Þjóðviljinn - 14.05.1964, Blaðsíða 4

4 SlÐA
ÞlðÐVILIINN
Ctgefandi: Sameiningarflokkur alþýdu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: tvar H. Jónsson. Magnús Kjartansson (áb.).
Sigurður Guðmundsson.
Ritstjóri Sunnudagsins: Jón Bjamason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm. afgreiðsla. auglýsingar. prentsmiðja. Skólavörðust. 19.
Simi 17-500 (5 línur) Askriftarverð kr. 90 á mánuði.
Hvað gerír ríkisstjórnin?
IJtvarpsumræðurnar frá Alþingi einkenndust af
því sama og þinghaldið allt, að stjórnarliðið hef-
ur gefizt upp á því að finna lausn á því vanda-
máli sem nú ber hæst í íslenzku efnahagslífi, verð-
bólgunni og afleiðingum hennar. Alþingi er sent
heim án þess að taka nokkrar ákvarðanir um þau
mál; það var ekki einusinni látið fella úr gildi
það heimskulega bann við kauptryggingu sem er
ein af ástæðunum fyrir verðbólguþróuninni. I
staðinn viðurkenna stjórnarherrarnir opinskátt að
þetta vandamál sé í höndum annarra, um það
verði að taka ákvarðanir í samningurn við verk-
Ivðssamtökin. "Þannig á að skera úr um veiga-
mestu þætti efnahagsmála í samningum við „öfl
utan Alþingis“, einnig um löggjafarákvæði eins og
kauptryggingarmálið. og hyggst ríkisstjórnin
væntanlega setia bráðabirgðalög um það atriði
ef samningar takast. Eins og ræðumenn Alþýðu-
bandalagsins bentu á í umræðunum hafa hér orð-
ið alger umskioti síðan viðreisnarstjórnin tók við
störfum og hafnaði öllum samningum við laun-
þegasamtökin með belgingslegum hroka. Því fer
þó fjarri að þetta sé rifiað upp í því skyni að hæl-
ast um; stjórnarherrarnir eru menn að meiri ef
þeir læra af revnslunni — en að vísu á maður
enn eftir að sjá þann aukna þroska í verki.
^vo alger er uppgjöf stjórnarflokkanna að for-
maður Alþýðuflokksins. Emil Jónsson, lauk út-
varpsræðu sinni á því að ríkistjórnin myndi halda
áfram óbreyttri stefnu, en verðbólguvandamálin
væru í höndum stjórnarandstöðunnar! Þeir menn
sem hafa tekið að sér það verkefni að stjórna mál-
efnum þjóðarinnar. lýsa bannig vfir bvi. að þeir
hafi engin tök á þvi vandamáli sem hæst ber og
öll bióðin hefur áhyggjur af En þót't þessi um-
mæli Emils Jnnssonar séu athvglisvert dæmi um
sálarástand ráðherranna. fá þau engan veginn
staðjzt Að visu verða efnahagsmálin ekki leyst án
samninga við verklvðssamtökin. en ríkisstiórnin
verður einnig að leggja fram sinn stóra skerf til
beirra samninga Og þá er það einmitt meginat-
riði að ríkisstiómin getur ekki haldið áfram ó-
brovttri stefnu: samningar við verklvðssamtökin
hliófa að setia mark sitt á alla þætti efnahagsmál-
anna Eigi að stöðva verðbólguna og trvggja laun-
hpgum raunverulegar kiarabætur verður að koma
til nv og traust stjórn á efnahagsmálum og at-
vinnumálum í stað verðbólguglundroðans.
J^íkisstjómin kemst þannig ekki hjá því að koma
sér upp stefnu: þótt hún sendi alþingi heim
án úrræða verður hún að leggia tillögur sínar fyr-
ir verklvðssamtökin. iafnt um kjaramálin sem ó-
hiákvæmilegar aðgerðir i efnahagsmálum í heild.
Samningarnir við verklvðshrevfinguna hafa allt
til bessa gengið gráflega seint. og nú er orðinn
naumur tími til stefnu. Reynist ríkisstjórnin enn
sem fvrr engan vilja hafa til óhjákvæmilegrar
stefnnhrevtingar verða verklvðssamtökin að ná
rétti sínum með öðrum aðferðum. — m.
Fimmtudagur 14. maí 1964
SkipulögÍ efling atvinnuveganna
í stað hins óhefta peningavalds
ÞINCSIÁ ÞjÓÐVILJANS
Skammt er síðan útvarpsum-
ræður fóru fram á Alþingi um
utanríkismál, og mun ég því
verða fáorður um þau stórmik-
ilvægu mál. Þó er rétt að
minna á. að í umræðum á dög-
unum var ríkisstjómin beðin
um að svara því. hvað gerzt
hefði í samningunum við
NATO um flotastöð í Hvalfirði.
Þessari spumingu var ekki svar-
að og engar upplýsingar feng-
ust gefnar.
Stiórnin enn að
makka um Hval-
fjörð
Á þriðja degi þingsins á síð-
ast liðnu hausti lögðum við
Alþýðuþandalagsmenn fram til-
lögu þess efnis, að enga samn-
inga mætti gera um hemaðar-
framkvæmdir í Hvalfirði án
samþykkis Alþingis. Þessi til-
laga var raunar undirstrikun á
skýrum fyrirmælum stjómar-
skrárinnar. bar sem segir. að
enga samninga megi gera um
kvaðir á landi, nema samþykki
Albingis komi til. Báðir stjóm-
arandstöðuflokkarnir studdu
bessa tillögu eindregið. Það er
hins vegar til marks um lýð-
ræðisleg vinnubrögð stjómar-
fiokkanna. að núna við bing-
slit. sjö mánuðum síðar. hefur
bessi tillaga ekki einu sinni
verið afgreidd til nefndar.
Það er aikunna úr sögu her-
námsins á fslandi. að við nýia
landvinriinga Bandaríkiamanna
hafa leikreglur lýðræðisins ver-
ið fótum troðnar. Albingi hefur
verið hundsað og stiómarskrá
Ivðveldisins bverbrotin hvað
eftir annað. Bevnimakk ríkis-
stiórnarinnar og furðuleg fram-
koma gagnvart Alhingi gefur
bióðinni fvllstu ástæðu til að
vera vel á verði nú á næst-
unni. ekki sfzt eftir að 3 hers-
höfðingiar NATO ásamt fiota-
máiaráðherra Bandaríkianna
hafa verið hór f heimsókn með
stuttn miilibili á aðeins einum
mánuði.
PorKflfrííng
Síðan umræðumar um utan-
ríkismál fóra fram. hefur sión-
varpsáskorun sextíumenning-
anna verið borið upp í tillögu-
formi á Albingi. En bað er eins
um bessa tiilögu. Stiómarflokk-
amir misbeita valdi sínu til að
klæða málið bögninni.
Sextíu oddvitar bióðarinnar
f féfags- og menningarmálum.
studdir af hundruðum annarra.
sem áður hafa látið skoðun
sína f fiós. skora á Albingi að
fhuga, hvílfk einokunaráhrif
bandaríska siónvamið hefur f
fslenzkri menningarhelgi, Svar
ríkisstjómarinnar er hvorki
fug] né fiskur. Hún snýr sér
undan og neitar að láta ræða
málið á Alhingi. Meiri for-
herðingu og dólgshátt gagnvart
menntamönnum bjóðarinnar
var varia unnt að sýna.
Sfæfna Kirtc nhefta
r»pnin cavalds
Lifi friálst framtak) er boð-
skapur rikisstiómarinnar. Lifi
verzlunarfrelsið!
Efnahagsstefna rfkisstjómar-
innar er mótuð af beirri kenn-
ingu. að straumur fiármagnsins
eigi að ráða sér sjálfur. Gróða-
von einstaklinga á að vísa veg-
inn og lögmál peninganna að
ráða bvf, f hvaða atvinnuvegi
fiármagnið leitar, hvað er
byggt upp og hvað fær að
biómstra f bjóðfélaginu.
Nú um árabil hefur tilraun
verið gerð með hessa stefnu
hins óhefta peningavalds í ís-
lenzku efnahagslífi. En þessi
stefna hefur beðið skipbrot.
Stjórnleysi er ríkjandi og óða-
verðbólga meiri en dæmi eru
til áður. Lífskjör almennings
hafa staðið í stað og rýrna þó
heldur, þrátt fyrir góðæri til
lands og sjávar og einstök afla-
brögð. Ef ekki væri almennt
mjög langur vinnutími hjá
verkafólki væri neyðarástand
ríkjandi á fjölmörgum heimil-
um.
Stjórnarstefna peningagróð-
ans getur aldrei blessazt í fs-
landi. Það er fyrst og fremst
samvinna en ekki innbyrðis
átök og samkeppni, sem hér á
heima. Islenzka þjóðfélagið er
dvergvaxið í samanburði við
önnur ríki og hér gilda því
ekki sömu lögmál. Allir verka-
menn á íslandi eru jafnmargir
og hjá stærsta rafmagnsveri
Svíþjóðar. ASEA, eða um 40
þúsund. Fyrirtæki stórþjóðanna
steypa sér sgman og mynda
voldugar peningablakkir. Þess
vegna er óhugsandi að berjast
á heimsmörkuðum við máttuga
auðhringi, nema við stöndum
sameinaðir, svo fáir sem við
erum. undir skipulagðri heild-
arstiórn þjóðarbúsins.
Áætlunargerð og skipulega
uppbyggingu atvinnuveganna er
auðvelt að framkvæma, þó að
haldið sé sama fyrirkomulaginu
og áður með því að blanda
saman einkarekstri, samvinnu-
rekstri og ríkisrekstri. En h.ióð-
félagið verður að starfa eins og
lífræn heild. en ekki eins og
tíu þúsund gerlar, sem éta hver
annan f stjómleysi græðginnar.
Það sem við höfum
bezt gert. . .
Helztu lærimeistarar og
kennimenn stjómarstefnunnar
hafa hvað eftir annað á undan-
fömum árum boðað okkur Is-
lendingum bann nýja sannleik.
að bað borgi sig tæpast að
halda uppi siálfstæðu hjóðríki.
Þeir segia, að stóru skipin sigli
niður litlu kænumar. Þess
vegna vilja beir, að íslenzkir
auðmenn fái tækifæri til að
tengjast eriendu fjármagni og
vænta bess jafnframt. að fyrr
eða síðar verði tsland innlimað
f stærri heild, Efnahagsbanda-
lag Evrópu.
Slíkar kenningar eru í fyllsta
samrærui við bá trú, að gróð-
inn sé eina hreyfiafl bjóðlífs-
ins. Þessir kgnnimenn rikis-
stjómarinnar gera sér bað
ljóst. að í svo örsmáu bjóðfé-
lagi er bað fásinna, að hver
troði annan niður f innbyrðis
efnahagssamkeppni. Þeir vilja
hví fóma sjálfstæði hióðarinn-
ar til þess að vfkka út mark-
aðinn og stækka verulega leik-
völl fjármagnsins. svo að kost-
ir skipulagsins: hagsýni, verka-
skipting og fiöidaframleiðsla fái
notið sfn tii fulls. Þeir vita sem
er. að Tsland er alitof lítill
ieikvangur fyrir fiármálaspil
auðvaidsstefnunnar.
Andspænis bessum mönnum
standa beir Tsiendingar. sem
ekki hafa Tátið glepia sig af
siónarmiðum eróðahvggiunnar
og vita bvf. að Tsland barf engu
að fóma af siálfstæði sfnu. ef
við aðeins höfum vit og skvn-
semi til að starfa saman
ReynsTan kennir okkur að allt
sem við höfum bezt gert á
bessari öld. hefur verið unnið
með sameiginlegu átaki. hvort
sem um var að ræða stórfram-
Ragnar Arnalds
kvæmdir eða félagslegar um-
bætur.
Heildarstjórn þjóð-
arbúskaparins er
Iausnin
Um árabil hefur Alþýðu-
bandalagið og Sósíalistaflokk-
urinn hamrað á nauðsyn þess,
að gerð yrði áætlun um heild-
arstjóm þjóðarbúsins og skipu-
lega eflingu atvinnuveganna.
Þessi sjálfsagða krafa hefur
mætt skilningi meðal almenn-
ings, en algjöru skilningsleysi
ráðamanna. Svo gerðist það allt
í einu fyrir seinustu alþingis-
kosningar, að hæstvirt ríkis-
st.ióm tók snöggan fjörkipp og
tilkynnti, að nú hefði verið
samin Þjóðhags- og Fram-
kvæmdaáætlun fyrir næstu
þrjú árin. Bumbur voru barð-
ar og hin nýju tíðindi boðuð
með áfergju bess manns, sem
skyndilega er skírður til nýrrar
trúarbragða. Nú skyldi tekin
upp áætlunargerð og alhliða
skipulagning.
Þegar svo þessi mikla áætlun
birtist f 76 síðna bók. kom í
ljós, að bar voru aðeins örfá-
ar framkvæmdir nefndar á
nafn. Að vfsu skorti ekki á
hagfræðijegar vangaveltur.
skýrslur og talnarunur f löng-
um bunum, og auðvitað var
mikið rætt um hinn stórkost-
lega framkvæmdahug ríkis-
stjómarinnar. en þegar að þvf
kom að nefna, hvað gera
skyldi, var spekin uppurin. En
hér var þó kominn vísir að á-
ætlun, þótt mjór væri, og
margir urðu til þess að fagna
þessum boðskap. Meðal þeirra
voru Siglfirðingar og Austur-
Skagfirðingar, því að í þessari
nýju áætlun ríkisstjómarinnar
var eitt hið fáa. sem nefnt var,
að byggður skyldi traustur
vetrarvegur og grafin jarðgöng
um Stráka til Siglufjarðar.
Framkvæmdir skyldu hefjast
fljótlega og vegurinn verða
fullbúinn til umferðar í ágúst-
mánuði 1965.
Síónleikur sýndar-
mennskunnar
Síðan hetta var, er eitt ár Kð-
ið. Hvað er nú að frétta af
hinni merku framkvæmdaáætl-
un? Er hún ekki grundvöllur
helztu framkvæmda í landinu?
Er hún ekki beinagrindin í
stjómarstefnunni. Fáir munu
kannast við það. Þessi áætlun
virðist týnd með öllu og tröll-
um gefin.
En hvað er bá um Strákaveg,
óskadraum Siglfirðinga? Jú,
það er af honum að frétta. að
rikisstjómin. hefur nú viður-
kennt, að engin jarðgöng verði
grafin um Sráka i bráð og eng-
inn muni aka veginn til Siglu-
fiarðar á næsta ári. TækniTeg-
ur undirbúningur mun alls
ekki vera fyrir hendi, og þvf
miður veit enginn, hvar á að
grafa gatið f gegnum fiallið,
T meira en áratug hafa Sigl-
firðingar beðið eftir veginum
um Stráka. Á þessum tíu ár-
um hefur aðeins einu sinni
verið unnið af einhverjum
krafti við þessa vegagerð. Þá
var hamazt f nokkra mánuði
og grafnir 30 metrar af 900
metra löngum jarðgöneum. Og
hvenær skyldi betta hafa vgr-
ið? Jú. Það var um sumarið
1959, mánuðina fyrir haust-
kosnineamar. hað ár. Og þá
var slíkur gangur í málinu. að
enginn Siglfirðingur, sem gekk
að kiörborðinu. gat leyft sér að
efast um, að vegurinn vrði
fullgeröur á næsta kjörtfma-
hili. En þegar búið var að
kiósa, bá var einnig hætt að
grafa og framkvæmdir lögðust
niður.
T fiögur ár var ekki snert- við
iarðgöngunum og engar áætl-
anir uppi. Tíminn líður og
loksins kemur aftur að kosn-
ingum. Þá er aftur rokið upp
til handa og fóta. Loforð eru
gefin til hægri og vinstri og
hau eru meira að segja prentuð
f sjálfa framkvæmdaáætlun
ríkisstjómarinnar. Og enn einu
sinni er kosið. Svo er draum-
urinn búinn. Núna tæpu ári
eftir kosningar kemur loksins
f Ijós. að tæknilegur undir-
húningur hefur verið byggður
á sandi. Framkvæmdum ér
slegið á frest um óákveðinn
tíma. Nú er Strákavegsmálið að
Framhald á 9. síðu.
Ræða Ragnars Arnalds
í útvarpsumræðunum
iTQiiöíöMft myniS&asuólinn
í dae. fímmtudaginn 14. maí kl. 15 verður vorsýn-
ing skólans opnuð í húsakynnum skólans að
Skipholti 1. Sýningin verður opin til Hvítasunnu-
dags. daglega frá kl. 15—22.
Skólastjóri.
Forstöðukonu
vantar að barnaheimilinu í Grænuhlíð. Umsókn-
ir sendist skrífstofu Sumargiafar, Fornhaga 8, fyr-
ir 25 maí n.k
Stiórn Sumaro'iítfar.
t