Þjóðviljinn - 23.08.1967, Blaðsíða 5

Miðvifcudagur 23. ágúst 1967 — ÞJÖÐVILJllSrN — SÍÐA g
Sigurður Þórðurson
1888
1967
Kirkjubyggingin í Bjarnarnesi- I stóra boganum fyrir ofan dyrnar og í cfri hluta tumsins eiga
að koma stórir gluggar. — (Ljósm. Þjóöv. vh).
Umdeilt: Nýja sauðahúsið í Bjarnarnesi
„Þetta er nú nýja sauða-
búsið okkar hér í Bjarnar-
nesi", sagði presturinn á
staðnum, Skaphcðinn Péturs-
son, þegar hann sýndi blaða-
manni Þjóðviljans kirkjuna,
sem þar er í byggingu.
Þetta nýja mannviriki er
mjög umdeild bygging, þykir
sumum hún stílhrein og fög-
ur, en aðrir vilja helzt llikja
henni við sambland afbragga
og súrheystumi. Lesendur
dæmi sjálfir af meðfylgjandi
mynd. Sá sem ]x>rði aðteilkna
svona nýtízkulega kirkju í
sveit var Hannes Davíðsson
arkitdkt.
w ^ ^ ^ ^ ^ ^
En hvað sem öllum smekk
líður hefur nýja kirkjan ó-
umdeilanlega einn mikilvæg-
an kost íramyfir gömlu kirkj-
una: hún snýr rétt, í austur
og vestur, eins og kirkna or
siður. Gamla kirkjan íBjarn-
amesi snýr nefnilega í norð-
ur og suður og sagði prestur
eftirfarandi sögu af ]>ví:
Þegar sveitamenn voru að
byrja á kirkjubyggingunni og
ætluöu að láta hana snúa á
hefðbundinn hátt kom ein-
hver gáfaður maður úr
Reykjavík og sagði: Nei, þetta
er ómögulegt, kirkjan verður
að snúa eins og áin. Var þá
farið eftir því. En gömlu
mennirnir vissu að leiðin
urðu a.mic. að snúa rétt, —
eða hver vildi fliggja eins og
Jón hrak? Voru því leiðin
lengi látin snúa í austur og
vestur á ská við kirkjuna. Þá
kom annar gáfaður maður —
auðvitað líka úr Reykjavík,
og sagði: Nei, þetta erómögu-
legt, leiðin verða að snúa
eins og kirkjan. Árangurinn
er að látnir Hornfirðingar
hvíla nú ýmist austur og
vestur eða út og suður og er
þetta sennilega eini kirkju-
garðurinn sem getur státað af
slíku fyrirbæri.
Alþjóðleg skýrsla um ferðamál:
Tekjur uf ferðumönnum f, 9%
uf þjóðurtekjunum á íslundi
Ferðamálaráð hefur sent
Þjóðviljanum útdrátt úr skýrslu
ferðamálanefndar O. E. C. D.-
stofnunarinnar, þar sem gerð er
grein fyrir ferðamálum í að-
ildarríkjunum árið 1966 og
fyrstu mánuði ársins 1967.
1 skýrslu þessari segir m.a.:
„ ... Heildarveltan í erlend-
um gjaldeyri vegna ferðamála
(flutninga- og fargjöld ekki
meðtalin) var ca. 10 miljarðar
dollara árið 1966, hjá aöildar-
ríkjum O.E.C.D., en það er
nærri 6% af heildarupphæð út-
flutningsverðmæta þeirra, og
skyldrar þjónustu. — I Sviss,
Portúgal, Spáni, írlandi og
Austurríki er veltan nú að
verðmæti ca. 4—6% heildar-
framieiðslu landanna. Á Islandi
er sambærileg tala fyrir árið
1966 1,9%. I Svíþjóð, Belgíu,
Hollandi, Frakklandi og Þýzka-
landi hefur upphæð sú sem
ferðamenn eyddu erlendis á s.l.
10 ára bili aukizt tvisvar og
■ hálfum til þrisvar og hálfum
sinnum örar en einstaklings-
(per-capita) tekjur hafa vaxið.
<S>
RÁÐSTEFNA UM
MANNRÉTTINDI
Framkvæmd þeirra efnahags-
legu og félagsllegu réttinda, sem
fjallað er um í Mannréttinda-
skrá Sameinuðu þjóðanna, er
umræðuefnið á ráðstefnu sem
haldin er um þessar mundir í
Varsjá, að tilhlutan Samein-
uðu þjóðanna. 35 Evrópulönd,
þeirra á meðal öll Norðurlönd,
voru hvöat til að senda full-
trúa á ráðstefnuna.
Ráðstefnan er fyrsta svæðis-
ráðstefna sinnar tegundar og
er haldin í samvinnu við pólsk
stjórnarvöld. Hún er þáttur í
ráðgjafarstarfi Sameinuðu þjóð-
anna á sviði mannréttinda.
Á dagskrá ráðstefnunnar eru
fjögur meginumræðuefni:
I fyrsta lagi verður rætt um
nauðsynlegar ráðstafanir til að
fá umrædd réttindi viðurkennd
og vernduð. í því sambandi
getur verið um að ræða lög-
gjöf og tilskipanir eða önnur
form opinberra pólitískra álykt-
azca.
Ennfremur verður farið yfir
lagalegar og raunihæfar ráð-
stafanir til að hrinda efnahags-
legum og félagslegum réttind-
um í framkvæmd. Verður þá
sérstaklega fjallað um réttindi
til vinnu, tií óbundins starfs-
vals og til verndar gegn at-
vinnuleysi. Heilbrigðismál þjóð-
félagsins koma einnig til um-
ræðu sem og mögulleikarnir t.l
að taka þátt í menningarlífinu,
vísindalegar framfarir og vel-
ferð aldraðra launþega og elli-
hrums fólks.
I þriðja lagi verður fjallað
um mikilvægi efnahagslegra og
félagslegra áætlana og sam-
ræmingar efnaihagslegrar ogfé-
lagslegrar þróunar.
Loks verður fjallað um þá
ábyrgð, sem hvflir á lands-
stjórnum og sveitastjömum.
íólagsmálastofnunum, samtök-
um og einstaklingum með til-
liti til framkvæmdar efnahags-
legra og félagslegra réttinda í
daglegu lífi. — (S.Þ.).
Ef aðildarlöndin í Evrópu
eru tekin í einu lagi, þá hef-
ur heildarveltan nærri fjórfald-
azt á 10 árum (miðað við nú-
verandi verðlag), en á sama
tíma hefur útflutningur á vör-
um og annarri þjónustu um það
bil tvöfaldazt-
Þessi aukning og framþróun
er jafnvel enn eftirtektarverð-
ari en hin stöðugi og reglu-
bundni framgangur ferðamál-
anna, og sérstaklega ef litið er
á þau tækifæri og þá ónotuðu
möguleika, sem enn eru fyrir
hendi f öllum löndum. Sem
stendur eru engin líkindi til að
nokkurt lát verði á þessari
framvindu-
Mikilvægar breytingar á þró-
un alþjóða-,,túrisma“ hafa samt
sem áður átt sér stað um nokk-
urt árabil, og þá sérstaklega
að því er varðar smekk og
hætti ferðafólks, ferða- og
flutningsfyrirkomulagi, notkun
farartækja, hótela og gististaða
o.s.frv. Markmið ársskýrslna
ferðamálanefndar O.E.C.D. er
að miðla stjórnarvöldum og
öðrum ábyrgum aðilum hinna
ýmsu greina ferðamálanna,
fróðleik varðandi þessar breyt-
ingar, til að viðkomandi stofn-
anir geti fært sér hann f nyt
og haft ti(I hliðsjónar við áætl-
anir og framkvæmdir hvers
lands fyrir sig...
Ferðamálanefnd O.E.C.D- var
sett á laggirnar innan vébanda
OEEC árið 1949, og sameinað-
ist O E.C.D. 1961. Auk þess að
vinna að gerð ársskýrslnanna
og að endurbótum á „túrista-
statistik" og samanburði slfkra
töluskýrslna þjóða á milli,
fylgist nefndin með framförum
og þróun þessara mála í að-
ildarlöndunum. Niðurstöðum og
úrlausnarmálum sem ráðið
mælir með á þessum vettvangi,
er að finna í ársskýrslum þess.
Þá eru haldnir árlega fundir í
ferðamálanefnd O.E.C.D. og á
Island aðild að þeim fundum-
I dag verður til moldar bor-
inn Sigurður Þórðarson fyrrum
bóndi á Nautabúi í Skagafirði,
kaupfélagsstj- á Sauðárkróki og
alþíngismaður, en hann varð
bráðkvaddur að heimili sínu
hér í bæ 13. þ.m. Sigurður var
fæddur 19. júlí 1888 á Fjalli í
Sæmundarhlíð, sonur Þórðar
Ingvarssonar og Ingibjargar
Sigurðardóttur; hann ólst upp
á Fjalli hjá móður sinni og
móðurbróður, Benedikt bónda
Sigurðssyni. Sigurður varð bú-
fræðingur frá Hólaskóla 1907,
og var það sú ein skólamennt-
un sem hann hlaut um dagana.
En hann var fróðleiksfús og
bókhneigður frá æsku og leitaði
sér þeirrar þóklegrar þekking-
ar sem hann átti kost á, og
mun sízt hafa verið úr því
dregið á æskuheimili hans-
Enda varð Sigurður snemma
betur að sér á mörgum svið-
um en títt var um jafnaldra
hans, og mátti kalla furðulegt
hversu vel honum nýttist til
sjálfsmenntunar naumur tími
sem afgangs var á störfum
hlaðinni ævi. •
Sigurður kvæntist 1910 Ingi-
björgu Sigfúsdóttur prests Jóns-
sonar á Mælifelli, en hún er
látin fyrir tæpum tveimur ár-
um. Þau eignuðust tvö böm
sem upp komust, Sigfús vérk-
stjóra og Ingibjörgu, sem stað-
ið hefur fyrir heimili föður
síns síðustu misserin; fóstur-
dóttir þeirra hjóna er Ingibjörg
Kristjánsdóttir, kona Guðjóns
Ingimundarsonar kennara á
Sauðárkróki. Þau Sigurður og
Ingibjörg settu bú saman á
Nautabúi í Lýtingsstaðahreppi<s>
1912 og -bjuggu þar í röskan
aldarfjórðung. Efni voru lítil í
fyrstu, en á fáum árum kom
Sigurður þar upp miklu mynd-
arbúi, bætti jörð sína á marga
lund og húsaði að nýjú, enda
varð hann ungur einn af helztu
bændum sveitar sinnar. En
dugnaður hans og hagsýni voru
meiri en almennt gerðist; hann
var bæði afkastamaður til allra
verka t>g ósérhh'finn svo að af
bar, en auk þess var hann frá-
bærlega hagsýnn og dverghag-
ur til hvei-s sem hann tók hönd-
um til.
Snemma hlóðust á hann
margvísleg ábyrgðarstörf í sveit
hans og héraði, og verður það
ekki tínt til hér; það eitt skal
nefnt að hann var hreppstjóri
Lýingsstaðahrepps 1922-‘38 og í
stjórn Kaupfélags Skagfirðinga
1928-‘38, en auk þess gegndi
hann mörgum öðrum trúnaðar-
störfum. Árið 1937 var hann
ráðinn kaupfélagsstjóri Kaupfé-
lags Skagfirðinga og fluttist til
Sauðárkróks árið eftir, en því
starfi gegndi hann til 1946. Al-
þingismaður Skagfirðinga var
hann 1942-‘46, sat í Nýbygg-
ingaráði 1946-‘47 sem fulltrúi
Framsóknarflokksins og fluttist
bá til Revkjavíkur. Síðan var
hann starfsmaður Fjárhagsráðs
1947-‘53 og Innflutningsskrif-
stofunnar 1953-1960.
öllum þessum margvíslegu
störfum gegndi hann af mikilli
prýði og trúmennsku að dómi
þeirra sem gerst máttu þekkja,
enda var hann þeim gáfum og
hæfileikum búinn að af honum
hefði mátt marga menn gera.
Hann var alla tíð óragur við að
takast á hendur ný viðfangs-
efni á hverju því sviði sem
hann vissi sig kunna skil á eða
geta við ráðið; hinsvegar gerði
hann sér fulla grein fyrir þoim
takmörkum sem kunnáttu hans
og þckkingu voru sett, var að
sama skapi laus við vanmat
sem pftraust á sjálfum sér og
lét sér aldrei verða að reisa
sér hurðarás um öxl.
Þó að Sigurður væri vinnu-
samur maður og störfum hlað-
inn mestan hlut ævinnar, kafn-
aði hann aldrei í brauðstriti,
heldur hélt sér ótrúlega vel
vakandi í menningarmálum
fram á efstu ár. Hann hafði
mikinn áhuga á bókmenntum
og fögrum listum, mat þær af
persónulegum smekk og kunni
vel að gréina á milli hismis
og kjárná. Hann var sjálfstæð-
ur í skoðunum, fór sínár eigin
götur og var litið um það gef-
ið að láta segja sér fyrir verk-
um í opinberum málum. Islend-
ingur var hann í húð og hár,
bar gott skyn á gömul þjóðleg
verðmæti, átti meðal annars
nokkurt safn gamalla muna sem
hann hafði í ýmsum tilvikum
bjargað frá hreinni glötun- Á
efri árum ferðaðist hann nokk-
uð erlendis og hafði gaman af.
en ekki varð þess vart að út-
lönd og útlendingar yxu honum
í augum, pg allt útlendingadek-
ur og undirlægjuháttur við er-
lend öfl var eitur í hans bein-
um.
Sigurður var maður glaðlynd-
ur í sinn hóp, gestrisinn og
hrókur alls fagnaðar á vina-
fundi. Hann var vel máli far-
inn og hnyttinn í orðum, en
átti til að vera strfðinn og
stundum neyðarlegur í tilsvör-
um ef því var að skipta, ekki
sízt ef hann átti að mæta of-
látungshætti og belgingi. Frá
bvf reið enginn feitum hesti ;.ð
fara að honum með frekju eða
offorsi. En á hinn bóginn var
hann hjálpsamur og góðviljað-
ur þar sem þörfin var mest,
enda munu þeir ófáir sem eiga
honum þakkarskuld ógoldna.
Vinum si'num var hann tryggða-
tröll sem aldrei brást, og um
það þarf ég ekki vitneskju til
annarra að sækja. Leiðir okkar
Sigurðar lágu fyrst saman í
æsku minni, þegar ég dvaldist
hjá honum við fyrsta nám mitt
undir skóla og síðan hér í R-
vík síðustu tuttugu árin, en öll
þau ár höfum við hjónin verið
heimagangar í húsi hans og
notið þar þeirrar vináttu, hjálp-
semi og góðvildar sem ekki
gleymist.
Sigurður Þórðarson var góð-
ur fulltrúi þeirrar kynslóðar
sem óx úr grasi um aldamótin
síðustu. Hann hafði til að bera
þá bjartsýni og framfaravilja
sem einkenndi beztu menn
þeirra tíma, og með hæfileik-
um sínum og dugnaði sýndi
hann í verki hverju mátti til
leiðar koma þrátt fyrir alla erf-
iðleika. Hann skilaði miklu
dagsverki bæði heima i héraði
og á almennari vettvangi. En
lengst munu vinir hans minn-
ast hans sakir mikilla mann-
kosta, tryggðar og óbilandi vin-
festi.
Jakob Benediktsson-
Dúna hf. opnur nýju
verzlun í Kópuvogi
Húsgagna- og dýnuverksmiðj-
an Dúna h.f. opnaði sl. föstu-
dag nýja húsgagnaverzlun í
auknu og cndurbættu húsnæði
að Auðbrekku 59 í Kópavogi.
Þar er til sölu fjölbreytt úrval
húsgagna, bæði framleiðsla
verksmiðjunnar sjálfrar og frá
öðrum verkstæðum innlcndum
og crlcndum.
Framkvæmdastj. Dúnu, Ösk-
ar Halldórsson, sýndi frétta-
mönnum hið nýja verzlunar-
pláss og verkstæði fyrirtækis-
ins. Hið nýja verzlunarpláss er
um 300 fermetrar á tveim hæð-
um, og virðist öllu þar vel og
haganlega komið fyrir, en Sig-
urður Karlsson hefur séð þar
um allt skipulag.
Húsgagnaverksmiðjan Dúna
hóf starfsemi sína árið 1963 við
Súðarvogi í Reykjavík pg var
í upphafi eingöngu unnið að
dýnugerð og húsgagnábólstrun.
A næsta ári flutti Dúna starf-
semi sína að Auðbrekku 59 í
Kópavogi og hefur verið þar til
húsa síðan. Verzlunarhúsnæðið
þar hefur nú verið stækkað um
helming, og er þar nú pláss
fyrir fjölbreytt úrval húsgagna,
eins og áður segir, og jafn-
framt hefur verkstæðinu veirið
betur komið fyrir þar f hús-
inu.
Dúna hefur tryggt sér umboð
fyrir ýmis erlend fyrirtæki,
beirra þekktast mun vera Nis-
sen og Friis í Danmörku- Dúna
flytur húsgögnin ekki fullbúin
hingað. Samsetning þeirra og
bólstrun fer fram á verkstasði
Dúnu og hafa viðskiptavinir um
að velja fjölbreytt úrval áklæð-
is, ótal gerðir og liti.
Að færast til
Um verzlunarmannahelgina
svokallaða grípur allan þorra
Reykvíkinga áköf löngun til að
færast til í rúmi og tíma, og
farartækin eru margvísleg, en
einkum þó bifreiðir, það er eins
og rauð glóð af ferðahug komi
yfir farartæki þessi (eða eru
það þau sem ráða?), óg tugir
þúsunda taka saman föggur
sínar og aka út á rykfulla veg-
ina, allir í einu, svo viðbúið
er umferðarstöðvun, en vegim-
ir tætast upp íyrir þessu ógnar
álagi, og lungun í fólkinu fóðr-
ast innan af ryki. Páir vita
hvert erindið er, nema ef vera
skyldi að farartækið heimti
þetta, vilji ekki sitja heima í
skúr þegar allir aðrir fara.
Minnir þetta ekki ólítið á sveim
flugna, svo sem engisprettna,
sem fara i stórhópum af mikilli
grimmd til að éta það allt unp
til agna sem á vegi þeirra verð-
ur. Bílar éta benzín, en ekki
gróður beinlínis. Hvemig væri
að snúa þessu svo við, að hver
maður hefði með sér svo sem
þúsund trjáplöntur til að græða
hrjóstur landsins, og grasfræ.
lúpínufræ, og mélgresiskom, og
beiddi þess himininn að sam-
verka þessu, styðja hver annan
þvi ný nauðsyn er þetta, svo
hafa fróðir menn sagt.
En svo eru aðrir sem segja
bað enga nauðsyn vera, heldur
'jpjöll, og held ég þessa menn
munu hafa sannað á siálfum
sér þá undradýpt af eilífð
kyrrð og veldi, sem Stórisandur
og Stórahraun gefa innsýn f,
þegar farið er um þessi grá-
svörtu hrjóstur, sem sýnast ó-
Framhald á bls. 7.
i
*