Þjóðviljinn - 10.12.1966, Page 7

Laugardagur 10. desember 1006 — í>JÓÐVTLJTNN — SÍÐA
i

:w:y;;
S^l^plilp
íí':^W?íi.i$Si?
••:•:••••• ’:
: ':. /:::
,. .■

; ■
,Allir menn eiga rétt til lífs, Irelsis og mannhelgi' yfirlýsingar SÞ)
Myndirnar hér á síðunni eru allar tcknarr í Suður-Vietnam af Kyoichi Sawada ljósmyndara bandarísku fréttastofunnar UPI.
Hannes Sigfússon:
J dag eru liðin átján ár frá því að mannréttinda-
yfirlýsing Sameinuðu þjóðanna var samþykkt
og á þessu hausti var liðinn aldarf jórðungur síðan
leiðtogar Bretlands og Bandaríkjanna birtu
Atlanzhafsyfirlýsinguna sem að vissu leyti var
undanfari hennar. En allan þann aldarfjórðung
hefur hvert einsta ákvæði þessara yfirlýsinga um
mannréttindi og mannhelgi, um frelsi manna og
þjóða, verið brotið á hinni vietnömsku þjóð og
aldrei freklegar en síðustu árin. Því er það að í
dag er baráttu vietnömsku þjóðarinnar fyrir frelsi
sínu og mannréttindum minnzt með ýmsium
hætti víða um heim. í allflestum löndum Evr-
ópu verða haldnir fundir, ritum dreift og annað
gert til að vekja almenning álfunnar til vitundar
um þá glæpi sem verið er að fremja í Vietnam.
Að þessu vakningarstarfi standa menn sem hafa
hinar ólíkustu skoðanir á flestum hlutum, en all-
ir skipa þeir sér við 'hlið lítilmagnans sem berst
gegn ofurefli fyrir frelsi sínu, gegn hinum volduga
risa sém myrðir, brennir bg eitrar jörðina.

.-:•• ••'

i
!
BIRTINGUR
Birtingsmenn geta nú leyft
, sér að ganga nokkuð upp-
stertir: þeir hafa komið út
fjórða hefti þessa árgangs og
er það sannarlega ekki á
hverjum- degi að við heyrum
af íslenzku tímariti sem hef-
ur í fullu tré við almanakið.
Burðarás þessa heftis er,
eins og oft áður, grein eftir
Hörð Ágústsson um húsakost
á höfuðbólum: þar eru að
þvf færð rök að höfuðból
miðalda hafi verið veglegn
miklu en • menn gera sér yfir-
leitt grein fyrir.
Jón Óskar tekur meðmikl-
um móð upp hanzkann fyrir
„atómskáld“, sem hann telur
hafa orðið fyrir ómaklegu að-
kasti f grein eftir Kristin
E. Andrésson. Blessaður mað-
inn. Það er sannarlega stór-
fróðlegt að lesa þessar at-
hugasemdir Jóns þrettán (eða
fimmtán?) árum eftir að Sig-
fús Daðason skrifaði til varn-
ar ljóðlistinni.
Birt er tónverk eftir Atla
Heimi og fylgir stórskemmti-
legur formáli sem lýsir verk-
inu. Þar stendur m.a. „Fag-
ottinn spilar að mestu á
fimmtónaskala kínverska keis-
araríkisins og tvær básúnur
flytja 13du aldar organum.
kirkjusöng miðaldanna. Fjór-
ir söngvarar eru notaðir og
syngur sópraninn kólóratúr.
altinn hinn þekkba sígræn-
ingja Arrividerci Roma, ten-
órinn resitatív og arlu og
bassinn endurtekur i sífellu
dýpsta tón sem hann getur
sungið. Rafmagnsorgel eða
harmóníum flytur lútherskan
sálm í stfl Bachs, harpan er
með impressjónistískar fígúr-
ur og hljóma, tónband flytur
svæsna raftónlist og slagverk-
ið stælir negratrommur og
marsrttma“. — Mér erspum:
hefur Atli Heimir ekki búið
til það eina sanna Gesamt-
kunstwerk sem Wagner lét
sig dreyma um?
Atli Heimir þýðir og grein
eftir Faldman, bandarískan
tónsmið: það er heljarmikill
reykjarmökkur og má saklaust
fólk ekki sjá hánda sinnaskil
f honum — Geir Kristjánsson
þýðir kafla úr sjálfsævisögu
sovézka skáldsins Évtúsjenko,
sem er skemmtilegt varnarrU
fyrir kommúnisma.
Jóhannes úr Kötlum á f
þessu hefti fallega gert ljóð,
önnur skáld heftisins eru
Stefán Hörður Grímsson, Jón
úr Vör, Unnur Eiríksdóttir og
Jón Óskar. —. Á.B.
!
VIETNAM
'Hvað rækta þeir í Víetnam? A hrísgrjónaokrunum
gróa eldmeiðír, brenninetlur
þenja sig yfir maísakrana
ærðar af ginnandi þ«f
af brenndu holdi.
Hvað nota þeir sem áburð?
Mennskar verur
sundraðar flótta og írafári
fljúga um loftið
og falla sem vígslóðar:
hendur fætur og höfuðkúpur
#
(Logaspjót eldinganna skjálfa i flakanði jörð
þar sem horfið líf snýr aftur gegnum halundir
í gervi flugna sýkla og maðkaveitna)
Djúpt plægðu þeir skógana með sínum fleygu
hindurvitnum:'
eldspúandi drekar, ögrandi gnýr
og ýifrandi vindþotur
— meðan óðir skuggar róðukrossanna
eltu flýjandi hjarðir:
Krossdauði yfir trén! Vélbyssur
negldu þau á jörðina: .
armar sem greinar . .*
fætur í kross
og fléttaðar rætur
Örtraðir
af eineygum dauða
eigruðu um skóginn
vikur mánuði og ár
og enduðu gönuhlaup sín
í blindgötum
En þeir komu á hý ,
hinir ótrauðu plógmenn og krossfarar
og nú líkt og hrikalegt ský
þungað af regni og þrumum
Fyrst vökvuðu þeir skóginn með regnúða
og vættu þurrar lauftungurnar með fyrirheitum
um fróun brennandi þorsta, um lifgefandi svala
Og laufið kveikti varlega sín grænu ljós
í fölri dagskímunni
— og fann í samri svipan
sviðandi bensínkeiminn á tungunni
Þá brast hann á
Ský umturnuðust! Loftkastalar hrundu!
Fláskreiðar eidingar og súlur og hvínandi björg
rufu laufþökin og allar skýlandi bendur
Höf aí sársauka flæddu um skóginn
freyddu um stofnana, flugu sem hrælog um greinarnar
og fléttuðu loftið þrumugný
Napalmsprengjurnar breiddu úr þéttu liminu
með brennisteinsgulum blöðum
og lokuðu öllum neyðarútgöngum
Grunnmúrað helvíti! Búr með steikta fugla!
Eldtuhgur og hvæsandi slöngur
hlykkjuðust burt frá valnum
og slökktu brennandi þorstann í nálægum elfum
Langar fylkingar af
— væntanlega dauðum —
mönnum konum og börnum
runnu saman á launstigum
og slökktu brennandi hatrið
í uppsprettum hefndarinnar . . .
meðan flaumósa vindsveipir
héldu áfram að hvirflast um bændaþorpin
pískaðir áfram af eigin glóandi sársauka
án afláts raulandi váboða
I rústum skóganna glóðu eimyrjur I náttmyrkrinu
jötunefldar smiðjur
þar sem draumarnlr hvesstu
eitilhart stál

1