Þjóðviljinn - 08.09.1966, Qupperneq 4

4 SlÐA — ÞJÖÐVILJINN — Fimmtudagur R* september 1966.
4o landsfundur Samtaka hernámsandstœSinga:
Ctgefandi: Sameiningarflokkur alþýðu — Sósíalistaflokk-
urinn.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áþ). Magnús Kjartansson,
Siguröur Guömundsson.
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Friðþjófsson.
Auglýsingastj.: Þorvaldur Jóhannesson.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftairverð kr. 105.00 á mánuði. Lausa-
söluverð kr. 7.00.
Hvalfjörður fíotastöð
0rð Jónasar Árnasonar rithöfundar, þau er hann
mælti.við varðhliðið í Hvalfirði þegar hemáms-
andstæðingar á heimleið af landsfundinum höfðu
þar nokkra viðdvöl, eru eins og töluð úr huga hvers
þjóðrækins íslendings, sem skilur að þjóðinni er
vanvirða að erlendum herstöðvum á íslandi; og
um leið lögeggjan að duga í baráttunni gegn þeim.
Jónas sagði þá m.a.:
Já, hann er fagur Hvalfjörðurinn og blámi hans
löngum meiri og sterkari en annarra íslenzkra
fjarða. En þessi blámi hans stafar af því að hann
er einna dýpstur allra íslenzkra fjarða, — og þess
vegna líka blaktir þessi fáni hérna í dag, ekki til
dýrðar þeirri íslenzku fegurð sem felst í bláma
fjarðarins, heldur vegna þess að dýpið sem hann
hefur bláma sinn af, gerir hann að ákjósanlegri
bækistöð fyrir drápstæki, fyrir kafbáta sem búnir
eru ægilegustu vopnum sem nú þekkjast, flug-
skeytum sem hvert um sig geta tortímt hundruð-
um þúsunda eða miljónum saklauss fólks, karla,
kvenna og bama. En þegar við nú höfum stanz-
áð hér í dag að loknum landsfundi okþar — flest
okkar eflaust í fyrsta sinn — þá gerum við það
til að lýsa eldheitri fordæmingu okkar á þeim
ódæðum sem lítilmagnar heimsins, fátækir, hungr-
aðir og klæðlausir verða í dag að þola af hálfu
þess auðs og valds sem hefur að tákni þetta
stjömuprýdda fánamerki. Og við gerum þetta
einnig til að strengja þess heit að ganga fram í
því af fullri einurð og djörfung að afmá þennan
smánarblett af landi okkar og koma í veg fyrir
að þessi fagri, djúpi fjörður okkar verði gerður
að birgðaskemmu skelfingarinnar, bækistöð dauða
og tortímingar“.
J^andsfundur Samtaka h'ernámsandstæðinga beindi
kastljósi að hinni nýju flotastöð sem verið er að
koma upp í Hvalfirði. Þess mun minnzt að Hval-
fjörður var einn hinna þriggja staða sem Banda-
ríkjastjórn heimtaði af íslendingum í stríðslokin
serp herstöð til heillar aldar, þvert ofan 1 strengi-
leg loforð og yfirlýsingar Bandaríkjaforseta að
herinn skyldi kvaddur á brott frá íslandi 1 stríðs-
lok. Þeirri kröfu var hafnað 1945 vegna þess að
Sósíalistaflokkurinn átti sæti í ríkisstjórn. Nú er
ríkisstjórn Sjálfstæðisflokksins og Alþýðuflokks-
ins hins vegar að uppfylla kröfu Bandaríkjanna að
gera Hvalfjörð að herskipa- og kafbátahöfn, tiltæka
hvenær sem herstjórn Bandaríkjanna kýs að nota
hana. Langt er síðan Þjóðviljinn varaði við þessu
nýja tilræði við þjóðina, sem reynt er að fram-
kvæma sem laumulegast. Nýlega hefur Tíminn
einnig mótmælt flotastöð í Hvalfirði. Framferði
stjórnarinnar sannar enn hversu hættulegt
er að hafa við völd á íslandi ríkisstjóm sem ligg-
ur marflöt fyrir ríkisstjórn Bandaríkjanna og upp-
fyllir kröfur hennar án þess að skeyta um vilja
þjóðarinnar. Afstaða Tímans gæti bent til þess að
baráttan gegn hinni nýju flotastöð í Hvalfirði ’
muni ná langt inn í raðir hernámsflokka og hlýtur
málið að verða stórmál á þinginu í haust. — s.
!
i
I
!
I

Nokkrir skcleggir hernámsandstæðingar ræðast við í anddyri Bifrastar. Frá hægri:
Árnason, Ási í Bæ, Þorgrímur Starri og Björn Þorsteinsson (Ljósm R. Lár.)
Jónas
Alyktun mn alþjóilég
viðhorf hernámsmá’ ðnns
4. landsfundur Samtaka
hernámsandstæðinga vill vekja
athygli allra landsmanna á
þeim breyttu viðhorfum, sem
skapazt hafa í alþjóðamálum
á síðustu árum. Þótt eigi
verði sagt, að friðvænlegra
sé í heiminum nú en oft áð-
ur,. er hitt augljóst, að mjög
hefur dregið úr spennu kalda
stríðsins' í Evrópu. Kemur
það m.a. fram í því, að upp-
laúsnar gaétir nú'mjög í hern-
aðarbandalögunum tveim í
austri og vestri, Varsjár-
bandalaginu og Atlanzhafs-
bandalaginu. Höfuðstórveldin,
Sovétríkin og Bandaríki N-
Ameríku, hafa ekki jafn ó-
skorað vald yfir bandamönn-
um sínum, hinum minni hátt-
ar stórveldum og smárikjum,
og þau höfðu áður. Tilhneig-
ing hinna síðarnefndu til að
taka upp sjálfstæðari stefnu
gagnvart höfuðstórveldunum
er eitt megineinkenni alþjóða-
stjórnmála í dag. Nægir í þvi
sambandi að minna á afstöðu
Rúmena gagnvart Varsjár-
bandalaginu og ' Frakka gagn-
vart Atlanzhafsbandalaginu.
Má nú heita, að allri hernað-
arsamvinnu sé lokið með
Frökkum og öðrum aðildar-
ríkjum Atlanzhafsbandalags-
ins. Deilan milli Kínverja og
Rússa er frekari sönnun þess,
að pólar alþjóðastjórnmála
eru ekki lengur tveir, eins og
virtist á gróskuskeiði kalda
stríðsins, heldur margir.
En þótt dregið hafi úr
spennunni í Evrópu hefur hún
magnazt á öðrum slóðum og
þá fyrst og fremst í Suðaust-
ur-Asíu, þar sem grimmdar-
legt árásarstríð Bandaríkj-
anna gegn þjóðfrelsishreyf-
ingunni í Víetnam og loft-
árásir þeirra á Norður-Víet-
nam geta hæglega leitt til
heimsstyrjaldar fyrr en varir.
Stríðið í Víetnam sýnir,
með öðru, að átökin milli
hinna ríku og snauðu þjóða
heims (norðurs og suðurs)
verða æ harðari. f Bandaríkj-
unum búa 6% af íbúum jarð-
ar, en þau ráða yfir 60% af
náttúruauðlindum heimsins
og stefna að því með oddi og
egg að halda við þessari arð-
ránsaðstöðu sinni — og
styrkja hana eftir megni.
Þá er og hætt við, að styrj-
öldin í Víetnam efli til áhrifa
í Bandaríkjunum verstu aft-
urhalds- og einræðisöfl — og
geti jafnvel leitt til ógnar-
stjórnar í baiidarískum stjórn-
málum. Er sú hætta því meiri,
sem styrjöldin stendur leng-
ur eða tekur til stærri svæða.
Þessi geigvænlega stríðs-
stefna Bandaríkjanna í Asíu
hefur aukið mjög þær sundr-
ungartilhneigingar innan At-
lanzhafsbandalagsins, sem að
framan getur, svo sem glöggt
sést á afstöðu Frakklands; og
á Norðurlöndum hafa þær
raddir gerzt æ háværari, sem .jreynslu og af hirlni heims-
á síðastliðnum árum fækkað
herstöðvum sínum bæði
heima fyrir og erlendis, verð-
ur það að teljast háskaleg öf-
ugþróun, að stjórnarvöld
landsins skuli hafa veitt heim-
ild til byggingar herskipa-
lægis í Hvalfirði á vegum At-
lanzhafsbandalagsins. Hér er
um að ræða nýjan áfanga í
hersetu landsins, sem knýtir
það enn fastar við herstöðva-
net Bandaríkjanna og eykur
enn á þá hættu, að það verði
eitt af fyrstu skotmörkunum,
ef til stríðs kæmi. Landsfund-
urinn heitir því á alla þjóð-
holla fslendinga að herða
sóknina gegn herstöðvastefn-
unni og sérstaklega gegn
hernaðarframkvæmdunum í
Hvalfirði. \
Landsfundurinn lítur svo á,
að aðild fslands að Nató
stríði gegn hagsmunum ís-
lendinga sem friásamrar og
vopnlausrar smáþjóðar, sem
og hagsmunum heimsfriðarins
yfirleitt. Fundurinn bendir á,
að von mannkynsins um, að
afstýra megi nýrri heims-
styrjöld og þar af leiðandi
allsherjartortímingu er við
það bundin, að þau ríki, sem
sannanlega mega kallast
stríðsvaldar, verði einangruð
á alþjóðavettvangi. Fundurinn
telur því að hlutleysi íslands
í hernaðarátökum sé það
mark, sem stefna skuli að, og
segja beri Atlanzhafsbanda-
lagssamningnum upp strax og
lög leyfa sumarið 1969. Jafn-
framt leggur fundurinn á það
áherzlu, að íslendingar fylg-
ist vel með þeim umræðum,
sem; fram fara á Norðurlönd-
um um norrænt hlutleysis-
eða varnarbandalag.
Með hliðsjón af fyrri
krefjast þess, að Danmörk og
Noregur endurskoði afstöðu
sína til Atlanzhafsbandalags-
ins, segi sig t.d. úr því stráx
og færi gefst — og myndi
sérstakt norrænt varnar- eða
hlutleysisbandalag með Sví-
þjóð.
Með hliðsjón af þessum
breyttu viðhorfum í alþjóða-
málum telur landsfundurinn,
að íslendingum beri nú rík-
ari nauðsyn til en nokkru
sinni áður að endurskoða frá
rótum utanríkisstefnu sína,
afstöðu til erlendra herstöðva,
aðildarinnar að Atlanzhafs-
bandalaginu 1 og Bandaríkj-
anna sérstaklega.
Með skirskotun til fyrri
samþykkta * vill landsfundur-
inn undirstrika, að á tímum
kjarnavopna og flugskeyta
geta herstöðvar ekki þjónað
varnartilgangi, heldur laða
þær hættuna heim. f ljósi
þeirrar staðreyndar, svo og
hins, að Bandaríkjaménn hafa
jr '
Alyktun um verkefni samtakanna
Fjórði landsfundur her-
námsandstæðinga minnir á,
að senn verður íslenzka þjóð-
in að taka afstöðu til þess,
hvort hún ætlar áfram að eiga
aðild að AtlanzhaÆsbandalag-
inu. Er þ| óhjákvæmilegt, að
utanríkisstefna landsins verði
tekin til gagngerðrar endur-
skoðunar og hemámsmálin
verði enn á ný í brennipunkti
þjóðmálabaráttunnar- Það er
hlutverk samtakanna að knýja
fram þá stefnu, að allur er-
lendur her verði á brott úr
landinu og Island lýsi á ný
yfir hlutleysi sínu í hernaði.
Jafnframt verður að tryggja
að þjóðin fái að marka þá
stefnu, sem tekin verður í ut-
anríkis- og sjálfstæðismálum
Islendinga. Fundurinn felur
því miðnefnd að vinna sér-
staklega að því með öllum til-
tækum ráðum, að herstöðva-
samningurinn verði borinn
undir þjóðaratkvæði hið
fyrsta.
Landsfundurinn telur mikla
þörf á því, að upplýsinga- og
fræðslustacf á vegum sam-
takanna verði stóraukið.
Fundurinn felur því miðnefnd
að kalla til liðs við sig hæf-
ustu menn, sem völ er á til aö
rannsaka hinar ýmsu hliðar
hernámsmálanna og gera ýt-
arlega greinargerð um nýja
stefnu þjóðarinnar í utanrík-
is- og sjálfstæðismálum- Á
grundvelli þessarar athugun-
ar verði svo gefin út handbók,
og dreifiblað, sent.inn á hvert
heimili í landinu, þar sem
kynnt yrðu stefnumál sam-
takanna.
Landsfundurinn felur mið-
nefnd að virkja hinn mikla
fjölda hernámsandstæðinga til
þátttöku í baráttu samtak-
anna, hvenær sem tilefni gef-
ast, með fjöldafundum, mót-
mælagöngum og öðrum að-
gerðum. ^Jafnframt verði
menningarstarfsemi samtak-
anna aukin og stefnt að því
að efna til listahátíðar á
vetri kománda með svipuðu
sniði og áður, og verði hluti
dagskrárinnar síðan fluttur
svo víða um land sem kostur
er.
4. landsfundur hernámsand-
stæðinga lítur á það sem eitt
helzta verkefni míðnefndar að |
skipuleggja starf samtakanna
mun betur en á síðast liðnu
starfstímabili- Sérstaklega er
nauðsynlegt að efla tengslin
milli miðnefndar og héraðs-
nefnda. fela héraðsnefndum
ákveðið verkefni og styðja
þær til frumkvæðis og kalla
landsnefnd saman til fundar
árlega.
Dagfari þarf að koma oftar
út með fréttum af starfsemi
samtakanna- Og loks ber að
leggja á það sérstaka áherzlu
að treysta fjárhag samtak-
anna, svo að unnt verði að
ráða fastan starfsmann og
starfrækja reglulega skrif-
stofu hernámsandstæðinga.
Landsfundurinn beinir
þeirri eindregnu áskorun til
stuðningsmanna samtakanná
um allt land, að beir vinni af
öllum mætti . bæði innan
stjórnmálaflokkanna , og utan
að því að tryggja baráttumál-
um þeirra sigur. m.a. með
því að veita þeim fulltrúum,
er úrslitum þessara mála ráða
á opinberum vettvahgi, sem
stöðugast og sterkast aðhald.
JESPAB

I
í

veldíssinnuðu stefnu Banda-
ríkjanna vill fundurinn vara
alla landsmenn við hættunni,
sem á því er, að fsÍand á-
netjist Bandaríkjunum var-
anlega, bæði hernaðarlega og
menningarlega, jafnvel eftir
að Atlanzhafsbandalagið leyst-
ist upp. Leggur fundurinn því
áherzlu á, að íslendingar geri
sér far um að treysta og efla
menningartengsl sín' við Evr-
ópu, og þá ekki sízt Norður-
lönd. Á vettvangi alþjóða-
mála og Sameinuðu þjóðanna
sæmir íslendingum það eitt
að vera málsvarar friðar og
undirokaðra þjóða, í stað
þess að hlíta forsjá Banda-
ríkjanna í þeim efnum.
Fundurinn hvetur að lokum
alla fslendinga til að vera
á varðbergi gegn aðsteðjandi
hættum og kosta kapps um að
knýja fram nýja og farsæla
stefnu í utanríkismálum, í
samræmi við það, sem að
ofan greinir.
Á