Þjóðviljinn - 14.05.1964, Blaðsíða 10

J0 SlÐA
ÞiöÐmnira
Fimmtudagur 14. maí 1964
Þið
stúdentsárín
æskuglöð
EFTIR HANS SCHERFIG
klukkunnar með augunum.
Einhvers staðar svaf hann
sjálfsagt á nætumar. En í raun-
inni bjó hann á matsjofunni, og
ef einhver vildi hitta hann, varð
að leita hans þar.
Og nú voru einmitt menn sem
vildu hitta hann. Tveir menn
með skjalatöskur, hluti af nefnd.
birtust einn daginn á matstof-
unni og nálguðust horn Mikaels
Mogensens.
— Þetta borð er upptekið,
herrar mínir, — sagði Mogensen.
— Maður kýs helzt að drekka
kaffið sitt í friði, án þess að
þurfa að hlusta á samtal ókunn-
ugs fólks, jafnvel smjatt.
— En við erum ekki ókunnugt
fólk. Þekkirðu okkur ekki. Mog-
ensen?
Mogensen pírði á þá nærsýnum
augum gegnum litlu blikkgler-
augun. — Ég held mér veitist
ekki sá heiður. Ég minnist þess
ekki heldur að hafa drukkið dús
við herrana og kysi heldur að
notað væri hið vanalega fleir-
töluávarp sem tíðkast meðal sið-
aðs fólks, ef þetta þarf endilega
að standa lengur. —
Mennimir hlógu. — Þú ert
kyndugur náungi. Þekkirðu
okkur ekki í raun og veru?
Þetta er Hom — Haraldur Hom
— og Knútur Jörgensen.
— Jæja, nú jæja, — sagði
Mogensen. — Þá verður maður
víst að biðja ykkur að fá ykkur
sæti. Það er ekki auðvelt að
þekkja herrana aftur. Maður er
kominn með ístm, Jörgensen.
Og menningarvitinn er að missa
hárið? Maður les stundum bók-
menntaframlag yðar í Morgun-
blaðinu, Horn. Það er ósköp lé-
lega skrifað. Það er danskur
dúxastíll. En vandvirknislegt.
Mjög vandvirknislegt. —
Mennimir hlógu. Haraldur
Horn dáh'tið þvingaður og rjóð-
ur í andliti.
— Og hvað hefst Jörgensen
að? Það virðist ekki mikil á-
HÁRGREIÐSLAN
Hárgrelðsln og
snyrtlstofa STFTNT7 og DÖDÖ
Langaveel 18 III h. (lyfta)
SlMT 2461 fi.
P E R M A Garðsenda 21
SfMI 33968. Hárgreiðslu- og
snyrtistofa.
Dömnr’ Hárgreiðsla <dð
ailra hæfi.
TJARNARSTOFAN
Tjamargötn 10. Vonarstrætis-
metrin — SfMT 14662 ____
HÁRGRETÐSLOSTOFA
AOSTURBÆJAR
(Maria Guðmundsdóttir)
Laugavegi 13 — SÍMi 14656.
— Nuddstofa 4 sama stað —
reynsla ef dæma má eftir fram-
vindu magans. —
— Ég stjórna ríkinu, — svar-
aði Jörgensen. — Ég er í allri
hógværð skrifstofustjóri í inn-
anríkisráðuneytinu. —
— Það er trúlega starf sem
hæfileikar þínir ráða við.
öðru máli gegnir um Hom. Mað-
ur gluggaði dálítið í doktorsrit-
gerðina hans — um atviksorð í
pistlum Holbergs. Athyglisvert
efni. Mikilvægt og þýðingarmik-
ið. —
4
— Það hefur kannski sína þýð-
ingu, þegar maður getur með
því móti stuðlað að því að
sanna hið danska þjóðemi Hol-
bergs, sagði Horn.
— Vitaskuld. Látum oss í
drottins nafni vernda danska at-
viksorðanotkun Holbergs til síð-
asta blóðdropa! Bókmenntasaga
er sjálfsagt bezt þegar hún er
þjóðleg. Og trúlega borgar það
sig betur að vera þjóðlegur
menningarviti en skrifstofu-
stjóri?
— Áreiðanlega! — sagði skrif-
stofustjórinn.
— Má menningarvitinn ekki
bjóða upp á kaffibolla eða öl?
spurði Horn sáttfús.
— Þökk fyrir. Helzt kaffi.
— Nokkuð með?
— Já, þakk. Köku. Helzt svo-
nefnda medalíu. Það eru kringl-
óttu kökumar með kremi á milli
og ferhyrndum bita af rauðu
sultutaui ofaná. Þær eru reyndar
alltaf að minnka.
— Veiztu það, Mogensen. að
þú ert búinn að sitja hér í stóln-
um þxnum í 25 ár? — sagði
skrifstofustjórinn.
— Já, þökk fyrir, manni er
kunnugt um það. — Og Mogen-
sen leit upp á klukkuna á St,
Péturskirkjunni, sem hafði mælt
honum tímann öll þessi ár. Hann
gerði ráð fyrir að sitja þama að
minnsta kosti 25 ár enn. Hann
gat ekki vitað að eftir fjögur ár
myndi hann deyja á undarlegan
og óhugnanlegan hátt. En það
er önnur saga.
— Þú átt sem sé afmæli í ár,
— hélt Jörgensen áfram. — Og
við eigum afmæli allir saman.
Sjáðu til, það er þess vegna sem
við erum hingað komnir, — til
að spjalla um það við þig. Okk-
ur langar til að halda 25 ára
stúdentsafmælið hátíðlegt. Og
það væri leiðinlegt ef þú yrðir
ekki með.
— Manni finnst nú stúdents-
prófið ekki svo merkilegt. að á-
stæða sé til að halda það hátíð-
legt með fyrirgangi. Og minn-
ingin um skóladagana er ekki
sérlega ánægjuleg.
— Ojæja — jæja, það er nú
þetta próf sem hefur veitt þér
inngöngu hér á matstofuna. Og
það væri skemmtilegt að hitta
hina úr bekknum og sjá hvað
orðið hefur úr þeim.
— Það yrði sjálfsagt yfirmáta
sorglegt að sjá hvað orðið hef-
ur úr þeim.
— Vertu nú sanngjam, Mogen-
sen. Við xýljum endilega hafa
þig með. Og þú færð ágætt tæki-
færi til að skjóta eiturörvunum
þínum.
Mogensen stakk teskeiðinni
sinni í medalíuna og bragðaði
hugsi á ferhyrnda sultutausbit-
anum. — Maður hefur ekki held-
ur fjármuni til að standa í því-
líkum bjánaskap og maður hef-
ur ekki hugsað sér að klæðast
þjónsbúningi.
— Já, en sjáðu til, — sagði
Jörgensen. — Það eru auðvitað
fleiri sem — sem eru ekki sér-
lega efnaðir — og einmitt þess
vegna — höfum við stofnað eins
konar sjóð — skilurðu — svo
að þér er boðið. Þú mátt ekki
móðgast af því. Við vildum —
skilurðu? — Við erum allir
gamlir félagar, ha?
— Þetta er ósköp fallegt og
borið fram af háttvx'si, sem
sæmir vel embættismanni í
ráðuneyti. Þið ætlið að borga
matinn fyrir fátæklingana. Það
er bara óheppilegt að þú skulir
roðna og engjast af vandræðum.
þegar þú berð fram hið göfuga
tilboð.
— Æ, vertu ekki að þessu!
Jæja, við treystum því að þú
takir þátt í samkomunni hjá
okkur.
— Maður getur athugað málið.
— Nei. Það er enginn tími til
þess. Það á að panta matinn í
dag. Við viljum endilega hafa
þig með, Mogensen! Við getum
ekki án þín verið.
— Maður hefur að minnsta
kosti ekki í hyggju að íklæðast
bjónsbúningi. Enda á maður ekki
þess konar einkennisbúning. En
kannski er Ix'ka til sjóður, sem
borgar leigu fyrir kjólföt handa
fátæklingunum?
— Það er lafhægt. Ég ætlaði
einmitt að fara að segja, að í
Gothersgötu er fyrirtæki, þar
sem hægt cr —
— Þökk fyrir. En það vill
’maðúr ékki. Maður er ekki því-
líkur auli að vilja fara í grímu-
búning. Ef maður tekur þátt í
hátíðinni, þá kemur maður í sín-
um eigin fötum.
— Það gerir lika ekkert til.
Komdu bara eins og þú stendur.
Bara að þú komir.
— Jæja, þá kemur maður.
Sækið mig hingað þegar lokað
er.
— Þú ratar liklega sjálfur.
Það er —
— Maður hefur ekki áhuga á
rannsóknarleiðöngrum.
— Jæja. þá verðurðu sóttur.
Og herrarnir kvöddu og fóru
út af matstofunni og Mogensen
reis á fætur til að sækja sér
nýjan kaffibolla að afgreiðslu-
borðinu.
8. KAFLI
Axel Nielsen undirkennari gat
fremur en nokkur annar haldið
hátíðlegt stúdentsafmæli.
Hann var nú starfandi við
sama skólann og hann hafði tek-
ið stúdentspróf úr. Hann mætti
ennþá á hverjum morgni klukk-
an tæplega níu rétt eins og hann
hafði gert fyrir hálfum manns-
aldri. Og hann gætti þess enn
jafnvandlega að koma ekki of
seint, og hann bar enn jafnmikla
virðingu fyrir rektor.
Líf hans hafði verið nær óslit-
in skólaganga. Mjög óljóst mundi
hann að einu sinni hafði hann
ekki verið í neinum skóla. Það
var ógreinileg minning um óra-
fjarlæga fortíð án skólagangs.
Hann var að leika sér í porti
á Norðurbrú. Og hann var að
leika sér við önnur börn. Og þá
vissi hann ekki að þau voru
ekki eins fín og hann.
Faðir hans var duglegur hand-
verksmeistari, sem gat veitt
syni sínum góða menntun. Hinir
litlu leikfélagar Axels í portinu
voru verkamannaböm. Að þarna
var um stéttamismun að ræða
kom ekki í Ijós fyrr en bömin
fóm í skóla. Félagarnir fóm í
bæjarskóla, Axel fór í einka-
skóla með skólagjaldi. Og þar
með var línan dregin milli
þeirra.
1 12 ár var hann skólanem-
andi. Og hann var iðinn og sam-
vizkusamur í skólanum og fékk
hrós og var foreldmm sínum til
sóma. Fyrstu fimm árin var
hann í undirbúningsskóla.
Svo stóðst hann hið þunga
inntökupróf i lærða skólann,
sem hafði 4 ára gagnfræða-
deild og þriggja ára lærdóms-
deild. Og Axel var ennþá iðinn
og samvizkusamur og honum
tókst loks að fá heiðursverðlaun
fyrir góða ástundun.
En 12 ára skólaganga er lang-
ur tími. Þegar jafnaldrar hans
og leikfélagar úr portinu urðu
sjálfstæðir og fóm að vinna fyr-
ir sér, var hann ennþá skóla-
drengur. Þegar þeir áttu frí og
fóru í veitingahús, varð hann að
sitja yfir lexíunum. Þegar þeir
unnu fyrir peningum og buðu
stúlkum með sér út og trúlofuð-
ust, varð hann að sitja eftir fyr-
ir áminningu. Þegar þeir vom
að snúast í fundahöldum og
verkföllum og stjórnmálaþrasi,
skalf hann á beinunum yfir lé-
legri einkunnarbók. sem faðir
hans eða móðir þurftu að und-
irskrifa. Þegar þeir fluttu til-
vinkvenna sinna, varð hann að
hlýða á náttúmfræðikennara lýsa
frjóvgun blómanna og útskýra
út frá því leyndardóma æxlun-
arinnar fyrir nemendum þriðja
bekkjar lærdómsdeildar.
Og svo varð hann stúdent. Með
góðri einkunn. Fagran sumar-
dag eftir næturlestur og kvíða
og magapínu.
Og skólagangan hélt áfram í
háskólanum. Hann varð enn að
lesa lexíur undir eftirliti hinna
góðu foreldra sinna sem fómuðu
svo miklu hans vegna, til þess
að eitthvað yrði úr honum og
hann yrði menntaðri og vitrari
en þau.
Leikfélagar bernskunnar vom
giftir verkamenn. Þeir áttu
heimili og börn. Lífsbarátta.
Stéttarfélög og kjarabarátta. Virk
stjómmálaafskipti.
Axel fékk leyfi til að fara í
Stúdentafélagshúsið á laugar-
dagskvöldi. Og elsku pabbi gaf
honum tvær krónur til að
skemmta sér fyrir, hvort sem
hann vildi nú fá sér glas af öli
eftir fyrirlesturinn eða bjóða
stúlku upp á te. Og hann hafði
fengið leyfi til að reykja.
1 háskólanum talaði prófessor
í læknisfræði við nýja stúdenta.
Um hreinleika og hreinlífi. Um
að geyma ástargetu sína, þar til
hin eina sanna kæmi inn í líf
námsmannsins að loknu em-
bættisprófi.
Vinna og leikfimi voru góð ráð
til að halda ásthneigðinni í
skefjum. Sér í lagi leikfimi. Og
dreymdi mann illa eða vafa-
samar hugsanir ásæktu mann,
sagði prófessorinn. þá væri gott
ráð, þegar farið væri fram úr á
nætumar, að þvo sér úr köldu
vatni.
Á hverju vori þegar sýringur
og gullregn blómstruðu í görð-
unum, var próflestur og próf-
kvíði. Það þurfti að leggja ár-
töl á minnið. Hvenær skáld
Sjúkraþjálfari (FYSIOTERAPEUT) óskast að Borgarspítalanum í Heilsuverndarstöð- inni frá 1. ágúst n.k. Umsóknir sendist yfirlæknin- um fyrir 1. júní n.k. Sjúkrahúsnefnd Reykjavíkur.
Tilkynning frá Heilsuverndarstöð Reykjavíkur Athygli skal vakin á því, að Heyrnarstöð barna- deildarinnar verður lokuð frá 1. gúní til 1. sept. n.k. — Þeim foreldrum, sem ætla að fá skoðun á börnum innan skólaaldurs, er bent á að panta tíma sem fyrst. Reykjavík 12. maí 1964, Heilsuverndarstöð Reykjavíkur.
Málarasveinar Munið framhaldsaðalfundinn í kvöld, 14. maí. MÁLARAFÉLAG REYKJAVÍKUR.
Kex - Lórelei - Kex T E K E X SMÁKEX VANILLEKEX KREMKEX KREMSNITTUR HEILH VEITIKEX MALTKEX ÍSKEX Söluumboð: Magnús Kjaran UMBOÐS- & HEILDVERZLUN Sími 24140.
jf* VDHDUB II n fr f4V#«UB 1 Styaþórjónsson &co hmtnM k
SVEFNSÓFAR
- SÓFASETT HNOTAN húsgagnaverzlun