Þjóðviljinn - 12.06.1966, Blaðsíða 9

/
Sunnudagur 12. júní 1966 — ÞJÓÐVILJINN — SlÐA 0
Ég er farinn að sjá aftur
Framhald af 6. síðu.
sinni var ég að. gutla við að
læra á píarió og átti þá mjög
erfitt með að> læra verk ut-
anað Síðan hef ég ekkert
hljóðfseri í mörg ár þangað til
ég erfði ' gamalt orgel eftir afa
minn 1962. Ég fer að leika mér
að spila eftir gömlu pínaónót-
unum og uppgötva að ©g get
nú fyrirhafnarlaust spilað
miklu' betur en áður .þegar ég
lagði mikla' vinnu í að ®fa nrig
og læ'ra. Og. ég’ get lær.t miklu
meira utanað.
Þessar fyrstu myndir, sem
voru laúsar við geómetríuna,
urðu til fyrir áhrif frá sjón-
deildarhringnum. Ég hafði ver-
ið þrjú ár erlendis og víðátt-
an hér heimá hafði óhemjuleg
áhrif á mig, birtan á himnin-
um, kvöldroði, sólarlag, tungl-
skin. Ýfirleitt þessar kvöld- '
stemBÍngár. Þó var alltaf rönd
með: jörðin.
Þessar sprautumyndir komu
mér í gang. Þegar ég var í flat-
armálinu fannst mér alverst að
/ þurfa að nota olíulitina, því ég
vildi gera þetta fullkomið >og.
hafa fletina eins og skoma.
Það var miklu auðveldara að
fá góða mynd með hörpusilki,
en ég hafði engan stimpil fyrir
því að það væri hægt að riota
anrtað en olíuliti i listaverk!
Það hafði talsverð áhrif á
mig, þegar þessar fínu, list-
rænu ljósmyndir fóru að koma.
Mér fannst þetta svo stórkost-
legt og fínt að ég gat ekki
hugsað mér að gera neitt fyrr
en ég væri búinn að ná valdi
á einhverri svona tækni. Þá
tók ég sprautuna og náði þeirri
tækrii, — en hún reyndist síð-
an ekki það sem ég hafði vænztT
Hún gerði.þó sitt gagn og hjálp-
aði mér til að brjótast út úr
bessu tómi. Það höfðu Safn-
azt hjá mér hugmyndir þó ég
kæmi engu < verk og ég losn-
'ðl%ama við mikið, sem var
'úfð að liggja á mér árum sam-
-i.;,Ég hafðí heila sýningu með
þessum sprautuverkum, en
þetta var ©kki eins mikils virði
og ég hafði haldið og svö hætti
ég aftur að mála.
Síðap fór ég að tálga spýt-
ur, málaði kringum öskutunn-
urnar, bjó til garð úr kassa-
fjölum. Ég ætlaði mér að gera
ekki neitt þangað til ég fyndi
til hvers mig langaði og reyndi
að hafa engar áætlanir, en
föndraði við spýtur og víra-
rUsl.
Svo færði Kristjón Kristjáns-
son mér fallegan viðarstafla.
Ég hafði alltaf haft löngun til
að tálga spýtur og ætlaðl einu
sinni að verða smiður. Hafði
þó haldið þessu niðri, en allt-
af fengið sting j magann, þegar
,‘ég sá spýtur. Og nú urðu tré-
skurðarmyndirnar til,. margar,
og ég gerði meira að segja kross
úr þalisander eftir pöntiin.
Eins og
kýr á vordegi
— Hvenær fórstu þá að mála
aftur?
— Nú er nákvæmlega ár síð-
an ég strengdi fyrst. Ég byrj-
aði án þess að hafa hugmynd
um hvemig ég myndi mála
og málaði lengi yfir allt aftur
jafnóðum. En eitt var víst: ég
var farinn að sjá aftur og
bregðast 'við. Farinn að njóta
þess að horfa á náttúruna eins
og begar ég var ungur maður
og óspilltur. Sjá litina. Ég var
óstjórnlega glaður, ég get helzt
líkt því við þegar kýr eru látn-
ar út á vorin! Hugsaðu þér
blindan mann sem fær að sjá!
Ég er afskaplega ánægður að
ég skuli nú aftur sjá fjöll og
fleira og ég reagera nú við því
sem skeður kringum mig. Svo
er annað: Ég hef aldrei haft
jafngaman af að- mála síðan
ég var unglingur og aldrei
fundið ’ mig éins i þessu. Ég
er ekki lengur svartsýnn, er
farinn ,að brosa og hlæ meira
Hleðslumerki skipa
I'ramhald af 5. síðu.
Vegna afstöðu íslenzkra sam-
taka sjómanna og útgerðar-
manna vann íslenzki fulltrúinn
að því, að fiskiskip yrðu ekki
tekin inn í þessa alþjóðasam-
þykkt um hleðslumerki. Var sú
ósk byggð á þeim rökum, að
fríborð og' stöðugleiki fiski-
skipa eru svo nátengd atriði í
öryggi þessara skipa, að' Þau
verða ekki ákveðin nema sam-
timis. Nú vinnur sérstök nefnd
að því innan IMCO að kanna
stöðugleika fiskiskipa, og sú
nefnd hefur að vissu leyti þeg-
ar orðið að taka til athugunar
fríborð miðað við stpðugleika.
Umræður í almennu nefn.d
ráðstefnunnar um þetta mál
lauk þannig. að Sovétríkin
drógu til baka tillögu sína um
að fiskiskip yrðú tekin með í
þessa alþjóðlegu merkjasam-
þykkt, en i stað þess náði'sam-
þykki tillaga um að aftan við
siálfa samþykktina yrði álykt-
un ‘þess efnis. að alþjóðaráð-
stefnan hefði að afloknum um-
ræðum um að setja í sam-
þykktina a.lþjóðahleðsluborð
fyrir fiskiskip ákveðið að mæla
með því við Alþjóðasiglinga-
málastofnunina að hún haldi
áfram að auka rannsóknir
varðandi lágmarksfríborð fyrir
fiskiskip. með Það markmið
fyrir augum á'f! setja síðar al-
þjóðaákvæði um' lágmarksfrí-
borð þessara skipa.
Þessf álykturi; var síðar stað-
fept á heildarfundi ráðstefn-
unnar.
^nfsvæðm sem
-'ðsluboíið miðast
við
Ráðstefnan hafði til athug-
unar veðurfaxslýsingar allra
hafsvæða óg voru þær notaðar,
sem grundvöllur við ákvörðun
á leyfilegu mesta hleðsluborði
miðað við árstíma hvers haf-
svæðis.
Markalínur vetrar-hafsvæð-
anna voru færðar töluvert til
miðað við núgildahdi alþjóða-
samþykktina frá 1930, bæði í
Norður-Atlanzhafi o* í Kyrra-
hafinu. Nýju markalínurnar
eru þannig að skip munu geta
siglt. suður. fyrir Góðrarvonar-
höfða og suður fyrir Ástralíu
án þess að sigla út úr sumar-
hafsvæðinu. Eystrasalt, Svarta-
haf, • Miðjarðarhafið, Japans-
haf og hluti Norður-Atlanzhafs
meðfram austurströnd Banda-
ríkjanna verður tatið innan
sumar-hafsvæðis alltaf. en
þetta gildir þó ekki um lítil
skip, (100 metra löng og
minnij, því að því er þau skip
varðar verða þess; hafsvæði
áfram árstíðarbundin vetrar-
hafsvæði. Nokkrar breytingar
voru einnig gerðar á hitabelt-
ishafsvæðum.
Þessi nýja alþjóðasamþykkt
um hleðslumerki skipa 1966
var undirrituð af fulltrúum
ríkisstjórna þátttökulandanna
í London 5. apríl 1966, flestir
undirrituðu með f^irvara um
síðari staðfestingu. Af fslands
hálfu undirritaði Hjálmar R-
Bárðarson skipaskoðunarstjóri,
alþjóðasamþykktina.
Eins og fyrr getur tóku 60
,lönd þátt í þessari ráðstefnu.
Alþjöðasamþykktin úm hleðslu-
merki skipa, 1966. tekur gildi
12 mánuðum eftir að minnst
15 lönd hafa staðfest hana, þar
af ‘þurfa 7 landanna að eiga
skipastól minnst ena miljón
brúttólestir að stærð.
að segja stundum. Ég er líka
farinn að gera prakkarastrik.
Lífið er svo
mikið stykki
— Það er gaman að sjá, t.d.
horfa á fólkið fara í búðir.
Svo fer maður að sjá í gegnum
fólk og fer að uppgötva ýmis-
legt ljótt líka, t.d. þegar fólk
er að hugsa allt ann.að en það
talar. Ég hef ekki farið í bió
eða leikhús í mörg ár, en ég
er að horfa á miklu stórfeng-
legri leiksýningu en hægt er að
sýna í nokkru leikhúsi. Mér
finnst þetta svo mikið stykki,
lífið ‘ á ég við, og það eru allt-
af svo margir að leika, leika
mikið óg fínt, sumir lika vel.
Og nú get ég notið Kjarvals.
Ég sá afmælissýninguna hans >
og er honum ákaflega þakklát-
ur. Ég hef aldrei áður riotið
''ns á sama hát-t og set hann
'aust í flokk með Rembrandt
og öðrum meisturum þar sem
honurn tekst bezt upp. Þegar
maður horfir á myndir hans'
finnur maður hve fáránlegt er
að vera að hugsa um isma og'
þessháttar —• þetta'skiptir engu
máli þegar maður stendur fyr-
ir framan listaverkið.
— Er þessi nýja sjón kannski
skýringin á landslaginu og hús-
unum í málverkunum?
— Þetta kom af sjálfu sér.
Ég ætlaði ekkert. Það var ein-
hver annar sem sá fyrst að ég
var farinn að mála landslag og
benti mér á það. Þetta var í
febrúar og meirihlutinn á sýn-
ingunni hefur orðið til síðan. Þá
var, sjónin líka orðin góð.
— Og ertu ekkert hræddur við
viðurkenninguna? Varstu ekk-
ert smeykur við hvað 'fólk varð
almennt hrifið af fyrstu
sprautumyndunum ’61, — marg-
ur lítur jý svo á, ekki sízt liéta-
menn, að' almennur smekkur
sé ekki góður siriekkur.
— Nei, það gladdi mig. Fólk-
ið var búið að segja mikið
asskoti er þetta fallegt áður
en það vissi af og gleymdi að
spyrja hvað þetta væri, hvort
-það væri abstrakt, eða hvað
það héti. Mér fannst það góðs
vitj að fólk skyldi gleyma þess-
um formsatriðum.
Ég var þá líka búinn að úpp-
götva svolítia Ijótt: að sum-
ir beinlínis lifa á því að fólkið
skilur ekki, og það væri það
versta sem þeim vær; gert ef
fólk sæi í gegnum þetta. Nú
geta þeir talið sjálfum sér trú
um að þeir séu merkilegir og
misskildir, lokað. sig inni og
gert uppgötvanir. Margir hafa^
leikið það að vera dularfullir *
og orðið ágengt með því cg
passað sig að segja aldrei orð
sem kæmi upp um þá.
Nei, ég held að venjulegt fólk
hafi ekki minna vit á þessu en
hinir. Hver maður fæðist með
hæfileika til að njóta fagurra
hluta og þessi hæfileiki þróast
eftir því hvort menri háfa tæki-
færi til að horfa á fallega hluti
eða ekki. Mér finnst. ekki hægt
að áfellast fólk fyrir það ef
það hefur ekki getað þjálfað
sig til að njóta fegurðar —
'sumar stéttir hafa ekki nokkrar
aðstæður til þess. Og það er ekk;
•hægt að skamma fólk fyrir það,
er það?
En það er andstyggilegt þeg-
ar verið er að telja fólki trú
um að það 'sé miklu meiri vandi
áð horfa á málverk en t.d. á
Esjuna. Ég veit ekki við hvað
er átt! — kannski þnð eigi að
standa á öðrum fæti og halla
kannski höfðinu til hægri þeg-
ar það horfir á abstrakt mál-
verk og til vinstri þegar það
skoðar hin!? Það er veríð að
rugla fólkið, það treystir ekki
lengur sínum eigin smekk og
þorir ekki að láta sína skoð-
un uppi,
Það fólk sem mér finnst
skynja bezt, er það sem aldrei
hefur orðið fyrir neinum á-
hrifum, treystir bar.a á það
I sem. það sér sjálft og bíður ekki
eftir stikkorði frá öðrum. Ég
hef helzt fundið svona fólk utan
höfuðstaðarins, t.d. í frystihús-
um úti á landi. Við það er
skemmtilegt að ræða um list.
Það er leiðinlegt að tala við
fólk sem hefur annarra manna-
smekk!
—• Hvað reynir þú að sýna
í myndum þínum?
— Að .vera listamaður, það
er að vera blekkingameistari,
töframaður. Það er engin list
í málverki sem er stælin%. Það
er hægt að mála listræna stæl-
ingu, ef mótívið er listrænt,
en hún verður þó ek'ki lista-
verk. Það verður að vera um-
'sköpun, allt annað er eftirlík-
ing. Segjum að maður taki fyr-
ir sólarlag. Til að ná þeim á-
hrifum og koma þeim áfram
verður að umskapa og breyta,
já, blekkja. Eða ég sé fjall og
mig langar að sýna öðru fólki,
hvað þetta er stórt og hrika-
legt fjall, þá kannski geri ég
fjallið enn stærra og það sem
umhverfis er smærra — v'"'
er þetta sem ég á við r...é
blekkingum.
— Þig langar að sýna fólki,
segirðu. Málarðu þá fyrir fólk
til að sýna því áhrifin sem þú
verður fyrir, eða málarðu til
að losna sjálfur við það sem
leitar á þig?
-— Svo framarlega sem maður
tekur þátt í þjóðfélaginu reyn-
ir maður að skila þessum á-
hrifum til fólks. Ef ég vildi
bara dekra við sjálfan mig,
inundi ég velja eitthvað ann-
‘að. Það er erfitt að mála þó að
það sé gaman.
Örlítill og stund-
um dálítið stór
Ég trúi ekki á listina fyrir
listina og hef reyndar grun um
að engin list sé í slíku. Það
hlýtur að gleðja listamanninn
að ná til annars fólks og það
er mikil eigingirni að gera feg-
urð bara fyrir sjálfan sig.
En til að maður geti orðið
góður listamaður, verður hann
að gefa sig allan. Hann verð-
ur að , vera mjög lítillátur og
leggja jafn mikla rækt við það
smæsta og stærSta. Hann má
ekki vera hafinn yfir neitt og
ekki of merkilegur til að gera
hvað sem er. Ef þú vilt skrifa
leikrit, þarftu að hafa heild-
arsýn, en þú þarft líka að geta
farið ofan í kjallara og kíkt
þar undir dívan, og þú mátt
ekki halda fyrir nefið!
Þegar verið er að mála verk,
má ekki fara með frekju að
þvi. Maður má vera myndúg-
ur, en þarf líka að geta verið
auðmjúkur. Maður þarf að geta
orðið örHtill gagnvart öllu og
stundum dálítið stór,v en þó
aldrei ruddalegur. vh

Borð
Bakstólar
Kollar
kr. 950.00
450.00
145.00
F ornverzlunin
Grettisgötu 31.
BUflLIN
Klapparstíg 26.
\ '96921 tuijs
(snqjfaq) 61 jgaAspjnmi
VfDlAS
— VUSGiaHÐÆV iOfTd —
4IgaaJ3gIA
-BJ9AiepuAlUSOf-|
BRlDGESTONE
HJÓLBARÐAR
Síaukin sala
sannar gæðin.
B:RIDGESTONE
veitir aukið
öryggi í akstri.
BRIDGESTONE
ávalll- fyrirliggiandi.
GÓÐ ÞJÓ^USTÁ
Verzlun og viágerðir
Gúmmbarðinn h.f.
Brautarholti 8
Sími 17-9-84
Sími 19443
Fjölvirkar skur-ðgröfur
J
AVALT TIL REIÐU.
SÍÍTll: 40450
KRYDDRASPÍÐ
FÆST i NÆSTU
BÚÐ
B I L A -
L Ö K K
Grunnur
FylUr
Sparsl
Þyanir
Bón
ETNKAUTVlBOn
ASGEIR OLAFSSON tteildv
Vonarstræti 12 Simi 11075
Smurt brauð
Snittur
við Óðinstorg.
Sími 20-4-90.
Brauðhusið
Laugavegi 126 —
Sími 24631
• 'Allskpnar veitingar.
• Veizluhrauð, snlttur.
• Brauðtertur smurt
brauð.
Pantið tímanlega.
Kynnið yður verð
og gæði.
Fasteignasala
Kópavogs
Skjólbraut 1.
Opin kl. 5.30 til 7.
laugardaga 2—4.
Sími 41230 — heima-
sími 40647.
Dragið ekki að
stilla bíliiin
★ IIJÖLASTILLINGAR
★ MÓTORSTILLINGAR
Skiptum um kerti og
platínur o.fl
BÍLASKOÐUN
Skúlagötu 32 sími 13-100
Pússnin^arsandur
Vikurplötur
Einariornriamlast
' Seljum allar gerðir af
pússnjngarsandi heim-
fluttum og blásnum inn.
Þurrkaðar vikurplötur
og einangrunarplast.
Sandsalan við
c»:Áavos S.f.
EUiðavogi 115. Sími 30120.
FRAMLEIÐUM
AKLÆÐI
á allar tcgundir bíla
OTU R
Hringbraut 121.
Sími 10659
SERVÍETTU-
PRENTUN
SIMI 32-101.
'“I og sJsa-rtg^-ipir
KORNELÍUS
JÓNSSON
skólavbrdustig 8
[R frezr
RMBICT
V