Þjóðviljinn - 08.02.1968, Blaðsíða 7

(

ip«psi
lii
.................
'
,
ISi^i
A nndanfömum árum hafa olíufélögin byggt upp þrefalt olíudreifingarkerfi um land allt, kcrfi sem hlýtur að vera mjög kostnaðar-

Fimmtudagur 8. febrúar 1968 — I>JÓÐVILJINN — SfÐA '
samt i rekstri.
Olíuverzlunina veriur að skipuleggja
mei allt öirum hætti en verið hefur
Frumvarp Alþýðubandalagsins um stofnun olíuverzlunar ríkisins
ESns og getið hefur verið í
fréttum, flytur einn af þicng-
möraium Alþýöubandala gsins,
Lúðvík Jósepsson, frumvarp til
laga um olmverzlun ríkisins, en
samskonar frumvarp flutti
hann á síðasta þingi. Frum-
varpsgreinamar era svohljóð-
andi:
1. gr. Stofna skal olíuverzlun
ríkisins. Hún er eign ríkisins,
sem ber ábyrgð á skuldbinding-
um hennar. Ríkissjóður leggur
til nauðsyniíegt stofn- og rekstr-
arfé, og er heimilt að taka báð
að láni.
2. gr. Hlutverk olíuverzlunar-
innar er að annast öll innkaup
og flutninga til' Iandsins á
brennsluolíum (gasolíu, fuelol-
íu, Ijósaolíu, dicselolíu, benzíni
og flugvélabenzíni), smurnings-
olíum og olíufeiti. Hún skal sjá
um flutning olíuvaranna í
birgðastöðvar í innflutnings-
höfnum. Enn fremur skal hún
leitast við að fjölga innflutn-
ingshöfnum olíuvara frá bví,
sem nú er, í bví skyni að auð-
velda dréifingu beirra.
3. gr. Oliuverzhmin skal
semja við eigendur olíubirgða-

Umferðarörygg-
isnefnd stofnuð
Umferðaröryggisnefnd Húsa-
víkur og nágrennis hefur nú opn-
að skrifstofu í félagsheimilinu
við Ketilsbraut. VerðUr skrifstof-
an opin hHuta úr degi fyrst um
sinn.
Hlutverk skrifstofunnar er að
hafa umsjón með upplýsinga- og
áróðursstarfi í umferðarmájum í
sambandi við breytinguna yfir í
hægri handar umferð.
I umferðaroryggisnefndinni
eiga sæti 14 fulltrúar bæjaryfir-
valda, löggæzlu og ýmissa fé-
lagasamtaka í Húsavík, en einn-
ig starfa með henni fulltrúarúr
nálægum sveitarfélögum, 2 full-
trúar úr hverjum hreppi. For-
maður nefndarinnar er Guðm.
Hákonarson, forseti bæjarstjóm-
ar Húsavíkur, en Vigfús Hjálm-
arsson slökkviliðsstjóri mun hafa
stjóm dsnÖStofmwaar meðbönd-
nm.
stöðva um leigu þeirra til bcss
að tryggja nægöegar birgða-
geymslur. Náist ekki samkomu-
lag um Ieigusamninga, cr heim-
ilt að taka birgðastöðvar leigu-
námi. Enn fremur er olíuverzl-
uninni heimilt að byggja nýjar
birgðastöðvar, ef nauðsyn kref-
ur. Þá skal olíuverzlunln leita
eftir samningum við starfandi
olíufélög um kaup eða leigu á
dreifingarkerfi þeirra og smá-
söluaðstöðu. Takist ekki samn-
ingar, sem tryggi olíuverzlun
ríkisins sæmilega aðstöðu til
smásöluverzlunar i með olíur,
skal heimilt að taka eignir ol-
íufélaganna eignar- eöa leigu-
námi.
4. gr. Olíuverzlunin selur ol-
íuvörur í heildsölu til olíusam-
laga, opinberra aðila og ann-
arra, scm kaupa mikið magn f
cinu til eigin nota,
Hún skal cinnig annast smá-
sölu með olíuvörur og lcitast
við að skipuleggja á scm hag-
kvæmastan hátt olíudreifingar-
kerfi um allt Iand.
Olíuverzlxm ríkisins ska!
skylt að sjá um, að jafnan séu
í landinu nægar birgðir olíu-
vara.
5. gr. Olíuverzlunin skal selja
olíuna á kostnaðarverði að við-
bættri álagnlngn, sem svarar
kostnaði vi'ð rekstur verzlun-
árinnar.
6. gr. Stjórn olíuverzlunar-
innar skipa 5 menn, sem kosnir
eru af sameinuðu Alþmgi ti!
fjögurra ára í senn. Ráðhcrra
skipar formann úr hópi stjórn-
armanna. Einnig skulu á sama
hátt kosnir jafnmargir vara-
mcnn. Stjórnin ræður fram-
kvæmdastjóra og hefur umsjón
mcð rekstri verzlunarinnar.
Endurskoðunarclcild fjármála-
ráðuncýtisins annast endurskoð-
skoðun reikninga olíuverzlunar-
innar.
7. gr. Olíusamlög eða aðrir
aðilar, sem buridnir eru vi'ð-
skiptasamningum við olíufélög-
in, þegar olíuverzlunin tekur til
starfa, skrilu lausir undan þcim
samningum án skaðabóta.
8. gr. Birgðir þær af olíuvör-
um, sem verða á birgðastöðvum
þeim, er olíuverzlunin fær til
umráða, samkvæmt ákvarihon 3.
gr., skal hún kaupa á kostnað-
arverði. Náist ekki samkomulag
við eigendur, er heimilt að
taka vörurnar eignarnámi.
9. gr. önnur atriði, er snerta
framkvæmd þessara laga, þ.á,
m. meðferð og sala þeirra
birgða, sem fyrir verða á birgða-
stöðvum, sem olíuverzlunin tek-
ur ekki á leigu, þegar hún tek-
ur til starfa, skulu ákveðin í
reglugcrð,
10. gr. Brot á lögum þcssum
og reglugerðum cða öðrum á-
kvæðum, er sett kunna að verða
samkvæmt þeim, varða sektum,
allt að 200 þúsund krónum, og
skal farið mejð mál út af slík-
um brotum að hætti opinberra
mála.
11. gr. Lög þessi öðlast gildi
1. sept. 1968.
I greinargerð segir:
„Með frv. þessu er lagt til,
að sett verði á stofn olíuverzl-
un rikisins, sem síðan taki i
sínar hendur allan innflutning
á olíum til landsins og hafi
með höndum aHa heildsölu á
olíuvörum. Jafnframt er ráð
fyrir gert, að olíuverzkm ríkis-
ins taki að mestu leyti að sér
alla smásölu og dreifingu á ol-
íuvöram. Þó er til þess ætlazt,
að þau ólíusamlög, sem staria
samkvæmt lögum og hafa það
að markmiði að selja meðlim-
um sínum olíu á sem lægstu
verði geti starfað áfram.
Þrefalt olíu-
dreifingarkerfi
Eins og kunnugt er, eru það
einkum þrjú stór olíufélög, sem
nú annast olíusöluna í landinu.
Þaiu hafa á undanfömum ár-
um byggt upp þrefalt olíudreif-
ingarkerfi um allt land, kerfi,
sem hlýtur að vera óhóflega
dýrt í rekstri. Víða í þorpum
landsins má sjá þrjá birgða-
geyma olíufélaganna og all-
margar dreifingarstöðvar, þó að
augljóslega hefði á þeim stoð-
um mátt komast af með einn
birgðageymi og eina dreifingar-
stöð. 1 Reykjavík og stærstu
kaupstöðum landsins hefur
fjárfesting oliufélaganna verið
gifurleg, og ljóst má það vera
hverjum manni, að fjölmargar
becnzmafgreiðslustöðvar félag-
anina era þar byggðar í við-
skiptalegu kapphlaupi án tillits
til raunverulegra þarfa við-
skiptamannamna.
Það hefur verið yfirlýst
stefna okkar Alþýðubandalags-
manna, að olíuverzlunina ætti
að skipuleggja með allt öðrum
hætti en verið hefur. Við höf-
um því margsinnis ‘áður flutt
tillögur til breytinga á þessum
máluim og lagt fram frv. á Al-
þingi um ríkisverzlun með ol-
íur.
Innflutningur á olíum til
landsdns er meiri en á nokk-
urri anmarri vörutegund. Verð-
lag á olíuvörum skiptir því
miklu máli í þjóðarbúskapnum
bg varðar alla einstaklinga að
meira eða mdnna leyti.
Einokunaraðstaða
félaganna
Nú hefur háttað svo til í ut-
anríkisviðskiptum landsins í
allmörg ár, að rikið hefur gert
samnimga við önnur ríki um »
innkaup á svo til allri olíu, sem
landsmenn mota. Skipta þar
mestu máli samningar við Sóv-
étríkin. Þrátt fyrir þessar að-
stæður hefur sá háttur verið
hafður á, að ríkið hefur afhent
þann samning, sem það hefur
gert um innkaup á olíum og
flutning til landsins, olíufélög-
unum þremur til framkvæmda.
Á þann hátt hafa olíufélögin
þrjú í rauninni fengið einka-
aðstöðu til innkaupa á
olíum, og síðan hafa þau ann-
azt sjálf alla dreifimgu olfuvar-
anna. Þessi þrjú stóru olíufélög
hafa með sér mjög náið sam-
starf um olíusöluna, að minnsta
kosti um verðlagninguna og
allt sölufyrirkomulag. Sam-
keppni þeirra á milli er því
Lúðvík Jósepsson
ekki á neinum venjulegum
grandvelli.
Nokkur olíusamlög eru enn
starfandi í landinu.' Þau geta
hvergi fengið olíuvörur á eðli-
legu heildsöluverði, en neyðast
til þess að Sjemja við olíufé-
lögin í öllum aðalatriðum á
þeim grundvelli, sem félögin á-
kveða. Þannig verða olíusam-
lögin að selja olíuna á sama
verði og olíufélögin gera og
með sömu söluskilmálum og
þau. Hér er því greinilega um
einokunaraðstöðu olíufélaganná
að ræða.
Með framvarpi þessu er lagt
til, að olíuverzlun ríkisins ann-
ist ein öll innkaup á olíum til
landsins og hafi ein með hönd-
um alla heildsölu á olíum. Frá
olíuverzlun ríkisins gætu þá ol-
íusamlög fengið olíúr á eðlilegu
heildsöluverði. Enginn vafí er
á því, að með silíkri skipan
mundu olíusamlögin strax
lækka verðið til neytenda frá
því sem nú er, og til mikilla
muna í sumum greinum.
Þá er gert ráð fyrir því í
, frumvarpinu, að opinberir aðil-
ar, eins og bæjar- og sveitarfé-
lög og ýmsir þeir, sem kaupa
þurfa mikið magn af olíu til
eigin nota, geti fengið olíur
keyptar af olíuverzlun ríkisins
á heildsöluverði. Hér er um
sanngimismál að ræða og eðli-
leg viðskipti í stað þedrra
þvingunarviðskipta, sem nú
gilda,
1 frv. er svo jafnframt gert
ráð fyrir, að oliuverzlun ríkis-
ins skipuleggi smásöluverzlun
Framhald á 7. síðu.
Lögum um atvinnuleysistryggingar;
verði breytt hinum tryggðu i hag
I
Á fundi Verkamannasam-
bands íslands var eftirfarandi
samþykkt gerð:
,,3. þing Verkamannasam-
bands lslands, haldið í Rvík
3. og 4. febrúar 1968, skorar á
Albingi að gera hlð fyrsta eft-
irfarandi breytingar á lögum
um um atvinnuleysistrygg-
ingar:
1. Bótagreiðslur verði hækk-
aðar, bannig, að bær nemi
cigi Iægri upphæð á viku
fyrir kvæntan mann, cn
sem nemur 80% af viku-
kaupi verkamanns í Reykja-
vík fyrir dagvinnu og 70%
af sama vikukaupi fyrir
einhleypan mann.
Hámark bóta á viku til ein-
staklings, ásamt bótum
vegna barna, megi vera
sama upphæð og vikukaup
verkamanns í Reykjavík
fyrir dagvinnu.
2. Numið verði úr lögum bað
ákvæði, sem skilyrði fyrir
bótagreiðslu, að menn hafi
ekki á síðustu sex mánuð-
um haft tekjur, sem fara
fram úr vissu hámarkL
3. Atvinnuleysisbætur verði
greiddar til allra vinnu-
færra manna, sem Iögin
taka til og atvinnulausir
eru, cinnig bótt berr séu
orðnir 67 ára og njóti elli-
Iífeyris.
Greinargerð:
Atvinnuileysisbætur fyrir
kvæntan mann era nú 931
króna á viku, en það er 45%
af kaupi miðað við lágmarks-
tímakaup Verkamannaféla^s-
ins Dagsbnínar. Einhleypur
maður fær nú 823 kr. á viku,
en það er 39,7% sí lágmarks-
kaupi Dagsbrúnar. Hámark
bóta getur nú numið 1256 kr.
á viku, eða 60,5% af lág-
markskaupi Dagsbrúnar, en
það er fyrir kvæntan mann
með 3 böm. Augljóst er, hve
fjarri þessar upphæðir era
því, að nægja til framfeeris,
þegar miðað er við núverandi
verðgildi peninga.
Með tillögum þeim, sem
hér era gerðar um upphæðir
bóta, ef miðað er við lág-
markstaxta Dagsbrúnar, mundi
kvæntur maður fá um 1660
kr. á viku, einhleypur maður
um 1453 kr. og hámark bóta
gæti orðið um 2075 kr. á viku.
Nú á sá maður ekki rétt til
atvinmileysisbóta, sem haft
hefur tekjur á sfðustu sex
mánuðum upphæð, sem fer
fram úr 75% af tekjum verka-
manna eða verkakvenna í R-
vík. miðað við almenna dag-
vinnu og 300 vinnustundir á
ári næst liðið ár. Hér er um
alHtof þröngt tekjutakmark að
ræða og þykir engin ástæða
til þess að það sé neitt, enda
þekkjast slík tekjumörk ekki
lengur í lögum uim almanna-
tryggingar.
Samkvæmt atvinnuleysis-
tryggingalögunum eins og þau
nú eru, fær maður, sem orð-
inn er 67 ára og tekur ellilíf-
eyri, engar atvinnuleysisbsetur
þótt hann missi atvinnu sfna
I
og sé full vinhufær. Ef sami
maður slasast við vinnu fengi
hann fullar slysabætur með
ellilaununum. Þetta misræmi
verður að leiðrétta.
Atvinnuleysistryggingasjóð-
urinn, sem stofnaður var með
samningum f vinnudeilunum
miklu 1955, er nú orðinn Öfl-
ugastur sjóða í landinu. Við
stofnun hans sló verkafólkið
af kaupkröfum sínum til að
afla honum fjár. Það er hví
hluti af kaupi verkafólksms,
sem geymdur er á þennan
hátt sem tryggingasjóður hess ™
gegn vágestinum mikla, at-
vinnuleysinu. Fyrsta skylda
sjóðsins er að aðstoða hina
tryggðu og enginn á ríkari
kröfu til hans en þeir.
Hér eru gerðar tillögur um
breytingar á lögunum um at-
rfnnuleysistryggingar til hags-
bóta fýrir hma tryggðu. Breyt-
ingar þessar era aðkallandi
vegna hins alvarlega atvinnu-
leysis, sém nú gerir vart við
sig víða um landið."
I
!
>