Þjóðviljinn - 08.12.1966, Blaðsíða 12

Sjúkrasamlögin greiði tannlækninga-
kostnaðinn að jiremur fjóriu hlutum
Andóf Tryggingarstofnunar ríkisins hæfir aðeins þreyttum
mönnum og stirðnuðu fyrirtæki en ekki velferðarstofnun
Fimmtudagur 8. desember 1966 — 31. árgangur
281. tölublað.
Alfreð Gíslason læknir flytur á ný á Alþingi
frumvarp sitt um að sjúkrasamlögin greiði þrjá
fjórðu hluta kostnaðar við tannlækningar, þegar
þær teljast bein heilsufarsleg nauðsyn. Færir flutn-
ingsmaður sterk rök fyrir máli sínu í greinargerð
og átelur afstöðu Tryggingarstofnunar ríkisins,
sem mun hafa valdið míklu um það að frumvarpið
var fellt á þinginu í fyrra; telur Alfreð að uppgjaf-
artóninn í umsögn Tryggingastofnunarinnar hæfi
aðeins „þreyttum mönnum og stirðnuðu fyrirtæki
en ekki lífrænni velferðarstofnun“.
I greinargerð segir: '
Frumvarp, sgmhljóða þessu,
var flutt á síðasta þingi, en náði
ekki fram að ganga. Því fylgdi
svo hljóðandi greinargerð:
„í lagafrumvarpi þessu er gert
ráð fyrir að tannlæknahjálp skuli
vera méðal þeirra réttinda, sem
sjúkrasamlagsmenn njóta. Á-
kvaeði um þetta hefur áður verið
lögfest hér, en .kom aldrei til
framkvæmda. í lögum um al-
mannatryggingar 1946 segir svo
í 79. gr.: „Hlutverk lækninga-
stöðva er að veita, hver í sínu
umdæmi, almenna og sérfræði-
lega læknishjálp sjúklingúm ut-
an sjúkrahúsa, þar með taldar
tannlækningar, svo og nuddláekn-
ingar og fæðingarhjálp". Síðar í
sömu lögum (85. gr.) er ákveðið
að Tryggingastofnuninni sé heim-
ilt að greiða kostnað við tann-
lækningar eingöngu vegna þeirra,
sem eru innan 18 ára aldurs, og
að þessi lækriishjálp skuli ekki
veitt umfram beina heilsúfarslega
nauðsyn.
Það var sem sagt horfið frá
framkvæmd þessa lagaákvæðis,
og í gildandi lögum um almanna-
tryggingar finnst einungis mark-
lítil heimild, sem er orðuð svoí
„í samþykktum samlaga er heim-
ilt að ákveða víðtækari hjálp
vegna veikinda, svo og greiðslu
fyrir tannlækningar“. Þessa
heimild hafa sjúkrasamlög ekki
notfært sér og litlar horfur á,
að þau muni gera það.
Löggjöf um sjúkratryggingar
er áfátt að verulegu leytí, éf í
F
Lars úustafsson gestur fsl.
sænska fél. á „LucíuhátiB'
Næstkomandi þriðjudag, Luciu-
daginn 13. des-, minnist Isl.-
sænska félagið tíu ára áfmælis
síns. Félagið var að vísu stofn-
að 22. október 1956 en ákveðið
var að sameina afmælisfagnað-
inn Luciuhátíð félagsins, sem frá
því að félagið var stofnaö hef-
ur verið árlegur hátíðarfagnaður
þess-
í tilefni afmælisins hefur fé-
lagið boðið fulltrúa frá Sví-
þjóð til þess að flytja afmælis-
ræðuna. Fyrir valinu varð einn
af yngri og ágætustu rithöfund-
um Svía, Lars Gustafssbn, sem
jafnframt er ritstjóri stærsta og
þekktasta bókmenntatímarits Sví-
Fjórtán árekstrar
Fjórtán árekstrar urðu f Rvík
i gærdag, en engin slys urðu á
mönnum. Seinnihluta dags fór að
frjósa og var því launhált á göt-
unum.
þjóðar, Bonniers Litterera Maga-
sin- Lars Gustafsson hefur þeg-
ar skrifað sex bækur, bæði
ljóðabækur og skáldsögur, sem
hann hefur hloti& atfbragðs dóma
fyrir, en einnig hefur hann tek-
ið mikinn «.þátt í umræðum um
r.útíma menningarmál í Svíþjóð,
bæði í ræðu og riti. Mun ræða
hans hér meðal annars fjalla
um nýja strauminn í sænsku
menningarlífi-
Meðan setið verður undir borð-
ur kemur Luciain, skreytt Ijósa-
krónu. og þemur hennar sjö
saman og syngja Luciusönginn
og fleiri sænska jólasöngva.
Gestur Guðmundsson tenórsöngv-
ari syngur sænsk og íslenzk lög.
Þá verður, sem venja er á Lu-
ciuhátíðum, fjöldasöngtir, þar
sem sungnar verða ýmsar sænsk-
ar þjóðvísur.
Afmælisfagna'ðurinn verður í
Þjóðleikhúskjíjllaranum og hefst
klukkan 20-30.
(Frá Isl—sænska félaginn).
Alþinqi fullqildi sáttmólann
um vernd listflvtienda
Aðalfundur Bandalags ís-
Ienzkra Iistamanna var haldinn
hlnn 9. október s.I. Viðstaddir
voru fulltrúar allra sjö félaganna,
sem aðilar eru að Bandalaginu.
og fluttu þeir skýrslur um starf-
semi félaga sinna á árinu.
Sundkeppni
skólanna
Sundkeppni yngri flokks í fyxra
sundmóti ^kólanna 1966-1967, sem
frestað var sl. mánudag fer fram
í Sundhöll Reykjavíkur mánu-
daginn 12. des. n.k. og hefst
klukkan 20,00. Keppendur mæti
kl. 19.30. Keppni eldri flokks
fer fram í dag 8. des. i Swnd-
höM Reykjavfkur og hefet RL
20.00. — TVrótsnefndm. "
Ný stjóm var kosim en hana
skipa: Hannes Davíðsson, forseti,
Ingibjörg Bjömsdóttir, Jón Sig-
urbjömsson, Magnús Á. Ámason,
Skúli Halldórsson, Stefán Júlíus-
son pg Þorkell Sigurbjömsson.
Fjöldi tillaga var borinn upp
og samþykktar. Þar á meðal var
samþykkt að fara þess á leit við
ríkisstjómina, að hún tilnefni
mann í Islandshátíðamefnd, 1974,
frá Bandalagi íslenzkra lista-
manna.
Einróma var samþykkt að
skora á menntamálaráðherra og
ríkisstjóm að hlutast til um að
frumvarp um fuiHgildingu sátt-
mála þess; sem gerður var í Róm,
2>ó. okt. 1964, um vernd Estflytj-
enda, verði lagt fram til sam-
þykktar á Alþingi hið fyrsta. Enn
fremur beindi fundurinn því til
stjömar Bandalagsins að fylgjast
dyggilega með lagasetningu um
endurskipan Iistamarmateuna.
haria vantar skylduákvæði um
tannlækningar, svo veigamikill
þáttur er tannvernd og tann-
læknishjálp í almennri heilsu-
gæzlu nútímans. Um þetta verð-
ur vart deilt, enda hafa þær
þjóðir, sem við fullkomnast
tryggingakerfi búa, þegar fyrir
löngu tekið tannlækningar inn
í sjúkralöggjöf sína.
★ Heilsan aldrei virt til fjár
Fyrir 20 árum bentu tveir
tryggingafróðir menn, þeir Jón
Blöndal og Jóhann Sæmunds-,
son, á nauðsyn þess, að trygg-
ingarnar sæju hinum tryggðu fyr-
ir tannlæknishjálp. Þetta er enn
ekki orðið að veruleika hér, og
er þó. nauðsynin ekki minni en
fyrir 20 árum og raunar hverjum
manni auðsærri nú. Ástæðan til
þessa seinlætis er að öllum lík-
indum fjárhagslegs eðlis ein-
göngu, og ef svo er, þá er af-
sökunin harla léttvæg, því að
sannarlega verður heilsan aldrei
virt til fjár.
Það er alkunna, að efnahagur
ræður nokkuð um, hve fljótt
menn leita tannlæknis. Fátækt
fólk gengur lenguí með tann-
skemmdir, án þess að leita lækn-
is, en þeir sem betur eru efnum
búnir. Slíkt er ekki í anda al-
mannatrygginga, og ber að leið-
rétta það með viðeigandi ákvæð-
um í sjúkralöggjöf.
Samkvæmt frumvarpinu skulu
sjúkrasamlög sjá hirium tryggðu
fyrir tannlæknishjálp að %
kostnaðar. Undanskildar eru þó
vissar aðgerðir, sem ekki teljast
bein heilsufarsleg nauðsyn, svo
som tannfyllingar með gulli og
fegrunaraðgerðir. Greiðslutaxti
skal ákveðinn með samningum
yið stéttarsamfök tannlækna, og
takist samningar ekki, skal með
mál farið á sama hátt og um
lækna væri að ræða. Rétt þyk-
ir, að Tryggingastofnuninni og
sjúkrasamlögunum gefist tóm til
undirbúnings þeirrar breytingar,
sem af samþykkt frumvarpsins
leiðir, og því er svo ákveðið. að
lög um tannlæknishjálp öðlist
ekki gildi fyrr en 1. janúar 1968.‘‘
★ Þáttur ,Tryg#ingastofuunar
Um frumvarpið fór þannig í
fyrra, að það var fellt eftir 2.
umræðu í fyrri deild, og mun á-
litsgerð Tryggingastofnunar rík-
isins hafa átt drjúgan þátt í
þeim málalokum.
Stofnunin taldi sig ekki geta.
mælt með samþykkt frumvarps-
ins vegna tannlæknaskorts í
barnaskólunum. „Það hefur því
verið talið óskynsamlegt“, segir
í álitsgerðinni „að sjúkrasamlög
keppi við skólana um þá starfs-
krafta, sem hér um ræðir, en
bíða heldur þar til skólatann-
lækningar væru komnir í gott
horf“
Hér er bersýnilega um tylli-
ástæðu að ræða, tilreidda í því
skyni að koma þörfu máli fyrir
kattarnef. Það mundi tæpast
valda skólunum erfiðisauka, að
sjúkrasamlögin gerðu samninga,
við stéttarfélag tannlækna. Hitt
er miklu líklegra, að slíkir samn-
ingar yrðu á þann veg, að skóla-
yfirvöldin stæðu betur að vígi
eftir en áður í samkeppninni
um tannlæknaþjónustuna.
Annars snýst þetta mál um
það eitt, hvort almenningur skuli
öðlast rétt til að tryggja sig á
þessu sviði sjúkrahjálpar sem
öðrum. Tryggingastofnun ríkis-
ins er sýnilega móífallin því,
senpilega af þeirri ástæðu, að
það hlýtur „að verða sjúkrasam-
lögunum verulegt fjárhagslegt
vandamál“, eins og Segir í álits-
gerðinni. Þetta er uppgjafartónn,
sem aðeins hæfir þreyttum
mönnum og stirðnuðu fyrirtæki,
en ekki Iffrænm velferðarstofn-
un. Hann minnir á þá hættu, að
stofnanir spillist, ef ekki er stöð-
ug gát höfð á. Að sjálfsögðu
kosta tannlækningar mikið fé,
en það greiðir þjóðin nú þegar,
Þess vegna er spurningin ein-
vörðungu um það, hvort jafna
megi kostnaðinum þannig, að fá-
tækir jafnt og ríkir fái notið
læknishjálparinnar.
Lagafrumvarpið um tannlækn-
ingar á vegum sjúkrasamlaga
fékk frekar daufar undirtektir
í fyrra hjá félagi tannlækna, og
er það tæpast láandi. Tannlækn-
ar munu ekki bjartsýnir á hag-
fellda samninga við sjúkrasam-
lögin. Þó mun engin ástæða til
að ætla annað en að þeir verði
til viðtals um þessi mál. Fyrir
rúmum þrjátíu árum stóðu lækn-
ar í sömu sporum. Þá gengu þeir
hikandi til leiks. en sömdu þó.
Væntanlega er félagsþroski tann-
lækna ekki síðri nú en lækn-
anna var-fyrir aldarþriðjungi. Á
þetta hefur ekki reynt enn. Hitt
er staðreynd, að sjálft þjónustu-
tæki almennings, Tryggingastofn-
unin, er þungt í taumi, hvað
þetta hagsmunamál alþjóðar
snertir.
Samkeppni meðal barna um
auglýsingar í strætisvagna
Barnaverndarneínd Reykja-
víkur hefur ákveðið að efna til
samkeppni meðal skólabarna í R-
vík um 60 auglýsingaspjöld til
birtingar í strætisvögnunum í
Reykjavík. Þessi sanxkeppni er
þáttpr í áróðri fyrif því, að
rcglum um -tivist barna í R-
vík sé framfylgt.
Reglur samkeppninna-r eru
eftirfarandi:
Þátttakfi er heimil öllum börn-
um á skólaskyldualdri (7-12 ára)
Stærð myndanna skal vera:
Hæð 60 cm, breidd 50 cm og
Jeggur hver skóli þátttakendum
til efnið.
Myndirnar skulu vera í litum
og koma til greina m.a. eftir-
taldar aðferðir við verkið: Vax-
krít og olíukrít, vatnslitir og
litapappír, eða þessar aðferðir
blandaðar.
Orðin ,,Börn heima kl. 8“
skulu standa á hverju spjaldi og
myndimar gerðar í samræmi við
þau.
Hver mynd skal merkt í hægra
Fulltri á Saioonþinglnu
skofinn fi! bana á götu
SAIGON 7/12 — Einn af fulltrúunum á, hinu svokallaða
„stjórnlagaþingi'* í Saigon, Tran Van Van, vellauðugur
landeigandi frá óshólmum Mekongs var í dag skotinn til
bana á götu í Saigon.
Van var á leið í bíl til leik-
hússins þar sem „þingið“ heldur
fundi sína þegar tveir menn á
mótorhjóli óku upp að bílnum
og skaut annar þeirra þremur
skotum í bak Vans sem lézt á
leiðinni til sjúkrahúss.
Annar tilræðismannanna var
handsamaður, en hinn komst
undan. Sá sem náðist var léidd-
ur fyrir blaðamenn í Saigon i
dag og sagði hann að „Vietcong“
hefði sent sig til Saigons fyrir
einni viku með fyrirmælum um
að ráða Van af dögum, en skæru-
liðar hefðu lengi haft í hyggju
að koma honum fyrir kattarnef.
horni að neðan með nafni þátt-
takandans, bekk og skóla.
Skilafrestur er til 15. desem-
ber n.k. og veita teiknikennar*r
skólanna myndunum viðtöku.
60 beztu myndirnar úr þessari
samkeppni verða sýndar í stræt-
isvögnunum í Reykjavík dagana
19-31. desember, sömuleiðis verða
veitt verðlaun fyrir beztu mynd
úr hverjum skóla og einnig fyr-
ir 3-5 beztu myndir keppninnar.
Nánari upplýsingar um verð-
launaafhendingu verða birtar sfð-
Sérstaklega ber að geta þess,
að hin eftirsóttu auglýsingastæði
í strætisvögnunum eru lánuð
nefndinni endurgjaldslaust og
hefur forstjóri S.V.R. þar með
gefið það fordæmi, sem við
vonum að verði tákn þess skiln-
ings, sem málefnið mætir hjá al-
meiiningi. Bamavemdamefnd
hefurhaft samvinnu við Fræðslu-
skrifstofu Reykjavíkur um fram-
kvæmd samkeppninnar í skólun-
um og eiimig hefur Auglýsinga-
þjónustan, Laugavegi 87, verið til
aðstoðar við undirbúning og
framkvæmd.
(Frá Bvn. R.)
Doktorsrit-
gerð um
flogaveiki
- Laugardaginn 10. desembern.k-
fer fram dpktorsvöm við laakna-
deild Háskóla Islahds- . Mun
Gunnar Guðmundsson læknir þá
verja ritgerð sina „Epilepsy in
Iceland“ (Flogaveiki á Islandi)
fyrir doktorsnafnbót í laeknis-
fræði. ,.
Döklorsvörnin fer fram í há-
tíðasal háskólans og hefst lclukk-
an tvö e.h-
Rögnvaldur Sigurjónsson með
Siníóníuhljóms veitinni í kvöld
■ Það er Rögnvaldur Sigurjónsson sem æt3*r að leika
með Sinfóníuhljómsveitinni í kvöld og hefur valið sér eft-
irlætisverk margra píanóleikara og þá ekki síður áheyrenda,
e-moll konsert Chopins. Önnur verk á efnisskrá hljóm-
sveitarinnar eru eftir Szymanowski, Respichi og Ravel.
Stjómandi er Bohdan Wodiczko.
Rögnvaldur Sigurjónsson er ís-
lenzkum tónlistarunnendum vel
kunnur og hefur nokkrum sinn-
um áður leikið með Sinfóníu-
hljómsveit Islands, m.a. undir
stjórn Wodiczkos, Gustays Königs
og Stricklands. Rögnvaldur hef-
ur leikið víðar en nokkur annar
íslenzkur píanóleikari og er þess
skemmst að minnast er hann fór
til Rúmeníu fyrir ári og lék þá
Chopin með helztu hljómsveitum
landsins. Hann hefur einnig hald-
ið tónleika í Sovétríkjunum og ó
Norðurlöndunum, í Bandaríkjun-
ufn, auk þess sem leikur hans
hefur borizt enn víðar á hljóm-
plötum þeim sem hann hefur
leikið inn á.
Eftir Karol Szymanowski leik-
ur hljómsveitin ballettsvítuna
Harnasie, en ballettinn lýsir æv-
intýralegu lífi þjóðsögulegra ræn-
ingja í Tatra fjöllum. Þar fer
saman litríkur hljómsveitarbún-
íngur og skemmtilegt ívaf þjóð-
laga og dansa.
önnur verk á þessum tónleik-
um eru „Gosbrurmar Rómar”,
glæsiiegt smfónfekt Ijóð eftir ít-
vinsæla spænska dansi, Bolero,
eftir Ravel.
Tónleikarnir eru í Háskólá-
bíói og hefjast kl. 20.30.
Hæstu vinningar í
vöruhappdrættinu
5- desember var dregið í tólfta
flokki Vöruhappdrættis S.f.B.S.
um 2000 vinninga að fjárhæð alls
krónur 5 001.00000- Þéssi núrfier
hlutu hæstu vinningana.
1.500.000.00 krónur nr.;
47099 Hafnarfirði.
200.000.00 krónur nr-
53241 Hafnarfirði.
100-000.00 krónur nr.
29458 Austurstræti 6-
' 100.000.00 krónnr nr-
55580 Borgarnes.
10 þúsund krónur hlutu:
Rögnvaldur Sigurjónsson.
alska tónskáldið Ottorino Respig-
hi. Respighi var af merkri ætt
"tónlistarmanna og allt hans Uf
var óslitinn frægðarierill. Sin-
fóníska ljóðið er frá árinu 1917
og einni frægast verka hans.
Tónleikunum lýkur með hinum
1842 2234 3103 3408 3697 5212
6583 7611 8097 9108 9775 11586
11806 12160 12864 14912 15330
15335 15908 17801 18806 19365
20806 21394 22732 24751 25347
25488 26098 27036 27260 27645
30500 32615 32640 33539 33813
34946 35965 36943 37363 38095
38f,39 40037 41179 42166 43415
43434 43534 44343. 44498 45953
46200 46382 48001 50817 51074
51630 53590 54835 55761 55953
56024 56731 58515 59618 59890
61070 61175 61986 62018 62837
63264. (Birt án ábyrgðar).