Þjóðviljinn - 10.09.1965, Side 8

3 SlÐA — ÞJÓBVTLJTNN — Fðstwdagar 10. september 1965
Á leiðinni í skólann
____ ^ .. ...........PjifalilfP
Þær sátu við Tjörnina í sólskininu og veðurblíðunni þegar ljósmyndari blaðsins átti leið
íramhjá um daginn. Þær kváðust vera á leið í Miðbæjarskólann, og líklega hafa þaer ekki bú-
ið sig nógu vel undir tímana heima, alla vega þótti þeim öruggast að kíkka aðeins í bækurn-
ar áður en á leiðarenda var komið. Þessir kennarar geta nú líka verið svo voðalega strangir!
— XLjósm. Þjóðv. A.K.).
• Frá Ferstiklu
að Ölvi
• I kvöld er vísað til vegar
stútta, en fagra leið frá Fer-
stiklu að ölvi á Hvalfjarðar-
strönd og gerir það Þorvaldur
Stdinason, sem er lesendum
Þjóðviljans að góðu kunnur af
greinum um alþýðulíf, sem
birrt hafa eftir hann í blað-
inu.
Þá eru tvær framhaldssögur,
hver á eftir annarri og nefn-
ist önnur útvarpssagan. hin
kívöldsagan. Að venju er svo
rnikið og fjölskrúðugt tónlistar-
efni allan daginn og helzt hægt
að mæla með Eroicu, 3. sinfón-
íu Beethovens um kvöldið, leik-
inhi af Fílharmoníusveit Ber-
línar. Af allri tónlistinni sem
útvarpað er í dag eru aðeins 4
lög íslenzk, þjóðlög í útsetningu
Áma Bjömssonar.
• Föstudagur 10. septemþer.
13.15 Lesin dagskrá næstu
viku.
13.30 Við vrnnuna.
15.00 Miðdegisútvarp: A. Willi-
ams og Gísli Magnússon leika
4 íslenzk þjóðlög í útsetn-
ingu Árna Bjömssonar. Blás-
araserenaða op. 44 eftir
Dvorák. Barokk-hljómsveitin
í Lundúnum leitourj K. Haas
stj. Dagur reiði og Básúnur
bydja — úr Sálumessu Dvor-
áks, op. 89. K. Ancerl stj.
Kommglega fílharmoníusveit-
in i Lundúnum leikur kon-
sert fyrir hljómsveit eftir
Bartók. Kubelik stjórnar.
16.30 Síðdegisútvarp: Lagasyrp-
ur. Flytjendur: J. Hakell og
hljómsveít, Los Paraguayos,
H. Aljert og blásarar hans og
F. Yankovic og hljómsveit.
17.00 Endurtekið tónlistarefni.
18.30 Lög úr söngleikjum.
20.00 Efst á baugi.
20.30 „Bar svo til í byggðum“
Gömlu lögin sungin og leik-
in.
20.45 Frá Ferstiklu að Ölvi.
Þorvaldur Steinason vísar
hlustendum til vegar.
21.10 Píanókonsert op. 20 eftir
Gottfried von Einem. S.
Herzog og útvarpshljómsveit-
in í Berlín leika. F. Fricsay
stjórnar.
21.30 Útvarpssagan: ;,lvalú“.
22.10 Kvöldsagan: „Pastoral sin-
fóman“ eftir André Gide
Sigurlaug Bjamad. les (2).
22.30 Sinfónía nr. 3 op. 55,
„Eroica" sinfónían eftir
Beethoven. Fílharmoníusveit
Berlínar leikur. K. Kempe
stjómar.
23.25 Dagskrárlok.
• Hjartveiki
• Er heimsstyrjöldin fyrri
hófst, 1914, hætti hún að sofa
hjá manninum sínum. Þegar
miðveldin gáfust upp, 1918, hélt
hin kalda styrjöld þeirra hjóna
áfram og slotaði ekki fyrr en
16 árum síðar. Þá vann hún
fullan sigur. Hjarta mannsins
lét undan.
(Sveinn Kristinsson í MbL).
• Botnarnir
• Allmargir botnar hafa bor-
izt blaðinu við fyrripartinn
um brunavarnir Garðahrepps.
Við birtum hér nokkra þeirra.
Fyrriparturinn var svona:
Hver á að slökkva hverjum
hjá
og hvað á að láta brenna?
Hvemig skal málum halda á
hverjum á það að kenna?
L.
Fuðra láttu logann á
lygum blaðapenna.
Magnús á Barði.
Þá eru enn síðbúnir botnar
við fyrripartinn:
Engu skal eg um það spá
hvort Eggert verði að manni.
því löngum hefur leppur sá,
leikið í íhalds-ranni.
A. S.
Eldamennskan oft er hrá
uppi í stjómarranni.
Magnús á Barði.
Bæjarráð brenna má
bálið er því að kenna-
Kunnug.
Hvar áttu heima,: ég kem að gá*
úr hvaða bíl á að renna?
S.A.P.
Hvenær að heyra og hvenasr
að sýá
og hvenær að láta renna?
S.A.P.
Bezt er að sprauta bálið á
og báðum svo um að kenna.
Þetta er tilkynning frá
saumaklúbbi kvenna.
X.
• Trulofun eða
myndataka
• FERÐAMENN.
Ef þið viljið opinbera trú-
lofun yðar í sumarleyfinu þá
afgreiðum við hringana með
einnar stundar fyrirvara.
En ef þér viljið fremur taka
myndir, þá höfum við einnig
allt, sem til þess þarf, vélar,
filmur og annað.
Aðeins úrvals vörur.
Gullsmiðir
Sigtryggur og Pétur.
Brekkugötu 5, Akureyri.
(Auglýsing í blaðiwu
i,Verkamaðurinn“).
•„Þýzku stjórnmálaforingjam-
ir leiða saman hesta í sjón-
varpi“. (Fyrirsögn í Tímanum
í gær).
• Of fljótt?!
• Alþýðublaðið birti f fyrra-
dag grein um danska sjúkra-
þjálfarann, Rigmor Thor, sem
heldur því fram að ,,við laer-
um að skrifa tveim árum of
fljótt‘‘. Ritstjórum finnst n>ú, að
blaðamenn læri það alltof seint
— ef þeir gera það þá nokkum-
tíma!
Eftir að hann var lentur aft-
ur, tók hann á móti sendi-
mönnum, sendi dulmálsfyrir-
skipanir með útvarpi eða fjar-
rita til erindreka sinna og und-
irritaði leyniskjöl.
1 grennd við víglínuna, í
saéti flugmannsins og með
fingurinn á vélbyssugikknum,
lék hann sér að tilhugsuninni
um bardaga, að leggja sig i
einhverja áhættu og reynast
djarfur og hraustur. Svo sneri
hann þeim aftur til stöðu sinn-
ar sem yfirmaður hinnar þýzku
öryggislögreglu, til áætlana
sinna, sem bókstaflega ógnuðu
tilveru margra evrópskra þjóða.
1 þvi starfi var hann dug-
légur og nothæfur.
Nothæfur til alls.
Og þessi maður lagði undir
sig höllina í Prag haustið 1941
— meðan aðstoðarmenn hans
oþnuðu fyrir honum allar dyr
og handleggirnir lyftust í Hitl-
erkveðju.
Þann 28. september 1941 var
f stuttri tilkynningu í Berlín-
arútvarpinu og útvarpinu í
Prag skýrt frá því, að Heyd-
rich væri kominn og settur
yfir Bæheim og Mæri. Dag-
inn eftir skýrðu blöð í Prag
frá komu Heydrichs og birtu
jafnframt tilkynningar um
fyrstu aftökurnar, sem hann
hafði fyrirskipað, þegar við
komu sína.
3. KAFLI.
Hver var orsök þess, að
Hítlcr sendi þriðja voldugasta
mann Þriðja ríkisins til Prag.
Hversvegna sendi hann Heyd-
rich? Var það aðeins til þess
að fyrirskipa fleiri og fleiri
aftökur? Það verkefni hefði
hann sem hægast getað fengið
öðrum. Heydrich svaraði sjálf-
* Um miðbik árs 1941 höfðu
verkföll og skemmdarverk
aukizt svo mjög, að Gestapo
þorði ekki lengur að refsa fyr-
ir á sinn venjulega grimmdar-
hátt. 1 september var orðróm-
ur uppi um fyrirhugað alls-
herjarverkfall og uppreisn,
ur þessum spurningum, fljót-
lega eftir komu sína til Prag.
2. október 1941 kallaði hann
helztu forystumenn hernáms-
Iiðsins til Ieynifundar í Cern-
in-höllinni í Prag.*
Horft til framtíðarinnar.
Heydrich ávarpaði viðstadda
háum, nefmæltum rómi. Ræðu-
mennskan var ekki hans sterk-
asta hlið. Sá vani hans að
halda ræður, sem allar virt-
ust í molum — eins og glögg-
lega kemur fram af hraðrit-
uðum ræðum hans — bendir
til þess, að hann hafi verið
vanur þvi að mynda setning-
arnar á síðasta augnabliki,
sem hefjast skyldi 28. okt. —
þjóðhátíðardag Tékka. Skýrsla
sú, sem barst til aðalstöðva
Hitlers 10. sept. fékk örlaga-
ríkar afleiðingar. Þann 27.
sept. kom Heydrich til Pragog
von Neurath, sem var fyrir-
rennari hans, fékk sjúkraleyfi.
enda þótt tilgangur og innihald
væri löngu ákveðið.
„Er ég lagði af stað, sagði
Foringinn við mig: „Þér verð-
ið að muna það, að ég sendi
alltaf SS-mann til þeirra staða,
þar sem öryggi og einingu rík-
isins er ógnað“. Leyfið mér nú
að gefa yður yfirlit yfir þessi
mál, til þess að þér sjáið að-
alvandamál þessa svæðis í
stærra samhengi. Við megum
ekki einblína á verndarsvæðið
eitt saman.* Undir leið-
sögn Foringjans höfum við nú
hernumið stórt landsvæði í
Evrópu, sem aftur er forsenda
þess að halda stríðinu áfram
og leiða það til sigurs. Við
verðum að lýsa því yfir opin-
skátt, að þetta hernám margra
landa í Evrópu er ekki tíma-
bundið, en er endanlegt her-
nám og breytir engu, hvaða
form samband okkar við þessi
svæði fær, er stundir líða. . .“
Þetta sýnir, svo ekki verð-
ur um villzt, að yfirmaður ör-
yggislögreglunnar taldi stríðið
þegar unnið, eða svo nákvæm-
ar sé til orða tekið, hann gerði
ráð fyrir því, að það yrði leitt
til sigurs. Ræðu Heydrichs var
tekið með miklum fögnuði. Og
hann hélt áfram að lýsa þvi,
hvernig hann hugsaði sér „ný-
skipun Evrópu“.
„Einn hluti hinna hernumdu
landa eru svæði, sem byggð
eru Germönum, þ.e.a.s. fólki af
voru blóði og því raunverulega
*Þann 15. marz 1939 hertóku
nazistar hin tékknesku héruð
Tékkóslóvakíu og kölluðu
„verndarsvæði" undir þýzkri
stjórn. Svokallaður' ríkisforseti
og tékkneska leppstjómin
höfðu engin raunveruleg völd,
framkvæmdu aðeins skipanir
nazistanna. Erlent hernámslið
hefur aldrei getað stjórnað,
nema með aðstoð kvislinga.
Fangabúðirnar þutu upp eins os gorkúlur innan endimarka
Þriðja rikisins og í hinum hcrnumdu Iöndum nazista. Miljónum
saman var mönnunm, ungum og gömlum, konum og körium,
smalað saman í búðirnar. Þeir sem ekki voru myrtir þegar í
stað bjuggu við ægileg kjör, sult og vosbúð og vinnuþrælkun. —
Myndin er tekin í stríðslok í einni af fangabúðunum.
með germanska eiginleika.
Þetta er fólk, sem kúgað hef-
ur verið af spilltum stjómmála-
leiðtogum og áhrifum hans al-
þjóðlega Síonisma. Smátt og
smátt verður þetta fólk að
breylast til samræmis við hugs-
un vorra tíma. Að minnu
hyggju eru þessi landsvæði
Noregur, Holland og Flandern
en síðar munu Danmörk og
Svíþjóð bætast við. Þessi iand-
svæði eru byggð Germönum og
verða undir okkar stjórn — við
verðum nú þegar að gera okk-
ur ljóst, hvort um sambands-
ríki verður að ræða, hvort þessi
landsvæði skuli skoðast fylki
(Gau), eða hvort eitthvað ann-
að form skuli valið. Fólk af
getmönskum uppruna verður
tekið föstum tökum en rétt-
látum“.
„Annar hluti hinna her-
numdu landa eru svæði, sem
að nokkru eru byggð Slövum;
svæði þar s.em við verðum að
gera okkur ljóst, að sérhver
mildi verður tekin sem veik-
leikamerki. Þetta eru svæði,
þar sem Slavarnir sjálfir óska
ekki eftir, að með þá sé farið
eins og jafn réttháa aðila, þar
eð Slavinn er vanur þeirri
staðreynd, að yfirboðarinn sé
ósveigjanlega strangur. Það er
í þessum löndum, sem hin
þýzka herraþjóð verður að
«

i
t
i
i