Þjóðviljinn - 06.03.1965, Síða 4

4 SÍÐA
MÖÐVILTINN
Laugardagur 6. marz 1965
Otgeíandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn. —
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb), Magnús Kjartansson,
Sigurður Guðmundsson.
Ritstjóri Sunnudags: Jón Bjamason.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastjóri: Þorvaldur Jóhannesson.
Ritstjóm, afgreiðsla, auglýsingar, prentsmiðja, Skólavörðust 19.
Sími 17-500 (5 línur). 4skriftarverð kr. 90.00 á mánuði.
Sviptir ráði og rænu
Jóhannes Nordal bankastjóri hefur skýrt svo frá
í formlegri greinargerð frá Seðlabankanum að
á síðasta ári hafi heildarverðmæti útflutnings-
ins aukizt um hvorki meira né minna en 18%
eða því sem næst 700 miljónir króna. Ekki stafaði
þessi aukning af því að íslendingar hefðu lært
nýjar aðferðir til þess að nýta aflann og gera hann
verðmætari með vinnslu, heldur var ástæðan ein-
göngu aukinn afli vegna bættrar fiskveiðatækni
og hækkandi verð á öllum mörkuðum okkar. Hef-
ur þessi þróun verið óslitin um mörg undanfarin
ár, og öll almenn rök benda 'til þess að einmitt
útflutningsafurðir okkar, fiskmeti, séu sú vöru-
'tegund sem mests öryggis muni njóta á heims-
markaðnum um ókomin ár; þörfin á góðum mat-
vælum eykst í réttu hlutfalli við fjölgun mann-
kynsins og aukna velmegun í viðskiptalöndum
okkar. Sú aukning sem orðið hefur á heildartekj-
um sjávarútvegsins á undanförnum árum er miklu
meiri en dæmi eru um í nokkurri stóriðju í víðri
veröld.
*
J>að er furðulegt öfugstreymi að á sama tíma og
þessir atburðir gerast skuli ráðamenn stærsta út-
gerðarfyrirtækis landsins, Bæjarútgerðar Reykja-
víkur, ákveða að selja tvo af togurum sínum án
þess að gera nokkrar ráðstafanir til þess að kaupa
ný framleiðslutæki í staðinn og að fulltrúar Al-
þýðuflokksins, Framsóknarflokksins og Sjálfstæð-
isflokksins í borgarstjórn leggja blessun sína yf-
ir þá ráðstöfun. Sízt skal dregið í efa að togarar
þessir séu úreltir og erfiðir í rekstri, en þá bar
Bæjarútgerðinni einmitt að hafa forustu um að
kaupa ný og betri skip í samræmi við kröfur og
tækni okkar tíma. Sú firra á ekki að heyrast að
íslendingar geti ekki stundað togaraútgerð á sama
tíma og aðrar þjóðir telja sér henta að senda tog-
ara sína yfir hálft Atlanzhafið til þess að veiða
umhverfis ísland. Enda höfum við fengið fréttir
af því að undanförnu hvernig stærstu fiskvinnslu-
fyrirtæki í Noregi hafa nú sístækkandi flota tog-
ara í þjónustu sinni; af því ættu íslendingar að
geta lært í stað þess að láta frystihúsin stand hrá-
efnislaus verulegan hluta árs. Það sem aðrar þjóð-
ir telja sér henta á þessu sviði er enn arðvænlegra
fyrir okkur. bví hér eru aðstæður til fiskveiða og
fiskvinnslu hinar hagstæðustu í heimi.
*
gtundum virðist manni að íslenzkir valdhafar
hafi verið sviotir ráði og rænu. Á blómaskeiði
sjávarútvegsins skerða beir togaraflotann jafnt og
þétt, en þveitast síðan út um allar jarðir í leit að
auðhrineum sem eiea að létta af okkur því verk-
efni að halda uppi atvinnurekstri á íslandi. — m. j
Kári Guðmundsson mjólkureftirlitsmaður
Um meðferð miólkur
■ Fyrri hluti greinar Kára Guðmundssonar
mjólkureftirlitsmanns um gæðamat mjólkur-
framleiðslunnar á sl. ári o.fl. birtist hér í blaðinu
í gær. Síðari hluti greinarinnar fer hér á eftir
og er þar vikið nánar að tveim mikilsverðus'tu
þáttum við meðferð mjólkur.
Fyrra mcginatriðið:
Að varna gerlum að komast
í mjólkina, er í því fólgið að
viffhafa fullkomið hreinlæt:
við mjaltir, meðferð mjólkur
og mjólkuríláta. Þess vegna er
bezta vopnið gcgn gerlum —
hreinlæti.
Hrein fjós:
Gerlar eru svo örsmáir, að
þeir geta vel komið sér fyrir
á rykkornum, hári, heyi, húsa-
skúmi og köngulóarvefjum,
sem og hinum ólíklegustu
krókum og kimum. Er því bezt
að sópa þessu beint út úr fjós-
inu, en þó ekki fyrir mjaltir,
því að ekkert á betur við gerla
en að fá tækifæri til að svffa
á rykkorni beint ofan í spen-
volga mjólk.
Fjósin skulu vera björt og
vel loftræst. Nauðsynlegt er
að kalka eða mála þau einu
sinni á ári. Áriðandi er, að
básar og flórar séu vatnsheld-
ir. Varast ber að hafa salerni
eða kamar í sambandi við fjós-
ið. Safnþróm, mykjuhúsum og
votheysgryfjum skal vera
þannig fyrir komið, að ekki
berist þaðan óþefur inn í fjós-
ið.
Hreinar kýr:
Áríðandi er að bursta og
þrífa kýrnar vel fyrir mjall-
ir og gæta ber sérstaklega, að
ekki berist í mjólkina ryk eða
önnur óhreinindi, meðan á
mjöltum stendur. Hirðing og
fóðrun skal lokið eigi síðar
en stúndarfjórðungi fyrir mjalt-
Mjaltafólk:
Mjaltafólk skal vera yzt
klæða í hreinum slopp og bert
upp að olnboga. Einnig skai
það hafa höfuðföt. Fatnað
þennan skal ekki nota nema
við mjaltir. Ekki skal geyma
föt þessi í fjósinu. Mjaltafóik
skal þvo sér vandlega um
hendur, áður en mjaltir hefj-
ast, og eftir þörfum meðan á
mjöltum stendur.
Fyrsta mjólkin úr spenum:
Fyrstu boga (bunur) úr spen-
um skal hvorki mjólka saman
við sölumjólk né niður á bás-
inn og skal heldur ekki nota
þá til að væta hendur eða
spena, því að í fyrstu mjólk-
inni, sem úr( spenunum kem-
ur, er oft mikið af gerlum.
Nota skal sérílát undir þessa
mjólk.
Geymsla mjólkur og mjólk-
uríláta:
Varast ber að hella saman
volgri og kaldri mjólk. Við
það spillist hún.
Varast ber að geyma mjóik
eða mjólkurílát í fjósi eða á
hlöðum úti.
Vandlega verður að gæta
bess að eeyma ekki mjólk eða
miólkurflát, bar sem hundar,
kettir, etta önnur húsdýr ná
til beirra. Ennfremur er árið-
andi að eyða flueum og öðrum
skordvrum úr fiósi og mjólk-
urklefa. því að bau geta borið
gerla og sýkla f mjólkina, svo
og rottum og músum eftir
föngum.
M.ialtastólHnn:
A.ríðandi er að mjaltastóllinn
sé hreinn. bvf að handsnertine
við hann er tíð, begar á mjölt-
um stendur (handmjaltir).
Aldrei skal hafa hænsni '
fjósum né aðra alifugla, og
ekki skal hafa þar svín.
Mjólk eftír burð:
Varast ber að hella saman
við sölumjólk mjólk úr kúm
fyrstu 5 daga eftir burð.
Gcldmjólk:
Varast ber að hella saman
við sölumjólk mjólk úr kúm,
sem eru að verða geldar og
eiga það skammt til burðar,
að mjólkin hefur fengið ann-
arlegt bragð, enda mjólki þær
minna en 1 lítra á dag.
Kýr haldnar sjúkdómum:
Varast ber að hella saman
við sölumjólk mjólk úr kúm,
sem eru haldnar eða grunaðar
um að vera haldnar sjúkdóm-
um, er spillt geta mjólkinni.
svo sem júgurbólgu.
Ljóst er, að engin leiö er að
útrýma lélegri mjólk, meðan
júgurbólga reynist eins mikil
í kúm og raun ber vitni.
Er því áríðandi- að hefja
sem fyrst allsherjarherferð
gegn smitandi júgurbólgu í
kúm um land allt. I þessari
herferð þarf að skoða hverja
kú í öllum fjósum landsins og
lækna þær, er reynast veikar.
Þeim kúm, sem eru með ó-
læknandi sjúkdóma eða talizt
geta hættulegir smitberar, verð-
ur tafarlaust að farga.
'Nokkuð ber á því, að mjólic-
urframleiðendur dæli sjálfir í ^
mjólkurkýr penicillini við júg-
urbólgu eða öðrum skyldum
lyfjum. Sú ráðstöfun verður
að teljast varhugaverð, því
að stundum er það gert í ó-
hófi. Afleiðingin getur orðið
sú, að kýrnar verða ónæmar
fyrir lyfinu, þegar mest á ríð-
ur. Ofnotkun þessa lyfs og
skyldra lyfja, er mjög varhu’-
averð, enda ættu mjólkur-
framleiðendur ekki að nota bau
nema í samráði við dýralækna
eða aðra kunnáttumenn. Þó er
æskilegast að láta dýralæknn
annast slíkar lækningar, sem
og aðrar dýralækningar.
Júgurbólgulyf:
Varast ber að hella saman
við sölumjólk mjólk úr þeim
kúm, sem fengið hafa lyf, er
borizt geta í mjólkina, svo sem
júgurbólgulyf. Fyrstu 3—i sól-
arhringa eftir notkun slíkra lyfj i
skal ekki blanda saman við
sölumjólk nyt kúa þeirra, er
til lækninga voru.
Sótthreinsuð fjós:
Nauðsynlegt er að sótthreinsa
fjósin öðru hverju og alltaf
eftir sjúkdóma. Bezt er að
láta sótthreinsunarefnið í dælu
og úða síðan allt fjósið, loft
og veggi, bása, flór og gólf,
Klipping júgra kúnna:
Mikilvæg ráðstöfun til þess
að vama gerlum að kcmast í
mjólkina, er að klippa júgur,
kvið og læri. Bezt er að gera
það strax, þegar kýrnar eru
teknar inn í hús að haustlagi.
Löng hár vilja kleprast mykju
og öðrum óhreinindum og
gera miklu erfiðara fyrir um
að halda kúnum hreinum.
Rannsóknarstofa ein erlendis
hefur komizt að þeirri niður-
stöðu, að svo sem ein fingur-
biörg af mykjuskán þeirri.sem 1
sezt á lærin á ifla brifmim
kúm innihaldi um * r'r'r'
gerla.
Miattax'élar:
Þótt notaðar séu mialtavé'-
ar, eru engu að síður nauðsyn-1
legt að þrífa kýmar, því að
mjáltavélin vinnur eins og
ryksuga. Hún sogar allfi ryk,
sem fýrir er, og önnur ó-
hreinindi.
Júgurþvottur:
Mikilvægt atriði er að þvo
spena og júgrið og í kringum
það rétt áður en mjólkað er,
þessi ráðstöfun kemur ekki
einungis að haldi gagnvait
gerlum, heldur er hún hreinn
tímasparnaður við mjaltir. Vit-
að er, að ekkert örvar kýr
eins mikið til að selja og ef
júgrið er þvegið úr volgu vatni.
Ágætt er að láta í vatnið lít-
ið eitt af gerlaeyðandi efni.
tlm Ieið og óhreinindi kom-
ast í mjólkina, er ógæfan
vís:
Víðast hvar er mjólkin síuð
á framleiðslustað til þess að
skilja úr strá og önnur ósýni-
leg óhreinindi, en gerlar eru
svo smáir, að þeir fara í gegn
um hvaða mjólkursíu, sem er.
Höfum því alltaf í huga, að
ógæfan er vís um leið og ó-
hreinindi komast í mjólkina.
Þótt unnt sé að sía frá hin
grófari óhreinindi, verður það
þó ekki gert fyrr en nokkuð
af þeim hefur leystst upp og
blandast mjólkinni.
Sprungur og rifin samskeyti
í mjólkurílátum:
Sprungur og rifin samskeyti
í mjólkurfötum, mjólkurbrús-
um, síum og öðrum mjólkurí-
látum eru ákjósanlegar vistar-
verur hvers konar gerltrm.
Þar una þeir hag sínum, auk-
ast og margfaldast, af því að
ekki er hægt að ná til þeirra.
Mjólkurílát:
Sínkhúðuð ílát skal aldrei
nota, t.d. venjulegar vatnsföt-
ur, því að sink leysist upp í
mjólk og myndar í henni sölt,
sem eru skaðleg heilsu manna.
Ennfremur er erfitt mjög að
þrífa slík flát, því að yfirborð
þeirra er svo óslétt.
Sömuleiðis skal aldrei nota
gleruð (emailleruð) ílát, því
að glerhúð vill brotna og fara
í mjólkina. Bezt er að nota í-
lát úr ryðfríu stáli.
BaðmuIIarflóki í síur:
Aldrei skal ncta léreft né
aðrar tuskur í síur, en nota
í þess stað baðmullarflóka
(vattplötur). — Varast skal að
sía mikla mjólk í gegnum
sama baðmullarflókann, því
eftir því, sem meiri óhreinindi
safnast fyrir í flókanum og
meiri mjólk streymir í gegnum
hann, leysist meira upp af ó-
hreinindum, ér berast í mjólk-
ina.
Bezt er að skipta um baðm-
ullarflóka, sem oftast, meðan
á mjöltum stendur. En höfum
ávallt í huga, að hrein mjólk
er betri en hreinsuð mjólk (sí-
uð mjólk).
Ein aðalorsök mjólkur-
skemmda:
Óhrein mjólkurílát eru ein
aðalorsök mjólkurskemmda.
Þetta er svo mikilvægt at-
riði, að fyllilega er þess vert
að eyða nokkru rúmi í að
ræða það nánar.
Mjólkurhús:
Við hreinsun mjólkuríláta er
áríðandi mjög að hafa gott-
mjólkurhús. Varast ber aðhafa
það í beinu sambandi við fjós-
ið, því að tryggja verður ór-
ugglega, að fjósaþefur berist
ekki inn í það.
I mjólkurhúsi þarf að vera
útbúnaður til þvotta á mjólkur-
ílátum, handlaug, handþurrkur,
burstar og þvottaefni, enn-
fremur grind til að hvolfa i-
látum á eftir hreinsun, þó er
betra að hengja þau á vegg.
Þar þarf einnig að vera góð
kæliþró.
X. Þegar eftir mjaltir skal
skola öll mjólkurílát með köldu
Framhald á 7. síðu.
Fiugfreyjur
■
Loftleiðir óska að ráða flugfreyjur til starfa frá
1. maí n.k.
Umsækjendur séu ekki yngri en 20 ára. Góð al-
menn menntun, svo og staðgóð kunnátta í ensku
og einhverju Norðurlandamálanna, er lágmarks-
skilyrði, en æskilegt að umsækjendur tali að auki
annað hvort frönsku eða þýzku.
Þriggja vikna undirbúningsnámskeið í byrjun
apríl.
Umsóknareyðublöð fást í skrifstofum félagsins
Lækjargötu 2 og Reykjavíkurflugvelli, svo og hjá
umboðsmönnum félagsins út um land- Umsóknir
skulu hafa borizt ráðningadeild Loftleiða fyrir
15. þ.m.
■f
4
f

r•
i