Þjóðviljinn - 23.11.1967, Blaðsíða 12

I
!
Ýmis nauðsynjainnflutningur stendur höllum fæti:
#
Væntanleg gengisfelling hefur þegar
skapað ofsagróða hjá kaupmönnum
\
n
!
Mikið ramakvein heyrist f rá
innflytjendum um þessar
mundir í tilefni af væntan-
legri gengisfellingu allt að
30 prósent og telja sumir for-
svarsmenn hennar framundan
vísan kollhnís hjá hluta af
stéttinni.
Hljóðar fer um þá innflytj-
endur er raka saman ofsa-
gróða þessa dagana í kaupæði
og hamstri fólksins, — og þeir
hafa allt sitt á þurru.
Þjóðviljinn hafði samband
í gærdag við nokkra aðila hér
í borginni til þess að afla sér
vitneskju á því, — hvað væri.
raunverulega að gerast í verzl-
uninni og hafði tal af em-
bættismönnum, bankamönn-
um og kaupsýslumönnum.
Allt er það með hliðsjón
af gengisfellingu allt að 30%.
Þannig náðum við tali af
Ingólfi örnólfssyni í gjaldeyr-
isdeild bankanna til þess að
forvitnast um, — hvaða vör-
ur væru keyptar með gjald-
fresti til landsins og hvaða
vörur mætti ekki flytja inn
til landsins á stuttum víxlum.
Árið 1963 og aftur árið 1964
gaf Viðskiptamálaráðuneytið
út bannlista yfir þær vöruteg-
undir, sem ekki mætti taka
lán á erlendis og yrðu að
greiðast með staðgreiðslufyr-
irkomulagi. Ég myndi telja,
að 1/4 hluti innflutningsins til
iandsins í heild væru vörur
á þessum bannlista. Þar er bó
ekki reiknað með báta-. flug-
véla- og skipakaupum. Þann-
ig er 3/4 hluti innflutnings-
ins fluttur inn á stuttum vöru-
kaupavíxlum, — venjulegast
til 90 daga.
Árið 1963 lentu á þessum
bannlista öll rafmagnsheimil-
istæki og bifreiðar, — árið
eftir jókst þessi bannlisti stór-
um og lentu þar inn erlendar
iðnaðarvörur eins og tilbúinn
fatnaður. kvenskófatnaður.
snyrtivörur, hljóðfæri, sjón-
vörp, útvörp og erlend hús-
gögn og bannig mætti telja,
sagði Ingólfur að lokum.
Mikil sala hefur verið und-
anfarna daga á sjónvörpum,
ískistum, húsgögnum og alls-
konar rafmagnsheimilistæki-
um. Engar af þessum vörum ,
eru á lánum erlendis og inn-
kaupsverð vörunnar erlendis
er takmarkaður hluti af út-
sölúverði hér heima, þar sem
þessar vörur eru á háum toll-
um, — 80 til 90 prósent, —
rakar þannig verzlunin saman
miklum gréða á sölu á bess-
um vörum sfðustu daga.
Allar þessar vörur koma til
með að hækka eftir gengis-
feliingu. — sú hækkun er að
stórum hluta tollar og rennur
tiii' ríkissjóðs, — verzlunin
hefur allt sitt á þurru í þess-
um efnum.
En hvar .standa kex oa
tertubot.nainnflytiendur með
tillitj til gengisfellingar?
Viðreisnarstjórnin hefurtal-
ið súkkuiaðikex og tertubotna
svo veigamikla nauðsyn (
innflutningi. að innflytjendur
Jiafa mátt flytja bað inn með
greiðslufresti.'
Hitt er svo annað mál, hvað
útistandandi skuldir eru miki-
ar erlendis á því.
Vöruskuldir erlendis eru
taldar nema nær átta hundr-
uð miljónum króna. Þeir inn-
flytjendur er flytja inn nauð-
synjavörur með lágri heiid-
söluálagningu. — ýmsar nauð-
synjavörur bundnar vísitö1-
unni lenda harðast úti.
f matvörunni má þó aðeins
flytjS inn á níutíu daga gjald-
fresti sekkjavörur eins og
hveiti, sykur, hafragrión. —
bá kaffi, te, kakó og salt. Hrá-
efni í kaffiiðnaði og smiör-
Ifkisiðnaði lenda hart úti.
Þá standa höllum fæti inn-
flytjendur í veiðarfæraiðnaði
og öðrum rekstrarvörum til
sjávarútvegsins, — allur inn-
flutningur þar er yfirleitt með
allt að ársgjaldfresti. Þó mun
sá háttur vera ‘á með síldar-
nætur, — að útgerðarmenn
flytja þær beint inn sjálfir og
innflytjendur taka aðeins um-
boðslaun þar af. Útgerðar-
mennirnir semja þannig um
lánsfrestinn sjálfir erlendis,
— .greiða til dæmis 1/5 hluia
andvirðis síldarnótar við mót-
töku og afganginn 4/5 á fjór-
um þriggja , mánaða víxlum.
Hver borgar brú^ann undir
svoleiðis kringumstæðum. Það
er útgerðarmaðurinn. Stór
sildarnót kostar í dag um
tvær miljónir króna og með
30 prósent gengisfellingu væi'i
það hær hálf miljón aukning
skuldarinnar, — hefði hann
fest kaup í nót fyrir helgi.
Sömu sögu er að segja um
rekstrarvörur til landbúnað-
arins, — þær eru fluttar inn
með greiðslufresti erlendis.
I byggingarvöruiðnaðinum
lokuðu sumar verzlanir í gær-
dag eins og J. Þorláksson &
Norðmann eða stöðvuðu sölu
á ýmsum vörutegundum eins
og í Byggingarvöruverzlun
Kópavogs og Timburverzlun
Árna Jónssonar.
Margar vörutegundir til
bygginga eins og timbur, þil-
plötur, sement, hreinlætistæki
eins og vaskar og klósett eru
fluttar inn á lánsfresti.
Innflytjandinn, sem er í
mörgum tilfellum . smásalinn
lika, — eykur skuldabyrði
sína erlendis og tapar raun-
verulega á því að selja þess-
ar vörur núna í gríð og erg til
neytenda. Þar er að finna
skýringuna á sölustöðvun ým-
issa fyrirtækja í þeirri grein.
Innflutningur á bílum má
fara fram með gjaldfresti er-
lendis, — töluverður kippur
hefur venið í bílasölu þessa
dagana og eru bílainnflytj-
endur á grænni grein. Hins-
vqgar munu varahlutir til bif-
reiða fluttir inn með gjald-
fresti erlendis, — yfirleitt á
90 daga víxlum.
Hjólbarðainnflytjendur fara
illa út úr því, — þeir afgreiða
yfirleitt hjólbárða beint úr
tollvörugeymslunni til neyt-
enda, en hafa skrifað sig fyr-
ir 3 mánaða víxlum erlendis
fyrir vörunni.
Þannig má nefna ýmsar
lagervörur upp á krít erlend-
is farnar beint til neytenda,
— sá viðskiptahéttur mun
vera furðu almennur, — það
er hinsvegar ekki háttur
fjársterkra aðila.
Þá blæs ekki byrlega fyrir
fataiðnaðinum eins og fyrri
daginn. Fatadúkur er yfirleitt
fluttur inn með greiðslufresti
erlendis, — en tilbúinn fatn-
aður er hinsvegar á áður-
greindum bannlista.
Skókaupmenn mega ekki
flytja inn kvenskófatnað með
greiðslufresti, — hinsvegar er
karlmannaskófatnaður og
barnskófatnaður leyfður með
greiðslufresti erlendis og
höfðu margir bii-gt sig upp
fyrir jóláverzlun.
Einn stórkaunmaður sagði í'
viðtali við Þjóðviljann í gær-
dag: Með væntnnlegri gengis-
fellingu í huga berum við
tjón á.tvennskonar hátt. Ann-
arsvegar eykst skuldabyrði er-
lendis á stuttum vörukaupa-
lánum og hinsvegar rýrnar
rekstrarfé við gengisfellingu.
Maður kaupir inn minna
magn af vörum eftir gengis-
fellingu en fyrir . Það er fyr-
ir sömu upphæð í krónutölu.
Þó mun óhætt að spyrja á
þessu stigi. Verður ekki al-
menningur látinn borga brús-
ann að lokum?
!
!
!
i
Lúxusflakk Natóþingmanna:
Kostar álíka og verðhækkun-
in á 150.000 mjólkurhtrum!
Matthías Á. Matthiesen
Akvörðun ríkisstjórnarflokk-
anna um stórfelldar verðhækkan-
ir á brýnustu lífsnauðsynjum al-
mennings hafa aukið útgjöld
barnmargra fjölskyldna svo að
nemur meir en 2000.00 kr. á
mánuði hjá mörgum. Samtímis
er haldið uppi í stuðningsblöð-
um stjómarflokkanna látlausum
áróðri um, að nú verði allir
landsmenn að sýna þegnskap og
taka með umburðarlyndi þessum
nýju álögum, sem harðast bitna
á bamafjölskyldum og ellilífeyr-
isþegnum. Umfram allt verði rík-
issjóður að fá aukið rekstrairfé
og þess vegna verði að spara
sem mest fjárveitingar til nið-
urgreiðslna á matvörum.
Það væri að sjálfsögðu til of
mikils ætlazt af stjómarflokk-
unum, að þeir spöruðu ríkissjóði
önnur útgjöld fremur en þau
sem varið hefur -verið til niður-
greiðslna á vömverð, en líklega
mun mörgum þykja ósvífni
þeirra ganga nokkuð langt, þegar
þeir á sama tíma stórauka alger-
lega óþörf útgjöld.
Það er fróðlegt fyrir al-
menning, sem nú er verið að
brýna á þegnskyldu, að vita,
að eitt af því, sem nota á
sparnaðinn á niðuirgreiðslun-
um til, er að AUKA UM 20%
kostnað við sendiför þriggja
alþingismanna Natóflokkanna
á hemaðarráðstefnu í Belgíu
eða úr 240 þúsund krónum í\
300 þúsund krónur. Til þess
að standa undir þessari
skemmtiferð þeirra Friðjóns
Þórðarsonair, Matthíasar A-
Matthíesen og Jóns Skafta-
sonar þarf að nota fjármuni
úr ríkissjóði sem svara til
nýju verðhækkananna á 150
þúsund mjólkurlítrum.
Þær vita það nú húsmæðurnar
þessa dagana, þegar þrír vara-
þingmenn eru kallaðir til Alþing-
Friðjón Þórðarson
is í stað hemaðarsérfræðinganna,
til hvers verðhækkunin á mjólk-
inni fer meðal annars.
Fimmtudagur 23. nóvember 1967 — 32. árgangur — 266. tölublað.
Afarmikil bárhvala-
vaða við Færeyjar
ÞORSHÖFN 22/11 — Hópur
100—200 búrhvelu hefur
villzt inn í sundið mi,lli
Straumeyjar og Austureyjar
í Færeyjum og er hætt við
því að þau strandi við bæinn
Hvalvík. Það er talið mjög
fátítt að búrhveli sjáist í
svo stórum vöðum.
Það er talið mjög erfitt verk
að drepa hvali þessa sem hafa
margra sentimetra þykkt spik-
lag og því ekki hægt að skera
með þeim áhöldum sem viðhöfð
eru við grindadráp.
Fyrir tíu árum voru átta hval-
bátar sendir á vettvang til að
Drengur varð
fyrlr skellinöðru
Drengur varð fyrir skellinöðru
um hádegið í gær á mótum Háa-
leitisbrautar og Miklubrautar.
Meiðsli drengsins eru ákunn, en
hann var fluttur á Slysavarðstof-
una.
Alþýðubanda-
lagið í Kópavogi
Alþýðubandalagið í Kópavogi
hefur myndasýningu í Félags-
heimili Kópavogs sunnudaginn
26 nóvember kl. 4 síðdegis fyr-
ir böm félagsmanna og þátt-
takendur í berjaferð félagsins
á sl. hausti. Sýnd verður m.a.
kvikmynd sem tekin var í beria-
ferðinni.
Kl. 21 um kvöldið verður
mynda- og kaffikvöld fullorð-
inna í Fólagsheimilinu, efri sal.
Allt Alþýðubandalagsfólk og
gestir þess er velkomið en sér-
ef vænzf að þeir
m foru 1 skemmtiferð Alþýðu-
bandalagsins á Snæfellsnes sl
sumar mæti og taki með sér
myndir úr ferðalaginu.
Alþýðubandalagið
á Suðurnesjum
Alþýðubandalagið á Suður-
nesjum heldur fund í Aðalveri
í Keflavík n.k. sunnudag kl. 3
eftir hádegi. — Fundarefni:
Stjórnmálaviðhorfið. Frummæl-
andi er Hannibal, Valdimarsson.
Alþingi kýs ráð og nefndir
Sameinað þing kaus í gær ráð
og nefndir sem lögboðið er að
kjósa á fyrsta þingj eftir al-
mennar kosningar.
Norðurlandaráð
í Norðurlandaráð voru kosnir
Magnús Kjartansson, Ólafur Jó-
hannesson, Sigurður Ingimund-
arson, Sigurður Bjarnason og
Matthías Á. Mathiesen. Vara-
menn: Karl Guðjónsson, Jón
Skaftason, Birgir Finnsson, Ól-
afur Björnsson, Friðjón Þórð-
arson.
Menntamálaráð
Kosnir voru í menntamála-
ráð: Magnús Torfi Ólafsson,
Kristján 'Benediktsson, Helgi
•Sæmundsson, Vilhjálmur Þ.
Gíslason og Baldvin Tryggva-
son. Varamenn: Sigurður Líndal,
Eiríkur Hreinn Finnbogason,
Halldór Halldórsson, Jóhann
Hannesson skólameistari, Sig-
urður Guðmundsson.
Stjórn Vísindasjóðs
f stjórn Vísindasjóðs voru
kosnir: Páll Theodórsson, Hall-
dór Pálsson, Ármann Snævarr,
Einar Ólafur Sveinsson. Vara-
menn: Bjöm Þorsteinsson, Guð-
mundur Guðmundsson, Magnús
Magnússon, Steingrímur J. Þor-
steinsson.
Útvarpsráð
í útvarpsráð voru kjömir:
Björn Th. Björnsson, Þórarinn
Þórarinsson, Þorsteinn Hannes-
son, Benedikt ÍJröndal, Sigurður
Bjarnason, Þorvaldur Kristjáns-
son, Kristján Gunnarsson. Vara-
menn: Óskar Halldórsson, Tómas
Karlsson, Ólafur Ragnar Gríms-
son, Stefán Júliusson, Rögn-
valdur Kjartansson, Gunnar G
Schram, Valdimar Kristinsson.
Framhald á 9. síðu
slátra 90 hvölum sem höfðu
villzt inn á grynningar. Þá voru
þeir drepnir með skutulbyssum.
En nú eru engir hvalbátar eftir
við Færeyjar.
S.A.M. segir frá
leikhúslífi í
Austur-Berlín
Sigurður A. Magnússon
íslenzk-þýzka menningarfélag-
ið heldur skcmmtifund í I,eik-
húskjallaranum í kvöld fimmtu-
dag, kl. 9.
Á fundinum segir Sigurður A,
Magnússon rithöfundur frá leik-
húslífi í Austur-Berlin. Kaffi-
veitingar verða, á boðstóltim. —
Félagsmenn eru hvattir til að
sækja fundinn.
0 rval Ijóða Jéns
úr Vör á 50 ára
afmæli skáldsins
Jón úr Vör
Helgafell hefur gefið út b
ina „100 kvæði" eftir Jón
Vör. Kemur bókin í bókavei
anir í dag, þegar rétt 30
eru liðin siðan fyrsta bók 1
undar sá dagsins ljós.
„100 kvæði“ hefur að gey
úrval Ijóða úr fyrri bókum Ji
úr Vör. Þrjú ljóðanna h;
þó ekki áður verið prent
Einar Bragi hefur valið kv:
in og ritar alllangan form
um höfundinn og skáldsl
hans. Bókin er tæpar 200 bl
síður.
/