Þjóðviljinn - 04.06.1965, Blaðsíða 9

'Jdagnr 4. júní 1965
HOBVILIIHN
SÍÐA
Orein Haralds Bessasonar
’j’rarnhald af 4. Stðu.
’itt ekki smærri augum en
:vo, aö þeir réðust í að stofna ■
nýlendu með sjálfstjóm. Lög
þau, sem þeir sömdu handa
hinu unga vestur-íslenzka lýð-
veldi, báru vitni um meiri stór-
hug en gæmilegt þótti í brezk-
um nýlendum þeirra tíma.
SamS ko;nar stórhugur lá að
baki útgáfu Framfara, fyrsta
islénzka blaðsins, sem gefið
var út í Vesturheimi.
Framfari er í raunini ein-
stakt plagg í sögu Norður-Am-
eríku, og sama máli gegnir um
íslenzku vikublöðin í Winnipeg,
sem voru um skeið veigamestu
fréttablöð á íslenzka tungu
þótt aðstandendur þeirra væru
aðeins einn sjöundi hluti allra
aldamóta íslendinga.
Ekki alls fyrir löngu birtist
grein í útbreiddu fréttariti í
Bandaríkjunum um þann vandT
ræðastugg, sem lætur nú mjög
á sér bæra milli Engilsaxa og
Frakka í Kanada. 1 umræddri
grein var þess getið til skýr-
ingar, að Frakkar og Engilsax-
ar væru ekki einu þjóðarbrot-
in i Kanada, heldur væru Þjóð-
verjar allfjölmennir í Ontario
og íslendingar í sléttufylkjun-
um. Grein þessi er eftirtektar.
verð sakir þess, að í henni not-
ar stórveldi, að því er virðist
óvart. sams konar mælikvarða
á afkomendur íslands í Vest-
urheimi og íslendingar hafa
notað fyrir sjálfa sig frá upp-
hafi vega. Sjónarsvið greinar-
höfundar er í fullu samræmi
við líf þeirra fslendinga, sem
forðuðust vanmat á sjálfum
sér, þegar þeir settust til borðs
með hinu mikla þjóðanna safni
í Vesturheimi.
Enginn vafi leikur á því, að
hefði íslendingum ekki tekizt
snemma á öldum að gera sér
sin séríslenzku stærðarhlut-
föll, hefði rás íslandssögunnar
orðið önnur en raun ber vitni.
Hætt er við, að áhrif vanmeta-
kenndarinnar hefðu orðið ærið
djúpstæð, ef þumlungarnir
hefðu verið notaðir einvörðs
ungu við úttekt á íslenzku
mannlifi. — Þá er °g hætt við
að vestur-íslenzkir frumherjar
hefðu hvorki mælt hin nýju
lönd sín í álnum né föðmum.
Andlegur smáþjóðarkyrkingur
hefði vamað þeim máls á
þeirri tungu, sem þeir eina
áttu. Málleys; eða þögn hefðþ
orðið höfuðeinkenni fyrsta þátt-
arins í sögu Vestur-íslendinga.
Hefðu slík smáþjóðarsjónarmið
náð yfirhöndinni, ættum við
engan Stephan G., engan Fram-
fara, Lögberg og Heimskringla
væru enn óborin, Guttormi
hefði ekki þótt taka því að
yrkja um Nýja fsland, Einar
Páll hefði ekki talið þjóðar-
brot sitt viðræðuhæft, og Gísli
bróðir hans hefði slegið yrk-
in'gum sínum og útgáfu þessa
tímarits á langan frest Slíkur
jarðvegur hefði verið litt til
þess fallinn að örva mennta-
þrá hinna yngri, og vart hefðu
úr honum sprottið verðlauna-
hafar við æðstu menntastofn-
anir Vesturheims, og naumast
hefði það þá fallið í hlut ungra
Vestur-íslendinga að vera ár-
um saman sérstakir heiðurs-
fulltrúar Kanada við sjálfan
háskólann í Öxnafurðu á Eng-
landi.
Það þykir jafnan bágborin
rökfræði að sýna ranghverfu
raunveruleikans. Samt ætla ég
að Þau tilbúnu dæmi. sem nri
var gripið til, sýni gjörla,
hversu hin séríslenzku stærðar.
hlutföll hafa bjargað fslending-
um frá þeirri botnlausu gröf,
sem ávallt bíður þeirrar smá-
þjóðar, sem leyfir skuggum
stórþjóðanna að gleypa sig.
LAXVEIÐI
Qráðstafað er nokkrum veiðileyfum fyrir sumarið
1965 í Korpu (Úlfarsá) í Mosfellssveit.
Veiðileyfin verða til sölu hjá Albert Erlingssyni
Verzlunin Veiðimaðurinn, Hafnarstræti 22, sem
veita mun allar nánari upplýsingar.
Áburðarverksmiðjan h.f.
Borgarstjérn
Framhald af 1. síðu.
Benediktson, Ingvar Vilhjálms-
son, Björgvin Guðmundsson og
Einar Thoroddsen.
1 æskulýðsráð hlutu kosn'ngu
Böðvar Pétursson, Ragnar Kjart-
ansson, Auður Eir Vilhjálmsdótt-
ir, Eyjólfur Sigurðsson og Bent
Bentsson.
Guðmundur J. Guðmundsson,
Óskar Hallgrímsson, Þorbjórn
Jóhannesson og Sigurður Magn-
ússon vonu kjömir í stjórn Inn-
kaupastofnunar Reykjavíkur-
borgar. Endurskoðendur borgar-
reikninga voru kjömir Ari
Thorlacíus, Kjartan Ölafsson og
Hjalti Kristgeirsson.
Sigurður Thoroddsen, Geir
Hallgrímsson og Birgir ísle:fur
Gunnarsson voru kjömir í stjórn
Landsvirkjunar til sex ára en
varamenn voru kjörnir Guð-
mundur Vigfúson, Gunnlaugur
Pétursson og Gísli Halldórsson.
Loks voru þeir Baldvin
Tryggvason ofe Ágúst Bjamason
kosnir í stjóm Sparisjóðs Rvík-
ur en Bjöm Stefánsson og Tngi-
mundur Erlendsson endurskoð-
endur sjóðsins.
Rcikningar ársins 1964
Rc’kningar Reykjavíkurborgar
frá 1. janúar til 31. desemoer
1964 vohi lagðir fram á fundi
borgarstjórnar í gær og var beim
að lokinni 1. umræðu vísað +il 2.
umræðu.
Niðurstöðutöínr á rekstrar-
reikningi borgarinnar eru 620,5
milj. kr. en niðurstöðutöiur
efn>ahagsreiknings cru 1.526,5
milj kr. Eignaaukning á árinu
var samkvæmt reikningunum
223.5 milj. kr. Tekjuaukning trá
1963 nam 150 milj. kr.
2. umræða um reikningana fer
fram á næs+a fundi borgarstjórn-
ar eftir mánuð.
Söluskattur í Kópavogi
Söluskattsgreiðendur • í Kópavogi eru hérmeð að-
varaðir í síðasta sinn um að atvinnurekstur þeirra
sem ekki hafa greitt söluskatt 1. ársfjórðungs 1965
og eldri söluskatt verður stöðvaður nú þegar án
írekari aðvörunar.
báejai’fógetinn í Kóþavogl.
BLAÐADREIFING
Kópavogur — Austurbær.
Laus hverfi: Hlíðarvegur — Hvammar.
Hringið í síma 40319.
FERÐABÍLAR
*—r. rd'b“a. vien-t-ies-Benv nópferðabí’ar at nýjustu
gerð r.il lers'i ' lenari oe skemmr- ferðiT
Simavakr all?" sólarhrineirm
" EKOABILAK simi 20969
Haraldut Eggertsson
Bréf til blaðsi ns
VÍSIR og smánarnetið
Framhald af 7. síðu.
rit því til stuðnings að mál
þjóðarinnar yrði meir notað á
ritvellinum um leið. bar nann
fyrstur manna fram þá hug-
mynd, að nauðsynlegt væri að
skapa eitt ritmál fyrir ítalíu
alla, en mikill fjöldi ólíkra
mállýzkna í landinu var þá og
löngum síðan andlegum sam-
skiptum fjötur um fót. Þessi
starfsemi skáldsins hafði gífur-
lega menningarlega þýðingu —
Italir segja að Dante hafi gefið
sér málið, og eru þá fúsir að
fyrirgefa honum þær löngu í-
vitnanir í Hinn guðdómlega
gleðileik sem troðið var í bá í
skóla.
En að þessu mikla skáldverki
verður vikið í annarri grc'n.
Regnkiæði
☆ SJÓSTAKKAR ☆
☆ SJÓBUXUR ☆
☆ FISKISVUNTUR ☆
☆ PILS og JAKKAR ☆
☆ BARNAFÖT og KÁPUR ☆
☆ VEIÐIVÖÐLUR ☆
☆ VEIÐIKÁPUR ☆
☆ og margt fleira ☆
☆ — - — ☆
☆ VANDAÐUR ☆
☆ FRÁGANGUR ☆
☆ — — — ☆
☆ MJÖG ÓDVRT ☆
Vopni
☆ AÐALSTKÆTl 16. ☆
☆ við hliðina á bílasölunni ☆
Til sölu
3 herb, ibúð i Högunum.
Félagsmenn sem vilja nota
forkaupsrétt snúi sér til
skrifstofunnar. Hverfisgötu
39, fyrir 10. júní n.k. Sími
23873
B. S. S. R.
Misvitur er jáll, var eitt
sinn sagt, og má sennilega
heimfæra í dag á ritstjóm Vís-
is. Það virðist eins á komið
með þessu blaði, og íslenzku
kartöflunni á undanförnum ár-
um, gæðin fara síminnkandi
með hækkandi verðlagi.
Laugardaginn 29. maí lepur
Vísir upp úr Þjóðviljanum
greinarnafnið „Smánarlegt met“
(Þjóðv. 26. maí). Þeir marg-
vísu snillingar gæta þess samt
vandlega, að fara ekki með
tölur úr nefndri grein. Að vísu
segir blaðið, eftir tilvitnun í
grein Þjóðv. um verðbólgu-
metið: „og geta víst allir verið
sammála um, að við séum
hér illa á vegi staddir", já,
er þegar blindir fá sjónina, þó
jafnvel það standi ekki lengi.
Eftir greinum íhaldsblað-
anna að undanförnu að dæma
hafa samt aldrei verið betri
lífskjör á íslandi en nú! Og
grein Vísis heldur áfram í
grátklökkvatón: „Og hefði ">
stjómin haft bolmagn til að
framkvæma stefnu sína út í
æsar, væri ástandið harla ó-
líkt því sem það er nú“. Síð-
ar í greininni kemur svo:
„Hvaða efnahagskerfi þolir 30-
40°/( kauphækkanir á einu ári.
Hjá öðrum þjóðum þykja 3—
5% mikið." Svo kemur rúsín-
an í pylsuendanum. Verðbólg-
an sé stjórnarandstöðunni að
kenna, en þó sérstaklega
kommúnistum.
Ætlar ritstjórn Vísis, að
gera svo lítið úr lesendum
blaðsins, að hún geri ráð fyrir
því að þeir trúi á Grýlu á
fullorðinsárum, þó þeir kunni
sumir að hafa gert það sem
börn? Eða hvað var það sem
skapaði grundvöll fyrir kaup-
hækkanir fyrra árs? Var það
ekki stjómvizka viðreisnar-
stjórnarinnar undanfarin ár?
Er það ekki rétt, að Iðja, fé-
lag verksmiðjufólks, sem und-
ir stjóm skoðanabræðra Vís-
ismanna, hafi gert sig seka
um það „óþjóðlega athæfi“, að
fara fram á hækkun í fyrra?
Ekki réði stjórnarandstaðan
því, eða er svo? Af því að
Vísir virðist vera svona mik-
ið á móti kauphækkunum,
væri ekki úr vegi, að ritstjór-
arnir kenni nú verkamönnum
að lifa. Það geta þeir gert ef
viljinn er með. Það er ekki
annað en að lifa í einn eða
tvo mánuði á dagvinnukaupi
verkamanns. Þeir gætu þá sér
til stuðnings farið eftir hinum
ellifræga matseðli Mbl. En nú
verður að spyrja enn; Skyldi
ekki líkamlegt og andlegt á-
stand þeirra verða „harla ó-
líkt því sem það er nú“, eftir
þá tilraun? ER.
Byggingarsamþ.
Framhald af 2. síðu.
gera fbúðir í kjöllurum húsa.
Kröfur eru gerðar um sorp-
geymslur í húsum og ákveðiö
hvemig ganga skuli frá sorp-
rennum séu þær hafðar.
Of langt mál væri að telja
upp allar þær breytingar, sem
hin nýja byggingarsamþykkt
felur í sér. en fólk er hvatt
til að kynna sér þær, og geta
þeir sem þess óska fengið ó-
keypis eintak af henni á skrif-
stofu byggingarfulltrúa, Skúla-
túni 2, II. hæð.
(Frá byggingafulltrúanum
í Reykjavík).
Monty og hommar
Kynvilla svonefnd hefur ver-
ið mikið rædd í Englandi fyrr
og síðar, enda hefur hún varð-
að við lög. Nú hefur lávarða-
deildin loksins samþykkt lög
sem afnema refsiákvæði við
kynmökum milli aðila af sama
kyni, og senn mun málið koma
fyrir neðr; deild brezka þings-
ins.
Þó telst hómósexúalismi
refsiverður ef annar aðilinn er
jmgri en tuttugu og eins árs
að aldri.
Stuðningsmenn þesga frum-
varps sögðu m.a. að þau lög
sem áður giltu hefðu gert
hómósexúalista að fómarlömb-
um fjárkúgara.
Enginn . hershöfðingi eða
aðmíráll úr hópi hinna ensku
lávarða studdi frumvarpið, og
Montgomery lét þau orð falla,
að ef það siðleysi sem hér um
ræðir yrði gert löglegt, þá
æyndi þar með 'grafið undan
öllum aga í hinum brezka her.
en án aga gæti enginn her
sigrað. Arran lávarður, er bar
fram frumvarpið, spurði þá
hvort önnur Natólönd hefðu
slæma hermenn af því að þau
hefðu enga löggjöf gegn kyn-
villu. Montgomery svaraði: „Við
erum ekk; Fransmenn og við
erum heldur ekki útlendingar.
Við erum, guði sé lof, Eng-
lendingar".
Hvftir sportsokkar
Skaftahlíð 28.
R.Ó. búðin
naur
Endurnýium gömlu
sængina.
Eignm dún- og
fiðurheld ver.
Nf JA FIÐUR-
HREINSUNIN
Hverfisgötu 57 A.
Sími 16738.
Vinnuvélar til
leigu
Leigjum út iitlar rafknún-
ar steypuhrærivélar Enn-
fremur rafknúna grjót- og
múrhamra með borum og
fleygum.
LEIGAN S.F.
Simi: 23480.
Sfakir bollar
HEKLU VINNU- • • ódýrir og fallegir. Sparið peningana, — sparið ekki sporin. Kjörorðið er: Allt fyrir viðskiptavininn.
FOT VERZLUN
GUÐNÝJAR
Buxur Grettisgötu 45.
Skyrtur

Samfestingar flrjwfö að
Sloppar
Jakkar Blússur ð HJOLASTILLINGAR 81 MÓTORSTTTTTNGAR Skiptum um kerti oe niatínur o.fl
SÍcólavördustía 12 1 mHKH
1 Skúlagötu 32 simi 13-100.
T I L S Ö L U:
3 lierb. íbúðir í Reykjavík,
Kópavogi og Seltjamar-
nesi. — Lægsta útb. kr.' *
250 þús.
í Kópavogi eru m.a.
3 herb. íbúðir í smíðum.'"'
Eitt herbergi, eld-
hús osc bað. Verð
kr. 250 þús. Útb.
100 þús.
Fasteicmasalan
BANKASTRÆTl 6 —
Símar 16637 og 18828.
Heimasímar 40863 og 22790