Þjóðviljinn - 09.08.1964, Blaðsíða 3

Sunnudagur 9. ágúst 1964
HtemiÐiN
SlBA 3
SKATTAARASIN A LAUNÞEGANA
r
A
HVÍLDAR-
DACINN
Undrun og reiði
Skattaseðlamir frá gjald-
heimtu ríkis og bæja hafa
aldrei verið sérlega vinsæl
plögg, en þeir hafa ,naumast
nokkru sinni fyrr vakið jafn
almenna undrun og reiði og að
þessu sinni. Þeir sem festa
trúnað á áróður stjómarflokk-
anna eiga erfiðast með að
standast staðreyndir veru-
leikans, því ekki eru
ýkjamargir mánuðir síðan
jafnt Alþýðublaðið sem Morg-
unblaðið birtu um það marg-
ar og stóryrtar greinar aö nú
hefði enn einu sinni verið fram-
kvæmd ‘iækkun á tekjuskatti
og útsvari; þar héldi ríkis-
heimta með aðstoð söluskatts-
ins reyndist miklu stórfelldari
en nam heildarlœkkun á tekju-
skatti hjá öllum almenningi;
þegar fólk keypti sér soðningu
í matinn var það ekki aðeins
að borga fyrri tekjuskattana
sína heldur og gjöidin fyrir
fjáimálaráðherrann og félaga
hans. Og þótt það sé vissulega
rétt að enginn kemst hjá því
að greiða söluskatt, ef hann
kaupir einhverja vöru. er hitt
jafnrétt að margir af inn-
heimtumönnum skattsins kom-
ast hjá því að skila honum öll-
um í ríkissjóð, því söluskattur-
inn er einmitt innheimtur af
þeim fésýslumönnum og at-
vinnurekendur sem eru orðnir
einstakir snillingar í að falsa
framtöl sín og stunda þá iðju
af sívaxandi ósvífni óáreittir
af valdhöfunum.
Svikamylla
En jafnvel sú skattastefna að
taka ríkistekjumar með sölu-
skatti í stað tekjuskatts, hefur
annan upp eru nú hækkaðír
samtimis, unz almenningur
stendur uppi með margfalt
þungbærari byrðar.. en áður
var.
Stórhækkuð
útsvör
Otsvörin eru mun hærri en
tekjuskatturinn hjá flestum og
sérstaklega þeim sem hafa lág-
ar tekjur. Þar er einnig um
sömu þróun að ræða. æ þyngri
byrðar. Eins og áður er get-
ið hafa nettótekjur einstaklinga
í heild samkvæmt skattafram-
tö'um hækkað um tæp 80%
síðan 1960. Á sama tíma hefur
heildarupphæð útsvara hækkað
um 124%. Þannig hefur út-
svarsbyrðin hækkað meira en
50% örar en krónuupphæð
launanna, svo að enginn þarf
að deila um það að útsvör eru
nú þyngri -en nokkru sinni fyrr.
Og jafnframt hefur útsvars-
lögunum verið breytt á þá
lund að almennir launþegar.
AHan daginn er Skattsitofan full af mönnum se m vilja ganga úr skugga um að gjöld þeirra séu
vísvitandi stefna valdhafanna — en ekki reikningsskekkja.
stjómin enn tryggð við þá
stefnu sína að tryggja almenn-
ingi „raunhæfar kjarabætur”.
En hinar raunhæfu kjarabæt-
ur hafa reynzt svo stórfelld
hækkun á álögum, að hjá
mörgum launþegum er um
tvöfö'ldun eða jafnvel þreföld-
un að ræða; fjölmörgum verka-
mönnum er gert að greiða
tugi þúsunda þannig að tekjur
fyrir eðlilegan vinnutíma héð-
an í frá til áramóta hrökkva
naumast fyrir álögunum ein-
um.
Blekkingavefur
Áróður stjórnarflokkanna um
skattamál á undanfömum ár-
um hefur verið samfelldur
blekk ingavefur. Árið 1960
kváðust stjórnarflokkarnir ætla
að framkvæma mjög.mikilvæga
breytingu á skattakerfinu,
lækka tekjuskattinn til muna
en taka í staðinn upp söluskatt.
Var lækkun tekjuskattsins tal-
in mikil hagsbót fyrir almenn-
ing, en söluskatturinn var
sagður hafa það til síns ágæt-
is að ekki væri hægt að svíkj-
ast um að borga hann. En
tekjuskatturinn var um þær
mundir léttbær fyrir allan
þorra launþega, og lækkun á
honum varð fyrst og fremst
til hagsbóta fyrir auðmenn og,
hátekjúmenn; þar á meðal
lækkuðu tekjuskattar á ráðherr-
um öllum og öðrum fyrirmönn-
um stjórnarflokkanna svo að nam
tugum þúsunda króna á mann,
á sama tíma og verkamenn
fengu eftirgjöf sem nam einu
til tveimur þúsundum. Ekatt-
ekki staðizt stundinni lengur
hjá stjórnarflokkunum fremur
en önnur stefnumið þeirra. Ár-
ið 1960 var tekjuskattur ein-
staklinga í Reykjavík 18,4 milj.
króna. 1 ár er tekjuskattur ein-
staklinga 113 miljónir króna,
Hann hefur þannig meira en
sexfaldazt á fimm árum. Á
sama tíma hafa nettótekjur
þær sem á er lagt aðeins hækk-
að um tæp 80% að krónutölu,
eða svipað því sem verðgildi
krónunnar hefur rýmað á
þessu árabili. Heildarupphæð
tekjuskattsins er nú 33.6 milj-
ónum króna hærri en hún var
1959 — áður en stjórnarflokk-
arnir tóku til við hinar marg-
umtöluðu „skattalækkanir”
sínar. Það er þannig búið að
taka alla lækkanirnar á tekju-
skatti aftur og vel ríflega það.
En sá er munur á að breyting-
amar frá 1960 valda því að
það eru nú aðrir hópar þjóð-
félagsins sem bera tekjuskatt-
inn uppi, verkamenn og opin-
berir starfsmenn greiða nú
hærri tekjuskatt en dæmi eru
um áður, en ríkismönnum er
hlíft í samanburði við það sem
áður var. Og á sama tíma sem
tekjuskattur einstaklinga hefur
sexfaldazt hefur tekjuskattur
félaga ekki einusinni ivöfaldazt
að krónutölu. En hvað þá um
söluskattinn sem átti að taka
við af tekjuskattinum sem rétt-
látari innheimtuaðferð? Einmg
hann var hækkaður til mikilia
muna um síðustu áramót.
Þannig er svikamyllan leikin
af valdhöfunum, tekjuskattur-
inn og söluskatturinn sem upp-
haflega áttu ad vega hvor
sneffl. af skattaeftirliti tfl að
koma upp um þær, en stjórn-
arflokkarnir hafa fellt allar
tillögur um þvílíkt aðhald af
jafn mikilli einbeittni og þeir
hækka álögumar á almenning
jafnt og þétt. Á þvf er enginn
vafi að með skattsvikum er
hundruðum og aftur hundruð-
um miljóna króna stolið und-
an, en gjöld skattsvikaranna
eru greidd af verkamönnum,
opinberum starfsmönnum og
öðium launþegum. Það er
ekki sízt þetta þjóðfélagslega
siðleysi sem veldur þeirri reiði
sem þessa dagana næðir um
léiðtoga stjómarflokkanna. Víst
em heildarupphæðir skatta og
útsvara háar, en þær væru
engan veginn óbærilegar ef
þeim væri skipt niður á þegn-
ana af réttlæti og heiðarleik.
En eins og nú er ástatt eru
svik og prettir þeir eiginleikar
sem hreykja sér hæst í ís-
lenzku þjóðfélagi og mestra
verðlauna njóta.
Svikin fyrirheit
launþegasamtakanna að verða
í samræmi við það.
Sameiginlegt
baráttumál
Þessi framkoma valdhafanna
ber vott um þá miklu ósvifni,
sem einkennir Sjálfstæðisflokk-
inn á íslandi þegar hann þyk-
ist vera öruggur um sinn hag.
En skyldu valdhafarnir ekki
hafa gengið full langt í stæri-
læti sínu? Það er mjög athygl-
isvert að Alþýðublaðið hefur
undanfarna daga flutt hina
hörðustu ’gagnrýni á skatta-
stefnu stjómarvaldanna og þau
ofboðslegu skattsvik sem hér
eru látin viðgangast. Sú gagn-
rýni hittir ráðherra Alþýðu-
flokksins og þingmenn hans,
þar á meðal stjórnmálaritstjóra
Alþýðublaðsins, því þeir somdu
skatta- og útsvarslögin og
stóðu fast gegn öllu framtals-
eftirliti á þingi; en hún er ör-
ugglega í samræmi við skoðan-
ir allra þeirra launþega sem
veitt haía flokknum brautar-
verkamenn og opinberir starfs-
menn, bera meiri hlut en áð-
ur, en fésýslumönnum og
gróðafyrirtækjum hafa verið
veittar stórfelldár ívilnanir.
Þegar þvílíkt gerist í útsvars-
málum á sama tíma og tekju-
skattur sexfaldast, söluskattur
hækkar stórlega ár frá ári og
önnur tollheimta magnast,
þarf sannarlega ekki að undra
þótt skattborgaramir kveinki
sér undan þeim ósköpum sem
þeim' er ætlað að bera.
Þjóðfélagslegt
siðleysi
Tölur þær sem hér hafa ver-
ið raktar eru miðaðar við
heildarupphæðir, nettótekjur
alla framteljenda, tekjuskatía
þeirra og útsvör í heild. Þær
sýna ótvírætt að áróður stjóm-
arflokkanna um lækkun á
beinum sköttum er ósannur
með öllu. jafnt útsvör sem
tekjuskattur hafa hækkað mun
örar en krónutala kaupsins. En
með þessu er sagan aðeins
hálfsögð. Hver maður hefur
það fyrir .augunum að skatt-
svik eru stórfelldari og sið-
lausari en nokkru sinni áður
hefur gerzt á íslandi; lang-
flestir þtir sem hafa með
höndum einhverskonar atvinnu-
rekstur, stóran eða smáan,
hagnýta þá aðstöðu til þess að
falsa framtöl sín, og margir
starfrækja pappírsfyrirtaeki !
því skyni einu. Margar þessar
faisanir eni svo augljósar að
ekki þyrfti nema einhvern
Stórauknar gjaldabyrðar ^
launþega eru þeim mun alvar-
legri sem í vor var gert sam-
komulag milli verkalýðssam-
takanna og ríkisstjómarinnar
um kjaramál. Auk lagfæringa
á nokkrum kjaraákvæðum var
meginatriði samkomulagsins
það að kaupmáttur launa skyldi
haldast óskertur á þessu ári;
stjómarvöldin hétu því að
halda óðaverðbólgunni í skefj-
um og tryggja það með niður-
greiðslum ef ekki viidi betur
að vísitala framfærslukostnaðar
hækkaði ekki. Þetta samkomu-
lag var gert í trausti þess að
stjómarvöldin hefðu lært eitt-
hváð af "réynslúnhi fraín-’
kvæmdu fyrirheit sín af heil-
indum. En skattaálögurnar nú
verða að teljast alger svik á
loforðum stjómarherranna frá
því í vor; þær skerða til mik-
illa muna þær raunverulegu
tekjur sem reiknað var með
þegar samkomulagið var gert
og skammta launafólki rýr-
ari hlut en þá var um samið.
Að visu mun ríkisstjómin
neyðast til að auka eitthvað
niðurgreiðslur sínar til þess að
koma í veg fyrir að vísitala
framfærslukostnaðar hækki af
völdum skattaáþjánarinnar, en
sú endurgreiðsla verður aðeins
brot af því- sem tekið er auka-
lega af öllum þorra launþega.
Skattheimtan er sá mistilteinn
sem ékki var tekinn í eið þeg-
ar samkomulagið var gert í
vor, og ráðamennirnir hika
ekki við að beita honum gegn
launþegum af 'algeru tillits-
leysi.
r #■'
Ohjákvæmilegar
ályktanir
Augijóst er að verklýðshreyf-
ingin kemst ekki hjá því að
draga sínar ályktanir af þess-
ari reynslu. Enn er ósamið við
fjölmörg verklýðsfélög, þar á
meðal iðnaðarmannafélögin,
og vandséð er að þau geti nú
samið án þess að taka hinar
síhækkandi skattabyrðar með
í reikninginn; kröfur þær sem
verklýðsfélögin gera næst þeg-
ar til almennra samninga kem-
ur hljóta að verða þeim mun
hærri sem skattabyrðunum
nemur. Það hefur áður verið
rakið í þessum pistlum að
verklýðshreyfingin tefldi á
tæpasta vað með því að sem’ja
um mikið til óbreytt kjör, gegn
' því að verðbólgan yrði stöðv-
uð, á sama tíma og þjóðar-
tekjur hafa hækkað mjög stór-
lega án þess að verkafólk
njóti góðs af. En þegar í ljós
kemur að stjórnarvöldin koma
siðan aftan að launþegum á
ódrengilegasta hátt — þvert
ofan í hinar hátíðlegustu yfir-
lýsingar — hlýtur eftirleikur
gengi. Það er auðvelt að af-
greiða þessi skrif sem einbera
hræsni, enda kunna valdhaf-
ar Alþýðuflokksins að beita
þeim eiginleika í mjög ríkum
mæli, en þess ber einnig að
minnast að nú um skeið hafa
ýms þau verklýðsfélög sem
AlþýðuÐokkurinn stjórnar ris-
ið gegn stjómarstefnurmi af
sívaxandi djörfung. Eigi að
hnekkja skattaárás ríkisstjóm-
arinnar og tryggja rétt-
láta og heiðarlega rnn-
heimtu á opinberum gjöldum
þurfa verklýðssamtökin að
beita sér sameiginlega og af
alefli fyrir þeim rættlætiskröf-
um, á sama hátt og þau
hnekktu ofbeldisfrumvarpinu í
nóvember í fyrra og leiddu
desemberverkfallið sameigin-
lega til sigurs. Á Alþýðusam-
bandsþinginu í haust hljóta
skattamálin að verða ofarlega
á dagskrá, og þar þarf að
finna leiðir til sameiginlegrar
baráttu fyrir heiðarlegri skatt-
heimtu sem er stórfellt hags-
munamál allra launþega, jafnt
siðferðilegt sem fjárhagslegt.
Austri.
Skrá yfir umboðshienn
ÞjóBviljuns úti á inndi
AKRANES: Ammundur Gíslason Háholti 12. Sími 1467
AKUREYRI: Pálmi Ólafsson Glerárgötu 7 — 2714
BAKKAFJÖRÐUR: Hilmar Einarsson.
BORGARNES: Olgeir Friðfinnsson
DALVÍK: Tryggvi Jónsson Karls rauða torgi 24.
5on Tröð
HAFNARFJÖRÐUR: Sófus Bertelsen
Hringbraut 70. Sífni 51369.
HNÍFSDALUR: Helgi Bjömsson
HÓLMAVÍK: Ámi E. Jónsson, Klukkufelli.
HUSAVIK: Amór Kristjánsson.
HVERAGFRÐI: Verzlunin Reykjafoss h/f.
HÖFN, HORNAFIRÐI: Þorsteinn Þorsteinsson.
ÍSAFJÖRÐUR: Bókhlaðan h/f.
KEFLAVÍK: Magnea Aðalgeirsdóttir Vatnsnesvegi 34.
KÓPAVOGUR: Helga Jóhannsd. Ásbraut 19. Sími 40319
NESKAUPSTAÐUR: Skúli Þórðarson.
YTRI-NJARÐVÍK: Jóhann Guðmundsson.
ÓLAFSFJÖRÐUR: Sæmundur Ólafsson.
ÓLAFSVÍK: Gréta Jóhannsdóttir.
RAUFARHÖFN: Guðmundur Lúðvíksson.
REYÐARFJÖRÐUR: Biöm Jónsson, Reyðarfirði.
SANDGERÐI: Sveinn Pálsson, Suðurgötu 16.
SAUÐÁRKRÓKUR: Hulda Sigurbjörnsdóttir,
Skagfirðingabraut 37. Sími 189.
SELFOSS: Magnús Aðalbiamarson. Kirk'juvegi 26, ,
SEYÐISFJÖRÐUR: Sigurður Gíslason.
SIGLUFJÖRÐUR: Kolbeinn Friðbjarnarson,
Suðurgötu 10. Sími 194.
SILFURTÚN, Garðahr:. Sigurlaug Gísladóttir, Hof-
túni við Vífilsstaðaveg.
SKAGASTRÖND: Guðm. Kr. Guðnason. ZEgissíðu.
STOKKSEYRI: Frímann Sigurðsson, Jaðri.
STYKKISHÓLMUR: Erl. Viggósson.
VESTMANNAEYJAR- Jón Gunnarsson. Helga-
fellsbraut 25. Sími 1567.
beint til þessara umboðsmanna blaðsins.
VOPNAFJÖRÐUR: Sigurður Jónsson.
ÞORLÁKSHÖFN: Baldvin Albertsson.
ÞÓRSHÖFN: Hólmgeir Halldórsson.
Nýir áskrifendur og aðrir kaupendur geta snúið sér
—
Sími 17-500.
I