Þjóðviljinn - 19.08.1964, Blaðsíða 2

2 SlÐA
ÞJÓÐVILJINN
Miðvikudagur 19. ágúst 1964
Stefna brezka Verkamanna-
flokksins í utanríkismálum
AF ERLENDUM
VETTVANGI
1 nýlegu hefti af Foreign
Affairs gerir einn leiðtoga
brezka Verkamannaflokksins,
P. C. Gordon-Walker, grein
fyrir stefnu flokksins í utan-
ríkismálum. Hér verður skýrt
frá helztu atriðunum í grein
hans:
„Ef Verkamannaflokkurinn
vinnur þingkosningarnar, verð-
ur fyrsta sjónarmið ríkisstjórn-
ar Verkamannaflokksins að
viðhalda Vesturlandabandalag-
inu. og umfram allt nánum
tengslum Bretlands við Banda-
ríkin ...”
„Mér er framvinda mála i
Atlanzhafsbandalaginu mikið
áhyggjuefni. Hvað sem öðru
líður, fer samningur þessi að
renna 20 ára skeið sitt á enda,
og bráðlega verðum við allir
að fara að íhuga gaumgæfilega
endurnýjun hans ...”
.,Ég tel, að Kúbu-kreppan
hafi markað mikils háttar
tímamót. Á þeim dögum þol-
raunar litu Kennedy forseti og
Krústjoff sem fulltrúar' mann-
kyns yfir hyldýpi kjamorku-
styrjaldar. Báðir tveir hörfuðu
ekki aðeins til baka frá brún-
inni og sýndu talsvert pólitískt
hugrekki, heldur héldu báðir
!'opihni leið fyrir hinn tiil að
hörfa.” — „Það var sökum
þess. að staðið var frammi fyr-
rrir notkun kjamorkuvopna' Ef
í heiminum hefðu aðeins ver-
ið vopnin sem notuð voru i
annarri heimstyrjöldinni, er
nokkumveginn víst. að til
vopnaviðskipta hefði komið. EJn
kjarnorkuvopn eru sjálfsmorðs-
vopn. — það kom ótvíræðar
fram og með meiri sanninda-
merkjum en nokkru sinni fyrr
í Kúbu-deilunni. Að lokum
höfðu vopn. ný að eðli, haft
í för með sér hliðstæða eðlis-
breytingu í utanríkismálum.
Það varð auðsætt, að ekki yrði
nokkru sinni unnt að beita
kjamorkuvopnum af ráðnum
hug að settu marki. 1 fyrsta
sinn í sögunni var ókleift að
leysa mikils háttar deilu, sem
varðaði lífshagsmuni, milli
stórvelda með því að beita
afli.”
„Brezki Verkamannaflokkur-
inn hefur endurmetið stefnu
sína í landvamarmálum og ut-
anríkismálum í ljósi þessarar
stórkostlegu þróunar.
. . . Við föllumst afdráttar- ■
laust á þörfina á vestrænum
ógnvaldi meðan Rússland hefur
kjamorkuvopn. Við erum
reiðubúnir að takast á herðar
til fullnustu siðferðilegar og
stjómmálalegar afleiðingar
þátttöku í bandalagi, sem hef-
ur vfir þess háttar vopnum að
ráða. Það örlar ekki á hlutleys-
isstefnu í viðhorfum okkar og
stjórnarstefnu. Við erum samt
sem áður ekki þeirrar skoðun-
ar, að Bretland sjálft eigi að
reyna að framleiða eða eignast
slík vopn. Að því leyti höfum
við breytt um stefnu. 1 þeim
efnum markaði tímamót á-
kvörðunin um að hætta fram-
leiðslu bláu strikanna. Það
varð auðsætt að Bretland hafði
ekki efni á að halda áfram i
kiamorkukapphlaupinu”. —
.Með tilliti til hernaðramáttar
Bretlands höfum við komizt
að beirri niðurstöðu. að eftir
Kúbu-kreppuna hafi orðið auð-
sætt. að hin einu voDn. sem
nötúð ’ verða eiu hefðubuhdin
vopn. Þetta gi'ldir engu síður
um vfirveldin.”
„Verkamanhaflokkurinn lítur
sVö ái áð Bretláhd géti' 'ekki 'S '
okkar dögum snúið baki við
kiarnorkuvopnunum. Við höf-
um ekki í hyggju að afsala
okkur þeim kjamorkuvopnum.
sem við þegar eigum, V-
sprengjuflugvélunum. Það
vandamál, sem við stöndum
andspænis, er. hvað við eigum
til bragðs að taka, þegar V-
sprengjuflugvélamar verða úr-
eltar. Við teljum, að við eigum
Baráttan
við maðkana
Viðbrögð stjómarvaldanna
við sendingu þeirri af möðk-
um og skorkvikindum sem
hingað barst fyrir skömmu í
komi frá Bandaríkjunum
hafa verið næsta kynleg. í
upphafi var látið svo sem það
væri eðlilegt og óaðfinnanlegt
að drýgja á þennan hátt korn
sem sent væri hingað til
lands. Þegar vakin var opin-
berlega athygli á ófögnuði
þessum var þó hafizt handa
um að reyna að uppræta
maðkana, einkanlega eftir að
menn tóku að óttast að eitt-
hvað af þeim kynni að ber-
ast aftur til föðurhúsanna í
freðfiskssendingu með Brú-
arfossi og spilla þannig áliti ■
íslendinga fyrir vestan haf!
Var fyrst hleypt blásýru í
kornið í Brúarfossi, en þegar
bað bar ekki tilætlaðan ár-
angur var eiturgufa látin
leika um skorkvikindin í
vöruskemmu nokkurri. en því
ekki að kaupa i þeirra stað
vopn frá Bandaríkjunum.”
,,Þessi stefna okkar er að
sjálfsögðu komin undir sam-
komulagsgerðum við Bandarík-
in. í fyrsta lagi viljum við
endurskoða Nassau-samkomu-
lagið . . . Við viJjum eiga á-
samt Bandaríkjunum raun-
verulega hlutdeild í því að
móta stefnuna í kjamorkumál-
Harold Wilson.
um og herstöðulegum vanda-
málum, sem tilkoma þeirra
veldur, og við föllumst í senn
á það, sem orðinn hlut og
æskilegan, að hinztá ákvörðun
í þessum efnum sé i höndum
forseta Bandaríkjanna. Við
viljum líka reyna að gera
samkomulagsgerðir þess efnis,
að við innum af hendi nægi-
lega mörg sérhæfð verk til þess
að hagnast á iðnaðarlegri
reynslu sem hlýzt af fram-
leiðslu kjamorkuvopna.”
„. . . Verkamannaflokkurinn
er rrtótfallinn hinum fyrirhug-
aða ;,margra landa herafla.”
Það væri ekki viturlegt að okk-
ar dómi að grípa til margbrot-
inna áætlana um notkun lítil-
vægs vopns til að leysa til
bráðabirgða þýzka vandamál-
ið.”
„Þar til að marki hef-
ur þokazt áleiðis til myndunar
Atlanzhafssamfélags, mun ó-
sennilega verða nein mikils
háttar breyting í sambúð Bret-
næst var hið eiturhreinsaða
korn sett á markað. En hin-
ir vestrænu maðkar virðast
býsna lífseigir, t>vi fregnir
hermá að þeir séu enn i fullu
fjöri, tímgist ört og séu vel
á veg komnir að leggja land-
ið undir sig eins og hvert
annað hernámslið. Eru heil-
brigðismáttarvöldin nú að
athuga hvað til bragðs skuli
taka, og hver veit nema blá-
sýruhemaðurinn frá Reykja-
víkurhöfn verði upp tekinn
á miklu víðtækari vettvangi,
þótt eitur þetta virðist að
vísu hættulegra mönnum en
skordýrum.
Baráttan við maðkana hef-
ur þegar kostað hundruð þús- .,
unda króna, og hver veit
nema hann nemi miljónum
um það er lýkur, ef styrjald-
araðgerðirnar eiga eftir að
verða margfalt umfangsmeiri
En hver á að greiöa þennan
kostnað? Um það fást engin
svör að því er Þjóðviljinn
greindi frá í gær, en svo er
þó að sjá sem til þess sé ætl-
azt að einhverjir íslenzkir að-
ilar borgi hann, til að mynda
tryggingarfélög. Þá myndi
kostnaðurinn smám saman
lenda á almenningi og maðk-
érnir, dauðir eða lifandi,
verða einhver dýrasti neyzlu-
varningur sem til landsins
hefur verið fluttur.
Ef íslenzkur frapileiðandi
'leyfir sér að hafa á boðstól-
um maðkaða eða skemmda
vöru eiga viðskiptavinir hans
ekki aðeins rétt á fullum
skaðabótum, heldur er hann
og að sjálfsögðu kærður og
dæmdur fyrir lögbrot. Hvers
vegna er ekki farið eins að
þegar erlendur óþverri er
fluttur til landsins, hvaðan
sem hann kemur? Hvers
vegna var seljendum erlenda
kornsins ekki gert að hirða
það aftur umsvifalaust á sinn
kostnað eftir að ófögnuðurinn
fannst og greiða allar nauð-
synlegar ráðstafanir til þess
að firra íslendinga maðkainnp
rás? Er það skilyrði að fs-
lendingar verði að taka hin-
unr ófrýnilegasta kaupbæti
með þökkum ef þeir fá að
njóta þeirrar „efnahagsað-
stoðar” að kaupa korn úr of-
framleiðsluhaugum Banda-
ríkjastiórnar? Eða er hér-
landsmönnum ef til vill ætl-
að að laga gömul vísuorð í
hendi sér og lifa samkvæmt
þeim: Bara ef lúsin amrisk
•r / er þér bitið sómi?
— Austri.
lands og Efnahagsbandalags
Evrópu. Stjórn Verkamanna-
flokksins mundi ekki æskja
nýrra slita í samningaviðræð-
um um inngöngu Bretlands í
Sameiginlega markaðinn, sem
kynnu að hafa hrapallegar af-
leiðingar. — Við mundum hefj-
ast handa um að bæta sam-
skiptin við Frakkland. Við get-
um ekki hugsað okkur brezka
stefnu í utanríkismálum, sem
framkvæmd væri með óvild og
kaila gagnvart Frakklandi.” „t
höfuðatriðum fælist stefna okk-
ar í því að skapa eins náin
tengsl og unnt væri milli
sjálfra okkar og Efnahags-
bandalags Evrópu. Við mun-
um láta framkvæmd þessarar
stefnu ráðast af reynslunni.
Hvar sem fært væri, mundum
við vilja hafa tolla okkar jafn
háa tollum Sameiginlega
markaðsins, Við mundum
hvetja tiil gagnkvæmrar fjár-
festingar.”
„Við viðurkennum, að við
höfum skyldum að gegna á
meginlandi Evrópu. En við höf-
um einnig hlutverki að gegna
á Indlandshafi, — hlutverki,
sem kemur heim við herstöðu-
legar þarfir Bandaríkjanna.
Við hyggjumst koma upp
tveimur eða þremur fljótandi
stöðvum, sem gerðu okkur
kleift að veita hernaðarlega
aðstoð vinum okkár við Persíu-
flóa og annars staðar. Með
þessum hætti mundum við inn-
an tíðar geta látið af hendi
hinar fullvalda herstöðvar
okkar i Aden og í Síngaporé.”
,,Við mundum sýna umburð-
arlyndi gagnvart þjóðfélagsleg-
um byltingum, í löndum. þar
sem þær eru fyrir löngu orðn-
ar tímabærar, — jafnvel þótt
þær taki á sig óskemmtilegar
myndir á stundum.”
„Við munum leggja okkur
fram um að ná alþjóðlegum
samningum um vöruskipti.”
„Stjóm Verkamannaflokksins
mundi reyna að endumýja og
styrkja tengsl Bretlands við
löndin í Suður-Ameríku. Við
viðurkennum öndvegi banda-
rískra hagsmuna í Suður-Am-
eríku . . . Okkur fellur mið-
ur viðleitni Bandaríkjanna til
að hindra lögmæt viðskipti við
Kúbu . . . við teljum ekki, að
dregin verði markalína miilli
þess að selja hveiti til Rúss-
lands og að selja strætisvagna
til Kúbu.”
„Stjóm Verkamannaflokks-
ins mundi æskja nánari sam-
skipta við Kína , og mundi
leggja sig fram um að fá Kína
tekið upp í Sameinuðu þjóð-
irnar.”
„I stefnu Verkamannaflokks-
ins í utanríkismálum væri haft
að leiðarhnoða að víkka út svið
sameiginlegra hagsmuna Banda-
ríkjanna og Ráðstjómarríkj-
anna. Við mundum leggja okk-
ur alla fram til að stuðla að
bví, að það tækist“.
„Ég viil bæta við, að við
mundum standa staðfastlega
vörð um sjálfstæði Vestur-
Berlínar og réttindi banda-
manna til aðflutninga til borg-
arinnar. Við mundum ekki við-
urkenna Austur-Þýzkaland . ..
Við föllumst á að Oder-Neisse
landatnærin komi ekki til um-
ræðu nema við gerð endanlegs
þýzks friðarsamnings. en eins
og við höfum oft tekið fram,
getum við ekki hugsað okkur
þess háttar samning, þar sem
þessi landamæri væru ekki við-
urkennd.”
,,í allri stjómarstefnu okkar
mundum vif leitast við að
styrkja ' Sameinuðu bióðirnar
Við teljum útvíkkun Samein-
uðu þjóðanna aðdáunarverða
bróun; þau hafa lagt til raun-
verulégan vettvang myndunar
heirnsalmenningsálits.”
(Haraldur Jóhannsson þýddi)
BERJAFERD
Verður sunnudaginn 23. ágúst kl. 8.30 f.h.
Farið verður á Dragháls. Berjaleyfi innifalið.
Lagt verður af stað frá Týsg. 3, stundvíslega.
Þátttakendur þurfa að hafa með sér nesti.
Þátttaka tilkynnist í skrifstofuna.
Getum séð hópum fyrir berjaferðum í
ágætis berjalönd
Hafið samband við okkur tímanlega.
FERÐ ASKRIFSTOF AN
LANDSÝN h.f.
Týsgata 3. Sími 22890.

HEW
Steypustyrktarjárn
í 12 me'tra lengdum og
Þakjám
no. 24 nýkomið.
Helgi Magnússon & Co.
Hafnarstræti 19 — Símar: 13184 - 17227.
Elzta byggingavöruverzlun Iandsins.
^BlTtRÍAVStfit .111012810
FERÐABÍLAR
9 til 17 farþega Mercedes-Benz hópferðabílar af nýjustu
gerð, til leigu i lengri og skemmri ferðir. — Afgreiðsla
alla virka daga. kvöld og um helgar i síma 20969.
HARALDUR
EGGERTSSON,
Grettisgötu 52.
FERÐIZT
MEÐ
LANDSÝN
Seljum farseðia með flugvélum og
skipum
Greiðsluskilmálar Loftleiða:
FLOGIÐ STRAX - FARGJALD
GREITT SÍÐAR
Skipuleggjum hópferðir og ein-
stakliitgsferðir
ugn
6'
FERÐASKRIFSTOFAN
LAND’SYM
TÝSGÖTU 3. SÍ1.H 22890. — P.O. BOX 465 — REYKJAVÍK
UMBOÐ LOFTLEIÐA.
(
7