Þjóðviljinn - 08.12.1966, Blaðsíða 4

4 SlÐA — ÞJÓÐVILJINN — Fimmtudagur 8. desember 1966.
Otgetandl: sameiningarflolclÐui alþyðu — Sósialistaflokit-
urinn.
Ritstjórar: Ivar H. Jónsson (áb) Magnús Kjartansson,
Siguróur Cuðmundsson
Fréttaritstjóri: Sigurður V. Fríðþjófsson.
Auglýeingastj.: Þorvaldur Jóhannesson.
Sími 17-500 (5 línur). Áskriftarverð kr. 105.00 á mánuði. Lausa-
söluverð kr. 7.00.
Lágkúra
Að því var'vikið hér í blaðinu fyrir skömmu að
aldamótamenn hefðu verið stórhuga þegar þeir
reistu safnahúsið; matsverð þess nam tveimur sjö-
undu hlutum af niðiirstöðutölu fjárlaga eins og
hún var þá; hliðstæð upphæð nú væri 1.300'milj-
ónir króna. Nú safnahúsið fyrir löngu orðið allt
of lítið, og þrengingar hinna fræðilegu bókasafna
eru einn alvarlegasti vandi íslenzkra vísinda um
þessar mundir. Fyrir 'níu árum samþykkti Alþingi
íslendinga að sameina bæri Landsbókasafn og Há-
skólabókasafn og reisa yfir þau nýja bókhlöðu, en
síðan hefur ekkert verið í málinu gert og ekkert fé
lagt til þessara óhjákvæmilegu framkvæmda. Tveir
þingménn Alþýðubandalagsins lögðu til við aðra
umræðu fjárlaga að nú skyldi hafizt handa; þeir
voru afar varkárir í tillöguflutningi sínum; nefndu
ekki, 1.300 miljónir að fordæmi aldamótamanna
heldur tíu miljónir. En tillagan var felld af valda-
möiyium hinnar nýríku kynslóðar. Þeir kunna
að vísu að halda fagrar ræður um íslenzka menn-
ingu og hlutverk íslenzkra fræðá á kokkteilsam-
kundum í tilefni af endurheimt, handritanna, en
þeim eru önnur verkefni hjartfólgnari í raun,
Elzta handrítiB
|Jndanfama fjóra sunnudaga hefur Þórhallur Vil-,
mundarson prófessor flutt erjndi um örnefni
í hátíðasal háskólans. Hefur verið ánægjulegt að
fylgjást með því hversu míkla athygli erindi þessi
hafa vakið, salurinn hefur alltaf verið troðfullur,
þar hafa lærdómsmenn og alþýðufólk setið hlið
við hlið. Sýnir sá áhugi vel tengsl íslendinga við
menningararf sinn; það myndi naurpast hugsan-
legt í öðru landi að erindi um jafn sérfræðilegt efni
vektu þvílíka athygli. •
J^aunar voru erindi Þórhalls mjög byltingar-
kennd að efni. Það hefur verið hald fræðimanna
að elztu örnefni á íslandi hafi einkum verið kennd
við menn, tengd ýmsum atburðum í lífi landnáms-
manna svo sem lesa má um í fomum bókum. Kenn-
ing Þórhalls er sú að upphaflegu ömefnin hafi
raunar verið náttúruörnefni, dregin af staðhátt-
um, en síðan hafi þau breytzt í persónuörnefni.
Eftir það hafi menn svo tekið að semja sögur til
skýringar á örnefnunum; þær séu skáldskapur en
ekki sagnfræði. Má segja að Þórhallur kæmi mikl-
um fjölda landnámsmanna fyrir kattamef í hverju
erindi sínu. Að því leyti sem kenningar hans reyn-
ast réttar raska þær öllum hugmyndum íslend-
inga um þjóðarsöguna og, sögu bókmenntanna.
| lok erinda sinna benti Þórhallur á nauðsyn þess
að leggjá stóraukið kapp á skipulegar örnefna-
rannsóknir; landið sjálft og Ömefni þess væm í
rauninni elzta handrit íslendinga. Semja þyrfti
spjaldskrá um örnefni á vegum sérstakrar örnefna-
stofnunar og tengja það starf rannsóknum í grann-:
löndum okkar. Færði Þórhallur órækar sönnur á,
nauðsyn þessa verkefnis í fyrirlestrum sínum. - m.
íslenzki
hesturínn
í ÍjéBi og sögu
I.itbrá hf. hefur sent frá sér
einstaklega fallega og vandaða
bók sem nefnist Hófadynur, ís-
lenzki hesturinn í Ijóði og
sögu. Halldór Pétursson hefur
unnið í nærri eitt ár að þeim
100 hestamyndum sem bókina
prýða en AndréS' Björnsson og
Kristján Eldjárn voldu efnið.
Bókin' er gefin út í tilefni af
50 árá afmæli Halldórs ’Péturs-
sonar, átti raunar að, koma út
stuttu eftir að. hún var sýnd á
Iðnsýningunni en mi'kil vinna
var við bókina og tafðist út-
gáfan því nokkuð. 't
Þeir Andtés og Kristján
völdu efnið með tilliti til þess
að Halldór hefði úr margbreyti-
legu efni að moöa við skreyt-
inguna, Efnið er hestavísur og
sögubrot allt frá fornsögunum Ein af teikningunum úr bókinni „Hófadynur“.
Hótadynur,
HEIMIR TRYGGIK VÖRUR
UM ALLAN HEIM
Halldór Pétursson
listmálari.
Tvær skáldsögur
íslenzkra höfunda
til okkar daga- Hefst bókin á
Ásareið eftir Grím Thomsen og
sést þar Óðinn ríða Sleipni átt-
fættum með tvo hrafna og úlfa
sem föruneyti. Þá má nefna aé-
riði úr þjóðsögunum og sögur
og kvæði eftir Jón Thoroddsen,
Pál Ólafsson, Hannes Hafstein,
Huldu, Einar Benediktsson,
Stefán frá Hvítadal, Davíð ,
Stefánsson o.m.fl. Endar svo
bókin á broti úr sögu eftir^
Indriða G- Þorsteinsson.
iendis og aðallega notuð við
offsetprentun. Bókband annað-
ist Félagsbókbandið og er bók-
in bundin þannig inn að
saumar skera ekki þær fjöl-
mörgu myndir sem ná yfir
tvær síður því bókin er límd
en ekki saumuð.
Aftan við bókína er sérstak-
ur kaflí um reiðtygi og klyfja-
reiðskap. Hefur Halldór fengið
fyrirmyndirnar í Þjóðminja-
safninu og fylgja skýringar með
myndunum.
Andrés Björnsson ritar for-
mála að bókinni og æviágrip
Halldórs Péturssonar og hefur
hvortveggja verið þýtt á ensku
og þýzku. Er þetta sérprentuð
örk sem lögð er inn í bókina.
— Þess má að lokum geta. að
Hófadynur. kostar 750 krónur.
Tvær skáldsögur eru ný-
k'omnar út hjá Bókaútgáfunni
Fróða- Önnur þeirra, Tvær
tunglskinsnætur, er „ævisaga
sveitaþilts á fyrri hluta þess-
arar aldar“ eftir Ásgeir Jóns-
son- Er þetta fjórða skáldsaga
höfundar; fyrir tveimur árum
kom út Þræll hússins, 1961
Svörtu vikudagarnir og 1933
skáldsagan Allt.
Hin bókin nefnist Ást i
meinum og er fyrsta skáldsaga
Rafn Hafnfjörð sem er annar
eigamdi Litbrár sagði frétta-
mönnum að tilgangurinn með
prentun og útgáfu bókarinnar
væri fyrst og fremst sá að
sanna það að lslendingar væru
ekki ,,vanþróaðir í bókagerð“
og að alger óþarfi væri að fara
með prentverk úr landi.
Torfi Jónsson sá um útlit
bókarinnar sem er all nýstár-
legt. Pappírinn er amerískur
og koma vatnslitamyndir Hall-
dórs vel út á honum, en þær
eru sumar í fjórum litum.
Setningu annaðist Lithoprent
hf. með svokallaðri ,,foto“ setn-
ingaraðferð sem er nýjung hér-
og hefur gegnt kennarastörfum
á Norður- og Vesturlandi og
verið skólastjóri bamaskólans
á Borðeyri frá 1952.
★
Bækumar tvær eru prentaðar
í Prentsmiðjunni Eddu hf.
Kuldajakkar og álpur
í öllum stærðum.
Bjarna í Firði sem birtistíbók-
arformi.' Bjami í Firði er höf-
undarnafn Bjama Þorsteins-
sonar, kennara- Hann er fædd-
ur í Hrútafirði 1892, lauk profi
frá Kennaraskóla Islands 1919
TRYGGINGAFELAGIÐ HEIMiR?
LINDARGÖTU 9 ■ REYKJAVÍK • SÍMI 22122
21260
rSelurínn SangandT
Út er komið safn af dýra-
sögum eftir Halldór Pétursson
undir heitinu „Selurinn gang-
andi.“
I bókinni, sem er 88 síður og
gefin út af ísafoldarprent-
smiðj hf. eru þrettán dýrasög-
ur: Stóri Brúnn, Kári, Stássa,
Lappi, Máriuerluhreiðrið,
Heimagæsin, Köttur ræðst á
öm, Selur í sumarleyfi, Knútur
Berlín, Taminn silungur, Rotta
banar veiðibjöllu, Bardagi
álftar og tófu, Bæiareimia
Halldór Pétursson listmálari
teiknaði nokkrar myndir í bók-
ina.
1 formáía bókarinnar geitur
höfundur þess að hann hafi
ánafnað dýravemdunarfélaginu
sögumar, „sem afborgun upp í
gamla skuld, sem kynni að
hvíla á mér, síðan ég var
sveitamaður“. Eftirmála skrifar
Marteinn Skaftfells, formaður
Dýraverndtmarfélags Reykja-
Góðar vörnr — Gott verð.
* ■
Verzlunin O. L.
Traðarkotssundi 3 (móti Þjóðleikhúsinu).
KÓPAVOGUR
Hlaðborðarböm óskast í Kópavogi.
MÓÐVILJINN
Sítni 40753.
|