Þjóðviljinn - 04.06.1965, Blaðsíða 2

2 slÐA
ÞJÓÐVILJINN
Föstudagur 4. júní 1965
Orlof húsmæðra verður nú
að Laugum í Dalasýslu
Orlof húsmæðra, sem starfað
hefur síðastliðin 4 ár sam-
kvæmt orlofslögunum frá 30.
maí 1960, er nú að hefja starf-
semi sína. Orlofsnefnd hús-
mæðra í Reykjavík, hefur und-
anfarin ár haft samstöðu um
dvalarstaði með orlofsnefndum
nærliggjandi byggða.
En á síðastliðnu hausti héldu
allar nefndir þessara svæða
fund, þar sem rætt var um
möguleika á því að fá leigðan
skóla, sem nefndimar gælu
rekið í sameiningu, allan þann
tlma er orlofið starfaði, svo
sem áður var einhugur um
málið, og samþykkt að fara þá
þegar að kynna sér skóla þá
er til greina kæmu og tilboð
þeirra, svo til framkvæmda
geti komið nú þegar á þessu
sumri. Sem nú er orðið, því
áðurnefnd svæði, sem eru.
Reykjavík, Kjósarsýsla norðan
Hafnarfjarðar, Suðumes og
Kópavogur, hafa nú tekið á
leigu skólann að Daugum í
Dalasýslu — mánuðina júlí og
ágúst og munu nefndirnar
sjálfar annast allan rekstur
heimilisins og fararstjórn. I
Dalasýslu eru fagrar sveit.ir
með sögulega frægð og mun
hver hópur fara einsdags ferð.
til þess að kynnast þeim betur.
En að Laugum er mikil veður-
sæld og kyrrð. Skólahúsið er
nýbyggt, einkar snyrtilegt og
hin fcrna sundlaug Sælings-
dals f endurnýjun. Undanfarin
ár hefur Orlof húsmæðra í
Reykjavík farið fram að
Laugavatni árin 1961 og 1962
en að Hlíðardalsskóla sl. 2 ár
og viljum við nota tækifærið
til þess að færa forráðamönn-
um þessara staða og starfsfólki
öllu ynnilegar þakkir fyrir
“samvinnúna og alla sína góðu
framkomu við nefndarkonur
og alla gesti orlofsins.
Orlofsstarfið, svo sem lög
mæla fyrir, er byggt upp á
framlagi ríkisins og viðkom-
andi byggðalags. Fjárframlögin
til Reykjavíkur sl. ár nægðu
ekki til þess að við gætum
sinnt öllum umsóknunum. En’
með þessum sameiginl. rekstri
vonum við að geta aukið starf-
semina nokkuð. Þó þetta sé
UPPistaðan, er mér sönn á-
nægja að geta þess, að öll ár-
in hafa Orlofssjóði borist ýms-
ar góðar gjafir frá vinum og
velunnurum.
Á sl. ári barst Orlofssjóði
gjöf að upphæð 'kr. 20.000.00
til minningar um forsetafrú
Dóru Þórhallsdóttur er gefin
var af þeim hjónum frú Her-
dísi Ásgeirsdóttur og Tryggva
Ófeigssyni, útgerðarmanni, auk
þess sem gjöfin er höfðingleg
er það sérstök virðing og vei-
vild til Oriofs húsmæðra, að
fela því hana til umráða og
vemda þannig minningu æðstu
húsmóður landsins, sem náði
svo miklum vinsældum með
þjóðinni. Ennfremur bárust
kr. 5000.00 frá Jöklum h.f.
Framkvæmdastjóri þeirra er
Ólafur Þórðarson. Og eins og
áður hefur fjöldi þeirra
kvenna, sem gist hafa orlofið.
fært því gjafir. Allt þetta fé
hefi ég móttekið og fyrir hönd
nefndarinnar færi ég öllum
hlutaðeigandi innilegar þakkir.
Orlofsnefndin í Reykjavílc
hefur nú opnað skrifstofu að
Aðalstræti 4 hér í borg og
verður hún opin alla virka
daga kl. 3—5.
Æskilegt er að umsóknir
berist sem fyrst vegna mögu-
leika á lengingu tímans, ef
með þarf. Orlof húsmæðra á
að vaxa með ári hverju og
hlýtur að gera samkvæmt eðii
sínu og vinsældum. — því
hvíld og gleði, eykur bæði feg-
urð manna og gæði.
Fyrir hönd Orlofsnefndar
Reykjavíkur, Steinunn
Finnbogadóttir, gjaldkeri.
Handleggsbrotn-
"Jb I ■■f ■
aði vio nofnina
Enn eitt slysið við höfnina
varð í gær um hálfþrjúleytið. 15
ára gamall piltur, sem var að
vinna við Langá, við Ægisgarð,
handleggsbrotnaði og var fluttur
á Slysavarðstofuna.
*
Sannar þetta enn hvílíkt
vandræ’aástand er ríkjandi við
höfnina. Við svo búið má ekki
lengur standa og er það skylda
hins opinbera að grípa í taum-
ana hið fyrsta.
ASV er
samningavibræiur
Fulltrúaráðsfundur sambandsfélaga Alþýðusambands
Vestfjarða, sem aðild eiga að samningum um kaup og kjör
landverkafólks, var haldinn á ísafirði 31. maí sl. Á fundin-
um voru mættir 20 fulltrúar frá 10 verkalýðsfélögum.
Kappreiðar Fáks á
annan í hvítasunnu
Á annan í hvítasunnu efnir hestamannafélagið Fákur
til hinna árlegu kappreiða á skeiðvellinum við Elliðaár-
Taka margir kunnir hestar þátt í keppninni og veitt verða
hin glæsilegustu verðlaun þ-á.m. tveir farandbikarar. Um
kvöldið verður dregið í happdrætti Fákskvenna, en í því
eru vinningarnir gæðingsefni og hringferð í kringum
landið.
öll verkalýðsfélögin á Vest-
fjörðum sögðu upp snemma í
vor samningum sínum við at-
vinnurekendur, og falla þeir úr
gildi frá og með 5. júní n.k.
Á fulltrúaráðsfundinum voru
kaupgjalds- og kjaramálin ýtar-
lega rædd, auk þess, sem tek-
in var afstaða um sameiginlegar
aðgerðir og samstarf vestfirzku
verkalýðsfélaganna í þeim mál-
um.
Fundurinn samþykkti sam-
hljóða að kjósa fimm manna
samninganefnd, er hæfi við-
ræður við Vinnuveitendafélag
Vestfjarða nú þegar.
Samninganefndinni var jafn-
framt heimilað að óska eftir cg
taka upp samstarf við stéttafé-
lögin innan Verkamannasam-
bands Islands, sem nú eiga í
samningum við atvinnurekenda-
samtökin, e£ nefndin teldi að
Gull-
rúblur
Morgunblaðið er í gær
hlaupið austur á Volgubakka,
eins og að vanda lætur þeg-
ar framundan eru samningar
um kaup og kjör, og telur
blaðið að hingað t.il lands
streymi gullrúblur í stórum
stil. Þessi frásögn hefur
aldrei verið jafn sönn og nú.
Þannig hafa olíufélögin um
langt skeið notið þeirra á-
gætu fyrirgreiðslu frá Rússum
að fá hjá þeim stórfelld yf-
irdráttarlán með miklu lægri
vöxtum en hér tíðkast. Á-
góðinn af þeim viðskiptum
nemur mjög verulegum fjár-
fúlgum á ári hverju, og sá
gróði er auðvitað skattlagð-
um, jafnt af Vinnuveitenda-
sambandi íslands sem Sjálf-
stæðisflokknum. Margir fleiri
helztu atvinnurekendur
stjómarflokkanna njóta sem
betur fer hliðstæðrar fyrir-
greiðslu í viðskiptum sínum .
við hið austræna stórveldi,
enda ferðast Albýðuflokks-
leiðtoginn Emil Jónsson og
íhaldsleiðtoginn Davíð Ölafs-
son um Sovétríkin um þessar
mundir til þess að tryggia
þessi ágætu og ábatasömu
rúblutengsl. Jafnvel hinar
smæstu deildir Sjálfstæðis-
flokksins eru nú farnar að
notfæra sér þessa fjölbreyti-
legu möguleika; þannig hlýt-
ur Félag ungra Sjálfstæðis-
flokksmanna í Vestmannaeyj-
um að hafa haft tálsverðan
gróða af því að kynna fólki
þá ágætu list sem sovézku
gestimir, er hér dvöldust á
dögunum, höfðu að bjóða.
Kjarni
málsins
1 útvarpsfréttum í fyrra-
kvöld var minnzt á þá stað-
reynd að vinna við höfnina
gengur nú mjög seint vegna
manneklu, og verða skip oft
að bíða langtímum saman.
Hlýzt af þessu mikill kostn-
aður fyrir atvinnurekendur,
og munu sumir þeirra hafa
tiltæk dæmi þess að upp-
skipunarkostnaður hér geti
orðið hærri en í New York,
þótt kaupgjald hér sé aðeins
brot af þvi sem þar er greitt.
Svipaða sögu er að segja um
frystihúsin; þar er mikill
skortur á vönu og þjálfuðu
starfsliði en m.a. reynt að
fylla upp í skörðin með vinnu
barna og útlendinga sem
sumir hafa naumast séð fisk
áður. Af þessum sökum verð-
ur vinnutilkostnaður marg-
falt meiri en áður var og
allt gengur samt miklu verr
en skyldi.
Hvernig halda menn að
leyst verði úr þeim vanda
sem þannig steðjar að mikil-
vægustu vinnustöövum höf-
uðborgarinnar, höfninni og
fiskiðnaðinum? Au^vitað með
bvi einu móti að þar sé
greitt, hærxa kaup , en at-
vinnurekendur keppast um
að greiða annarstaðar fyrir
léttari og áhættuminni störf.
Sú röksemd fær ekki , staðizt
að atvinnurekendur í fiskiðn-
aði og við höfnina hafi ekki
efni á slíku, því þeir hafa
nú þegar leitt yfir sig á-
stand sem aukið hefur vinnu-
tilkostnað þeirra um allan
helming. En jafnvel þótt rök-
semdin væri tekin gild, sýnir
hún það eitt að stjórn efna-
hagsmála í landinu er skrípa-
leikur, að gróðinn er látinn
streyma til hinna óþörfustu
aðila en mikilvægar at-
vinnugreinar afskiptar. Ef
rikisstjórn skipar þannig
málum að undirstaðan lamast,
hefur hún við enga að sak-
ast nema sjálfa sig; ef fisk-
iðnaðurinn og höfnin geta
ekki greitt kaup í samræmi
við það sem tíðkast annar-
staðar í bjóðfélaginu, hverfur
vinnuaflið á braut. Þetta er
kjarni máísins.
Þeir menn sem ímynda sér
að unnt sé að leysa þennan
vanda með einhverjum pír-
ingstillögum á samningafund-
um hafa þann hátt sem gam-
anmyndateiknarar eigna
strútum. Og samningar sem
kynnu að verða gerðir á slík-
um forsendum hefðu nákvæm"
lega ekkert gildi, þvi þeir
væru ekki í námunda við
þann vanda sem þarf að
leysa. Ef atvinnurekendur í
fiskiðnaði og við höfnina og
aðrir slíkir. sem enn reyna
að halda við úrelta og til-
gangslausa kauptaxta skilja
ekki fyrr en skellur í tönn-
um. ber að láta beim þá at-
höfn f té. Þeir burfa þá að
vakna upp við það einn af
öðrum næstu vikur og mán-
uði, að þeir hafi ekki aðeins
of lítið vinnuafl, heldur
mæti enginn til starfa fvrir
þá. — Austri.
samningaumleitanir heima fyrir
reyndust tilgangslitlar vegna nú-
verandi viðhorfa í þeim málum
og vegna skipulagshátta atvinnu-
rekendasamtakanna.
Ef til þess kemur, að vest-
firzku verkalýðsfélögin óski
eftir aðild að samninganefnd
verkalýðsfélaganna í Reykjavík,
var nefndinni heimilað, í sam-
ráði við stjórn Alþýðusambands
Vestfjarða, að tilnefna einn eða
tvo fulltrúa til að taka þátt í
starfi samninganefndar stéttar-
félagarina innan Verkamanna-
sambands Islands.
Auk góðhestakeppninnar cg
800 metra stökksins verður
keppt í 250 m. skeiði, folahlaupi,
sem er 250 metra stökk og 300
og 350 metra stökki. Verður
keppnisbraut þannig nú, að á-
horfendum gefst kostur að fylgj-
ast með keppni frá byrjun til
enda.
Margir kunnir hestar taka
þátt í veðreiðunum, úr Borgar-
firði, Árnessýslu, Kjalarnesi,
Hafnarfirði og Reykjavík. Með-
al þeirra má nefna þátttakend-
ur í 800 m. stökki þá Tilbera,
eign Skúla Kristjánssonar frá
Svignaskarði í Borgarfirði, Gust,
Baldurs Bergsteinssonar, Loga,
Sigurðar Sigurðssonar, sem
vann stökkkeppnina á Þingvöll-
um í fyrra og Þröst, Ólafs Þór-
arinssonar, sem vann stökkið í
Húnaveri í fyrra.
Mótsdaginn munu Fákskonur
ljúka sölu á happdrættismiðum
í hinu árlega happdrætti Fáks,
en þar er til vinnings góðhests-
efni og hringferð kringum land-
ið með skipum Eimskipafélags-
ins.
Kappreiðarnar hefjast kl. 2og
munu Fákskonur selja veitingar
í félagsheimilinu og veðbankan-
um.
Forráðamenn félagsins sögðu
blaðamönnum í gær, að félagið
hefði fengið að gjöf tvo bikara,
annar þeirra Viceroy-farandbik-
ar sem er gefinn af tóbaksfyrir-
tækinu Brown and Williams í
Bandaríkjunum til verðlauna i
alhliða góðhestakeppni. Hinn
bikarinn er gefinn af Birni
Gunnlaugssyni, sem frá upphafi
hefur verið aðaldriffjöður fé-
lagsins og íormaður um árabil.
Hann gaf bikarinn til keppni í
800 metra stökki. En auk þess
veitir félagið þeim hesti er hlýt-
ur 1. verðlaun í 800 metra
stökki, ef hann hleypur vega-
lengdina undir 69 sek. 8000 kr.
verðlaun.
NýH hefti
Nf hyggingasam-
þykkt tekur giUi
í nýju hefti MENNTAMÁLA,
1. hefti þessa árgangs, eru að-
algreinamar þessar: Skóla- og
uppeldismál í Bandaríkjunum
eftir Guðmund Magnússon
skólastjóra, Skólaþroski og
námsárangur eftir Jónas Páls-
son sálfræðing, Sjónvarp í
þágu kennslu eftir Guðbjart
Gunnarsson kennara. Sagt er
frá þingi I.F.T.A., Alþjóðasam-
bands barnakennara, skóla-
þroskabekkjum í Reykjavík,
■ mýjungum í kenpslutækni,
kennaratali, og sitthvað fleira
efni er í heftinu.
1. apríl sl. tók ný bygging-
arsamþykkt fyrir Reykjavík
gildi, og eru í henni fjöldi
nýmæla, sem mörg eru þó aö-
eins staðfesting á þeirri þróun,
sem orðið hefur á þeim 20 ár-
um síðan síðasta byggingar-
samþykkt var samþykkt, en
rétt er þó að geta nokkurra
þeirra.
Réttur til að gera teikning-
ar til bygginganefndar er
þrengdur frá því sem var, og
ec hann nú bundinn við húsa-
meistara, byggingaverkfræðinga
og byggingafræðinga, og þá,
sem þegar hafa hlotið viður-
kenningu nefndarinnar, þegar
samþykktin öðlast gildi.
Séruppdrættir fyrir vatns-
lögn, holræsalögn, hitalögn,
rafmagnslögn og járnalögn
skulu vera fyrir hendi og sain-
þykktir áður en neðsta plata
hússins er steypt og er þeim
er teikna hús skylt að sjá um
að samræmi sé millí sérupp-
drátta.
Skyldur meistara er reynt
að gera ákveðnari og verka-
skiptingu milli þeirra greini-
legri.
Reglur eru settar um lág-
marksfjölda bílastæða, leik-
svæða o.fl. á lóðum, og gert
ráð fyrir að hægt sé að leysa
lóðarhafa undan slíkum kvöð-
um, ef hann greiðir andvirði
þess lóðarhluta, er á vantar.
Almenn ákvæði eru sett um
girðingar og gert ráð fyrir eð
þær megi fjarlægja, ef þær
eru taldar óbarfar, til lýta eða
rétt er talið að girt sé með
tilteknum hætti. eða bær eru
til trafala fyrir umferð.
Hitaeinangrun húsa er aukin
og krafizt er að tvöfalt gler
sé í gluggum íbúðarhúsa. 1
fiölbýlishúsum er gerð krafa
um hljóðeinangrun milli fbúða.
og samdar sérstakar reglur um
stíaa og lyftur f háhýsum.
Kröfur um frágang íbúða og
hvað fvlgía skuli hverri íbúð
eru auknar. oa bannað er að
Framhald á 9. síðu.
Eflum Skálholt
Hinar snjöllu útvarpsumræður um Skálholt hafa vakið
alla hugsandi, ábyrga og þjóðholla menn til alvarlegrar
umhugsunar um hina sívaxandi þýðingu Skálholtsstaðar.
Til viðbótar við hinar mörgu og snjöllu hugmyndir dr.
Benjamíns Eiríkssonar, scm fram kom í téðum umræðum
mætti benda á, hve vcl eftirtaldir aðilar væru settir aust-
ur þar:
1. Framkvæmdabanki íslands.
2. Efnahagsstofnunin.
3. Vamarmáladeild utanríkisráðuncytisins.
4. títgáfa og afhending nafnskírteina fyrir alla ís-
lendinga ásamt tilheyrandi Ijósmyndastofu.
5. Félag áhugamanna um hægrihandarakstur og
minkaeldi.
6. Skrifstofu almannavarna ásamt birgðageymslu.
7. Hallgrímskirkja, ef hún fæst flutt.
8. Yfirstjórn „Jafnvægis í byggð Iandsins".
9. Félagið Varðberg,
10. Utgáfa Nýrra vikutíðinda og Frjálsrar þjóðar.
Af þessari fátæklegu upptalningu má sjá, hve verkefnin
eru óþrjótandi, vaxtarmöguleikarnir ótakmarkaðir og
þörfin þpýln fyrir raunhæfar aðgerðir þegar í stað.
Þjóðin mun því að vanda bregðast vel við og rísa upp
sem einn maður til stuðnings sínu óskabarni og veita
Skálholtsnefnd þann stuðning, sem nægir til að hrlnda
ofan greindum hugsjónum í framkvæmd án tafar undir
leiðsögn sérfróðra manna á viðeigandi hátt.
STUÐNINGSMAÐUR SKÁLHOLTSNEFNDAR
NauBungaruppboð
annað og síðasta, á húseignmni á Árbæjarbletti 56,
hér í borg, þingl. eign Jens Pálssonar, fer fram á
eigninni sjálfri föstudaginn 11. júní 1965, kl. 3
síðdegis.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.