Þjóðviljinn - 09.08.1964, Blaðsíða 4

4 SIÐA
ÞJðÐVILJINN
Sunnudagur 9. ágúst 1964
Ctgefandi: ' Sameiningarflokkur alþýðu — Sósiálistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: tvar H. Jónsson, Magnús Kjartansson (áb.),
Sigurður Guðmundsson.
Ritstjóri Sunnudags: Jón Bjamason.
ýréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsrrúðja, Skólavörðust. 19,
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð fcl. 90,06 á mánuði.
Abyrgðarleysi
Jpjrrir nokkrum dögum sendu Samtök hemáms-
andstæðinga frá sér ályktun, þar sem rakin eru
viðbrögð stjórnmálamanna og blaða bæði hér á
landi og erlendis við þeim uggvænlegu tíðindum,
sem gerðust á flokksþingi Republikana í Banda-
ríkjunum fyrir skömmu með útnefningu Gold-
waters sem forsetaefnis flokksins. Öll íslenzku
dagblöðin hafa farið hinum hörðustu orðum um
stefnu Go' Pva+e.rs og þær alvarlegu afleiðingar,
sem menn óttast að hún muni hafa á gang heims-
málanna, eins og raunar þegar er komið í ljós
með árásum Bandaríkjanna á Norður-Vietnam.
Engum dylst að Johnson forseti er þar í kapp-
.hlaupi við hinar ábyrgðarlausu og ofstækisfullu
kenningar Goldwaters og er það eitt út af fýrir
sig alvarlegt íhugunarefni fyrir menn, að sigurlík-
ur forsetaefna í Bandaríkjunum skuli þannig
tengdar beinum styrjaldarrekstri, sem á hverri
stundu gæti leitt til stórátaka.
011 íslenzku dagblöðin að Þjóðviljanum einum
undanskildum hafa stungið ályktun Samtaka
hernámsandstæðinga undir stól til þessa, og vilja
hernámsblöðin trúlega undirstrika hinn „heiðar-
lega“ fréttaflutning sinn enn einu sihhi með slíkri
framkomu. Fréttastofa ríkisútvarpsins hefur haft
sama hátt á ^úh sé undir beinni yfir-
stjórn áróðursdeildar Atlanzhafsbandalagsins. En j
það fer ekki á milli mála, að það sem hernáms-
blöðin og þeirra líkar vilja ekki að komi fyrir
augu lesenda sinna, eru þau rökréttu viðbrögð,
sem krafiz't er af íslenzkum stjórnarvöldum
vegna þeirra atburða er hér um ræðir.
DRA UMURINN-
Arnold Mostowicz,
pólskur blaðamaður, lýs-
ir hér á eftir merkileg-
um draumi sínum, en
hann dreymdi eitt sinn
að hann væri aðalræðu-
maður á ráðstefnu einni
mikilli um réttarstöðu
kvenna í nútímaþjóðfé-
lagi. Helztu atriði
draumræðunnar fara
hér á eftir.
Óþú
hamingju-
sama kona!
A þessari stundu finnst mér
ekki fráleitt að minna á að
nær allar uppgötvanir sem ein- ]
hverju verulegu máli skipta
hafa verið gerðar. konur góð-
ar, ykkar vegna.
Af þessum sökum ættuð þið i
að vera okkur karlmönnum af- !
ar þakklátar.
I bessari stuttu ræðu get ég
aðeins nefnt fá dæmi þessa, ég
' þykist þess ful'lviss að þau
nægi fullkomlega til að sýna
fram á að ég hef á réttu að
standa.
Við skulum byrja á þvotta-
vélinni. Hver notar hana? Eng-
ir nema konurnar. því að karl-
ar þurfa ekki á þvottavélinni
að halda. >
Þær létta ykkur lífsstörfin,
okkur karlmennina snerta þær
ekki.
Sama máli gegnir með ís-
skápana. Hvaða not myndu
arlmenn hafa af ísskápum?
Einu notin sem mér koma í
hug, er kæling á nokkrum bjór-
flöskum, en ef öllu er á botn-
inn hvolft myndi kalt vatn
koma að sama gagni.
En þið, kæru vinir, getið
skorið innkaupatíma ykkar
niður með þvi að gera fyrir-
fram áætlun um kaup á mat-
vælum og geymslu þeirra. Og
tímann sem þið sparið á þenn-
an hátt getið þið notað til að
vinna eitthvað þarflegt. eins
og til dæmis að nota þvotta-
vélina.
Einhverjum kynni að detta
í hug að rafmagnsrakvélin
hafi verið fundin upp handa
karlmönnum. En- það er mikill
misskilningur.
Vegna þessarar uppgötvunar
raka karlmenn sig oftar (jafn-
vel um helgar) og .þessvegna
eru miklu meiri líkur á að
kinnar þeirrá séu ekki hrjúfar
eða þaktar stinnum skegg-
stubbum. Og hverjum er það
í hag? ' Það er augljost mál.
konum einum.
Enn skulum við taka dæmi,
— vélvæðinguna og sjálfvirkn-
ina. í fyrstunni gæti hún virzt
snerta bæði kynin jafnt, en
svo er nú alls ekki ef betur
er að gáð.
Vélin vinnur sitt starf jafnt
og þétt og maðurinn sem fylg-
ist með henni þarf aðeins að
líta öðru hvoru eftir því, hvort
ekki sé allt með felldu.
Hvað ætli karlmaðurinn geii
á meðan? Fái sér sígarettu
kannski, eða' kjafti við sam-
starfsmann sinn um knatt-
spymukappleikina um síðustu
helgi.
Konan fær hins yegar tíma
til að stoppa í sokka, sauma
tölur á skyrtur mannsins, jafn-
vel grípa í prjónana og halda
áfram með peysuna á manninn.
Liggi _ ekkert slíkt bráðnauð-
synlegt fyrir getur hún spjall-
að við vinkonu sína um nýja
kökuuppskrift. í stuttu máli:
Það er hún sem hagnast á
sjálfvirkninni og vélvæðing-
unni.
Við getum nefnt enn sem
dæmi flugsamgöngurnar. Ætla
mætti að þær væru báðum
kynjum til hagsbóta, en svo er
nú ekki alVeg.
Hverjir ferðast oftast með
flugvélum? Karlmenn, auðvit-
að. En hverra er hagnaðurinn?
Kvennanna, að sjálfsögðu.
Konumar geta þakkað flug-
samgöngunum það. að nú geta
eiginmennimir komið heim
uppfullir af skáldlegum og
fjörugum frásögnum í stað
hinna gömlu sagna um skrif-
stofuna eða kaupuppbótina í
síðustu viku eða herþjónust-
una.
Sem sagt: Vegna ferðalaga
eiginmannsins getur konan
hans kynzt undrum heimsins.
Tökum geimferðirnar sem
dæmi. Aðeins karlmenn hafa
flogið í geimförum imihverfis
jörðu með einni undantekningu
þó, Valentínu Tséreskovu.
Spyrjið um álit hennar á þess-
um málum. Hún getur sagt
ykkur hversvegna geimferðir
eru fremur bundnar konum en
karlmörinum.
Það er vegna þess að geim-
ferðirnar flýta fyrir því að sá
tími komi, þegar konan þarf
ekki lengur að gera við skyrtu
bónda síns eða hlusta á frá-
sagnir hans eða jafnvel gera
innkaupin .. . Hún mun þá
fá einstakt tækifæri til að eiga
einhverja dagstund fyrir sjálfa
sig.
Þegar hingað var komið ræð-
unni (skrifar Amold Mosto-
wicz)vaknaði ég, eða svo við-
höfð «é meiri nákvæmni: kon-
an mín vakti mig eins og hún
er vön.
Á meðan ég át morgunverð-
inn gaf hún mér gætur og var
eitthvað cinkennileg á svipinn.
,,Er nokkuð að, elskan?”,
sagði ég um Ieið og ég fór í
frakkann.
„Nei. ekkert sérstakt. Af-
mælisdagurinn minn er á
morgun”
Ég kyssti hana og sagði:
„Auðvitað mundi ég eftir hon-
um”, en svipur hennar blíðk-
aðist ekki að heldur.
„Gætum við ekki farið í bíó
eða á veitingahús”, sagði hún.
(Það hefði orðið að gerast
sama daginn og ég hafði ráð-
gert að samgleðjast þeim Harry
og Bill með kaupuppbótina).
..Elskan mín, en það er ó-
mögulegt á morgun. Þá verð
ég að mæta á afar áríðandi
fundi í stjórn menningarhúss-
ins okkar. Þú hlýtur að skilja
að ég get. ekki látið mig vanta
á þann fund, en í næstu viku
skulum við endilega fara út”.
Hún varð vonsvikin og hélt
áfram að baka kökur og kex
í gasofninum (enn ein uppgötv-
unin sem sérstaklega var fund-
in upp vegna konunnar).
Ég gekk út léttur f skapi. Til
allrar hamingju stóðst ekki allt
í draumi minum raunveruleik-
ans dóm. Að minnsta kosti ein
uppgötvun var sérstaklega gerð
fyrir karlmenn: — ráðstefnur
og fundir!
j^iðurlag ályktunar Samtaka hernámsandstæð-
inga er svohljóðandi: „Við íslendingar erum
ekki einungis aðilar að Atlanzhafsbandalagi,
heldur bundnir samningi um bandarískan her og
herstöðvar á íslenzkri grund. Hin nýju og háska-
legu viðhorf í stjórnmálum Bandaríkjamanna
hljóta því að verða til þess, að við tökum afstöðu
okkar í þeim málum til gagngerrar endurskoðun-
ar. Sú staðreynd, að herstöðvar á íslandi geta inn-
an hálfs árs komizt undir yfirstjórn manns, sem
telur notkun kjarnorkuvopna sjálfsagða og óum-
flýjanlega, ætti að vera okkur næg viðvörun.
Samtök hernámsandstæðinga skora því á íslenzku
þjóðina og forustumenn hennar að draga rökrétt-
ar ályktanir af framangreindum staðreyndum.
Telja samtökin brýnna en nökkru sinni, að her-
stöðvasamningnum við Bandaríkin sé sagt upp
og herinn hverfi úr landi svo fljótt sem verða má,
og íslendingar taki upp óháða. utanríkisstefnu".
Menntamálaráðherra Danmerkur gaf á sínum
tíma yfirlýsingu svipaða þessari, en viðbrögð
Morgunblaðsins og Tímans við framboði Goldwat-
ers hafa hins vegar verið þau að líkja stefnu hvors
annars við öfgar kúrekans frá Arizona, og er slík
framkoma í svo örlagaríku máli ekki aðeins á-
byrgðarlau-t 'al heldur einnig siðleysi af versta
t? rri «-* ' — ' ^+ur afdrifaríkar afleiðingar fyrir
*ririnnar. — b.
SKÁKÞÁTTURINN
!★★★★★★★★★!
Ritstjóri: ÖLAFUR BJÖRNSSON
Æfingar hafnar hjá íslenzka Olympíuliðinu
Heimsmeistaramót stúdenta
Fyrir skömmu hófust æf-
ingar hjá skákmönnum þeim
er Skáksatnband íslánds hef-
ur valið til þátttöku í olymp-
íuskákmótinu sem verður, eins
og flestum er kunnugt, haldið
í ísrael. Þessir menn hafa ver-
ið valdir: Helgi Ól.afsson nú-
verandi íslándsmeistari, Björn
Þorsteinsson, Jón Kristinsson,
Trausti Björnsson, Magnús
Sólmundarson, og Bragi Kristj-
ánsson. Einnig hefur skáksam-
bandið hug á að fá Freystein
Þorbergsson í liðið og hefur
hann látið í Ijós áhuga á að
fara en getur hins vegar ekki
gefið ákveðið svar sökum þess
að hann er túlkur i síldarvið-
skiptum við Rússa. Hann er
þannig bundir.n síldinni eins
og margir Siglfirðingar.
Eins og áður segir eru æfing-
ar hafnar og verða þær haldn-
ar tvisvar í viku undir leið-
sögn Friðriks Ólafssonar.
Rétt er að geta þess að mót-
ið mun heíjast i kring um
2 nóv. Hverri þjóð er heimilt
að senda 6 keppendur og 1 far-
arstjóra. Samhliðs mótinu er
svo haldið þing alþjóðaskák-
sambandsins, F.I.D.E., en það
á einmitt 40 ára afmæli í ár
og er þess að vænta að sér-
staklega verið til þingsins
vandað.
Lítið hefur enn borizt af
skákum frá heimsmeistara-
móti stúdenta er haldið var
í Kraká í Póllandi. Frétta-
bréf hafa hinsvegar borizt
og hafa þau birzt hér í blað-
inu. Við skulum nú athuga
nokkuð skákir er okkur
hafa borizt.
2. nmferð, undanrásir
Með þessari skák komst
Bragi Biömsson í hinn fá- ,
menna hóp íslenzkra „Rússa-
bana”. Þegar í byrjun hófust
allmiklar sviptingar og virtist
Rússinn ætla að ná sókn á h-
línunni en Bragi varðist fim-
iega og gat andstæðingur hans
lítið hagnýtt sér h-línuna sök-
um máthótana. Bragi fórnaði
skiptamun og hrundi staða
Rússans þá í rúst, glatgði hann
manni og mátti gefast upp.
Hvítt A. Kapengut, Sovétr.
Svart: Braki Bjömsson, fsl.
1. e4 d6
2. d4 Rf6
3. Rc3
4. Be2 Bg7
5. h4 0—0
6. h5 c5
7. d5 b5
8. Bxb5 Rxe4
9. Rxe4 Da5+
10. Rc3 Bxc3+
11. bxc3 Dxb5
12. Re2 Dc4
13. Dd2 Ba6
14. hxg6 fxg6
15. De3 Dxd5
16. Rf4 Df7
17. Re6 Re6
18. f4 Hfc8
19. Rg5 Dc4
20. Rxh7 Hf8
21. Rxf8 Hxf8
22. g3 SHf6
23. Df3 Re5
24. Da8t Kg7
25. Dg2 Dxc3+
26. Kdl RC4
27. Hel Dd4+
í Kraká
28. Bd2 Dxal+
29. Bcl Dd4+
30. Bd2 Dxd2+
31. Dxd2 Rxd2
32. Kxd2 Kf7
33. 34. He3 Ha3 Bc4
Hvítur gafst upp.
2. umferð, úrslitakeppni.
Byrjunin var allfrumleg og
skipt upp á drottningum. Finn-
inn lagði þá til öóknar með
peðin á kóngsvæng og leit út
fyrir að hann væri að ná
frumkvæðinu. Stefán greip þá
til þess ráðs að fóm i skipta-
mun og fékk mikið spil fyrir.
Skömmu síðar tókst honum að
vinna skiptamun aftur og
gerðu peðayfirburðir hans þá
út um skákina.
Hvítt: Stefán Briem, fsland.
Svart: H. Westerlnen, Finnl.
1. e4 e5
2. Re2 Rf6
3 f4 exf4
Framhald á li, siSu.