Þjóðviljinn - 23.07.1966, Blaðsíða 5

Laugardagur 23. júlí 1966 — ÞJÓÐVIUINN — SÍÖA g
m

m
kvtkmyndír
Kvöl og leiðsla" eftir Carol Reed
Fjögur ár úr ævi
Michelangelos
Fyrir nokkru er komin á
markað kvikmynd um Michel-
angélo, byggð á skáldsögu Ir-
vings Stone — mætti kalla
hána á íslenzku „Kvöl og
leiSsla“. Brezka tímaritið
„Films and íilming" fer fremur
hlýlegum orðum um þetta
verk, miklu hlýlegri en þar
heyrast vanalega um banda-
rískar risamyndir um siigulegt
efni.
Þar segir það sé mjög skyn-
samlegt, að í myndinni er ekki
reynt að spanna alla ævi þessa
listamanns — þar segir aðeins
frá þeim fjórum árum sem
Michelangelo varði til að mála
veggmyndirnar í hvelfingu
Sixtinsku kapellunnar. Þetta
gefur tækifæri til að einbcita
sér að einhverju átakamesta
tímabili í ævisögu meistarans,
og um leið að sýna fróðleg og
Charlton Ileston fer með lilutverk Michelangelos — og er sagt
að hann hafi aldrei staðið sig jafn vel.
Resiwis mótmælir útskúfun
pólitískru kvikmyndu
Franski kvikmyndamaðurinn
Alain Resnais hefur hvatt for-
stöðumenn kvikmyndahátíða
um allan heim að hætta að
vísa frá þeim kvikmyndum,
sem fjalla um vandamál ann-
arra landa en þeirra, sem
myndirnar verða til í.
Resnais talaði á blaða-
mannafundi í Tékkóslóvakíu
og vísaði til sinnar eigin kvik-
myndar „Styrjöldinni er lok-
ið“, sem dómnefndin í Cannes
í Frakklandi vísaði frá eftir
mótmæli spænsku stjórnarinn-
ar. Kvikmyndin fjallar um á-
standið á Spáni eftir borgara-
styrjöldina.
„Styrjöldinni er lokið“ var
sýnd á kvikmyndahátíðinni í
Karlovy Vary í Tékkóslóvakíu
og þótti þar sæta miklum tíð-
indum.
forvitnileg samskipti hans við
Júlíus páfa annan. Páfinn var
helzt til önnum kafinn við
styrjaldarrekstur og gat ekki
borgað Michelangelo og þess-
ar „efnahagslegu aðstæður“
fléttast í myndinni jafnan sam-
an við listrænar áhyggjur. í
stuttu máli: vel sögð saga af
beiskju einlægs listamanns,
sem er nógu „veraldlegur“ til
að þurfa fé að lifa fyrir.
Ýmislegt er að myndinni
fundið — til að mynda það,
að þegar Michelangelo er
sýndur að innblásnu starfi, príl-
andi uppi á vinnupöllum í kap-
ellunni, ætlar ómerkileg og
firnahávær tónlist hreint að
æra áhorfendur. Þá er gripið
til ómerkilegra bragða eins og
að láta Michelangelo sjá sýnir:
Jehóva hans og Adam birtast
honum til innblásturs í skýj-
um.
Engu að síður finnur gagn-
rýnirinn bæði Carol Reed
kvikmyndastjóra, Leon Sham-
roy tökumanni og aðalleikar-
anum, Charlton Heston, sém
fer með hlutverk Michelangel-
os, allmargt til ágætis. Eink-
um takist samvinna þessara
manna vel í þýðingarmiklu at-
riði, þegar páfi kemur ásamt
með tveim kardínálum inn í
kapelluna og þeir dæma mynd-
ir Michelanglos af nöktum
köppum guðfræðinnar til
kláms. Michelangelo svarar
þeim fullum hálsi í vel skrif-
uðum tilsvörum ofan úr hæð-
um síns starfs meðan íulltrúar
trúarbragðanna líta upp til
hans af bráðabirgðatröppum
úr tré — þessar andstæður eru
sagðar mjög áhrifaríkar.
Dularfullir
e/dsvoðar
Tveir dularfullir kvikmynda-
brunar áttu sér stað í Þýzka-
landi nýlega. Dularfullir vegna
þess að þeir gerðust svo til á
sama tíma. í Frankfurt eyði-
lögðust þúsundir askja og enn
meira eyðilagðist af filmum
í Remagen-kvikmyndaverinu
við Rín. Það er athyglisvert að
í bæði skiptin var fyrst og
fremst um að ræða frétta-
myndir, sem sýndu aðild
Þýzkalands að heimsstyrjöld-
inni síðari — og í mörgum til-
vikum var um írumeintakið að
ræða.
Truffaut (í miðju) hefur valið í aðalhlutverkin í „Fahrenheit 451“ þau Julie Christie og Oscar
Werner (til hægri).
Francois Truffaut kominn til Englands:
Ástin er til alls fyrst
Franski leikstjórinn Francois
Truffaut vinnur nú að fyrstu
kvikmyndinni sem hann gerir
í Englandi og heitir sú „Fahr-
enheit 451“ og leika þau Julie
Christic og Oscar Werner að-
allilutverkin. í viðtali við
„The Guardian“ lætur hann m.
a. í ljós svofelldar skoðanir á
kvikmyndagerð:
— Ég geng með hugmyndir
að a.m.k. 30 kvikmyndum um
ástina, segir Truffaut (hann
gerði m.a. „Jules og Jim“).
Mér finnst þær myndir bezt-
ar, sem fjalla um ástina. Til
dæmis þótti mér „Brúin yfir
ána Kwai“ daufleg mynd.
Auðvitað eiga slíkar myndir
fullkomlega rétt á sér, en ef
tíu leikstjórar hefðu fengið
handritið í hendur, hefðum við
fengið tiu tilbrigði við „Brúna
yfir ána Kwai“, sem öll hefðu
verið svo til eins. Ef að sömu
tíu leikstjórar fengju í hendur
handrit um ást, yrði árangur-
inn tíu gerólíkar myndir, því
leikstjórinn myndi í hverju
tilviki koma miklu af sjálfum
sér fyrir í myndinni, því ástin
er að líkindum hinn eini sam-
nefnari mannanna.
Vandræðabarn
Truffaut er talinn í fremstu
röð kvikmyndamanna og hefur
unnið 24 alþjóðleg verðlaun
fyrir sex kvikmyndir. Hann á
velgengni sína m.a. að þakka
frönskum blaðamani, André
Bazin, sem ættleiddi hann og
kom þannig á brott frá upp-
eldisheimili fyrir afbrota-
unglinga, en þar hafði hann
ient vegna íjölda þjófnaða á
flóamarkaðinum í París.
Franskir framleiðendur
höfnuðu „Fahrenheit 451“ á
þeim forsendum að myndin
væri of dýr og of frumleg.
Eins höfðu þeir talið „Jules
og Jim“ fáránlega mynd.
þeir „almennrar vélferðar"
undir stjórn alltsjáandi sjón-
varpsupptökuvéla, sem néfn-
ast „Fjölskyldan". Helzta
verkefni brunavarðana er að
brena óvini hins vel skipu-
lagða þjóðfélags — hugsanir
menntamanna, eins og þær
eru settar fram í bókum.
„Fahrenheit 451“ er einmitt sá
Framhald á 7. síðu.
Lygar um
styrjöld
XZ)
Áhrif
„Fahrenheit 451“ byggir á
samnefndri skáldsögu Ray
Bradburys. Þar er sagt frá
samfélagi, sem gætt er af
flokki brunaliðsmanna, gæta
Kvikmyndin „Ameríkumaður
í Vietnam" frá Allied Artists
hefur fengið svo harða dóma í
Svíþjóð að einsdæmi þykja.
Næstum því öll helztu blöð
landsins réðust heiftarlega á
þá pólitísku fordóma, sem
koma fram í myndinni. Eitt
þeirra segir: „Meðan menn
liggja deyjandi á vígvellinum
eru þessar lygar um þá settar
fram eins og æsileg og tíma-
bær skemmtun“.
| Þeir hefðu getað gert miklu betur:
\„Hetjurnar frá Þelamörk"
\ Atökin um þungavatnið
\
I

Komin er á markaðinn
brezk-amerísk mynd, „Hetj-
urnar frá Þelamörk“, sem
segir frá frægu atviki: hvern-
ig norskir skæruliðar eyði-
lögðu einu verksmiðjuna sem
Þjóðverjar liöfðu yfir að ráða
er framleiddi þungavatn —
óhjákvæmilegt til að smíða
kjarnorkusprcngju. Fær þessi
mynd, sem sjálfsagt hefur
verið beðið cftir mcð mikilli
óþreyju í Noregi, heldur
dauflega dóma, þótt ekki sé
því neitað, að leikstjórinn
Anthony Manti, kunni að
sýna ýms atvik á raunsæjan
hátt og að koma myndatöku-
vélum á réttum stað þegar
nokkuð liggur við.
í upphafi myndar er dcilt
um þa'ð, hvort sé æskilegra
að gera loftárás á verksmiðj-
una eða senda til Noregs
skemmdarverkaflokk, en með
því móti má komast hjá þvi
að eyðileggja bæinn, sem
liggur beint fyrir neðan
verksmiðjuna. í snatri er
víkingasveit send til aðstoð-
ar andspyrnumönnum, en
hún ferst í lendingu og fyrir-
liði Norðmannanna (Richard
Harris) ákveður að halda á-
fram án aðstoðar. Veiklund-
aður vísindamaður (Kirk
Douglas), sem hefur slegizt
í hópinn, neitar fyrst að taka
þátt í slíku „sjálfsmoröi" en
skiptir síðan skyndilega um
skoðun án þess að það sé út-
skýrt á skynsamlegan hátt.
Skæruliðum tekst síðan að
komast inn i verksmiðjuna
án verulegrar fyrirhafnar —
er myndinni m.a. fundið það
til foráttu hve auðveldlega
tckst til um þessi skemmdar-
vork. Síðan kemur á daginn
að Þjóðverjar geta gert við
skemmdirnar, og gefin er út
tilskipun um loítárás. Sú að-
ferð hafði fyrr verið talin
örug'g og það virðist ein-
kennilegt, að skæruliðar
þurfa ekki annað að gera en
bíða og fylgjast með. En
loftárásin mistekst. Hefði það
á einhvcrn hátt verið gefið
til kynna áður, að nazistar
gætu bætt hvern skaða, sem
yrði á verksmiðjunni, eða að
loftárás gæti vel mistekizt,
hefði það bætt myndina að
mun og hvergi dregið úr
spcnnunni.
Ýmislegt er með þeim ó-
likindum, að til leiðinda er,
við þriðju tilraunina: að
sprengja í loft upp ferjuna
sem á að flytja þungavatnið
til Þýzkalands: ferjunnar er
ótrúlega illa gætt og það er
erfitt að trúa því að, farþeg-
um sé leyft að vera með þeg-
ar svo mikíð liggur við.
Persónur eru og sagðar
Rolf (Kirk Douglas) og Knut (Richard Harris) koma fyrir tímasprengjum
aS flytja þungavatnið til Þýzkalands — „Ótrúlegt atvik ...
ierion'ii som á
dregnar upp á fremur frum- gæti verið verðugur andstæð- fram liom á stríðsárunum
stæðan hátt — þannig eru ingur. Þykir myndin, í fám sjálfum: aðstandendur mynd-
nazistar myndarinnar allir orðum sagt, minna um of á arinnar, leikarar þeirra og
allir sóttir í klisjusafnið og þá fjöldaframleiðslu af fjárráð hefðu getað gert
vart að finna þar mann sem „spennandi“ myndum, sem miklu betur.
!
4