.
Nú hefur áætlunarflug lagzt
niður til Patreksfjarðar, Bíldu-
dals, Þingeyrar, Flateyrar og
Hólmavíkur. Sem stendur held-
ur Flugfélag Islands aðeins
uppi óætlunarflugi við einn
stað á Vestfjörðum- nefnilega
ísafjörð. Á liðnu ári tók fram-
takssamur einkaflugmaður upp
farþegaflug á smáflugvélum til
nokkurra staða á Vestfjörðum,
og er það til mikilla bóta frá'
Því, sem var. En alger óvissa
ríkir um, hvort því flugi verður
Framhald á 8. síðu.
Varðskipið Öðinn
Þegar varðsskipið Óðinn var
byggt var frá öndverðu gert
ráð fyrir því, að þyrilvængja
aæti haft lendingarstað á þil-
fari skipsins. Þetta sýnir að
irönnum var þá þegar ljóst,
að þyrilvængjur gætu verið ó-
metanlegar og enda sjálfsögð
hiálpartæki til tryggingar
góðri gæzlu landhelginnar.
Enn sjálfsagðari er slík notkun
þyrilvængju nú vegna þeirra
miklu úrbóta, sem orðið hafa á
seinustu árum á slíkura vétum.
VDNDUÐ
FALL£G
ODYR
)fautpárj6nsson &co
1'
*
t