Þjóðviljinn - 04.06.1965, Blaðsíða 6

T
m
SÍÐA
ÞIÖSVILIINN
Föstudagur 4. júní 1965
Þankabrot um teikningu
eftir RENATO GUTTUSO
Idögun þann 24. marz 1944
birtust SS-menn í einu af
fangelsum Rómaborgar og
höfðu meðferðis lista yfir 320
fanga, sem taka skyldi af lífi,
Sök sumra var sú ein að vera
kommúnistar, en helzta á-
kæruefnið var þó það eitt að
vera Gyðingur eða andfasisti.
Er fangamir stigu upp í
vörubifreiðina, sem beið þeirra,
bættist enn einn hópurinn við.
Þetta voru menn sem hand-
teknir höfðu verið á götum
Rómaborgar daginn áður og
hending látin ráða, hverjir
teknir voru. Að þessum mönn-
um meðtöldum var tala hinna
dauðadæmdu komin upp í 335.
Fangarnir voru hlekkjaðir
hver við annan, bifreiðin ók
með miklum hraða út úr borg-
inni og endastöðin reyndist
vera Fosse Ardeatine, gömul og^
yfirgefin ste.inverksmiðja. Og
svo hófust hryllileg morð.
Með vélbyssum skutu SS-
mennirnir á hópinn unz síð-
ustu hrópin þögnuðu. Ungur
maður, sem af hreinni tilvilj-
un hafði orðið vitni að morð-
unum, var líka drepinn. Morð-
ingjamir gerðu hvað þeir gátu
til þess að dylja. verksummerki
morða sinna, en án árangurs.
Um kvöldið vissi öll Rómaboirg,
hvað skeð hafði.
Nokkrum dögum síðar hóf
Renato Guttuso að teikna þau
blöð, sem gefin voru út þegar
Róm hafði verið frelsuð úr ó-
■vinahöndum. Blöðin voru gef-
in út í möppu með titlinum
„Gott mit uns“ eða „Guð er
með oss“, en þessi orð stóðu
skrifuð á beltissylgjum hinna
þýzku hermanna. Teikningin,
sem fylgir þessari grein, er úr
Mikið var, að
beljan bar —
í þessari grein ritar ítalski rithöfundurinn Ga-
briele Mucchi um landa sinn, teiknarann Renato
Guttoso. Vafalaust munu íslenzkir myndlistar-
menn hafa gaman af að kynnast Guttoso og þeim
skoðunum, er greinarhöfundur setur hér fram. —
Greinin er þýdd úr danska kommúnistablaðinu
„Land og Folk“.
þessu safni Guttusos.
í skugga hellisins sést hópur
fallinna manna og tveir menn,
sem enn halda lífi, en eru
særðir til ólífis.
Hér er um að ræða blýants-
teikningu. Hún skilar áleiðis
boðskap sínum meir með því
sem gefið er í skyn en með
nákvæmri lýsingu.
Látum okkur líta ögn nánar
á þessa teikningu; þetta
eina augnablik, sem hér er
gert ódauðlegt. Það eru fleiri
en Guttuso einn, sem beitt
hafa þessari tækni og ég myndi
segja, að þessi formtækni sé
samei'gin margra listamanna
vorra daga. Sú tækni, sem
Guttuso hefur hér valið, hefur
sex bolakálfum
Jesitis heitir fjórtán ára
gömul kýr í Sovétríkjunum.
Með tilliti til þess, að heilsa
hennar var enn í bezta lagi,
var ákveðið að lofa henni að
lifa eitt ár enn og ala sinn
síðasta kálf. Og það var eins
og við maftninn mælt: Svo sem
til þess að reynast verðug þess
trausts, sem henni var sýnt, ól
Jeitis sex bolakálfa. Vóg hinn
minnsti þeirra 8 kg en hinn
stærsti 11,3 kg. Samanlagður
þungi kálfanna var hvorki
meira né minna en 60.4 kg.
Að sjálfsögðu eru kálfamir
heldur veikburða en lifa þó
og að því er virðist við beztu
heilsu.

AHt I Iagi, ég skal fúslega viðurken.na þegar mér skjátlast. Hitt er
svo annað mál, að mér skjátlast aldrei.
Sovézkir f/olga frídögum
Sovézkir hafa um þessar
mundir fjölgað almennum frí_
dögum hjá sér. íslendingar
myndu sjálfsagt telja að ekki
veitti af, því helgidagar þeirra
trúarbragða sem iðkuð eru í
Sovétríkjunum eru ekki viður-
kenndir opinberir frídagar.
Sovézkur almenningur býr því
aðeins við borgaralega hátíðis-
daga: menn geta setið heima
Sjöunda og áttunda nóvember
(byltingarafmælið), fyrsta og
annan maí (dagur venkalýðsins,
fimmta desember (stjómar-
skrárdagurinn) og á nýjársdag.
Nú hefur einum frídegi ver-
ið bætt við nýjársgleði, friðar-
dagurinn, níundi maí hefur
verið lýstur frídagur, og sömu-
leiðis hinn alþjóðlegi kvenna-
dagur, áttundi marz. í tilkynn-
ingu frá æðsta ráðinu um hinn
síðastnefnda dag segir m.a. að
með þessari ákvörðun vilji
sovézk yfirvöld þakka konum
landsins fyrir góð störí og
fræðileg afrek í stríði og íriði.
Merkiscrfmœli
HO CHI MINH :
Nýlega áttj HO CHI MINH merkísafmæli
og var þess víða minnzt. Hann er eins ;T ^ vll
og menm vita gamalreyndur baráttumað-
ur Þjóðfrelsishreyfingarinnar í Asíu og hefur lag á því að segja hlutina þannig, *
að eftir sé tekið. Nýlega líkti hann banda- , I ' ’
rískri síefnu í Asíu við mann sem sé að * >■1 w
sökkva í kviksyndi: Þcim mun meira sem ílp f
haran geri til þess að bjarga sér, þeim mun dýpra sökkvi hann í fenið. Við þessa .• ■
lýsingu er í rauninni engu að bæta. lÉi!láfellgÉM
einkum eftirfarandi eiginleika:
Hún lætur fullkomna skóla-
tækni fyrir róða til þess að ná
beinu tjáningarformi. Hún not-
fæn-ir sér jafnvel tæknilega
vanmegun til þess að ná sterk-
ari áhrifum oig minnir meir á
hið daglega mál en bókmálið.
Þess er vert að geta, að
Guttuso hefur sagt söguna um
harmleikinn frá Fosse Ardeat-
ine með fleiri teikningum en
einni, mörgum teikningum þar
sem ein styður aðra. Engin
þeirra geymir allt það, sem
listamaðurinn vildi sagt hafa,
e.t.v. hefur hver teikning að-
eins að geyma nokkum hluta
þess. Sá hlutinn er framborinn
með styrk og hreyfingu.
Svo. er að sjá sem listamað-
urinn sé hið innra með sérí'
fullur meðaumkunar með fórn-
ardýrunum og fullur uppreisn-
ar gegn þeirri ómannlegu sví-
virðu sem fór yfir Evrópu á
þessum árum. Teikningar hans
eru fullar af þeim ástríðu-
hunga, sem hver einasti and-
fasisti bar með sér á þessum
árum: Sérhver yfirvegun, sér-
hver tillærð tækni verður að
vikja fyrir þeim ástríðuþunga.
Teikningar Guttusos lýsa
hræðilegum kvölum og glötun
•nannlegra verðmæta. — Þær
sera þet.ta með því, sem þær
skýra frá, en einníg með þvi
sem þær sjálfar eru.
(„Land og Folk“).
„GISLARNIK SKOTNIK*
Ellefu fík ú béndabænum
— bónda leiddist fatæktin
Nýlega fkeði óhugnanlegur
atburður á frönskum bóndabæ,
skammt frá Lyons. 34 ára gam-
all bónði, Roger Girerd að
nafni, drap með hníf átta
manns, s;kaut tvo aðra og að
lokum sjálfan sig. Ellefu lík
lágu sem hráviði um bæinn
er lögreglan kom á vettvang.
Lögreglan skýrir svo frá,
að bóndinn hafi auk búskapar
tekið ýmsa vinnu sem til féll
í verksmiðju þar í grennd.
Hann lagði eftir sig bréf þar
sem segir, að hann sé leiður
orðinn á fátækt sinni og fjöl-
skyldunnar og óski þess að
þau öll ,4ifí í friði“. Hann
lagði með bréfinu fé til að
kosta útför fjölskyldunnar
allrar.
aratkvæði í Noregi um
Nató fyrir árið 1969?
■ í Noregi er enn rætt um Nató og stöðu Norðmanna
í því bandalagi. Norðmenn hafa frá fyrstu tíð verið
nokkuð tortryggnir á bandalagið, einkum vinstri öfl
landsmanna. Dæmi þess er sú staðreynd, að formaður
Vinstri flokksins, sem er hægrisinnaður umbótaflokkur, ^
lét nýlega svo um mælt á fundi í Stúdentafélaginu
norska, að vel gæti komið til mála, að þjóðaratkvæða-
greiðsla væri höfð um Nató árið 1969.
Sá heitir Gunnar Garbo, sem
þetta sagði og er nú formaður
■ Vinstri flokksins. Hann lét
þessi ummæli falla- á fundi
með Óslóarstúdentum og þykja
þessi ummæli enn eiqn vitn-
isburður þess, í hvilíkar ó-
göngur þetta „lýðræðisbanda-
lag“ sé nú komið.
Það var nú þá
— Árið 1949 var það eðli-
legt fyrir Noreg að leysa ör-
yggisvandamál sín með þátt-
töku í Nató, sagði Garbo. Nató-
samningurinn var loforð um
hemaðarlega hjálp og þetta er
í mínum augum aðalatriðið. En
samstarfið innan Nató hefur
einnig sínar ,,skuldahliðar“ og
á komandi árum verðum við að
ræðg líka almenna norska
vamarrnárapólitík. Árið 1909
getum yi^tekið afstöðu til
Ný selategund er
nú fundin í Sovét
Ungur sovézkur vísindamað-
ur, Alexei Belkin að nafni, hef-
ur nú fundið nýja og áður ó-
þek-kta selategund. Það var á
Sji'kqtan-eynni í Kyrrahafinu,
sem selurinn fannst. Belkin sá
þessj dýr við klettótta strönd-
ina og sá þegar, að þau höfðu
heldur óvanalegt útlit. í þriggja
mánaða rannsðknarleiðangri
rakst Belkin hvað eftir annað
á þessa selategund, sem er
númer 33 í röðinni, áður var
vitað um 32.
Þessi uppgötvun hefur vakið
talsverða athygli með dýra-
fræðingum um heim allan, og
Belkin fær nú bréf hvaðarfæva
að úr heiminum frá starfsfé-
lögum, sem biðja um nánari
lýsingu á þessum dýrum. Belk-
in vinnur nú að ritgerð um
sjávarspendýr á Kúrileyjunum
og mun í henni lýsa nákvæm-
lega þessari nýju tegund, sem
er svarthvít að lit, að því er
segir í frétt frá sovézku frétta-
stofunni Novostig.
þess, hvort við eigum enn að
vera meðljmir í Nató. Þá kæmi
til greina að hafa .U’áðgefandi"
þjóðaratkvæðagreiðslu um þátt-
töku okkar í Nató.
— Viltu giftast mér,
Vera?
— Nei, hjarta mitt hef
ég þegar helgað öðrum!
— Það er allt í lagi,
bara ég fái allt hitt!
(,,Hudibras“)
Og svo var það Norð-
maðurinn sem jagaðist og
nauðaði í trésmíðameist-
aranum að skila nú flagg-
stönginni fyrir þriðjudag.
— En hvers vegna ein-
mitt fyrir þriðjudag?
spurði smiðurinn lang-
þreyttur.
— Jú. gjáðu til; Þá er
nágranninn fimmtugur, og
ég ætla sko EKKI að
flagga!
Og svo var það íslend-
ingurinn, sem réði sig í
kaupavinnu og sagði á
fyrsta degi;
— Ég kann ekki að
binda og ég kann ekki að
slá. Rakað get ég en það
bara GERI ég ekki!